Гiсторыя Беларусi
Вопросы - История
Другие вопросы по предмету История
?ня, а Калатухiн быСЮ арыштаваны.
На працягу кастрычнiка-лiстапада 1917 г. савецкая СЮлада была СЮстаноСЮлена на усёй свабоднай ад немцаСЮ тэрыторыi Беларусi. Зезды саветаСЮ рабочых, салдацкiх i сялянскiх дэпутатаСЮ, якiя адбылiся СЮ лiстападзе 1917 г., сваiмi рашэннямi замацавалi перамогу савецкай улады на Беларусi.
лiстапада выканаСЮчыя камiтэты, абраныя зездамi СаветаСЮ рабочых i салдацкiх дэпутатаСЮ Заходняй воблаii, СаветаСЮ сялянскiх дэпутатаСЮ Мiнскай i Вiленскай губерняСЮ, 3аходняга фронту, абядналiся i СЮтварылi выканаСЮчы камiтэт Заходняй воблаii i фронту (Абылвыканкомзах). Яго старшынёй быСЮ абраны бальшавiк М.Рагазiнскi. Для кiравання воблаiю i фронтам быСЮ створаны абласны Савет Народных КамiсараСЮ (СНК) на чале з бальшавiком К. Ландарам. Зазначым, што СЮ прэзiдыуме СНК былi толькi прадстаСЮнiкi фронту, сярод якiх не было нiводнага беларуса. Яны адкрыта выступiлi супраць беларускага нацыянальнага дзяржаСЮнага самавызначэння, прытрымлiваючыся iдэi стварэння СЮнiтарнай савецкай дзяржавы. У сувязi з гэтым, прызнаючы СЮладу СаветаСЮ СЮ Расii, Вялiкая беларуская рада не прызнавала СЮладу Абылвыканкамзаха на тэрыторыi Беларусi, разглядаючы яго выключна як франтавы орган СЮлады.
лiстапада 1917 г. прадстаСЮнiкi розных партый i рухаСЮ, якiя СЮваходзiлi СЮ Вялiкую беларускую раду, выступiлi з адозвай "Да СЮсяго беларускага народа", у якой абявiлi сваю палiтычную праграму. Для арганiзацыi законнай улады СЮ цэнтры i на меiах меркавалася 5 снежня 1917 г. склiкаць у Мiнску зезд прадстаСЮнiкоСЮ усяго беларускага народа. Дазвол навядзенне 50 тыс. рублёСЮ i паабяцаСЮ, што рашэннi форума будуць прызнаны савецкай уладай.
Пытанне 42
Нацыянальная палiтыка ва СЮмовах Савецкай улады распрацоСЮвалася СЮ вышэйшых органах РКП/б/ i праводзiлася з улiкам асаблiваiей таго цi iншага рэгiёна. На меiах яна атрымала назвы - беларусiзацыя, украiнiзацыя, татарызацыя i г. д. Яна фармулявалася пад уздзеяннем iдэй i практыкi нацыянальнага руху.
Палiтыка нацыянальна-культурнага будаСЮнiцтва на Беларусi мела вытокi СЮ беларускiм нацыянальна-вызваленчым руху, у iдэях беларускага нацыянальнага адраджэння. У час рэвалюцыi i грамадзянскай вайны СЮ КП(б)Б улiлося шмат дзеячоСЮ нацыянальна-вызваленчага руху. Многiя з iх увайшлi СЮ склад вышейшых партыйных i савецкiх органаСЮ. Сярод iх А.ЧарвякоСЮ - старшыня ЦВК i СНК БССР, З.Х.Жылуновiч - рэдактар газеты Савецкая Беларусь, У.М.РЖгнатоСЮскi - нарком асветы, А.Л.Бурбiс - намеснiк наркома замежных спраСЮ, А.В.Балiцкi - намеснiк наркома асветы, а з 1926г. - нарком асветы БССР i г. д.
Афiцыйна аб пераходзе да беларусiзацыi абявiла другая сесiя ЦВК БССР (лiпень 1924г.), прыняСЮшы пастанову Аб практычных мерапрыемствах па правядзенню нацыянальнай палiтыкi.
У шырокiм сэнсе пад беларусiзацыяй разумелася развiццё беларускай культуры, вылученне беларусаСЮ на партыйую, савецкую, прафсаюзную i грамадскую працу, перавод справаводства дзяржаСЮнага, партыйнага,прафесiйнага i каператыСЮнага апаратаСЮ на беларускую мову.
Центральнае меiа СЮ мерапрыемствах у беларусiзацыi адводзiлася праблеме мовы. РЖ гэта была правiльная пазiцыя ЦВК БССР, бо СЮ рэспублiцы, дзе карэннае насельнiцтва складала 80%, яго мова выконвала вельмi мiзерны абем сацыяльных функцый. Пераважала, як i СЮ дарэвалюцыйны час, руская мова. Пры гэтым афiцыйна было заяСЮлена, што на тэрыторыi БССР прызнаюцца раСЮнапраСЮнымi мовы беларуская, руская, яСЮрэйская i польская. Але з прычыны значнай перавагi у БССР насельнiцтва беларускай нацыянальнаii, - гаварылася СЮ вышэй прыгаданай пастанове, - беларуская мова выбiраецца як мова пераважная для зносiн памiж дзяржаСЮнымi, прафесiйнымi i грамадскiмi СЮстановамi i арганiзацыямi. Мовай зносiн органаСЮ БССР з органамi СССР i саюзных рэспублiк прызнавалася руская мова.
Найбольш паспяхова прыходзiла беларусiзацыя навучальных устаноСЮ. Каля 80% агульнаадукацыйных школ было пераведзена на беларускую мову навучання. Хутка павялiчыСЮся лiк асоб, якiя былi СЮ стане веii сваю работу на беларускай мове. Так, калi СЮ 1925г. у рэспублiканскiх установах толькi 22% агульнай колькаii супрацоСЮнiкаСЮ валодала беларускай мовай, а СЮ акруговых i раённых - 36%, дык у 1927г. - адпаведна 80% i 70%. У адмiнiстрацыйных органах на пачатак 1929г. доля беларусаСЮ дасягнула 51,3%, гаспадарчых - 30,8%, судовых - 26,3%, зямельных - 59,5%. У чаiях Чырвонай Армii была сфармiравана 2-я тэрытарыяльная дывiзiя, створана Абяднаная беларуская вайсковая школа. У iншых вайсковых чаiях беларускай Ваеннай Акругi вывучалiся беларуская мова, гiсторыя i эканомiка рэспублiкi, асаблiваii быту яе насельнiцтва.У 1926-1927 навучальным годзе з 14 педагагiчных тэхнiкумаСЮ на беларускай мове працавалi 10. Цалкам вялося выкладанне прадметаСЮ на беларускай мове СЮ МагiлёСЮскай саСЮпартшколе першай ступенi i такой жа школе другой ступенi СЮ Вiцебску.
У 1927г. 11 рэспублiканскiх газет 3 выходзiлi на беларускай мове, 4 - на рускай, па адной на яСЮрэйскай i па адной на польскай мовах; з 11 часопiсаСЮ на беларускай мове выдавалiся 4, беларускай i рускай - 2, рускай - 3, яСЮрэйскай - 2.
Высокую актыСЮнаiь у правядзеннi беларусiзацыi, стварэннi мастацкiх твораСЮ на беларускай i iншых мовах, распаСЮсюджаных на тэрыторыi Беларусi, праяСЮлялi члены лiтаратурна - вытворчых абяднанняСЮ (Маладняк, Узвышша, Полымя). Маладые пiсьменнiкi У.ДубоСЮка, М.Чарот, П.Галавач, К.Чорны, М.ЛынькоСЮ i iншыя разам з народнымi пiсьменнiкамi Я.Купалам i Я.Коласам уносiлi вялiкi СЮклад у