Гiсторыя Беларусi
Вопросы - История
Другие вопросы по предмету История
КрэСЮскiм замку Кейстут быСЮ задушаны. Ягайла, каб утрымацца на велiкакняжацкiм прастоле, паспрабаваСЮ абаперцiся на свайго брата - Скiргайлу. Апошняму былi падараваны Полацкая i Трокская землi. Але палачане не пагадзiлiся з такiм рашэннем. У 1381 г. яны паднялi паСЮстанне, якое доСЮжылася некалькi месяцаСЮ. Як сведчаць крынiцы, жыхары Полацкай зямлi выганяюць Скiргайлу, заяСЮляючы, што не хочуць мець сваiм князем язычнiка.
У 1381 г. у Полацк вярнуСЮся князь Андрэй Альгердавiч. Пасля разгрому Дзмiтрыем Данскiм татар у 1380 г. на Кулiковым полi, у якiм браСЮ удзел Андрэй Альгердавiч Полацкi, узрастае уплыСЮ Масквы. Пачалiся перамовы аб шлюбе Ягайлы з дачкой Дзмiтрыя Данскога. Праект пагаднення прадугледжваСЮ прыняцце Лiтвой праваслаСЮнай веры. Але Ягайлу прапаноСЮвалi правы васала Дзмiтрыя. ЛiтоСЮскiя князi i баяры палiчылi такi саюз небяспечным для сябе i адхiлiлi яго.
Ягайла не змог адолець палiтычны крызiс сваiмi сiламi. Саюз з Масквой не адбыСЮся. Тады ён робiць стаСЮку на Польшчу. ЛiтоСЮска-польскаму зблiжэнню спрыяла агульная знешняя небяспека - агрэсiя ТэСЮтонскага ордэна. Польскiя феадалы пры дапамозе саюзу з ВКЛ хацелi атрымаць Валынь, Падолiю i Галiцкую Русь.
У 1382 г. польскi кароль, якi не меСЮ нашчадка, памёр. Пасля двухгадовых спрэчак польскiя феадалы абвяiiлi каралевай яго малодшую дачку Ядвiгу. Яны спадзявалiся, што яе мужам будзе вялiкi князь лiтоСЮскi Ягайла, якi пасля шлюбу стане i каралём польскiм. У 1385 г. у Крэве былi выпрацаваны СЮмовы дзяржаСЮна-прававога абяднання Лiтвы i Польшчы. На iх падставе 14 жнiСЮня 1385 г. было падпiсана пагадненне з Полыпчай, вядомае пад назвай КрэСЮскай унii. 3 боку Лiтвы унiю падпiсалi Ягайла i яго браты Скiргайла, Карыбут, Лiнгвен, ВiтаСЮт. Яны паабяцалi назаСЮсёды далучыць свае землi, лiтоСЮскiя i славянскiя, да Кароны Польскай. Ягайла абавязаСЮся прыняць каталiцтва разам з братамi i СЮсiмi сваiмi падданымi.
У 1386 г. на Люблiнскiм сейме Ягайла быСЮ абраны польскiм каралём. У тым жа годзе СЮ Кракаве ён прыняСЮ каталiцтва i атрымаСЮ iмя УладзiслаСЮ, быСЮ павенчаны з польскай каралевай Ядвiгай, затым каранаваны.
Умовы унii 1385 г. не задавальнялi нi лiтоСЮскiх, нi беларускiх феадалаСЮ. Самастойнае iснаванне княства перапынялася, яно злiвалася з Польшчай у адзiны палiтычны арганiзм.
лютага 1387 г. Ягайла выдаСЮ грамату, у адпаведнаii з якой лiтоСЮскiм феадалам даравалiся вялiкiя маёмасныя прывiлеi i асабiстыя правы пры СЮмове прыняцця каталiцтва. На праваслаСЮных гэтыя прывiлеi не распаСЮсюджвалiся. Другой граматай ад 22 лютага 1387 г. была абумоСЮлена магчымаiь заключэння шлюбаСЮ памiж католiкамi i праваслаСЮнымi толькi СЮ выпадку пераходу апошнiх у каталiцтва. Уладаннi каталiцкай царквы вызвалялiся гэтай граматай ад усiх падаткаСЮ i павiннаiей. Гэта спрыяла СЮмацаванню становiшча лiтоСЮскiх феадалаСЮ-католiкаСЮ у палiтычным жыццi дзяржавы.
Супраць каталiцкай экспансii i польска-лiтоСЮскай унii СЮзнiк палiтычны рух. Яго цэнтрам стаСЮ Полацк. Полацкi князь Андрэй Альгердавiч адмовiСЮся ад прынясення прысягi на вернаiь каралю Ягайлу разам са смаленскiм князем Святаславам РЖванавiчам. У лютым 1386 г. Андрэй заключыСЮ саюз з лiвонскiмi рыцарамi i пачаСЮ ваенныя дзеяннi. РЖм былi заняты гарады i замкi Дрыса, Друя, Лукомль. СвятаслаСЮ Смаленскi аблажыСЮ МiiслаСЮ, Вiцебск i Оршу. У той жа час у межы ВКЛ уварвалiся лiвонскiя крыжакi i дайшлi да Вiльнi i Ашмян. КаралеСЮскае войска на чале з князем Скiргайлам рушыла пад МiiслаСЮ, дзе 29 красавiка 1386 г. адбылася бiтва з войскам Святаслава РЖванавiча, у якой пацярпелi паражэнне смаляне. Князь СвятаслаСЮ i яго брат РЖван загiнулi. У Смаленску быСЮ пасаджаны князем сын Святаслава Юрый, якога прымусiлi прынеii прысягу на вернаiь каралю Ягайлу i яго брату Скiргайлу.
У сакавiку 1387 г. пачаСЮся вялiкi паход Скiргайлы на Полацк. Горад быСЮ узяты. Полацкi князь Андрэй Альгердавiч трапiСЮ у палон. Граматай ад 28 красавiка 1387 г. Ягайла перадаСЮ Полацкую i iншыя беларускiя зямлi Скiргайлу. Так скончыСЮся першы этап супрацiСЮлення беларускiх феадалаСЮ унii з Польшчай.
На другiм этапе рух узначалiСЮ князь ВiтаСЮт, сын Кейстута Гедымiнавiча. Барацьба ВiтаСЮта з Ягайлам працягвалася з 1389 па 1392 г. i была накiравана на адстойванне дзяржаСЮнага суверэнiтэту ВКЛ.
ВiтаСЮт абапiраСЮся на лiтоСЮска-беларускае баярства. ГалоСЮнай сiлай Ягайлы было польскае войска. Барацьба вялася з пераменным поспехам i скончылася заключэннем пагаднення 5 жнiСЮня 1392 г. у маёнтку Вострава каля г. Лiды. ВостраСЮскае пагадненне аб падзеле СЮлады памiж Ягайлам i ВiтаСЮтам карэкцiравала КрэСЮскую унiю. ВКЛ было гарантавана суверэнiтэт, але СЮ саюзе з Польшчай i пад верхаСЮладзем польскага караля. ВiтаСЮт быСЮ прызнаны вялiкiм князем лiтоСЮскiм.
Каб умацаваць ВКЛ, ВiтаСЮт вырашыСЮ сiлай зброi лiквiдаваць сiстэму спадчыннага надзельнага княжання. РЖнстытут княжання быСЮ заменены iнстытутам намеснiцтва. Намеснiкамi СЮ беларускiя княствы прызначалiся прадстаСЮнiкi цэнтральнай улады, пераважна лiтоСЮскага паходжання. Але ж поСЮнай цэнтралiзацыi ВiтаСЮту дасягнуць не СЮдалося. Некаторыя надзельныя княствы атрымалi абласныя прывiлеi.
Перамога СЮ Грунвальдскай бiтве 1410 г., дзе войскi ВКЛ адыгралi вызначальную ролю, узняла палiтычны прэстыж дзяржавы. ВыкарыстоСЮваючы гэтыя поспехi, ВiтаСЮт робiць спробы перапынiць васальныя адносiны з Каронай Польскай.
Памiж Ягайлам i ВiтаСЮтам пачалiся новыя перамовы, якiя скончылiся падпiсаннем у 1413 г. Гарадзельскай унii. Гарадзельская унiя СЮ адрозненне ад ВостраСЮскага пагаднення юрыдычна аформiла палiтычную самастойнаiь ВКЛ, але СЮсё роСЮна п