Рэлiгiйны вопыт i навуковае веданне: гiстарычны кантэкст i актуальныя праблемы СЮзаемадзеяння
Дипломная работа - Культура и искусство
Другие дипломы по предмету Культура и искусство
?мае няСЮяСЮна малы прамежак часу - да 10-33 сек.
Вядома, варта пагадзiцца з тым, што навука больш абектыСЮная, чым рэлiгiя што факты, якiмi аперуе рэлiгiя, iстотна адрознiваюцца ад навуковых i магчымаiь iх эксперыментальнай праверкi значна больш абмежавана. Каб тэалогiя была жыццёвай, здольнай да развiцця i СЮдасканаленнi, да фармiравання адэкватнага светапогляду, трэба прызнаць неабходнаiь яе пастаяннага кантакту з навукай.
2. Гiстарычны вопыт i цывiлiзацыйныя асаблiваii СЮзаемаадносiн памiж навукай i рэлiгiяй (царквой): ад старажытных часоСЮ да сучаснаii
Адной з iстотных характарыстык светапогляднага веды наогул (рэлiгiйнага, фiласофскага i да т.п.) зяСЮляецца яго прынцыпова гiстарычны характар. Веданне як такое неабавязкова павiнен быць светапоглядных. Светапоглядных мы можам лiчыць тое веданне, галоСЮная СЮвага якога накiравана на стаСЮленне "Чалавек - Мiр", а не проста на дадзенаiь чалавека цi свету самi па сабе. Менавiта для такога вiду веды гiсторыя набывае сутнаснага значэння, становiцца адным з галоСЮных "вымярэнняСЮ" гэтага веды.
Пастаянна арыентаваная у будучыню чалавек адначасова глыбока СЮкаранёна СЮ мiнулым, заСЮсёды нясе яго вопыт, памяць з сабой. РЖ галоСЮнае заключаецца СЮ тым, што будучыня (жаданне, мэты, планы i iнш.) РЖ мiнулае, не iснуючы наглядна, сапраСЮды складаюць неадемную частку чалавечай асобы. Зразумела, што чалавек, грамадства СЮ цэлым жывуць адначасова ва СЮсiх трох часавых вымярэннях - будучаму (памяццю), сучаснаii i будучынi, абядноСЮваючы iх у сабе СЮ непарыСЮную часовую каштоСЮнаiь - гiсторыю. Зыходзячы з такога разумення варта адзначыць, што менавiта СЮ гiстарычным кантэкiе мы можам зразумець такiя светапогляднага зявы - як навука i рэлiгiя.[5. с. 18]
У паСЮночнай Афрыцы, у басейне Нiла, у трэцiм тысячагоддзi да н. н.э. паСЮстала адно з першых класавых таварыстваСЮ - старажытнаегiпецкая рабаСЮладальнiцкае дзяржава, пануючай iдэалогiяй якой была рэлiгiя. Антычныя аСЮтары лiчылi жыхароСЮ далiны Нiла найблагочистивимы на зямлi. ДоСЮгi час лiчылася, што СЮ егiпцян не было скептычнага стаСЮлення да сваёй рэлiгii. Аднак навукоСЮцамi было даказана, што Старажытным Егiпце зяСЮлялiся творы, у якiх ставiлiся пад сумнеСЮ традыцыйныя вераваннi.
З самага пачатку рэлiгiя СЮ Егiпце не размяжоСЮваць з навукай. Жрацы аднаасобна валодалi ведамi аб навакольным свеце. Так, напрыклад iснавала вялiкая колькаiь матэматычных (напрыклад, у матэматычных папiрусу прыводзяцца вырашэння такiх складаных задач, як вылiчэнне абёму пiрамiды, вызначэння плошчы паверхнi паСЮшаря), астранамiчных, медыцынскiх i iншых ведаСЮ, якiя былi СЮключаны СЮ розныя вiды рэлiгiйнага светапогляду. Як сведчаць гiсторыкi, менавiта на жрацы Старажытнага Егiпта ляжала абавязак апавяшчаць аб разлiвы Нiла.[11. с.73]
Аднак не СЮсе старажытнае егiпецкiх веды мелi рэлiгiйную абалонку. Так, напрыклад разам з малдаСЮскiмi рэцэптамi, загаворамi, iснавалi i рацыянальныя метады лячэння. З дзесяцi вядомых асноСЮных медыцынскiх папiрусаСЮ больш магiчных загавораСЮ СЮ Лонданскiм папiрусе № 10059, у якiм з 61 рэцэпту 36 магiчных. У iншых папiрусу рацыянальных прыёмаСЮ лячэння больш.
У Старажытным Егiпце СЮ мiфалагiчнай форме таксама пастаСЮлена пытанне аб глыбокi фундамент СЮсяго iснага. У Егiпце стварэння свету адбываецца само сабой, а не з прычыны волi стваральнiка. У чале 17 "Кнiгi мёртвых" гаворыцца: вялiкi Бог, якi сам прыйшоСЮ у быццё? Ён вада, Ён Нун, Бацька БагоСЮ".
У Старажытным Егiпце таксама адбываецца адасабленне права i маралi ад рэлiгiйных табу. Нягледзячы на ??тое, што егiпецкае мастацтва было непарыСЮна звязана з храмамi i жрацамi, у iм СЮзнiкаюць творы, свабодныя ад рэлiгiйнага СЮплыву. Даследуючы нарысы i тэксты на iенах магiльняСЮ, навукоСЮцы кажуць пра тое, што разам з рэлiгiйнымi абрадамi падчас рэлiгiйных святаСЮ, iснавалi i свецкiя тэатральныя прадстаСЮлення. Што тычыцца лiтаратуры, то iснуе вялiкая колькаiь рэлiгiйных твораСЮ, i не меншая колькаiь твораСЮ розных свецкiх аСЮтараСЮ - дыдактычныя зборнiкi, казкi, аповеii, любоСЮная лiрыка.
НавукоСЮцы не выключаюць, што демифологизация паСЮстала сярод жрацоСЮ. М.А. Коростовцев пiсаСЮ: "... сярод егiпецкiх жрацоСЮ без сумневу былi вельмi таленавiтыя i разумныя. З часам яны не маглi на разумець, што памiж назапашаным эмпiрычнаму вопытам i чыста рэлiгiйным светапоглядам СЮзнiкаюць супярэчнаii ...". Акрамя таго скептыцызм у дачыненнi да традыцыйных вераванняСЮ мог паСЮстаць i СЮ сувязi з паборамi жрацоСЮ. Як бы там нi было, але час, калi навуковае веданне было прэрагатывай рэлiгii, быСЮ сапраСЮды часам росквiту навуковых ведаСЮ старажытных егiпцян. [25. з.42]
Цяпер звернемся да iншай цывiлiзацыйнай эпохi i культуры. Узнiкненне першых дзяржаСЮ, якiя абядналi розныя плямёны з iх традыцыямi, узнiкненне новых кастаСЮ, паслабленне родаплемянных адносiн - усё гэта паСЮплывала на фармiраванне невядомага дагэтуль самаадчуванне чалавека як iндывiдуальнаii. Узнiкненне першых зародкаСЮ навукi СЮ старажытнай РЖндыi можна аднеii да сярэдзiны 1 тысячагоддзя да н.
Адметная асаблiваiь iндыйскай культуры, якая захавалася да гэтага часу - каставая арганiзацыя грамадства. ГалоСЮнымi кастамi былi:
1.КшатрыяСЮ - каста ваеннай арыстакратыi;
2.Брахманы - каста жрацоСЮ;
.Вайшьи - каста свабодных супольнiкаСЮ;
.Шудры - нiжэйшая каста, якая падпарадкоСЮвалася iншым кастаСЮ, яны не мелi права на СЮласнаiь i г.д..
Сацыяльнае падзел на касты абумаСЮляСЮся рэлiгiйным вучэннем. Брахманы, як жрацы, значны СЮплыСЮ на г