Гiсторыя Беларусi
Вопросы - История
Другие вопросы по предмету История
пiсана пагадненне Прэзiдэнта СССР i вышэйшых асоб дзевяцi рэспублiк (9 + 1) аб хутчэйшым заключэннi новага саюзнага дагавора. Сам апублiкаваны праект некалькi разоСЮ мяняСЮся i насiСЮ кампрамiсны характар. ГалоСЮнае СЮ iм было тое, што на працягу шаii месяцаСЮ пасля падпiсання дагавора павiнны быць праведзены новыя выбары вышэйшых органаСЮ Саюза. Разам з тым умацоСЮвалася структура СЮлады СЮ Расiйскай Федэрацыi. 12 чэрвеня 1991 г. Б. Ельцын усеагульным прамым галасаваннем быСЮ выбраны Прэзiдэнтам Расii.
Распад СССР паскорылi падзеi, якiя адбылiся СЮ Маскве з 18 па 21 жнiСЮня 1991 г. Падчас адпачынку Прэзiдэнта СССР М. Гарбачова СЮ Крыме група вышэйшых дзяржаСЮных асоб (Г. ЯнаеСЮ - вiцэ-прэзiдэнт СССР, В. ПаСЮлаСЮ - прэмер-мiнiстр СССР, Б. Пуга - мiнiстр унутраных спраСЮ СССР, В. КручкоСЮ - старшыня КДБ СССР i iнш.) стварылi ДзяржаСЮны камiтэт па надзвычайнаму становiшчу, абвяiiлi аб хваробе М. Гарбачова i пераходзе СЮсёй улады СЮ свае рукi. Партыйнае кiраСЮнiцтва спрабавала з дапамогай войскаСЮ, МУС i КДБ падавiць дэмакратычныя рухi i аднавiць таталiтарны рэжым у СССР.
У БССР дзейнаiь змоСЮшчыкаСЮ падтрымалi МагiлёСЮскi, Гродзенскi, Брэiкi абкомы КПБ, а ЦК кампартыi Беларусi нават забаранiСЮ выхад газеты Знамя юности, якая актыСЮна падтрымлiвала перабудову. Толькi Мiнскi гарадскi савет народных дэпутатаСЮ асудзiСЮ пераварот. Апазiцыя па прыкладу Масквы правяла СЮ Мiнску дэманстрацыю i мiтынг.
Пралiк арганiзатараСЮ перавароту заключаСЮся СЮ недаацэнцы актыСЮнаii дэмакратычных сiл i рашучаii асабiста Б. Ельцына. Б. Ельцын як Прэзiдэнт Расii абвiнавацiСЮ кiраСЮнiцтва КПСС у спробе дзяржаСЮнага перавароту i сваiм указам забаранiСЮ яе дзейнаiь на тэрыторыi Расiйскай Федэрацыi. Гэта таксама быСЮ своеасаблiвы дзяржаСЮна-палiтычны пераварот. Кiруючая партыя не толькi адхiлялася ад улады, але i СЮвогуле была лiквiдавана.
У Мiнску група з 25 дэпутатаСЮ вышэйшага заканадаСЮчага органа СЮлады рэспублiкi прапанавала склiкаць 5 ю нечар-говую сесiю ВярхоСЮнага Савета БССР. 25 жнiСЮня на ёй быСЮ прыняты Закон Аб наданнi статусу канстытуцыйнага закона Дэкларацыi ВярхоСЮнага Савета Беларускай ССР аб дзяржаСЮным суверэнiтэце БССР i пастанова Аб забеспячэннi палiтычнай i эканамiчнай самастойнаii Беларускай ССР. Ва СЮласнаiь рэспублiкi перайшла агульнасаюзная маёмаiь. Таксама пачаСЮся працэс дэпартызацыi, а дзейнаiь КПБ - КПСС прыпынялася. На пасяджэннi ВярхоСЮнага Савета прэмер-мiнiстр Беларусi В. Кебiч заявiСЮ, што прыпыняе членства СЮ КПСС разам з усiм Кабiнетам МiнiстраСЮ.
17 па 19 верасня адбылася 6-я нечарговая сесiя ВярхоСЮнага Савета, на якой разглядаСЮся Закон Аб назве БССР. Дэпутаты прынялi рашэнне перайменаваць БССР у Рэспублiку Беларусь, а СЮ скарочаных назвах - Беларусь. Тады ж былi абвешчаны законы Аб ДзяржаСЮным iягу Рэспублiкi Беларусь, Аб ДзяржаСЮным гербе Рэспублiкi Беларусь. Старшынёй ВярхоСЮнага Савета на альтэрнатыСЮнай аснове быСЮ выбраны прафесар Беларускага дзяржаСЮнага унiверсiтэта С. Шушкевiч. Так у гiсторыi Беларусi пачаСЮся новы этап незалежнай Рэспублiкi Беларусь.
Што датычыцца лёсу СССР, то СЮ пачатку верасня 1991 г. пачаСЮ работу V зезд народных дэпутатаСЮ СССР. 5 верасня ён прыняСЮ канстытуцыйны закон аб уладзе СЮ пераходны перыяд, а затым здаСЮ свае паСЮнамоцтвы ДзяржаСЮнаму Савету СССР. Новы ВярхоСЮны Савет стварыць не атрымалася, бо некаторыя рэспублiкi накiравалi туды сваiх прадстаСЮнiкоСЮ з правамi назiральнiкаСЮ.
Дзяржсавет 9 верасня 1991 г. афiцыйна прызнаСЮ незалежнаiь Прыбалтыйскiх дзяржаСЮ - Лiтвы, Латвii, Эстонii. Праз некалькi дзён яны былi прыняты СЮ ААН. СССР скарацiСЮся да 12 рэспублiк. Прэзiдэнт М. ГарбачоСЮ паспрабаваСЮ замацаваць Саюз на аснове новага пагаднення. 14 лiстапада ва СЮрадавай рэзiдэнцыi СЮ Нова-Агарова (пад Масквой) сем рэспублiк (Расiя, Беларусь, Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Туркменiстан, Таджыкiстан) заявiлi аб намеры стварыць Садружнаiь Суверэнных ДзяржаСЮ (ССД) i да 25 лiстапада зацвердзiць новы саюзны дагавор. Але гэтага не адбылося, бо СЮсе чакалi вынiку рэферэндуму аб незалежнаii Украiны, прызначанага на 1 снежня. Большаiь жыхароСЮ гэтай рэспублiкi выказалася за выхад з СССР.
снежня 1991 г. у Белавежскай пушчы, у рэзiдэнцыi Вiскулi (пад Брэстам) кiраСЮнiкi Беларусi (С. Шушкевiч), Расiйскай Федэрацыi (Б. Ельцын), Украiны (Л. КраСЮчук) падпiсалi Пагадненне аб стварэннi Садружнаii Незалежных ДзяржаСЮ (СНД). У iм абвяшчалася, што СССР як субект мiжнароднага права спынiСЮ сваё iснаванне. Тры дзяржавы абядналiся СЮ СНД i запрасiлi СЮступаць у Садружнаiь новыя дзяржавы былога СССР. У хуткiм часе кiраСЮнiкi сярэднеазiяцкiх рэспублiк i Казахстана заявiлi СЮ Ашхабадзе аб намеры далучыцца да СНД. 21 снежня адбылася алмаацiнская сустрэча брэiкай тройкi, ашхабадскай пяцёркi i Арменii. Да ёй была прынятая Дэкларацыя аб канчатковым спыненнi iснавання СССР i СЮрэгуляваннi звязаных з гэтым праблем. Да канца 1991 г. да СНД далучылiся таксама Малдова i Азербайджан.
снежня 1991 г. М. ГарбачоСЮ падпiсаСЮ указ аб спыненнi выканання iм функцыi ВярхоСЮнага ГалоСЮнакамандуючага i заявiСЮ аб сваёй адстаСЮцы з пасады Прэзiдэнта СССР. У той жа вечар з вежы Вялiкага КрамлёСЮскага палаца быСЮ спушчаны iяг СССР i СЮзняты адноСЮлены iяг Расii.
Такiм чынам, незалежнаiь Рэспублiкi Беларусь была атрымана не столькi СЮ вынiку СЮнутранага нацыянальнага руху, колькi СЮ вынiку распаду СССР. Таму нацыянальная свядомаiь беларусаСЮ, з аднаго боку, атрымала СЮнутраны СЮздым, а з другога - пачуццё трывогi i заклапочанаii аб уласным лёсе.