Рэлiгiйны вопыт i навуковае веданне: гiстарычны кантэкст i актуальныя праблемы СЮзаемадзеяння
Дипломная работа - Культура и искусство
Другие дипломы по предмету Культура и искусство
Ва СЮсiх рэлiгiях прысутнiчае факт стварэння. РЖ хоць кожная рэлiгiя па сваiм трактуе гэта зява, усё ж стварэнне свету зяСЮляецца вядучай iдэяй кожнай рэлiгii. Прычым тварэння не абмяжоСЮваецца стварэннем свету, сюды СЮваходзiць стварэнне СЮсяго iснага на зямлi (чалавека, жывёл, раслiн i г.д.). Гэта лагiчна выцякае з таго, што Бог зяСЮляецца творцам. Але стваральнiк - значыць не толькi аднаразовае стварэнне чагосьцi, а пастаяннае стварэнне, абнаСЮленне створанага. Так Бог, стварыСЮшы свет, чалавека, пастаянна творыць (але СЮжо праз самога чалавека). Некаторыя рэлiгiйныя людзi кажуць, што прагрэс ёiь нi што iншае, як акт дзейнаii Бога.
Па-другое, агульным для СЮсiх рэлiгiй зяСЮляецца вера СЮ iдэальны свет (пантэон багоСЮ, анёлы, дэманы i г.д.). СтаСЮленне да гэтага свеце СЮ кожнай рэлiгii зяСЮляецца неадназначным, але глыбокая пашана i абажанне iдэальнага свету зяСЮляецца абавязковым фактычна СЮ кожнай рэлiгii.
Менавiта тут лагiчна было б перайii да абмеркавання уласна карцiн свету, параСЮнанне рэлiгiйнай карцiны свету з навуковай. Так склалася гiстарычна, што на тэрыторыi нашай дзяржавы традыцыйнай рэлiгiяй зяСЮляецца хрыiiянства, акрамя таго, хрыiiянства вызнаюць большаiь развiтых (у навуковым сэнсе) краiн свету. Таму на мой погляд важна разгледзець менавiта хрыiiянскую карцiну свету i параСЮнаць яе з карцiнай свету навуковай.
У рамках першых двух напрамкаСЮ у трактоСЮцы бiблейскай карцiны СЮзнiкнення свету, прадстаСЮнiкi якiх у той цi iншай ступенi лiчаць яе такi, што адлюстроСЮвае рэальнаiь, даюцца самыя тлумачэнне "дзён" тварэння.
А. Хайярд прапануе наступную класiфiкацыю сучасных тэалагiчных iнтэрпрэтацый бiблейскiх дзён тварэння Богам свету.
- Лiтаральнае днi тварэння.
- Лiтаральнае днi рэ-тварэння.
- "Днi", якiя разглядаюцца як геалагiчныя эпохi.
- Перарывiстыя днi тварэння, гэта значыць бiблейская 24-гадзiнная суткi - днi, калi Бог пачынаСЮ новыя фазы сваёй творчай дзейнаii, падзеленыя працяглымi перыядамi рэалiзацыi таго, што было пачата СЮ гэтыя днi
- Бiблейскiя "днi" - днi не тварэння, а боскага адкрыцьця. Яны пазначаюць час, калi бог адкрываСЮ Майсею тое, што ён зрабiСЮ.
Разгледзiм падрабязней некаторыя з гэтых канцэпцый. Багасловы i даследчыкi Бiблii звяртаюць увагу на тое, што нават сама бiблiя абумоСЮлiвае дапушчальнаiь разнастайных трактовак паняцця "дзень" i дае магчымаiь значна пашырыць СЮзроставыя рамкi нашага свету.
Як адзначае, напрыклад, А. Хайярд, у Бiблii габрэйскiя слова ИОМ выкарыстоСЮваецца, па меншай меры, у трох значэннях:
"НазваСЮ Бог сьвятло днём, а цемру ноччу"
"РЖ быСЮ вечар i была ранiца: дзень адзiн" (Быц. 1:4,5)
"У дзень, калi Гасподзь Бог стварыСЮ зямлю i неба" (Быт.2: 4)
Вiдавочна, лiчыць А. Хайярд, працяглаiь гэтых дзён iстотна розная:
:00
гадзiны
цэлы перыяд тварэння
- У той жа час шэраг багасловаСЮ i сёння робяць актыСЮныя спробы даказаць справядлiваiь iвярджэнняСЮ аб лiтаральна "днi" тварэння на аснове сканструяваных iмi своеасаблiвых навукова-тэалагiчных канцэпцый.
- Так, А. Кастанс настойвае на iснаваннi канечнага памiж старым светам i светам сучасным. Тварэнне старога свету запатрабавала працяглай творчай дзейнаii Бога. Аднак, калi свет быСЮ ужо створаны i нават пайшоСЮ перыяд холоднокровных рэптылiй, адбылася грандыёзная катастрофа, цалкам разбурыла той свет.
- Сучасны ж свет - гэта вынiк рэ-тварэння, якое вялося Богам СЮжо СЮ паскораным тэмпе, таму што было кароткiм выкладам таго, што ён ужо зрабiСЮ раней. Свет ствараСЮся такiм, якiм мы яго назiраем сёння i аб якiм мы маем звесткi з геалагiчных, палеанталагiчных i iншых крынiц - у гарах СЮжо былi выкапнi, глеба была багатая гнiлых раслiны, падрыхтаваны для урадлiваii i СЮжо меСЮ у сабе збожжа, жывёлы стваралiся СЮ iх сучасным выглядзе без Прадцечы.
- Гэты працэс рэ-тварэння заняСЮ СЮ Бога, на думку А. Кастанса, усяго 6 лiтаральны дзён. Пры гэтым ён звяртае СЮвагу на тое, што Бог мог аднавiць мiр i iмгненна, але ён захацеСЮ паказаць чалавеку этапы сваёй дзейнаii па падрыхтоСЮцы Зямлi для яго зяСЮлення, каб такiм чынам СЮзбагацiць яго веданнем i вопытам.
- Гэтая тэорыя А. Кастанса, вядома, у вышэйшай ступенi арыгiнальная, але яна знаходзiцца СЮ поСЮным супярэчнаii з навуковымi дадзенымi пра гiсторыю Зямлi i жыцця на ёй - няма нiякiх сведчанняСЮ параСЮнальна нядаСЮняй глабальнай катастрофы, на якую ён абапiраецца СЮ сваiх развагах.
- Акрамя таго, па сведчаннi А. Хайярда, i тэалагiчных гэтая канцэпцыя вельмi сумнiСЮная, таму што яна абсалютна не падмацоСЮваецца Пiсаннем. Дарэчы, тое ж самае, на яго думку, можна сказаць i пра чацвёрты i пяты варыянты iнтэрпрэтацый дзён тварэння - у Бiблii няма нiякай iнфармацыi, што пацвярджае справядлiваiь гэтых трактовак.[19 з.42]
- РЖван Франка СЮ сваёй кнiзе "Стварэнне свету", прыводзiць палажэннi, зыходзячы з якiх, як ён лiчыць, можна СЮбачыць, што днi тварэння павiнны вызначаць больш доСЮгi прамежак часу, чым наша эпоха:
- тады яшчэ не было сонца (яно створана толькi на чацвёрты "дзень"), i таму нельга казаць нi пра дзень, нi пра ноч;
- становiшча, што Бог адпачываСЮ на сёмы "дзень", можна прымаць толькi, калi мы мяркуем, што на восьмы "дзень" ён працягнуСЮ сваю працу;
- наяСЮнаiь выкапняСЮ, якiя сведчаць пра iснаванне жывёльнага i раслiннага жыцця мiльёны гадоСЮ таму.[32 с. 58 - 59]
Акрамя таго, спасылаючыся на дадзеныя сучаснай астраномii, i, у прыватнаii, на тое, што многiя зоркi выдаленыя ад