Гiсторыя Беларусi
Вопросы - История
Другие вопросы по предмету История
?ленне рэформы прывяло да замены абшчыннага землекарыстання падворным.
У XIV - XVI стст. адбываецца значны рост гарадоСЮ i гарадскога насельнiцтва. Гарады былi цэнтрамi рамяства i гандлю. Найбольш буйнымi гарадамi на тэрыторыi Беларусi СЮ гэты час зяСЮлялiся Полацк, МагiлёСЮ, Вiцебск, Мiнск, Брэст, Гародня, Слуцк, Новагародак. Раслi i паселiшчы гарадскога тыпу - мястэчкi. Гарады i мястэчкi СЮзнiкалi як на дзяржаСЮных, так i на прыватнаСЮласнiцкiх землях. Мястэчкi СЮ асноСЮным належалi феадалам. Каля 40 % усiх гарадоСЮ таксама былi прыватнаСЮласнымi. Гарады, што належалi феадалам, былi адмiнiстрацыйнымi, гаспадарчымi i культурнымi цэнтрамi iх зямель. Жыхары гэтых гарадоСЮ неслi феадальныя павiннаii на карыiь свайго гаспадара.
З ростам гарадоСЮ гараджане iмкнулiся пазбавiцца ад феадальнай залежнаii i атрымаць свабоду, а таксама права на самакiраванне. Феадальная залежнаiь перашкаджала развiваць гарадскiя промыслы i гандаль. Таму з канца XIV ст. лiтоСЮскiя князi сталi дараваць гарадам права на самакiраванне, названае магдэбургскiм на прыкладзе таго права, якiм валодаСЮ г. Магдэбург. Паводле магдэбургскага права, насельнiцтва вызвалялася ад выканання адработачных (паншчынных) павiннаiей на карыiь феадала. Яны замянялiся адзiным грашовым падаткам. Да другой паловы XVI ст. магдэбургскае права атрымалi амаль усе буйнейшыя гарады Беларусi. Мiнску яно было даравана СЮ 1499 г. . Што ж сабой уяСЮляла гарадское самакiраванне? ГалоСЮным органам адмiнiстрацыйнага кiравання горада быСЮ магiстрат. Ён складаСЮся з рады (выбарнага органа кiравання) i лавы (суда). На чале рады стаяСЮ войт, як правiла прызначаны лiтоСЮскiмi князямi . Сябры рады (райцы) выбiралiся з гарадскiх багацеяСЮ. Радзе належалi функцыi кiравання не толькi жыццём горада, але i суда. Аднак судовыя функцыi яна выконвала толькi па маёмасных i грамадзянскiх справах. Крымiнальныя справы разбiралiся лавай. ЛаСЮнiкi (сябры лавы) выбiралiся гараджанамi. Меiам знаходжання рады СЮ гарадах былi спецыяльна пабудаваныя для гэтай мэты будынкi-ратушы.
Пытанне 14
У 1409 г. пачалася "вялiкая вайна" памiж Польшчай i ВКЛ, з аднаго боку, i ТэСЮтонскiм ордэнам - з другога. Вырашальны СЮдар быСЮ нанесены ТэСЮтонскаму ордэну СЮ бiтве пад Грунвальдам (Польшча) 15 лiпеня 1410 г. Крыжакi былi разбiты, пасля чаго СЮжо не змаглi аднавiць сваю магутнаiь. У гэтым баi быСЮ забiты i вялiкi магiстр ордэна Ульрых фон Юнгiнген. Пасля паражэння пад Грунвальдам нямецкая агрэсiя была спынена. У складзе войска вялiкага князя лiтоСЮскага на чале з ВiтаСЮтам былi полацкая, вiцебская, мiiслаСЮская, гарадзенская, бераiейская, пiнская i iншыя беларускiя харугвы.
Казiмiр, пераемнiк Жыгiмонта, давёСЮ да канца справу Ягайлы i ВiтаСЮта. Таруньскi мiр 1466 г., якi абумовiСЮ далучэнне вуiя Вiслы да Польшчы i васальнае падпарадкаванне ёй Прывiслення.
У сярэдзiне XV ст. працягвалiся набегi татар на тэрыторыю ВКЛ. Да гэтага часу Залатая Арда СЮжо канчаткова распалася. У нiзоСЮях Волгi СЮ другой чвэрцi XV ст. сфармiравалася новая дзяржава - Вялiкая Арда, якая працягнулася ад Волгi да Дняпра. У 1455 г. у час аднаго з паходаСЮ хана Арды Саiд-Ахмеда на СЮкраiнскiя землi ВКЛ яго атрады былi разбiты войскамi кiеСЮскага князя Сямёна Алелькавiча. Набегi Вялiкай Арды на тэрыторыю ВКЛ на гэтым практычна спынiлiся.
З другой паловы XV ст. у знешняй палiтыцы ВКЛ паСЮстае пытанне СЮзаемаадносiн з Крымскiм ханствам. Родапачынальнiк дынастыi крымскiх ханаСЮ Хаджы-Гiрэй знаходзiСЮся першапачаткова СЮ сяброСЮскiх адносiнах з ЛiтоСЮскай дзяржавай. Пасля яго смерцi СЮ Крыме пачалася дынастычная смута. У 1468 г. на ханскi прастол узышоСЮ Менглi-Гiрэй, якi паступова скiраваСЮ сваю палiтыку да Рускай дзяржавы. У 1480 г. у вынiку перамоСЮ памiж РЖванам III i Менглi-Гiрэем быСЮ заключаны абарончы саюз.
У жнiСЮнi 1482 г. па дамоСЮленаii з Масквой Менглi-Гiрэй пайшоСЮ вайной на КiеСЮскiя землi, узяСЮ КiеСЮ. Амаль штогод крымскiя татары наведвалi КiеСЮшчыну, Падолiю, Валынь, беларускае Палессi. На беларускiя землi толькi за перыяд з 1500 па 1569 г. татары зрабiлi 45 набегаСЮ. У 1505 г. татары дайшлi да Мiнска i Новагародка. У 1521 г. татары спустошылi землi памiж Слуцкам i Пiнскам. Цэнтральная СЮлада ВКЛ для СЮмацавання бяспекi на паСЮднёвых межах вымушана была стварыць казацкiя заслоны. У 1527 г. крымскiм татарам было нанесена паражэнне пад Каневам на Украiне. З гэтага часу апошнiя СЮжо не маглi рушыць далёка на поСЮнач. Пазней татарскiя ханствы выкарыстоСЮвалiся ВКЛ як iнструмент усходняй палiтыкi.
З канца XV ст. абвастрылiся адносiны памiж ВКЛ i МаскоСЮскай дзяржавай. Да канца XV ст. амаль скончылася палiтычнае абяднанне ПаСЮночна-Усходняй Русi пад уладай вялiкага князя маскоСЮскага. Ён лiчыСЮ сябе гаспадаром усiх усходнiх славян. Так побач з ВКЛ узнiк другi цэнтр, вакол якiх сталi абядноСЮвацца землi былой КiеСЮскай Русi. Ва СЮмовах пашырэння цэнтралiзатарскiх тэндэнцый у МаскоСЮскай дзяржаве дыпламатыя ВКЛ iмкнулася падтрымаць тыя княствы Русi, якiя засталiся яшчэ самастойнымi. У 1483 г. быСЮ заключаны дагавор аб палiтычным саюзе i СЮзаемадапамозе памiж Цвярскiм княствам i ВКЛ. У адказ МаскоСЮскае княства пачало ваенныя дзеяннi супраць Цверы. Цвер запрасiла мiр, якi i быСЮ заключаны з Масквой 25 сакавiка 1485 г. Цвярское княства, паводле гэтага мiру, захоСЮвала пэСЮную самастойнаiь за выключэннем знешняй палiтыкi. Мiхаiл Барысавiч хацеСЮ захаваць рэшткi самастойнаii i адразу ж узнавiСЮ перамовы з ВКЛ. Вынiкам быСЮ другi паход маскоСЮскага князя на чале з РЖванам III на Цвер, пасля якога Цвярское княства было канчаткова далучана да МаскоСЮскай дзяр?/p>