Гiсторыя Беларусi
Вопросы - История
Другие вопросы по предмету История
лаСЮныя цэрквы i навязаць жыхарам унiю, але жыхары Магiлёва, даведаСЮшыся пра наблiжэнне "душахвата", зачынiлi вароты горада i, засеСЮшы на вале, навялi на яго гарматы, пагражаючы смерцю. Польскi кароль жорстка пакараСЮ удзельнiкаСЮ гэтага выступлення: 20 чалавек было пакарана смерцю.
Пытанне 20
Распачатае СЮ 1648 г. на Украiне казацкае паСЮстанне на чале з гетманам Багданам Хмяльнiцкiм хутка вылiлася СЮ вялiкую вызваленчую вайну. Ва СЮкраiнскага гетмана i казацкай старшыны падчас гэтай барацьбы зявiСЮся план стварэння сваёй дзяржавы, у межы якой яны хацелi СЮключыць i землi паСЮднёва-СЮсходняй Беларусi, прынамсi ПадняпроСЮе i Палессе. Яшчэ СЮ маi 1648 г. Багдан Хмяльнiцкi пачаСЮ засылаць у гэтыя раёны сваiх агiтатараСЮ, а затым i казацкiя загоны, якiя распачыналi ваенныя дзеяннi. Унiверсалы, якiя СЮкраiнскi гетман высылаСЮ аж да Барысава, Быхава i Магiлёва, заклiкалi сялян узбройвацца ды пачынаць вайну супраць паноСЮ. Сацыяльная глеба для паСЮстання СЮ Беларусi была вельмi прыдатная, таму казацкi рух хутка перакiнуСЮся i сюды. Народныя нiзы на поСЮднi i СЮсходзе Беларусi актыСЮна СЮключылiся СЮ барацьбу, якая мела ярка выражаны сацыяльны i СЮ пэСЮнай ступенi рэлiгiйны характар. Як адзначалi ваяводы памежных маскоСЮскiх гарадоСЮ, памiж беларусамi i палякамi пачалася сварка за веру.
ЗяСЮленне казацкiх загонаСЮ Нябабы, Галавацкага, Крывашапкi, Мiкулiцкага, Гаркушы, СакалоСЮскага i iншых палкоСЮнiкаСЮ, сярод якiх оыло нямала беларусаСЮ (з лiку палкоСЮнiкаСЮ Хмяльнiцкага многiя таксама мелi беларускае паходжанне, напрыклад Бутрым, Грамыка, КрычэСЮскi, Ждановiч, Нячай, Хведаровiч), выклiкала масавае далучэнне да iх бяднейшага сялянства i мяшчанства. Ужо летам 1648 г. на поСЮднi i СЮсходзе Беларусi пачалася шырокая СЮзброеная барацьба казацка-сялянскiх аддзелаСЮ супраць шляхты, купцоСЮ, магнатаСЮ i каталiцкага духавенства. УзброiСЮшыся, сяляне-паСЮстанцы грамiлi галоСЮным чынам маёнткi сваiх паноСЮ, рабавалi двары, знiшчалi падатковыя дакументы i рэестры. Да восенi 1648 г. жыхары Гомеля, Мазыра, Лоева, Рэчыцы i Турава СЮсе паказачылiся i паклялiся адзiн другому стаяць да апошняга. Казакi авалодалi таксама Чачэрскам, Брагiнам, Бабруйскам, Чэрыкавам, Пiнскам i iншымi гарадамi. Перапужаная шляхта СЮцякала СЮ глыб краiны. Хоць колькасна аснову СЮзброеных фармiраванняСЮ паустанцаСЮ складалi мяiовыя прыгонныя сяляне i бяднейшыя мяшчане, стрыжнёвай i арганiзацыйнай сiлай у занятых раёнах заставалiся СЮкраiнскiя казакi. Паколькi сацыяльныя вярхi грамадства былi СЮжо фактычна апалячаныя, антыфеадальны рух набыСЮ тут, як i на Украiне, выразную антыпольскую накiраванаiь.
боку дзяржавы доСЮгi час не праводзiлася нiякiх ваенных акцый супраць паСЮстанцаСЮ. Састарэлы Ян Кiшка, вялiкi гетман, разгубiСЮся i нават не сабраСЮ войска. Да восенi 1648 г. у руках паСЮстанцаСЮ апынулiся амаль усе галоСЮныя гарады паСЮднёва-СЮсходняй Беларусi. У шэрагу выпадкаСЮ сялянам з казакамi СЮдалося нават разбiць шляхецкiя фармiраваннi (напрыклад, у Кобрыне - войска стольнiка В.ГасеСЮскага, пад Мазыром - жаСЮнераСЮ пiсара Валовiча, а каля Чэрыкава - аддзел Лукамскага). Казацка-сялянскi полк СакалоСЮскага паспрабаваСЮ здабыць горад Слуцк - буйнейшую на той час фартэцыю Вялiкага Княства, аднак пасля бясплённай аблогi адышоСЮ ад яго. Дарэмнай была спроба казакоСЮ захапiць другую важную фартэцыю СЮсходняй Беларусi - Стары БыхаСЮ.
Толькi СЮвосень 1648 г. на барацьбу з паСЮстанцамi СЮрад накiраваСЮ некалькi фармiраванняСЮ шляхты i наёмных жаСЮнераСЮ. Хоць у сутычках каля Рэчыцы i Рагачова казакi i сяляне разбiлi iх, прымусiСЮшы адступiць, у кастрычнiку таго ж года значныя сiлы шляхецкага войска, якiмi кiраваСЮ стражнiк Мiрскi, пасля СЮпартай барацьбы авалодалi Пiнскам. Затым шляхецкае войска авалодала Чэрыкавам, а СЮ студзенi 1649 г., калi на поСЮднi Беларусi з 10-тысячным войскам зявiСЮся палявы гетман Януш Радзiвiл, пачалася буйная кампанiя па СЮдушэннi паСЮстання.
Гетман рушыСЮ уздоСЮж Беларускага Палесся, ад Бярэiя на ТураСЮ, Мазыр i далей. Хутка захапiСЮшы ТураСЮ, Мазыр, Бабруйск, Рэчыцу i бязлiтасна расправiСЮшыся з абаронцамi, ён за зiму 1649 г. лiквiдаваСЮ усе асноСЮныя асяродкi хваляванняСЮ. За час перамiря памiж Багданам Хмяльнiцкiм i Янам Казiмiрам войска Януша Радзiвiла цалкам узяло пад свой кантроль землi СЮздоСЮж Прыпяцi i Дняпра, чым адрэзала Беларусь ад украiнскiх казакаСЮ.
Аднак вясной 1649 г., пасля таго як ад гетмана Хмяльнiцкага прыйшоСЮ 3-тысячны казацкi загон палкоСЮнiка РЖллi Галоты, вызваленчы рух на поСЮднi Беларусi СЮзнавiСЮся. Дзякуючы далучэнню мяiовага сялянства сiлы Галоты неСЮзабаве павялiчылiся да 30 тыс. чалавек. У чэрвенi Януш Радзiвiл пачаСЮ аперацыю супраць казацка-сялянскiх фармiраванняСЮ i неСЮзабаве разграмiСЮ полк Галоты СЮ бiтве каля Прыпяцi. Тады Хмяльнiцкi прыслаСЮ на Беларусь яшчэ 6 тыс. казакоСЮ на чале з Гаркушам i Пабадайлам, да якiх пазней быСЮ накiраваны i загон палкоСЮнiка Мiхаiла КрычэСЮскага. Для СЮкраiнскага гетмана, якi СЮзнаСЮляСЮ ваенныя акцыi супраць кароннага войска, важна было затрымаць сiлы Вялiкага Княства СЮ Беларусi, не дапуiiць iх супольных дзеянняСЮ з палякамi.
Разам з мяiовым сялянствам, якое прыстала да казакоСЮ, сiлы палкоСЮнiка М.КрычэСЮскага дасягалi прыкладна 30 тыс. Каб не даць iм злучыцца з фармiраваннямi Пабадайлы, што стаялi СЮмацаваным лагерам каля Лоева, памiж Дняпром i Сожам, Януш Радзiвiл атакаваСЮ непрыяцеля i СЮ жорсткай бiтве 21 чэрвеня 1649 г. разграмiСЮ моцнае злучэнне КрычэСЮскага. Хутка быСЮ знiшчаны i лагер Пабадайлы, сiлы якога здолелi вырвацца з акружэння. Пасля гэтага харугвы палявога гет