Гiсторыя Беларусi
Вопросы - История
Другие вопросы по предмету История
тызацыi краiны, яны стваралi перадумовы для далейшага прагрэсу Расii.
Пасля 1861 г. беларуская вёска прыстасоСЮвалася да новага жыцця. Сялянскi двор быСЮ малазямельны. На яго прыпадала ад 4 да 5 дзесяцiн зямлi СЮ разлiку на адну рэвiзскую душу. З цягам часу гаспадарка дзялiлася памiж нашчадкамi i гэта яшчэ больш абвастрала становiшча на вёiы. Рабочых рук было шмат, а зямлi не хапала. У хуткiм часе сяляне падзялiлiся на тры групы: беднякоСЮ, сераднякоСЮ i кулакоСЮ. Бедната складала 60% двароСЮ - каля 3 млн. чал., сераднякi складалi прыкладна 30% двароСЮ - 1,5 млн. чал., фермеры складалi 8-10% двароСЮ - да 400 тыс. чалавек. З лiку 1 i 2-ой груп фармiравалiся наёмныя рабочыя - батракi. У 1897 г. у Беларусi налiчвалася 140 тыс. батракоСЮ.
Характэрнай асаблiваiю вёскi гэтага часу было суiснаванне новых i старых форм вядзення гаспадаркi. Новай формай гаспадарання была прадпрымальнiцкая арэнда. У канцы 80-х гг. XIX ст. сяляне арандавалi 2,2 млн дзесяцiн зямлi. У Вiленскай губернi арандавалася да 56%, а СЮ Гродзенскай да 43% памешчыцкiх маёнткаСЮ. Памешчыкам належала да 1100 дзесяцiн зямлi на маёнтак.
Частка памешчыкаСЮ будавала сваю гаспадарку з выкарыстаннем старых метадаСЮ эксплуатацыi сялян. Такiя памешчыкi жылi тым, што прымушалi сялян працаваць некалькi дзён на тыдзень на сваёй зямлi на СЮмовах кабальнай арэнды. У МагiлёСЮскай i Вiцебскай губернях такiя памешчыцкiя гаспадаркi складалi да 40% ад агульнай колькаii.
У парэформенны час зямля стала абектам куплi-продажу. У 80-х гг. XIX ст. беларускiя сяляне набылi праз Сялянскi банк каля 984 тысяч дзесяцiн зямлi. У гэты перыяд вёска перажыла аграрны крызiс. Крызiс быСЮ выклiканы тым, што рынак краiн ЕСЮропы быСЮ захоплены танным хлебам фермераСЮ ЗША, Канады i Аргенцiны. Цэны на хлеб рэзка СЮпалi i хлебную вытворчаiь Беларусi нападкаСЮ крызiс. Сяляне неслi вялiзныя страты. Таму частка памешчыцкiх i сялянскiх гаспадарак разбурылася, астатнiя змянiлi спецыялiзацыю. У Беларусi пачалi развiвацца жывёлагадоСЮля, раслiнаводства, кормавытворчаiь. Беларускiя сяляне пачалi засяваць свае палеткi бульбай, iльном, iншымi культурамi, колькаiь жывёлы павялiчылася на 50%, а СЮдзельная вага збожжа-вых гаспадарак скарацiлася да 16% ад iх агульнай колькаii.
Такiм чынам, у 60-90-я гг. XIX ст. сельская гаспадарка Беларусi зрабiла значны крок наперад на шляху да капiталiзму. Аднак яе развiццё стрымлiвалася рэшткамi прыгоннiцтва.
Пасля 1861 г. працэс накаплення першапачатковага капiталу паскорыСЮся, але ён СЮсё роСЮна iшоСЮ вельмi марудна; замежнага ж капiталу СЮ Беларусi СЮвогуле не было. Таму iнвестыцыi СЮ развiццё прамысловаii не iшлi. Па гэтых прычынах першыя 20 парэформенных гадоСЮ прамысловаiь Беларусi па-ранейшаму знаходзiлася на стадыi дробнатаварнай мануфактурнай вытворчаii. РЖ толькi СЮ канцы 80-90-х гг. XIX ст. завяршыСЮся пераход да фабрыкi.
Пытанне 34
Несправядлiваiь аграрнай рэформы выклiкала шырокае сялянскае не-задавальненне. Сялянства хвалявалася, адмаСЮлялася падпiсваць устаСЮныя грама-ты, уздымалася на адкрытую барацьбу з памешчыкамi. Палiтычнае становiшча СЮ Расii рэзка СЮскладнiлася. У гэтых умовах у Польшчы, Лiтве i Беларусi пачаСЮ раз-гортвацца нацыянальна-вызваленчы рух, накiраваны супраць рэшткаСЮ прыгону, супраць самадзяржаСЮя, за правы чалавека i грамадзянiна.
Традыцыйна вызваленчы рух у Польшчы, Лiтве i Беларусi падзяляСЮся на дзве плынi. У 1861-1862 гг. гэта былi белыя i чырвоныя. Белыя належалi да арыстакратыi, а чырвоныя - да дэмакратычных колаСЮ грамадства. Але мэта СЮ iх была агульная - адрадзiць незалежнаiь БацькаСЮшчыны. Белыя разлiчвалi гэтага шляхам перагавораСЮ з царом, з дапамогай Францыi, iншых краiн Захаду, а чырвоныя абапiралiся на паСЮстанне насельнiцтва, на свае сiлы. Пры гэтым белыя пад БацькаСЮшчынай разумелi Рэч Паспалiтую СЮ межах 1772 года, а чырвоныя, асаблiва са складу рэвалюцыйнага крыла, прызнавалi права беларусаСЮ, лiтоСЮцаСЮ, украiнцаСЮ на самавызначэнне.
Рэвалюцыйна-дэмакратычнае крыло чырвоных у Беларусi СЮзначальваСЮ К.КалiноСЮскi, якi рыхтаваСЮ паСЮстанне, выдаваСЮ Мужыцкую праСЮду, змагаСЮся за свабоду народа.
ПаСЮстанне пачалося зiмой 1863 г. Для кiраСЮнiцтва паСЮстаннем былi створаны кiруючыя органы: Цэнтральны нацыянальны камiтэт (ЦНК) у Варшаве i ЛiтоСЮскi правiнцыяльны камiтэт (ЛПК) у Вiльнi. УзначалiСЮ ЛПК К.КалiноСЮскi. У кiраСЮнiцтве ЦНК галоСЮная роля належала белым, якiя СЮ лютым 1863 г. адхiлiлi К.КалiноСЮскага ад кiраСЮнiцтва ЛПК. К.КалiноСЮскi СЮзначалiСЮ паСЮстанне СЮ Гродзенскай губернi.
Летам 1863 г. белыя зразумелi, што Францыя i Захад не будуць дапа-магаць паСЮстанню i яны пачалi адыходзiць ад барацьбы. У чэрвенi 1863 г. ЛПК зноСЮ узначалiСЮ К.КалiноСЮскi. Аднак час быСЮ СЮжо марна страчаны. Акрамя таго, ЦНК не разлiчваСЮ на сялян, зямлю абяцалi толькi тым сялянам, якiя змагалiся за перамогу, астатнiя нiчога не атрымлiвалi. Таму паСЮстанне падтрымала толькi невялiкая частка сялянства. Атрады паСЮстаСЮшых на 75% складалiся са шляхты i толькi на 18% з сялян. Значны поспех быСЮ у К.КалiноСЮскага СЮ Гродзенскай губернi, дзе сяляне складалi каля 33% ад агульнай колькаii паСЮстанцаСЮ. Усяго СЮ паСЮстаннi СЮдзельнiчала да 80 тысяч беларусаСЮ.
Баявыя дзеяннi скончылiся СЮ канцы жнiСЮня 1863 г., калi ЦНК загадаСЮ К.КалiноСЮскаму спынiць паСЮстанне i перанеii барацьбу на вясну 1864 г.
Зiмой 1864 г. К.КалiноСЮскi быСЮ арыштаваны. З турмы ён перадаСЮ пiсьмо - запавет беларускаму народу. У Лiiе з-пад шыбенiцы К.КалiноСЮскi заклiкаСЮ беларусаСЮ да барацьбы за нашу нацыянальную iдэю.
Такiм