А.В. Дружынін аб аповесцях Ф.М. Дастаеўскага 40-х гг.
Дипломная работа - Литература
Другие дипломы по предмету Литература
?ык зусім не выяўляе. Звяртаючыся да іншага персанажа аповесці - Аркадзю, сябру жаніха, Дружынін знаходзіць яго асобай вельмі неверагодным, залішне клапатлівым, а ў Пецярбургу не любяць на кожным кроку абдымацца са сваімі сябрамі", і наогул сціплая частка нашага народанасельніцтва да крайнасці засяроджана і маўклівая ў сваіх прыхільнасцях і антыпатыях . Т. е., па Дружыніна, людзі такога тыпу - вялікая рэдкасць.
На гэтым аналіз вобразнай сістэмы аповесці Слабое сэрца і сканчаецца. Крытык ня ганаруецца увагай ні Лизаньку, каханую Васі Шумкова, ні яго дабрадзея Юльяна Мастаковича.
Ці не абмежаваўшыся разглядам ідэі творы і вобразнай сістэмы, Дружынін пераходзіць да аналізу асобных эпізодаў. Сцэну ў краме ў францужанкі, калі Вася Шумкоў са сваім сябрам Аркадзем з велізарным захапленнем і замілаваннем выбіралі чэпчык для Лизаньки, крытык ацаніў як найграным, штучную, параўнаў фальшывай музычнай ноце. Тут штосьці не так, нешта не дакладна..., - заўважае Дружынін, але канчатковага адказу сваім падазрэннем не дае.
Але ў той жа час Дружынін прызнае, што, асноўная ідэя аповесці Слабое сэрца вельмі выдатная. Ён адзначае чаргаванне Дастаеўскім патэтычных сцэнаў з карцінамі Пецярбурга - туманнымі, панурымі ці сумнымі, прызнае яго ўменне эфектна сканчаў аповесць, звяртае ўвагу на майстэрства ў малюнку пейзажу. Не быўшы знакам з наступнымі творамі Дастаеўскага, Дружынін апярэдзіў той факт, што ў шматлікіх яго творах Пецярбург будзе прысутнічаць як фон, часцей за як дзеючая асоба.
А.В. Дружынін не пакідае без увагі і склад. Як гаварылася вышэй, крытыка не задавальняў склад пісьменніка сваёй заблытанасці, туманнасцю, з-за чаго яго твор чыталіся з напругай. Але пасля выхаду аповесці Слабое сэрца Дружынін адклікаецца аб мове пісьменніка ўжо станоўча, лічыць яго зразумелым, нагадае нам час яго поспеху, час Бедных людзей .
Як можна меркаваць па дадзеным фрагменце, артыкул пазбаўленая якіх-небудзь высноваў, агульных заключэнняў, Дружынін не імкнецца прадказаць далейшым шлях пісьменніка, не навучае яго. У цэлым жа крытык прымае новы твор Дастаеўскага, хоць і ставіць яго ніжэй Бедных людзей і двайніка.
3. Аповесць Ф.М. Дастаеўскага Белыя ночы ва ўспрыманні А.В. Дружыніна
У 1848 годзе ў снежаньскім нумары Айчынных цыдулак ўпершыню была апублікавана аповесць Ф.М. Дастаеўскага "Белыя ночы". Аповесць мела прысвячэнне аднаму маладосці бацькі паэту А.М. Плещееву. Дастаеўскі забяспечыў яе загалоўкам: Сентыментальны раман (З успамінаў летуценніка). Эпіграфам да твора аўтар абраў словы І.С. Тургенева Ці быў ён створаны для таго, / Каб пабыць хоць імгненне / У суседстве сэрца твайго?...
Белыя ночы - адно з самых светлых і паэтычных твораў пісьменніка. Малады чыноўнік-разночинец і юная дзяўчына Настенька, абодва чыстыя і ясныя душой, намаляваныя тут на фоне пецярбургскіх каналаў, азораныя ззяннем белых начэй. І абстаноўка дзеяння аповесці, і вобразы ў ёй абвеяныя паэтычнай атмасферай рамантычнай лірыкі, а таксама пушкінскі паэм аб Пецярбургу - Хатка ў Каломне і Меднага вершніка.
Як сцвярджае Т. Киносита у сваім артыкуле Вобраз летуценнікаў: Гогаль, Дастаеўскі, Шчадрын, Дастаеўскі першым у рускай літаратуры даў абагульненае вызначэнне сацыяльна-псіхалагічнай сутнасці летуценніка. Мечтательство, пісаў ён, асабліва праяўляецца ў характарах прагных да дзейнасці, прагных да непасрэднай жыцця, прагных да рэчаіснасці, але слабых, жаноцкіх, пяшчотных. Але ўвага маладога Дастаеўскага прыкаваў да сябе іншага роду летуценнік - задумваецца аб імпрэзе праўды і справядлівасці, хоць і не ведае, што рабіць.
Э.М. Румянцава ў адной з кіраўнікоў сваёй кнігі пра творчасць Дастаеўскага таксама адзначае, што вобраз летуценніка зяўляецца адным з галоўных у творчасці Дастаеўскага ў 40-я гг. Менавіта нездаволенасць рэчаіснасцю, няяснасць ідэалу, вера і нявера ў свае сілы, на думку Э.М. Румянцевой, збліжаюць маладога пісьменніка і яго героя-летуценніка.
У цэнтры аповесці Белыя ночы - каханне, ярка якое ўспыхнула пачуццё самотнага чалавека да выпадкова сустрэтай ім белай пецярбургскай ноччу дзяўчыне - Настеньке. Але ім не наканавана было быць разам. Шчаслівы жэрабя выпадае толькі Нacтеньке, закаханай у іншага чалавека, хоць шчасцем яна абавязана свайму нечаканаму знаёмаму, якое гатова дзеля яе на ўсё.
Белыя ночы - аповесць пра адзіноту чалавека, не знайшоў сябе ў свеце, па якім шчасце. Герой Белых начэй - гэта той жа герой Гаспадыні, толькі пастаўлены ў рамкі рэальнага існавання. Ён самотны, жыве ў шматлюдным Санкт-Пецярбургу, як у пустыні. За восем гадоў знаходжання ў сталіцы Летуценнік не здолеў завесці ні аднаго знаёмствы. Ён падобны да прывід, які не здольны пераступіць праз акрэслены ім самім зачараванае кола. Ён не дзейнічае, у яго няма біяграфіі. Ён знаходзіцца па-за сапраўднай жыцця.
Па кантрасце намаляваная Дастаеўскім Настенька. Яна простая, дабра, чыстая, здольная на глыбокае пачуццё. Настенька - зародак супярэчлівага і захапляецца жаночага характару, гэтак поўна развітога пасля Дастаеўскім.
Настенька не можа зразумець, як гэты чалавек - свабодны, нікім і нічым не стесняемся, - можа жыць адзін у сваім куце, як вязень. Нешта несапраўднае, кніжнае здаецца ёй у кожным слове героя.
У Пецярбургскай летапісе Дастаеўскі казаў, што жыццё летуценніка - гэта трагедыя, нямая, таямнічая, панурая, дз