Рэлiгiйны вопыт i навуковае веданне: гiстарычны кантэкст i актуальныя праблемы СЮзаемадзеяння
Дипломная работа - Культура и искусство
Другие дипломы по предмету Культура и искусство
Вµ патрэбныя. [3 з. 118]
РЖснуе меркаванне, што вера, перш за рэлiгiйная вера не мае нiчога агульнага з веданнем, паколькi вера i веды ставяцца да дапаСЮняюць адзiн аднаго, але супастаСЮных бакоСЮ рэчаiснаii.
Суадносiны веды i веры шмат у чым незразумела. Вiдавочна толькi, што яны iстотна пераплецены, нярэдка СЮзаемна падтрымлiваюць адзiн аднаго i падзел iх i аднясення да розных, несупаставiма адзiн з адным бакоСЮ рэчаiснаii можа быць толькi часовым i умоСЮным.
Калi разважаць чыста фармальна, то навука i рэлiгiя, будучы формамi грамадскай свядомаii, ставяць абектам свайго разгляду iдэi аб прыродзе, грамадстве, чалавеку i СЮжо толькi па гэтай прычыне непрымальны той факт, што iх падзяляюць кiтайскай iяной. Але гэта, аднак, не самы важкi аргумент. Больш важна, што на працягу СЮсёй гiсторыi культуры чалавецтва навука i рэлiгiя гулялi вызначальную ролю СЮ духоСЮным жыццi, тым, ведучы непрымiрымую барацьбу памiж сабой, а часам нават супрацоСЮнiчаючы.[30 з. 8 - 15]
Перш за СЮсё, варта СЮвеii адрозненне памiж двума тыпамi веры: рэлiгiйнай i звычайнай, заснаванай на агульным практычным вопыце людзей.
Спынiмся на суадносiнах рэлiгiйнай веры i веды. У рамках рэлiгiйнай фiласофii гэтае пытанне атрымаСЮ асаблiвую актуальнаiь. Рэлiгiйная фiласофiя, уласна, i паСЮстала СЮ сувязi з неабходнаiю СЮдакладнення i разуменне дагматаСЮ веры. На першы погляд здаецца парадаксальным сама неабходнаiь асаблiвага намаганнi розуму па асваенню так званых iiiн веры, таму што верыць - у рэлiгiйным сэнсе гэтага слова - значыць прымаць гэтыя iiiны СЮсёй душой, сэрцам, несумненна, якога б там нi было скепсiсу. РЖншымi словамi, там, дзе ёiь вера, не патрэбныя доказы, а там, дзе патрабуюць такiх доказаСЮ, зяСЮляецца сумнеСЮ - ужо няма веры. Не выпадкова СЮ Бiблii сустракаюцца выказваннi аб тым, што веды не павялiчвае веру, што празмернае iмкненне да ведаСЮ звязана з ерассю i скепсiсам.
Тым самым, праблема СЮзаемаадносiн веды i веры мае даСЮнюю гiсторыю. Яна актыСЮна абмяркоСЮвалася СЮ сярэднявечнай схаластычнай фiласофii. Так, ужо Тэртулiян адкрыта выступаСЮ супраць розуму, абвяшчаСЮ парадаксальны тэзiс: Веру, бо абсурдна".[22 с.61]
АСЮгустын iвярджаСЮ, што задача багаслоСЮя - спазнаць у святле розуму тое, што СЮжо прынята верай. Анзэльм Кентэрберыйскi замянiСЮ выслоСЮе пастаСЮленае Тэртулiанам сваёй кампрамiснай формулай: Веру i разумею. Тамаш Аквiнскi казаСЮ пра гармонii памiж верай i веданнем пры прыярытэце веры.
Фрэнсiс Бэкан, высунуСЮшы лозунг Веды - сiла, паказваСЮ, што iiiну трэба шукаць у дадзеных вопыту i назiранняСЮ, а не СЮ поцемках схаластыкi i СЮ цытатах з святых кнiг. Ужо СЮ пачатку XX ст. каталiцкая царква вылучала палажэнне аб тым, што вера не павiнна быць сляпым рухам душы i што не можа быць нiякай сапраСЮднай адрозненнi веры i веды, розуму, таму што СЮсе веды адбылiся ад Бога. Напрыклад, папа Пiй XII неаднаразова выступаСЮ з заявамi аб тым, што царква - адзiн навукi", адзначаючы, аднак, што царквы даводзiцца СЮмешвацца СЮ навуку, каб пераiерагчы яе ад памылак супраць веры.
Праблема суадносiн веры i веды, тэалогii i навукi займае важнае меiа СЮ адным з уплывовых напрамкаСЮ сучаснай фiласофii - неатамiзм, прадстаСЮнiкi якога iмкнулiся СЮ адзiным сiнтэзе абяднаць веру i розум. АсноСЮная задача фiласофii СЮгледжваецца СЮ рацыянальным раскрыццi i апраСЮданнi iiiн тэалогii. Пры гэтым яна павiнна арыентавацца на СЮласныя крытэры рацыянальнаii i накiроСЮвацца СЮ канчатковым вынiку "святлом веры".[27 с.25]
Французскi вучоны, фiлосаф i тэолаг Тэяр дэ Шардэн спрабаваСЮ стварыць навуковую фенаменалогii, што сiнтэзавалi б дадзеныя навукi i рэлiгiйнага вопыту для раскрыцця зместу эвалюцыi Сусвету, призведшого да зяСЮлення чалавека. Гэты працэс падпарадкаваны, з яго пункту гледжання, свайму рэгулятару i сваёй канчатковай мэты - кропцы Амега, увасабленнем якой зяСЮляецца Хрыстос. РЖдэю яднання навукi i мiстыкi ён лiчыСЮ панацэяй ад усiх бед сучаснага чалавецтва. Найважнейшая СЮмова рэалiзацыi гэтай iдэi - тэхнiчны прагрэс i развiццё эканомiкi. Але вырашальную ролю, на думку Тэяра, павiнен згуляць духоСЮны фактар ??- ясная i свядомая вера СЮ найвышэйшую каштоСЮнаiь эвалюцыi.[20 с.61]
Арыгiнальныя iдэi аб суадносiнах веды (праСЮды) i веры выказваСЮ Б. Расэл. Ён разумеСЮ веру як сукупнаiь звязаных памiж сабой станаСЮ арганiзма, якiя поСЮнаiю або часткова маюць дачыненне да чаму-то вонкавым. Сярод розных вiдаСЮ веры брытанскi фiлосаф вылучаСЮ СЮспамiн, чаканне, веру нерефлекторну i тую, якая СЮзнiкае з свядомага высновы i iнш. РЖiiна ж ёiь СЮлаiiваiь веры i як вытворнае - улаiiваiь прапаноСЮ, якiя выказваюць веру. Усякая вера, на думку Расэла, мае выяСЮленчую прыроду, злучаную з пачуццём адабрэння або незадаволенаii. У выпадку СЮхвалы яна сапраСЮдная, калi ёiь факт, якi мае з малюнкам, у якое вераць, такое ж падабенства, якое мае прататып з чынам. У выпадку неСЮхвалення яна сапраСЮдная, калi такога факту няма. Вера, не зяСЮляецца сапраСЮднай, называецца iлжывай.
Нараджэнне Сусвету
Рэлiгiйная i навуковая карцiны свету таксама адрознiваюцца. У рэлiгii, роСЮна як i СЮ навуцы, iснуюць розныя тэорыi i тлумачэння СЮзнiкнення свету. У рэлiгiйных колах такая вялiкая колькаiь меркаванняСЮ тлумачыцца iснаваннем вялiкай колькаii рэлiгiй, канфесiй i напрамкаСЮ. Але СЮсё ж iснуюць агульныя рысы, характэрныя для СЮсiх рэлiгiй, якiя характарызуюць рэлiгiйную карцiну свету.
Перш за СЮсё, агульнай рысай зяСЮляецца iвярджэнне аб стварэннi свету Богам "з нiчога".