Дыялектызмы СЮ творах РЖ. Пташнiкава Беларус
Дипломная работа - Разное
Другие дипломы по предмету Разное
?ас, м. Альяс (СПЗБ, т.2).
Тады пераставiла вазоны на акне ад двара альвас у гаршку i бальзамiнку СЮ маленькай мiсачцы (Найдорф, с.151). Лыжачка горкая, щто ад альвасу, горкая вада, як невядома якое зелле (Мiiжы, с.111).
Бiркулёз, м. Туберкулёз.
У Мiкалая хворыя лёгкiя бiркулёз, як гавораць у вёiы (Алiмпiяда, с.334).
Лiсафет, м. Веласiпед(СПЗБ,т.2).
У яго i лiсафет, i стрэльба была (Лонва, с.132).
Мiнiстар, м. Мiнiстр.
Цяпер санiтарка што мiнiстар (Алiмпiяда, с.579).
У спалучэннi гукаСЮ стр, не характэрным для народных гаворак, узнiк гук а2.
Палiкмахцерская, ж. Цырульня.
ЗайшоСЮ тут жа на вакзале СЮ палiкмахцерскую (Алiмпiяда, с.39).
Херма, ж. Ферма (СПЗБ, т.5).
На херму яны не прыязджалi (Алiмпiяда, с.422).
Многiя словы памянялi сваё аблiчча СЮ сувязi з тым, што на iх уздзейнiчалi законы дзекання i цекання, пашыраныя СЮ большаii беларускiх народных гаворак. У народнай мове запазычаныя словы падлягаюць тым самым зменам, што i СЮласнабеларускiя3.
1Блiнава Э., Мяцельская Е. Беларуская дыялекталогiя, 2-е выд. Мн. 1980. С.51-52.
2 Нарысы па беларускай дыялекталогii. Мн. 1964. С.120.
3 Нарысы па беларускай дыялекталогii. Мн. 1964. С.123.
Вiцiнар, м. Ветэрынар.
Цi дадзiм цяпер рады без вiцiнара (Алiмпiяда, с.334).
Кардзiграма, ж. Кардыяграма.
А то СЮ се тут на яго табе хукаюць: уколы, шмаколы, кардзiграмы (Алiмпiяда, с.552).
Прызiдзюм, м. Прэзiдыум.
Так вот i сядзi, адвалiСЮшыся ад iяны, як у крэсле СЮ прызiдзюме (Алiмпiяда, с.119).
Радзiва, н. Радыё.
РЖ калi нiхто не гудзiць над вухам: нi машыны, нi мухi, нi радзiва на iяне галавы не дурыць (Алiмпiяда, с.95).
Радзiкулiт, м. Радыкулiт.
У нас i радзiкулiт лепшы, чымся дзе на свеце (Алiмпiяда, с.489).
Радзiяцыя, ж. Радыяцыя.
Радзiяцыя, старшына. Гэта СЮсё ад радзiяцыi.(Алiмпiяда, с.162).
Целевiзар, м. Тэлевiзар.
То радзiва скажа, то целевiзар пакажа (Алiмпiяда, с.256).
Прыметнiкi i дзеепрыметнiкi
У фанетычных дыялектызмах-прыметнiках адлюстраваны СЮсе тыя зявы, што i СЮ назоСЮнiках ( адрозненнi па нацiску, распадабненне цi прыпадабненне гукаСЮ i г.д.).
Адоткнуты, дзеепрым. Адаткнуты.
А так - i штрафную паднясуць i сам бяры пасля з любой бутэлькi, стаяць адоткнутыя (Алiмпiяда, с.122).
Давяроны, прым. Давераны.
РЖ скажу табе давяроную праСЮду: не ездзiСЮ ён да мяне (Алiмпiяда, с.565).
ДаСЮгi, прым. ДоСЮгi.
Тады аiярожна накрыСЮ Таню па самую шыю мех быСЮ даСЮгi i шырокi (Тартак, с.128).
Ужыванне прыметнiка доСЮгi з нацiскам на другiм складзе характэрна для паСЮночна-СЮсходняга дыялекту i часткi сярэднебеларускiх гаворак (гл. ЛАБНГ, т.5, карта 166).
ДрыСЮляны, прым. ДраСЮляны.
БачыСЮ на дарозе запыленыя боты з шырокiмi халявамi i СЮ халявах гранаты з жоСЮтымi дрыСЮлянымi ручкамi. (Найдорф, с.16).
Зблэчаны, прым. Зблытаны.
Пража мiтусiцца, калышучыся, як хто яе , зблэчаную, папраСЮляе рукамi (Тартак, с.162).
Мачоны, прым. Мочаны.
У кожнага былi i сушоныя грыбы, i рыжыкi, i рудзякi мачоныя (Алiмпiяда, 470).
Слабодны, прым. Свабодны, не заняты.
На ложку, вун, садзiцеся, на слабодным (Алiмпiяда, с.475).
Спалiржаваны, прым. Паралiзаваны (СПЗБ, т.5).
Што затросся, як спалiржаваны? А калi чалавек там? крутнуСЮся да яго Махорка (Тартак, с.103).
Фальчывы, прым. Фальшывы.
З тоСЮстых дубцоСЮ выходзiлi вялiкiя кружкi, з сукаватых лыкi былi СЮсе СЮ дзiрках: фальчывыя (Тартак, с.135).
ШвiСЮны, прым. Швейны.
Ля iх чорная блiскучая машына ганяе дробныя, як са швiСЮных нiтак, кругi (Найдорф, с.14).
Ялкi, прым. Ёлкi, прагорклы.
Запахла старым дамашнiм духам, дзе быСЮ чуваць i хлеб, i ялкое сала, i горкае масла (Алiмпiяда, с.503).
Дзеясловы
Абсморгаць, зак. Абшморгаць.
Кiруй толькi на змыты бераг, на абсморганы куст лазы (Мiiжы, с.110).
Апохнуць, зак. Апухнуць.
Мацi апохла: ногi як вадой налiлiся, пасля i СЮся апохла, а цярпела. (Мiiжы, с.151).
Ашчарэпiць, зак. Ашчаперыць.
Сядзiць, во, ля самай студнi, галаву ашчарэпiСЮшы (Лонва, с.23).
Слова СЮзнiкла СЮ вынiку перастаноСЮкi складоСЮ.
Блэцiць, незак. Блытаць.
Вецер растрасаСЮ i блэцiСЮ iхнiя кароткiя валасы. (iяпан Жыхар са iешыц, с.157).
Вязцi, незак. Везцi.
РЖ калi за Асавок да трактара не будуць сёння вязцi ваду, бабы пабягуць тады аж на грэблю СЮ крынiцы (Алiмпiяда, с.145).
ДзяСЮбii, незак. ДзяСЮбцi.
Рыдлёвачка не хацела лезцi СЮ цвёрды, збiты жвiр, i трэба было дзяСЮбii зямлю, як лёд (Найдорф, с.105).
Жваць, незак. Жаваць.
Не жвуць жвачку каровы: намораны на пашы за дзень(Алiмпiяда, с.338).
Няii, незак. Неii.
А цяляты паявiлася пад каровай двойня, - iх трэба выцерцi дасуха, завязаць у паiiлку i няii (Алiмпiяда, с.383). Нясла з хаты СЮ руцэ перад сабой чорную сумачку i жоСЮты букет (Алiмпiяда, с.