Гiсторыя Беларусi
Вопросы - История
Другие вопросы по предмету История
д. Пастаянна СЮдасканальвалiся металiчны плуг i паравая малатарня. Пачынаецца вытворчаiь i выкарыстанне штучных удабрэнннСЮ.
Рост ураджайнаii СЮ ЕСЮропе, развiццё транспарту i звя-занага з iм мiжнароднага гандлю сельскагаспадарчай пра-дукцыяй садзейнiчалi паляпшэнню харчавання еСЮрапейскага насельнiцтва. Недахоп харчавання адчуваСЮся СЮсё радзей i радзей. Апошнi голад у гiсторыi Заходняй ЕСЮропы адбыСЮся СЮ 1846-1847 гг. у РЖрландыi СЮ сувязi з неСЮраджаем бульбы,
Пад уплывам прамысловага перавароту з канца XVIII ст. у ЕСЮропе пачалася другая дэмаграфiчная рэвалюцыя, якая прывяла да таго, што да 1800 г. колькаiь еСЮрапейскага на-сельнiцтва, як i СЮ Кiтаi, дасягнула каля 200 млн чалавек i склала чвэрць насельнiцтва планеты. У 1850 г. у ЕСЮропе пра-жывала СЮжо 266 млн чалавек. Рост насельнiцтва быСЮ выклi-каны эканамiчным прагрэсам, дасягненнямi навукi i тэхнiкi, знiжэннем смяротнаii, ростам вытворчаii прадуктаСЮ, раз-вiццём шляхоСЮ зносiн, паляпшэннем санiтарных умоСЮ i пос-пехамi медыцыны, якая СЮ XIX ст. атрымала перамогу над халерай, тыфам i воспай.
У XIX ст. значна павялiчыСЮся рост гарадоСЮ i гарадскога насельнiцтва, больш хуткiмi тэмпамi пашыраСЮся СЮ грамад-стве гарадскi лад жыцця. Гэты сацыяльна-эканамiчны пра-цэс росту колькаii гараджан за кошт сельскага насельнiцт-ва называецца урбанiзацыяй (ад лац. шгЬаiшз - гарадскi). Важнейшай яе перадумовай зяСЮляСЮся рост прамысловаii СЮ гарадах, узмацненне iх культурнай i палiтычнай ролi.
Ступень урбанiзацыi СЮ краiнах ЕСЮропы была рознай, але СЮсюды назiраСЮся рост гарадоСЮ i насельнiцтва. За стагоддзе (1801 -1900) колькаiь гарадоСЮ з насельнiцтвам звыш 100 тыс. чалавек узрасла с 23 да 135. Самай "гарадской краi-най" свету XIX ст. была Внлiкабрытанiя. У 1851 г. палова насельнiцтва Англii i Уэльса пражывала СЮ гарадах, тады як у Францыi i Германii - каля чвэрцi.
Асаблiва высокай ступенню урбанiзацыi характарыза-валiся прамысловыя раёны, што СЮзнiклi, як правiла, у ка-меннавугальных i металургiчных басейнах ЕСЮропы. Такiя раёны былi СЮ Вялiкабрытанii, Бельгii, Францыi, Германii. Напрыклад, Манчэстэр, цэнтр баваСЮнянай прамысловаii Ланкашыра, павялiчыСЮ сваё насельнiцтва за стагоддзе СЮ 10 разоСЮ, Эсэн у Рурскiм басейне - у 75 разоСЮ. Гарадамi-гiгантамi сталi Лондан, Парыж, Берлiн, колькаiь насель- нiцтва якiх у пачатку XX ст, узрасла адпаведна да 4,7; 3,6; 2,7 млн чалавек.
ВыкарыстоСЮваючы дасягненнi прамысловай рэвалюцыi, ЁСЮропа пачала паводзiць сябе як гаспадар свету. Вядучыя заходнееСЮрапейскiя краiны СЮсталявалi сваё панаванне СЮ Азii i Афрыцы. Каланiяльныя i залежныя краiны былi абектам еСЮрапейскай палiтыкi. Яны забяспечвалi ЕСЮропу сыравiнай i куплялi вырабленыя ёй тавары. Усё XIX стагоддзе сусветнай гiсторыi было стагоддзем ЕСЮропы, еСЮрапейская цывiлiзацыя iмклiва распаСЮсюджвалася па СЮсiм свеце.
Усталяванне "iндустрыяльнага грамадства". Прамысло-зая рэвалюцыя прывяла да iндустрыялiзацыi СЮ ЕСЮропе i ЗША i мела шмат агульнага ва СЮсiх краiнах, хаця пачыналася СЮ розны час i адрознiвалася рэгiянальнымi асаблiваiямi.
Першай краiнай, якая зрабiла пераход да сучаснай пра-мысловаii i зканамiчнага росту, стала Англiя. Ужо СЮ другой палове XVIII ст. яна была вядучай гандлёвай i фiнансавай дзяржанай свету, у якой iснавалi найболып спрыяльныя СЮмо-вы для прадпрымальнiцкай дзейнаii. Сiстэма мануфактур-най вытворчаii развiвалася хутчэй, чым у краiнах канты-нентальнай ЕСЮропы, дзе мелiся розныя цэхавыя абмежаваннi. Аграрны пераварот, якi прывёСЮ да абеззямельвання многiх тысяч сялян, з лiшкам забяспечваСЮ мануфактуры, а потым фабрыкi наёмнымi рабочымi. Урад падтрымлiваСЮ англiйскую буржуазiю. Англiя валодала вялiзнымi рынкамi збыту i кры-нiцамi таннай сыравiны на Усходзе, а таксама лiшкамi капiта-лу гэтай неабходнай умовай прадпрымальнiцкай дзейнаii. Усё гэта i стварала перадумовы для прамысловага перавароту, якi СЮпершыню пачаСЮся менавiта СЮ Англii СЮ 60-я гг. XVIII ст.
Першай кантынентальнай еСЮрапейскай краiнай, куды СЮ 20-30-х гг. XIX ст. прыйшла прамысловая рэвалюцыя, была Бельгiя, якая валодала большымi запасамi каменнага вугалю i жалезнай руды, чым яе суседзi - Францыя i Германiя. У Бельгii пачалося iнтэнсiСЮнае развiццё сталелiцейнай, а по-тым i хiмiчнай вытворчаii. Колькаiь паравых машьш, якiя прымянялiся СЮ прамысловаii, узрасла за 20 гадоСЮ (1830 - 1850) з 354 да 2300.
У Францыi iндустрыяльны прагрэс быСЮ больш марудньш i таму ён працягваСЮся з 70-х гг. XVIII ст. да 70-х гг. XIX ст. Развiццё цяжкай прамысловаii (вытворчаiь машын) iшло з адставаннем. Францыi не хапала свайго вугалю, i таму яго прыходзiлася СЮвозiць з-за мяжы. Затое вельмi хутка развiвала-ся тэкстыльная прамысловаiь. У першай палове XIX ст. Фран-цыя перасягнула СЮсе астатнiя краiны па вытворчаii шаСЮко-вых тканiн. Больш iнтэнсiСЮна эканомiка стала развiвацца СЮ гады Другой iмперыi (1852-1870), аб чым сведчаць абёмы экспарту i iмпарту, якiя павялiчылiся СЮ 400 разоСЮ. Здабыча вугалю i вытворчаiь сталi за гэты час выраслi СЮ тры разы, а колькаiь рабочых на заводах падвоiлася.
У Германii працэс iндустрыялiзацыi стрымлiваСЮся палi-тычнай раздробленаiю. Да лепшага становiшча змянiлася толькi пасля абяднання краiны СЮ 1871 г. Цэнтрам герман-скай прамысловаii стаСЮ Рур, дзе атрымала развiццё мета-лургiя, якая стварыла iндустрыяльную магутнаiь Германii. У ЗША пасля Вайны за незалежнаiь 1775 -1783 гг. вельмi вострай была праблема iснавання па сутнаецi дзвюх розных цывiлiзацый (ПоСЮнач i ПоСЮдзень). Першая была iнду-стрыяльнай, гарадской i дэмакратычнай, дзе СЮ першай пало-ве XIX ст. хутка развiвалiся баваСЮняная прамыслов