Дыялектызмы СЮ творах РЖ. Пташнiкава Беларус
Дипломная работа - Разное
Другие дипломы по предмету Разное
i>на беразе хацела яна (Алiмпiяда,с.383).
Шкадоба, ж. Шкадаванне.(ТСБМ,т.5)
ГлядзеСЮ(Мiкалай) толькi на яе са сваёй вечнай балючай шкадобай сам жа ён нiчога не зможа зрабiць са сваiм кашлем.(Алiмпiяда,с.436)
Шкелка, ж. Шкло(для лiхтара).
Мiкалай стаiць з лiхтаром у руцэ пад шкелкай хлiпае маленечкi жоСЮты матылёк (Алiмпiяда,с.334). На рагу стала ля парога стаяСЮ магазын ад лямпы шырокая чорная бляшанка, - без шкелкi i без машынкi (Агнi,с.98).
Шчавук, м. Дзiкае шчаСЮе (СПЗБ,т.5).
Пад шчавуком разраслася крапiва (Мiiжы,с.196).
ПараСЮн.: шчавей, шчавух, шчавер, шчаСЮё, шчавель (ЛАБНГ,т.1, карта 261)
Шчэлка, ж. Шчылiна (СПЗБ,т.5).
Ад пылу не было спасу: ён лез у хату праз шчэлкi СЮ вокнах, асядаючы на iены, шыбы, рабiСЮся белы (Алiмпiяда,с.10).
Юргiня, ж. Вяргiня.(СПЗБ,т.5).
Яна хацела сеii дзе на двары: падыii да гародчыка, да частакола пад жоСЮтыя юргiнi, якiя панагiналiся галоСЮкамi над маленькiм услончыкам (Алiмпiяда,с.7)
У беларускiх дыялектных слоСЮнiках зафiксаваны шматлiкiя варыянты лексемы: вяргiня: аргiня(iяшковiч), iргiня(Бялькевiч), гергiня, рагiня, эргiна(ТС), яргiня(СПЗБ), iргiнiя(ДСБ).
Утварэнне памяншальных формаСЮ адбываецца СЮ лiтаратурнай мове i СЮ гаворках з дапамогай розных словаСЮтваральных сродкаСЮ. Усе прыведзеныя прыклады адрознiваюцца суфiксамi, параСЮн.:
Банячкi. Баначкi.
Можа, трэба банячкi паставiць?(Алiмпiяда,с.412).
Каленечкi. Каленачкi (СПЗБ,т.2).
Людзi, як на могiлках, згiналiся i станавiлiся на каленечкi СЮ балота, засланяючыся хусткамi ад сонца (Алiмпiяда,с.15).
РукаСЮцы, мн. РукаСЮчыкi. (СПЗБ,т.4).
Маладзiла яго жоСЮценькая новая тэнiска, з кароценькiмi рукаСЮцамi на загарэлых руках (Алiмпiяда,с.189).
Сеначкi, мн. Сенечкi.
Ля варыСЮнi стаяла драбiна, прыткнутая верхнiм краем да страхi на сеначках (Алiмпiяда,с.7).
Сукянёшка, ж. Сукеначка.
РЖ сярод iх дзяСЮчынка СЮ жоСЮтай кароценькай сукянёшцы, самая меншая гады тры (Алiмпiяда,с.211).
ПрыслоСЮi
Адумысла. Сумысля, наСЮмысна (iяшковiч).
Можа, нават адумысла i стаСЮ сёння на вулiцы хацеСЮ ёй нешта сказаць, не рашаСЮся толькi (Алiмпiяда, с.19). Слупы прывязлi з-пад Карчаватак, зрэзаСЮшы адумысла сасну: аскаблiлi на двары ля дрывотнi. (Тартак, с.80).
Долках. Доле, на зямлi, на падлозе (СПЗБ, т.2).
Долках набухлi ад росаСЮ каласы, але сонца зноСЮ сушыць iх, - мучыць толькi (Чакай у далёкiх Грынях, с.66). iяпан вылез з кабiны i стаяСЮ, - адна нага долках, другая на падножцы, - закрываючы сваiмi плячыма СЮсю кабiну. (iяпан Жыхар са iешыц, с.155).
ПараСЮн.: доле, долах, долках, далавах, далаСЮках, далоСЮках (ЛАБНГ, т.5, карта 269).
Зачы. За вочы.
Анастасiяй РЖпалiтаСЮнай яе звалi толькi Колас i Пугач, бо Корань зваСЮ ЗампалiтаСЮнай i СЮ вочы i зачы, прыпамiнаючы ёй даСЮнейшую ваенную форму (Алiмпiяда, с.185). Не любiць СтанiслаСЮ i калi хто хоча пагаварыць зачы (Чакай у далёкiх Грынях, с.228).
Каля блiзку. Блiзка.
РЖ я цябе, калi iх нiкога каля блiзку няма, ажаню (Алiмпiяда, с.323).
Лена. Лянiва (ТСБМ, т.3).
У лагчынах ля дарогi туман-паСЮзун лена СЮкладваСЮся на шырокае лiiе альшэвiн (Чакай у далёкiх Грынях, с.6).
Навiдку. Навiдавоку (СПЗБ, т.3).
Леанiд, пагартаСЮшы наспех лiсткi СЮ блакноцiку, прычасаСЮся, зiрнуСЮ навiдку ва СЮсiх на гадзiннiк i заняСЮ меiа за трыбунай (Чакай у далёкiх Грынях, с.87).
ПараСЮн.: навiдавоку, навiдоку, навiдаку, навiдоцы, напавiдоку (ЛАБНГ, т.5, карта 268).
НазаСЮтрае. НазаСЮтра (СПЗБ,т.3).
Дажылiся, што i назаСЮтрае солi няма, хоць пазычай (Алiмпiяда, с.341).
Напасля. Пасля, потым.
Напасля зноСЮ iшлi бабы. (Мiiжы, с.113).
НаСЮкасяк.НаСЮскасяк.
Млечны Шлях, iiснуты цемнатой, iшоСЮ наСЮкасяк на поСЮдзень над iхняй хатай (Алiмпiяда, с.441).
НаСЮсягды. НазаСЮсёды.
Старога фельчара Пугача жыццё кiдала па раёнах, не даючы наСЮсягды, цi хоць бы надоСЮга астацца на адным меiы (Алiмпiяда, с.102).
Несамнога. Нямнога.
Нехта i тут стрыг.. Глядзiце. Несамнога. Пласты са два (Чакай у далёкiх Грынях, с.47). РЖх несамнога адна жменька (Аленi, с.8).Немцы блiшчалi i збоку на рудым лагу па адным, несамнога, чалавекi можа тры. (Мiiжы, с.106).
НяСЮмысля. НенаСЮмысна (iяшковiч).
Пайшла раптам сама Танiна кабыла ён, мусiць, няСЮмысля крануСЮ за лейцы (Тартак, с.128).
ПараСЮн.: наСЮмысна, наСЮмысля, - свядома (ТСБМ, т.3).
Поверх. Зверху (СПЗБ, т.4).
У яго /Пугача/ была выпушчана кашуля, поверх яе матлялася незашпiленая, пакiнутая спешна клятчастая рубашка (Алiмпiяда, с.316).
З пазном. Позна.
На поле жнеi з усяго Крамянца прыходзiлi з пазном, калi СЮжо абсыхала раса (Алiмпiяда, с.142).
ПаСЮднём. У поСЮдзень (СПЗБ, т.3).
ПаСЮднём учора прывязлi (Алiмпiяда, с.446).
РыскоСЮна. РызыкоСЮна (iяшковiч).
Больш заязджаць рыскоСЮна. Для чаго? (Чакай у далёкiх Грынях, с.245).
Спавагi.Паважна.
РЖшлi памалу, спавагi