Гiсторыя Беларусi
Вопросы - История
Другие вопросы по предмету История
мы, якiя суправаджалiся рабаваннем маёмаii памешчыкаСЮ i гандляроСЮ-яСЮрэяСЮ. Найбольш масавым сялянскi рух быСЮ у Сенненскiм, Мазырскiм, РЖгуменскiм, Рэчыцкiм, Мiнскiм, Лепельскiм паветах. Парадак наводзiлi карныя атрады i ваенна-палявыя суды.
Ваенныя паражэннi царскай армii СЮ кампанii 1915 г., няСЮдачы баявых дзеянняСЮ у 1916 г., велiзарныя людскiя i матэрыяльныя страты выклiкалi незадаволенаiь салдат. У войсках успыхвалi хваляваннi, звязаныя з дрэнным забеспячэннем прадуктамi i абмундзiраваннем, недахопам зброi i боепрыпасаСЮ. Усяго на Беларусi СЮ перыяд вайны адбылiся 62 значныя хваляваннi салдат. Цэлыя вайсковыя чаii i злучэннi адмаСЮлялiся iii СЮ наступленне. Узмацнiлася антыСЮрадавая агiтацыя сярод салдат.
Пытанне 40
Першая сусветная вайна значна паСЮплывала на беларускi нацыянальны рух. Вядомыя прадстаСЮнiкi беларускай iнтэлiгенцыi, удзельнiкi нацыянальнага руху эвакуiравалiся з прыфрантавой паласы СЮ Цэнтральную Расiю. Была закрыта газета "Наша нiва", якую рэдагаваСЮ Я.Купала. Ва СЮсходняй, неакупiраванай частцы Беларусi нацыянальны рух быСЮ спынены СЮ сувязi з праследаваннем улад ва СЮмовах ваеннага становiшча. На захопленых беларускiх землях вядомыя дзеячы нацыяйальнага руху, якiя засталiся там, браты РЖван i Антон Луцкевiчы, В.ЛастоСЮскi i iнш., выступiлi з iдэяй адраджэння незалежнаii Лiтвы i заходняй часткi Беларусi СЮ дзяржаСЮнай форме Вялiкага княства ЛiтоСЮскага з сеймам у Вiльнi. Садзейнiчала гэтаму заява канцлера Германii Бейтман-Гольвега аб тым, што вызваленыя ад Расii землi нiколi не вернуцца назад пад маскоСЮскае ярмо.
У сувязi з такой заявай беларускiя дзеячы дамовiлiся з кiраСЮнiкамi лiтоСЮскiх i яСЮрэйскiх суполак аб усталяваннi СЮ будучай дзяржаве канфедэратыСЮнага ладу. ДамоСЮленаiь была замацавана "Унiверсалам", выдадзеным на чатырох мовах (лiтоСЮскай, польскай, яСЮрэйскай i беларускай) у снежнi 1915 г. У гэтым дакуменце гаварылася, што лiтоСЮскiя, беларускiя, польскiя i яСЮрэйскiя суполкi пачалi СЮтварэнне канфедэрацыi на аснове незалежнаii Лiтвы i Беларусi як адзiнай дзяржавы, якая забяспечыць усiм нацыям усе правы. У лютым 1916 г. таксама на чатырох мовах распаСЮсюджана адозва "Грамадзяне", у якой выкладзены прынцыпы палiтычнага ладу будучай канфедэрацыi. Планавалася СЮтварыць незалежную дзяржаву з сеймам, сфармiраваным на аснове агульных, роСЮных i прамых выбараСЮ пры тайным галасаваннi. У гэту дзяржаву павiнны былi СЮвайii землi, захопленыя германскiмi войскамi.
Аднак утварыць такую канфедэрацыю не дазволiла палiтыка германскага СЮрада. ЗахапiСЮшы Вiльню, германскае камандаванне абвяiiла аб тым, што заходнiя беларускiя землi будуць падпарадкоСЮвацца "польскай кароне". На захопленай беларускай тэрыторыi стваралася шырокая сетка польскiх школ, каiёлаСЮ, розных згуртаванняСЮ польскай "злучнаii". У самiм беларускiм нацыянальным руху адбыСЮся раскол. Група яго дзеячаСЮ на чале з В.ЛастоСЮскiм заснавала арганiзацыю "Сувязь незалежнаii i непадзельнаii Беларусi", якая ставiла мэту СЮтварэння незалежнай Беларусi СЮ яе этнаграфiчных межах. Аднак i гэта мэта не атрымала афiцыйнага прызнання з боку нямецкага СЮрада. У 1915 г. рэлiгiйна-клерыкальныя дзеячы СЮтварылi на Беларусi палiтычную арганiзацыю "Хрыiiянская злучнаiь", у якую СЮваходзiлi прадстаСЮнiкi вышэйшых колаСЮ каталiцкага духавенства, буйной буржуазii i памешчыкаСЮ, буржуазнай iнтэлiгенцыi, а таксама сяляне, рабочыя i дробнабуржуазныя элементы. Творцамi "Хрыiiянскай злучнаii" былi барон Роп, князь Святаполк-Мiрскi, барон Шафнагель. ГалоСЮная мэта гэтай арганiзацыi - прыстасавацца да палiтычных i сацыяльна-эканамiчных умоСЮ нямецкай акупацыi.
У пачатку 1916 г. германскi фельдмаршал Гiндэнбург у загадзе аб школах у акупiраваным краi абвяiiСЮ беларускую мову раСЮнапраСЮнай з польскай, лiтоСЮскай i яСЮрэйскай мовамi. Нягледзячы на супрацьдзеянне польскiх памешчыкаСЮ i ксяндзоСЮ, беларускi нацыянальны рух значна ажывiСЮся. На акупiраванай тэрыторыi былi адчынены беларускiя школы, створаны выдавецтвы. Пачалося выданне на беларускай мове газет, часопiсаСЮ. Стала выходзiць газета "Гоман". У Вiльнi дзейнiчалi "Беларускi камiтэт дапамогi пацярпеСЮшым ад вайны", "Беларускi клуб", згуртаванне "Золак", "Навуковае таварыства", "Беларускi вучыцельскi саюз".
КiраваСЮ усёй гэтай работай створаны СЮ 1915 г. у Вiльнi Беларускi народны камiтэт (БНК), якi СЮзначальваСЮ А.Луцкевiч. Спачатку камiтэт прытрымлiваСЮся iдэi стварэння канфедэратыСЮнай дзяржавы СЮ форме ВКЛ, але пазней выказаСЮся за СЮтварэнне Беларуска-ЛiтоСЮскай дзяржавы з унутраным размежаваннем "аСЮтаномных Беларускай i ЛiтоСЮскай зямель паводле матчынай мовы жыхароСЮ". БНК прыняСЮ удзел у рабоце канферэнцыi народаСЮ Расii, якая адбылася СЮ Стакгольме СЮ красавiку 1916 г. На гэтай канферэнцыi камiтэт абвяiiСЮ сваю дэкларацыю, у якой гаварылася, што беларускi народ чакае вызвалення з-пад няволi.
У канцы 1916 г. БНК зрабiСЮ некалькi захадаСЮ, каб дамовiцца з ЛiтоСЮскiм нацыянальным камiтэтам аб утварэннi ЛiтоСЮска-Беларус-кай дзяржавы СЮ этнiчных межах беларусаСЮ i лiтоСЮцаСЮ. Аднак лiтоСЮцы адмовiлiся ад перагавораСЮ. Пад уздзеяннем германскiх акупантаСЮ ЛiтоСЮскi камiтэт разарваСЮ сувязi з БНК i СЮтварыСЮ у Вiльнi ЛiтоСЮскую дзяржаСЮную раду (Тарыбу) як вярхоСЮны дзяржаСЮны орган Лiтвы. У склад гэтай ЛiтоСЮскай дзяржавы былi СЮключаны i захопленыя немцамi беларускiя землi. Беларусь атрымала СЮ Тарыбе два меiы. У гэтых складаных умовах БНК працягваСЮ працу. РЖм была склiкана i праведзена СЮ