Гiсторыя Беларусi
Вопросы - История
Другие вопросы по предмету История
нцыi Сходня з восенi 1943 г. аднавiСЮ сваю дзейнаiь БДУ. У 1944-1945 гг. вышэйшыя навучальныя СЮстановы вяртаюцца на радзiму. АднаСЮлялiся матэрыяльна-тэхнiчная база навукi i культуры, выпуск газет, часопiсаСЮ. Разам з тым у другой палове 40-х пачатку 50-х гг. развiццё навукi i культуры сутыкнулася з жорсткiм iдэалагiчным прэсам. Так, у бiялогii пачалi чарговы наступ прыхiльнiкi Т. Лысенкi. На Беларусi iм супрацьстаяла школа генетыкаСЮ, якую СЮзначальваСЮ А. Жэбрак, у 1948 г. улады разграмiлi яго лабараторыю.
Адбылiся новыя арышты сярод творчай iнтэлiгенцыi па палiтычных матывах. Так, паэт i празаiк У. ДубоСЮка першы раз быСЮ арыштаваны i асуджаны на пяць гадоСЮ па справе Саюза вызвалення Беларусi у 1930 г., у 1937 г. зноСЮ арыштаваны i асуджаны на 10 гадоСЮ, а СЮ 1949 г. сасланы СЮ Краснаярскi край. Цяжкаii ГУЛАГа пазнаСЮ вядомы вучоны гiсторык М. Улашчык. Ен быСЮ арыштаваны СЮ 1930 г. на пяць год, у 1941 г. - на пяць год, у 1951 г. - на восем год. Толькi СЮ 1960 г. была адноСЮлена справядлiваiь у адносiнах да М. Улашчыка. Для кантролю над культурным жыццём Беларусi на пачатку 1947 г. у ЦК КП(б)Б быСЮ утвораны аддзел культуры. Лiтаратура таксама iснавала пад пэСЮным iдэалагiчным уцiскам, маглi выходзiць толькi творы, якiя не пярэчылi камандна-бюракратычнай таталiтарнай сiстэме, якая склалася СЮ гэты час. У 1946 г. першым з беларускiх пiсьменнiкаСЮ Сталiнскай прэмii быСЮ удастоены А. КуляшоСЮ за паэму iяг брыгады. У выяСЮленчым мастацтве асноСЮным жанрам быСЮ героiка-патрыятычны (напрыклад, карцiны Я. Зайцава Парад беларускiх партызан у 1944 годзе СЮ Мiнску, Канстанцiн ЗаслонаСЮ).
Такiм чынам, у першыя пасляваенныя гады грамадска-палiтычнае i культурнае жыццё праходзiла СЮ надта складаных, супярэчлiвых умовах. Пад партыйным кантролем знаходзiлася жыццё народа, яго думкi i погляды.
Пытанне 53
Смерць РЖ.В. Сталiна 5 сакавiка 1953 г. падштурхнула працэс абнаСЮлення грамадства. ХрушчоСЮская адлiга, ХХ зезд КПСС 1956 г. з яго выкрываннем культу асобы выклiкалi змены СЮ грамадска-палiтычнай свядомаii. Пасля ХХ зезду КПСС у Беларусi пачалася рэабiлiтацыя ахвяр сталiнскiх рэпрэсiй. З 1956 па 1962 г. у рэспублiцы было рэабiлiтавана 29 012 чалавек.
У другой палове 50-х гг. былi пашыраны правы саюзных рэспублiк. У iх распараджэнне перадавалiся многiя прадпрыемствы i арганiзацыi. За 1956-1957 гг. БССР было перададзена 856 прадпрыемстваСЮ. Пашыралiся заканадаСЮчыя правы саюзных рэспублiк. Да iх кампетэнцыi адыходзiла прыняцце грамадзянскага, крымiнальнага i працэсуальнага кодэксаСЮ. Закон ВярхоСЮнага Савета СССР ад 11 сакавiка 1957 г. даваСЮ права рэспублiкам вырашаць пытаннi абласнога i краявога адмiнiстратыСЮна-тэрытарыяльнага будаСЮнiцтва.
Пасля зезда на Беларусi пачалася рэабiлiтацыя ахвяр сталiнiзму, i з 1956 па 1962 гг. у рэспублiцы было рэабiлiтавана больш за 29 тыс. чалавек. Сярод iх вядомыя партыйныя, дзяржаСЮныя, ваенныя, грамадскiя дзеячы: М. Галадзед, Е. Убарэвiч, В. Шаранговiч i iнш. Былi вернуты сасланыя СЮ 1944-1945 гг. у Сiбiр i на Далёкi Усход балкарскi, чачэнскi, калмыцкi, iнгушскi, карачаеСЮскi народы. Праводзiлася палiтыка галоснаii, зявiлiся дзесяткi новых газет, альманахаСЮ, часопiсаСЮ: Москва, Юность, Иностранная литература, Нева. У Новом мире была апублiкавана аповеiь А. Салжанiцына Один день Ивана Денисовича аб жыццi вязняСЮ у лагерах, пачаСЮся працэс пасмяротнай рэабiлiтацыi работнiкаСЮ культуры, асаблiва лiтаратуры. Разам з рэабiлiтацыяй вярталася i iх творчая спадчына. ЗноСЮ пачалi друкавацца творы Ц. Гартнага, М. Зарэцкага, М. Чарота i iнш. Са сталiнскiх муроСЮ да творчай працы вярнулiся С. ГрахоСЮскi, С. Шушкевiч, Р. Бярозкiн. У 1957 г. у Маскве адбыСЮся Мiжнародны фэст моладзi i студэнтаСЮ.
М. ХрушчоСЮ быСЮ першым савецкiм лiдэрам, якога пабачыСЮ Захад, але там ён паводзiСЮ сябе так, як i дома, таму сваёй непасрэднаiю прыводзiСЮ заходнюю грамадскаiь у шок. Паляпшэнне адносiн з ЗША было пагоршана крызiсам 1962 г. з-за савецкiх ракет, размешчаных на Кубе. У той час свет знаходзiСЮся СЮ адным кроку ад ядзернай вайны, аднак М. ХрушчоСЮ усвядомiСЮ вялiкую адказнаiь за лёс народаСЮ i загадаСЮ вывеii ракеты з Кубы.
Пашыралiся правы саюзных рэспублiк у эканомiцы i культуры, пашыралiся правы прафсаюзаСЮ, узрастата роля iншых грамадскiх арганiзацый. У краiне iшло аздараСЮленне маральна-псiхалагiчнага клiмату, лiквiдавалася атмасфера страху. Аднак перамены СЮ духоСЮным жыццi былi супрацьлеглымi. Не разглядалася пытанне аб сацыяльнай прыродзе культа асобы, аб адмiнiстрацыйна-каманднай сiстэме. Дазвалялася СЮмяшанне ва СЮнутраныя справы iншых краiн, так было падаСЮлена паСЮстанне 1956 г. у Будапешце. Парушалiся правы чалавека: напрыклад, была расстраляна мiрная дэманстрацыя працоСЮных у Новачаркасску СЮ 1962 г. У тым жа годзе М. ХрушчоСЮ раскрытыкаваСЮ у грубай форме мастацкую выставу на Манежы. У 1961 г. была прынята СЮтапiчная праграма пабудовы камунiзму за 20 год. М. ХрушчоСЮ паступова страчваСЮ аСЮтарытэт у грамадстве, асаблiва пасля хлебнага крызiсу, выклiканага заменай збожжавых пасяСЮных плошчаСЮ на кукурузныя, што прывяло да неСЮраджаю. У вынiку змовы СЮ кастрычнiку 1964 г. яго вызвалiлi ад пасады кiраСЮнiка СЮрада. Барацьба дэмакратычнай i кансерватыСЮнай плынi скончылася перамогай апошняй. Яшчэ СЮ 1957 г. была зроблена першая спроба зняць М. Хрушчова, але тады яго падтрымала ваенная i партыйная элiта. У 1964 г. ад яго бесперапынных рэформаСЮ усе стамiлiся, супраць яго былi СЮжо СЮсе слаi грамадства, таму людзi развiталiся з iм без жалю i нават з палёгкай.
На пачатку 50-х гг. савецкая эканомiка перажывала знач?/p>