Рэлiгiйны вопыт i навуковае веданне: гiстарычны кантэкст i актуальныя праблемы СЮзаемадзеяння
Дипломная работа - Культура и искусство
Другие дипломы по предмету Культура и искусство
радстаСЮнiкi адной з першых у старажытным Эладзе фiласофскiх школ - Милетской, якая СЮзнiкла СЮ канцы 7 стагоддзя да н.э. на заходнiм узбярэжжы Малой Азii, Фалес, Анаксимандр i Анаксимен прадстаСЮлялi первовещества быцця СЮ канкрэтна-рэчыСЮнай форме: вада Фалес, паветра Анаксимена, апейрон у Анаксимандра. РЖншы фiлосаф - Гераклiт, працягвае гэтую традыцыю, i выводзiць свет з агню. Свет не створаны нiкiм з багоСЮ, а быСЮ, ёiь i будзе вечна жывым агнём. [25 с.107]
Наступным крокам у станаСЮленнi антычнай фiласофii (пасля iянiйскiм фiласофii - фiласофii милетской школы i яе паслядоСЮнiкаСЮ) была iтальянская фiласофiя, да якой належалi Пифагорейский саюз, школа еллеатив i Эмпедокл. Заснавальнiкам пифагорейский саюз быСЮ Пiфагор (каля 584-500 pp. Да н.э.). Пiфагор бачыСЮ вышэйшую мудраiь лiку, i менавiта яго Пiфагор ставiць у аснову бачання космасу. Менавiта дзякуючы лiку паняцце "космас" СЮвасобiла СЮ сабе разуменне Сусвету як спарадкаванага зявы. Пiфагор стаяСЮ на мяжы мiфалогii i магii, а з другога - у крынiцы фiласофii i навукi. Пiфагор, як нiхто iншы, адбiСЮ складаны, супярэчлiвы працэс нараджэння фiласофскай думкi. [5 с.34]
Наступная фiласофская школа - школа элеатов. АсноСЮнымi яе прадстаСЮнiкамi былi Ксенофан, Парменiд, Зянон, Мелiс. Вучэнне элеатов - новы крок у станаСЮленнi старажытнагрэцкай фiласофii, у развiццi яе катэгорый, асаблiва катэгорыi "субстанцыя". У ионийцев субстанцыя яшчэ фiзiчнае, у пiфагарэйцаСЮ - матэматычная, у элеатов яна СЮжо фiласофская, таму што гэтая субстанцыя - быцьцё. ПрадаСЮжальнiк iянiйскiм фiласофскай традыцыi Ксенофан (565-470 pp. Да н.э.) зяСЮляецца прадстаСЮнiком надмифологичного i надфизичного светапогляду. У Ксенофана фiзiчная i СЮласна фiласофская карцiна свету пачынаюць разыходзiцца. Фiласофiя пачынае вылучацца з светапогляднай фiзiкi. Арыгiнальна разумее Ксенофан адзiнства свету. На яго думку, адзiнства свету - гэта i ёсьць Бог, а Бог - гэта чысты розум. У гэтага Бога няма цялеснай сiлы, таму што яго сiла СЮ мудраii. Парменiд (каля 540-470 pp. Да н.э.), давёСЮшы яго да паняцця цэласнаii быцця. У цэнтры СЮвагi Парменiд 2 найгалоСЮныя фiласофскiя праблемы: пытанне аб суадносiнах быцця i небыцця, пытанне аб суадносiнах мыслення i быцця. РЖ абодва гэтыя пытання, лiчыць Парменiд, вырашаюцца розумам шляхам доказы. Тут Парменiд СЮпершыню СЮ гiсторыi фiласофii выкарыстоСЮвае метад доказы фiласофскай тэзiсы, а не простага яго абвяшчэння, як гэта рабiлi фiлосафы да яго.
Значным этапам у развiццi антычнай фiласофii было атомистическое вучэнне. Калi папярэднiя фiласофскiя школы амаль не выходзiлi за межы мiфалагiчных уяСЮленняСЮ, то атомисты наадварот трансфармуюць мiфалагiчныя прадстаСЮлення СЮ наiСЮна-навуковую сiстэму. Антычная атомистическая фiласофiя СЮзнiкае на нiве праблематыкi элеатов, але гэта самастойнае вучэнне, у цэнтры якога: 1) СЮяСЮленне аб светабудове, 2) трактоСЮка чалавека i чалавечага грамадства. Распачатае атомистическую фiласофiю СЮ антычнаii Левкипп (каля 500-440 pp. Да н.э.) i Дэмакрыт (каля 460-370 pp. Да н.э.). Левкипп i Дэмакрыт, абгрунтоСЮваючы першоначала, лiчылi, што iмi зяСЮляюцца - атамы (быццё) i пустэча (нябыт).
Велiзарны СЮплыСЮ на антычную i сусветную фiласофiю аказаСЮ Сакрат (469-399 pp. Да н.э.). Сакрат - першы афiнскi (па нараджэнню) фiлосаф, сучаснiк Дэмакрыта. Сакрат цiкавы не толькi сваiм вучэннем, але i СЮсёй сваёй жыццём, паколькi яго жыццё стала увасабленнем яго вучэннi. У цэнтры фiласофii Сакрата - чалавек. Але яна iм разглядаецца перш за СЮсё як маральнае iстота. Таму фiласофiя Сакрата - гэта этычны антропологизм. РЖнтарэсам Сакрата былi чужыя як мiфалогiя, так i метафiзiка. Фiласофiя Сакрата нараджалася пад двума асноСЮнымi дэвiзамi: "Пазнай самога сябе" i "Я ведаю, што я нiчога не ведаю".
Афiнскi фiлосаф Платон (427-347 pp. Да н.э.) лiчыцца вучнем Сакрата. Аналiз творчаii Платона паказвае, што яго погляды глыбока прадуманы. У цэлым яны складаюцца СЮ сiстэму, у якую СЮваходзяць: 1) вучэнне аб быццi, 2) вучэнне пра Бога, 3) вучэнне пра свет, 4) вучэнне аб паходжаннi свету, 5) вучэнне пра душу, 6) вучэнне аб пазнаннi, 7) вучэнне аб маральнаii i 8) вучэннi аб грамадстве. Перш за СЮсё, фiласофiя Платона арыгiнальным вучэннем аб iдэях. [5 с.37] Згодна з гэтай тэорыяй, свет пачуццёвых рэчаСЮ не ёiь свет сапраСЮды iснага: пачуццёвыя рэчы знаходзяцца СЮ бесперапынным змене, то СЮзнiкаюць, то гiнуць. Усяму таго, што СЮ iх сапраСЮды iсным, пачуццёвыя рэчы абавязаны сваiм беiялесным правобразам, якiя Платон называе iдэямi. РЖдэальны (духоСЮны) свет вечны, i СЮжо з яго выходзяць усе матэрыяльныя рэчы. [21 с.321]
Вучань Платона - Арыстоцель, адзiн з найвялiкшых старажытнагрэцкiх фiлосафаСЮ. Фiласофiя СЮ Арыстоцеля досыць выразна вылучаецца з усёй сферы веды. Ён адрознiвае "першую" i "другi" фiласофii. Фiзiка для Арыстоцеля СЮсё яшчэ фiласофiя, але "аднаго". Прадметам "першай" фiласофii зяСЮляецца не прырода, а тое, што iснуе за ёй. "Першая фiласофiя, па Арыстоцелю, - навука" найбольш Божая "СЮ падвойным сэнсе: па-першае, валодае ёю хутчэй Бог, чым чалавек, па-другое, яе прадметам зяСЮляюцца" боскiя прадметы ". Таму Арыстоцель сваю фiласофiю называе тэалогiяй, вучэннем аб Бога. Аднак Бог - гэта толькi "адно з пачаСЮ". Таму фiласофiя Арыстоцеля СЮсё ж шырэй тэалогii. Яна вывучае наогул "пачатку i прычыны СЮсяго iснага, паколькi яно бярэцца як iснае". Фiласофiя Арыстоцеля - спроба разабрацца СЮ iсным, раскрыць яго структуру , знайii СЮ iм галоСЮнае - вызначыць яго па адносiнах да неiснуючага.
Так гаворачы пра суадносiнах навукi i рэлiгii СЮ старажытнай Грэцыi,