Рэлiгiйны вопыт i навуковае веданне: гiстарычны кантэкст i актуальныя праблемы СЮзаемадзеяння
Дипломная работа - Культура и искусство
Другие дипломы по предмету Культура и искусство
нас на мiльёны светлавых гадоСЮ, i святло ад iх, мы бачым, пачатак сваё "падарожжа" мiльёны гадоСЮ таму. Таму варта пагадзiцца, што "зорнае неба, сапраСЮды, павiнна быць вельмi старым".
Цяпер варта разгледзець навуковую карцiну свету. У сучаснай навуцы iснуе мноства разнастайных тэорый паходжання сусвету, але найбольш папулярнай зяСЮляецца тэорыя сусветнага выбуху.
Прыкладна 15 млрд. гадоСЮ аддзяляе нашу эпоху ад пачатку працэсу пашырэння Сусвету, калi СЮвесь назiраны намi Сусвет быСЮ iiснуты СЮ "кропку", у мiльярды разоСЮ менш булавочную галоСЮкi. Калi верыць матэматычным разлiкаСЮ, то СЮ пачатку пашырэння радыус Сусвету i зусiм роСЮны нулю, а яго шчыльнаiь была роСЮная бясконцаii. Гэты зыходны стан завецца сiнгулярнаii - кропкавы абём з бясконцай шчыльнаiю. Вядомыя законы фiзiкi СЮ сiнгулярнаii не працуюць. Больш за тое, няма СЮпэСЮненаii, што навука калi-небудзь спазнае i растлумачыць такiя стану. Таму калi сiнгулярнаiь i зяСЮляецца пачатковым найпростым станам нашай Сусвету, якая пашыраецца, то навука не мае аб iм iнфармацыю.
У стане сiнгулярнаii крывiзна прасторы i часу становiцца бясконцай, самi гэтыя паняццi губляюць сэнс. РЖдзе не проста замыканне прасторава-часавага кантынууму, як гэта зыходзiць з агульнай тэорыi адноснаii, а яго поСЮнае разбурэнне. ПраСЮда, паняццi i высновы агульнай тэорыi адноснаii дастасавальныя толькi да пэСЮных межаСЮ - маштабу парадку 10-33 гл Далей iдзе воблаiь, у якой дзейнiчаюць зусiм iншыя законы. Але калi лiчыць, што пачатковая стадыя пашырэння Сусвету зяСЮляецца воблаiю, у якой пануюць квантавыя працэсы, то яны павiнны падпарадкоСЮвацца прынцыпе нявызначанаii Гейзенберга, згодна з якiм рэчыва немагчыма iягнуць СЮ адну кропку. Тады атрымлiваецца, што нiякай сiнгулярнаii СЮ мiнулым не было i рэчыва СЮ пачатковым стане мела пэСЮную шчыльнаiь i памеры. па некаторых падлiках, калi СЮсё рэчыва назiранай Сусвету ацэньваецца прыкладна СЮ 1061 г, iiснуць да шчыльнаii 1094 г/см3, яно заняло б абём каля 10-33 см3, што прыкладна СЮ 1000 разоСЮ больш абёму ядра атама СЮрану. Яго можна было б разгледзець i СЮ электронны мiкраскоп. [19 с. 75]
Прычыны СЮзнiкнення такога пачатковага стану (або сiнгулярнаii - гэтую гiпотэзу i сёння падтрымлiваюць шматлiкiя навукоСЮцы), а таксама характар знаходжання матэрыi СЮ гэтым стане лiчацца няяснымi i якiя выходзяць за рамкi кампетэнцыi любой сучаснай фiзiчнай тэорыi. Невядома таксама, што было да моманту выбуху. ДоСЮгi час нiчога нельга было сказаць i пра прычыны Вялiкага выбуху, i аб пераходзе да пашырэння Сусвету, але сёння зявiлiся некаторыя гiпотэзы, якiя спрабуюць растлумачыць гэтыя працэсы.
Такiм чынам, вiдавочна, што зыходны стан перад пачаткам не зяСЮляецца "кропкай" у матэматычным сэнсе, яно валодае СЮлаiiваiямi, якiя выходзяць за рамкi навуковых уяСЮленняСЮ сённяшняга дня. Не выклiкае сумневу, што зыходны стан было няСЮстойлiвым, i спарадзiСЮ выбух - скачкападобны пераход да пашырэння Сусвету. Гэта, мабыць, быСЮ самы стан з усiх, якiя рэалiзавалiся пазней аж да нашых дзён. У iм было парушана СЮсё, што нам звыкла: формы матэрыi, законы, кiраСЮнiкi iх паводзiнамi, прасторава-часавы кантынуум. Такi стан можна назваць хаосам, з якога СЮ далейшым развiццi сiстэмы крок за крокам фармаваСЮся парадак.
Хаос апынуСЮся няСЮстойлiвым, гэта паслужыла зыходным штуршком для далейшага развiцця Сусвету.
Яшчэ Дэмакрыт iвярджаСЮ, што свет складаецца з атамаСЮ i пустэчы - абсалютна аднастайнага прасторы, падзяляе атамы i цела, у якiя яны злучаюцца. Сучасная навука на новым узроСЮнi iнтэрпрэтуе атомизм, i СЮносiць цалкам iншы сэнс у паняцце асяроддзя, падзяляльнай чаiiцы. Гэтая серада зусiм не зяСЮляецца абсалютнай пустэчай, яно цалкам матэрыяльна i мае даволi своеасаблiвыя СЮлаiiваii, пакуль яшчэ мала вывучанымi. Па традыцыi, гэта сераду, неаддзельная ад рэчывы, працягвае называцца пустэчай, вакуумам.
Вакуум - гэта прастора, у якiм адсутнiчаюць рэальныя чаiiцы i выконваецца СЮмова мiнiмуму шчыльнаii энергii СЮ дадзеным абёме. Здавалася б, калi няма рэальных чаiiц, то прастору пустое, у iм не можа СЮтрымлiвацца энергiя, нават мiнiмальная. Але па апошнiх дадзеных, пусты вакуум аказваецца запоСЮненым вiртуальнымi чаiiцамi. Ён не безжыццёвы i безаблiчны, а поСЮны энергii. А тое, што мы называем чаiiцамi, - усяго толькi рэдкiя абурэння, падобныя пузырькам на паверхнi цэлага мора актыСЮнаii.
Сучасныя тэорыi мяркуюць, што энергiя вакууму выяСЮляецца зусiм не адназначна. Вакуум можа быць узбуджаным i знаходзiцца СЮ адным з многiх станаСЮ з рознай энергiяй, падобна таму, як атам можа СЮзбуджацца, пераходзячы на СЮзроСЮнi з больш высокай энергiяй, прычым адрозненне памiж самой нiзкай i самай энергiямi неверагодна вялiкае. [19 с. 82]
Вiдавочна, вакуум гуляе ролю базавай формы матэрыi. На самай ранняй фазе эвалюцыi Сусвету менавiта яму адводзiцца вядучая роля. Экстрэмальныя СЮмовы пачатку, калi нават прастору-час было дэфармаваны, мяркуюць, што i вакуум знаходзiСЮся СЮ адмысловым стане, якое называюць iлжывым вакуумам. Яно характарызуецца энергiяй лiмiтава высокай шчыльнаii, якi адпавядае лiмiтава высокая шчыльнаiь рэчыва. У гэтым стане рэчыва, у ёй могуць узнiкаць моцныя напругi, адмоСЮнае цiск, што раСЮнасiльна гравiтацыйным адштурхвання такой велiчынi, што i пацягнула iмклiвае пашырэнне Сусвету - Вялiкi выбух. Гэта i было первотолчка, пачаткам. З пачаткам iмклiвага пашырэння Сусвету СЮзнiкае час i прастору. Па розных ацэнках перыяд раздзiмання за