Гiсторыя Беларусi
Вопросы - История
Другие вопросы по предмету История
аСЮляная галава, што сведчыць пра выкарыстанне СЮ мураванай архiтэктуры традыцыйнага драСЮлянага дойлiдства.
На беларускiх землях вышэйшага СЮзроСЮню дасягнуСЮ фрэскавы жывапiс, якi атрымаСЮ самастойнае развiццё, увабраСЮшы багатыя народныя традыцыi, лепшыя здабыткi вiзантыйскiх мастацкiх школ. Ён быСЮ шырока выкарыстаны СЮ полацкiх Сафiйскiм i Спасскiм саборах, у храмах Бельчыцкага манастыра, вiцебскай Благавешчанскай i гродзенскай цэрквах. Яго сюжэты - фiгуры святых, iлюстрацыi да евангельскiх i бiблейскiх сказанняСЮ.
Культура старажытных беларускiх зямель бярэ свой пачатак ад вуснай народнай творчаii: песень, былiн, легенд, прымавак, казак, плачаСЮ-галашэнняСЮ, загадак. Асобнае меiа СЮ вуснай творчаii належыць былiнам. РЖх гiстарычныя сюжэты часта iдуць ад рэальных падзей. Правобразам былiннага героя Вольгi Святаславiча стаСЮ полацкi князь УсяслаСЮ.
У былiнах пра Усяслава народ даСЮ тлумачэнне падзеям 1068 г., звязаным з паСЮстаннем кiеСЮскiх нiзоСЮ, якiя вызвалiлi з няволi Усяслава i абвяiiлi яго вялiкiм князем КiеСЮскай Русi. Былiнная ацэнка Усяслава перагукаецца з той, якую яму дае аСЮтар "Слова пра паход РЖгаравы". Лёс гордай Рагнеды, дачкi полацкага князя Рагвалода, таксама стаСЮ сюжэтам для шэрага паданняСЮ, былiн.
Новым этапам у старажытнарускай культуры стала зяСЮленне пiсьменства. Кнiжная асвета на СЮсходнеславянскiх землях мела хрыiiянскую накiраванаiь. Сталыя зносiны з Вiзантыяй узбагачалi старажытнабеларускую культуру. Рэлiгiйнымi i культурна-асветнiцкiмi цэнтрамi былi манастыры. Пры iх iснавалi школы, пiсалiся i перакладалiся кнiгi. У некаторых гарадах пры саборах iснавалi вялiкiя бiблiятэкi. Летапiсы паведамляюць аб такой бiблiятэцы пры полацкiм Сафiйскiм саборы. Вядома, што СЮнучка полацкага князя Усяслава, Ефрасiння, перапiсвала кнiгi. Узорамi старажытных рукапiсных кнiг, знойдзеных на тэрыторыi Беларусi, зяСЮляюцца: ТураСЮскае Евангелле (XI ст.); Рэймскае евангелле (XI ст.), названае так па меiы знаходжання СЮ мунiцыпальнай бiблiятэцы г. Рэймса СЮ Германii; служэбнiк Валаама Худынскага (канец XII - пачатак XIII ст.); Аршанскае евангелле (XIII ст.) i некаторыя iншыя.
З прадстаСЮнiкоСЮ кнiжнай асветы старажытнага перыяду беларускай гiсторыi трэба адзначыць: у Смаленску - Клiмента Смаляцiча, у Тураве - Кiрылу ТураСЮскага, у Полацку - князёСЮну Прадславу-Ефрасiнню.
Шырокае развiццё на беларускiх землях атрымала прыкладное мастацтва. Нават звычайныя прадметы з дрэва, коii, глiны, металу СЮпрыгожвалiся разьбой, iнкрустацыяй. Прыкладамi тонкай разьбы па каменю i коii зяСЮляюцца шахматныя фiгуркi, знойдзеныя СЮ Гродне i ВаСЮкавыску.
Для стварэння прадметаСЮ хатняга побыту, зброi, прылад працы i СЮпрыгажэнняСЮ выкарыстоСЮвалiся розныя металы: жалеза, бронза, медзь, срэбра, золата. Тэхнiка iх апрацоСЮкi СЮ XI - XIII стст. дасягнула высокага СЮзроСЮню. У беларускiх гарадах былi распаСЮсюджаны амаль усе вядомыя СЮ ЕСЮропе тэхнiчныя спосабы апрацоСЮкi металаСЮ: плаСЮка, лiццё, коСЮка, залачэнне дроту, гравiраванне, упрыгожванне металiчных вырабаСЮ эмаллю, чарненнем.
Пытанне 9
У РЖХ - ХРЖ стагоддзях пад эгiдай каталiцкай царквы СЮ краiнах Заходняй ЕСЮропы СЮтварылiся шматлiкiя воiнскiя арганiзацыi, якiя афiцыйна мусiлi змагацца з мусульманамi за вызваленне Труны Божай. Але часта яны дзейнiчалi паводле СЮласных эканамiчных iнтарэсаСЮ, адбываСЮся захоп чужых тэрыторый ва Усходняй ЕСЮропе.
У 1201 годзе каталiцкiя манахi пабудавалi СЮ вуii Дзвiны на полацкiх землях i з дазволу полацкага князя хрыiiянскую мiсiю i гандлёвую факторыю, якая атрымала назву Рыга. Аднак ужо СЮ 1202 годзе рыцары ператварылi Рыгу СЮ вайсковую крэпаiь i арганiзавалi тут ордэн мечаноiаСЮ.
У 1203 годзе палачане паспрабавалi лiквiдаваць iншыя крыжацкiя крэпаii у Прыбалтыцы - РЖкскюльм i Гольм. Але немцы адкупiлiся ад палачан золатам. У 1205-1207 годзе гераiчную барацьбу з крыжакамi вёСЮ кукенойскi князь Вячка, васал Полацку. Але ён не атрымаСЮ падтрымкi ад палачан i пацярпеСЮ паражэнне, крыжакi захапiлi яго княства.
У 1216 годзе плямёны эстаСЮ прапанавалi палачанам абяднацца СЮ барацьбе супраць крыжакоСЮ. Полацкi князь Уладзiмiр падрыхтаваСЮ моцнае войска, але перад самым паходам князя напаткала нечаканая смерць. Паход не адбыСЮся i агрэсiя немцаСЮ працягвалася.
У 1240 i 1242 гадах шведы i немцы паспрабавалi захапiць НоСЮгарад. Момант быСЮ зручны, таму што СЮсходнеславянскiя княствы змагалiся з мангола-татарамi i не маглi нiчым дапамагчы НоСЮгараду. На дапамогу суседзям прыйшлi толькi палачане. Абяднаныя сiлы НоСЮгарада i Полацка разграмiлi шведаСЮ у 1240 годзе на рацэ Няве. У 1242 годзе крыжакi былi разгромлены на Чудскiм возеры. Такiм чынам, барацьба СЮсходнiх славян супраць крыжацкай агрэсii СЮ першай палове XРЖРЖРЖ стагоддзя праходзiла з пераменным поспехам. Аднак Полацк страцiСЮ Прыбалтыку i выхад да Балтыйскага мора.
Вялiкая пагроза для славян сыходзiла таксама ад мангола-татар. У 1223 годзе перадавыя атрады манголаСЮ напалi на славянскiя княствы на ПоСЮднi. У бiтве на рацэ Калка абяднанае войска СЮсходнеславянскiх князёСЮ было знiшчана манголамi, а самi князi загiнулi. У 1237 годзе стотысячная армiя хана Батыя разграмiла рускiя княствы, якiя не здолелi абяднацца для сумеснай барацьбы. У 1240 годзе мангола-татары разграмiлi КiеСЮ. З гэтага моманту СЮсе землi былой КiеСЮскай дзяржавы, акрамя Полацка, трапiлi над мангольскае панаванне.
Адзiным фарпостам незалежнаii СЮсходнiх славян зяСЮлялася тэрыторыя Беларусi. Татара-манголы паспрабавалi захапiць i гэтыя землi, спалiлi Гом?/p>