Дыялектызмы СЮ творах РЖ. Пташнiкава Беларус
Дипломная работа - Разное
Другие дипломы по предмету Разное
i патрухi ад аСЮса (Мiiжы, с.24).
Свэтар,м. Свiтэр (СПЗБ, т5).
Яна /Таня/ была СЮ белай сукенцы да калень i сiвым, зробленым з воСЮны свэтары СЮ крывую палоску, якiя насiлi СЮ iхняй вёiы (Тартак, с.92).
Спронжка, ж. Спражка (СПЗБ, т.4).
ПадышоСЮшы да ямы , ён убачыСЮ, як на самым дне заблiшчала на пяску маленькая беленькая спронжка. (Найдорф, с.23). Блiшчалi i высокiя боты на нагах, i сам ён увесь блiшчаСЮ на сонцы: арол на галаве, крыжык на грудзях, гузiкi i спронжка на жываце. (Тартак, с.9).
ПараСЮн.: спражка, спронжка, пражка, бражка(ЛАБНГ,т.4, карта 241).
Тэбаль, м. Тэбель, свердзел (СПЗБ, т.5).
Аскаблiлi сасну на двары ля дрывотнi, накруцiлi вялiкiм тэбалем, пазычыСЮшы СЮ Панка, дзiркi i, падняСЮшы слупы, апуiiлi iх у гародзе СЮ ямы (Тартак, с.80).
Чурбал, м. Цурбан (СПЗБ,т.5).
Можа проста нехта вырваСЮ смаляны чурбалак i СЮскiнуСЮ на калёсы павёз з лесу дамоСЮ палена на дровы (Лонва, с.39).
Шалуцiнне, н. Шалупiнне.
З-пад прысад пахла асыпанымi i падсохлымi яшчэ да дажджу тафялёвымi пупышкамi шалуцiннем (Мiiжы, с.159).
Шклункi, мн. Клункi (СПЗБ, т.5).
Здагадалася, што, мусiць, усе СЮжо даСЮно пазносiлi шклункi: шмат у каго жыта знайшлося дома (Тартак, с.12).Грукаюць на каменнi калёсы, на шклунках сядзяць нашы бабы СЮ хустках i дзецi (Мiiжы, с.139).
Сярод фанетычных дыялектызмаСЮ вылучаецца вялiкая група слоСЮ, якiя адрознiваюцца ад лiтаратурных адпаведнiкаСЮ нацiскам. ПараСЮн.:
Абрусом. Абрусам (Тв. скл.).
Мне тады як хто белым абрусом па вачах, у якi я костачкi абгарэлыя закруцiла (Алiмпiяда, с.322).
Аптакарка, ж. Аптэкарка.
А ты тады, братка, не хадзi загараць у бярэзнiк з аптакаркай (Алiмпiяда, с.185).
Даланя, ж. Далонь (СПЗБ,т.2).
Было нават вiдаць, як над круглым, з даланю, лобам рассыпалiся на рад нястрыжаныя валасы (Мiiжы,с.10). Здалёку СЮсё вiдаць...Як на даланi... закамандаваСЮ Махорка (Тартак,с.160).
Далато, н. Долата (СПЗБ,т.2)
Ямка была глыбокая i вузенькая, што СЮсё роСЮна ад далата СЮ бервяне .(Найдорф,с.105).
Двайня, ж. Двойня.
А цяляты паявiлася пад каровай двайня, - iх трэба выцерцi дасуха, завязаць у паiiлку i няii...(Алiмпiяда,с.383).
Дросень, м. Драсён(трава) (СПЗБ,т.2).
Ляжаць недзе яшчэ пад рэшатам i баравыя нагаткi, i дросень (Алiмпiяда,с.32).
Жаляззё, н. Жалеззе.
У раскапаную ля дарогi старую шырокую яму цяпер звозiлi ламаччо з фермы i ад кузнi: iржавае непатрэбнае жаляззё ад плугоСЮ, каб не валялася на траве пад нагамi (Мiiжы,с.207).
Кiшаня, ж. Кiшэня.
Такога пiнжака, чорнага, доСЮгага, з чатырма кiшанямi, у iх не было (Мiiжы,с.84). З адтапыранай кiшанi са штаноСЮ у яго, здавалася, вось-вось вывалiцца СЮ мокры жвiр пад зруб пачка тАЬБеламорутАЭ(Алiмпiяда,с.16).
Ламаччо, н. Ламачча.
У раскапаную ля дарогi старую шырокую яму цяпер звозiлi ламаччо з фермы i ад кузнi (Мiiжы,с.207).
Падваконне, н. Падвоканне (ТСБМ,т.3).
Галiна СЮтаропiлася СЮ падваконне i СЮсё (Чакай у далёкiх Грынях, с.37).
Палудзень, м. Полудзень, абед (СПЗБ,т.3).
У некага з-пад пахi вышмыкнуСЮ палудзень i шлёпнуСЮ з газетай аб падлогу (Алiмпiяда,с. 95).
Прыгоршчы, мн. Прыгаршчы.
Падбярэцкi падышоСЮ да горана i сыпнуСЮ на агонь дробнага вуголля зачэрпнуСЮ прыгоршчамi, як бульбу з кучы (Мiiжы,с.268).
Рашчына, ж. Рошчына (СПЗБ,т.4).
Рашчына шыпiць на скаварадзе пад лыжкай на СЮсю хат .(Мiiжы,с.95).
Сачык, м. Сачок (СПЗБ,т.4).
Людзi паскiдалi з плячэй суконныя жакеткi i сачыкi: ведаюць наперад, што СЮгрэюцца (Тартак, с.191). Ганька была босая, у чорнай сукенцы, у сiвым расшпiленым сачаку (Мiiжы, с.184).
Смяццё, зб. Смецце (СПЗБ,т.4).
Смяццё б набрала СЮ спаднiцу СЮ прыпол, завязала б i высыпала... (Алiмпiяда, с.566).
Соснiк, м. Сасняк (СПЗБ,т.4).
З соснiку яны зноСЮ убачылi зарыва над Пячным (Найдорф,с.55) Выцягвалi iх за кароСЮнiк у соснiк у партызанскiя акопы i зарывалi СЮ зямлю (Алiмпiяда,с.5). Ля самай зямлi на сiвым моху слаСЮся малады соснiк (Тартак,с.181).
У гаворках, акрамя лексемы соснiк, ужываюцца варыянты сасняк, сасоннiк, хвойнiк, хвойняк, хвайна i iнш.(ЛАБНГ,т.1, карта 139).
Чэцвер, м. Чацвер.
У чэцвер у ДаСЮгынава будуць iii людзi на базар (Тартак,с.94).
Сярод фанетычных дыялектызмаСЮ-назоСЮнiкаСЮ асобна вылучаюцца запазычаныя словы словы новыя i не заСЮсёды зразумелыя для жыхароСЮ вёскi, таму i вымаСЮленне iх значна адрознiваецца ад лiтаратурнага. Так, напрыклад, фанемы ф i ф не былi СЮлаiiвы старажытнай сiстэме кансанантызму. Яны прыйшлi СЮ беларускую мову разам з запазычанымi словамi. У даСЮно запазычаных словах, а СЮ некаторых выпадках i СЮ новых ( у мове прадстаСЮнiкоСЮ старэйшага пакалення) ф i ф замяняюцца гукамi п, х, т або спалучэннямi хв, кв1. У некаторых словах узнiклi СЮстаСЮныя гукi або адбылася перастаноСЮка гукаСЮ цi складоСЮ. У многiх словах, каб пазбегнуць неСЮлаiiвага жывой мове збегу галосных , ужываецца эпентычны гук в: гладзiволус, мацiвола i пад.
Аль?/p>