Філасофскія паэмы Джона Мільтана "Страчаны Рай" і "Каін" Джорджа Байрана: тыпалагічнае супастаўленне
Дипломная работа - Литература
Другие дипломы по предмету Литература
пар ўступіў у барацьбу з Богам і зыход гэтай вайны можна было прадказаць загадзя, але нават на дне Ада, ён не лічыць сябе знішчаным, а сваю ідэю - пусты:
На гэтую ці юдолі змяніў мы, -
Арханёл Палы сказаў, - Нябёсы
І святло Нябёсаў на цемру? Хай будзе так!
Ён усемагутны, а моц заўсёды правы.
Далей ад Яго! Ён вышэйшы за нас
НЕ розумам, а сілай; ў астатнім
Мы роўныя. Бывай, Блажэнны край!
Прывітанне табе, злавесны свет! Прывітанне,
Геэнно недасяжная! Прымі
Гаспадара, чый дух не запалохаць
Ні час, ні прастору. Ён у сябе
Здабыла сваю прастору і стварыць
У сябе з Рая - Пекла і Рай з Ада
Ён можа. Дзе б я ні быў, усё роўна
Сабой застануся, - у гэтым не слабы
Таго, хто громам першынство набыла.
Тут мы вольныя. Тут не стварыў Ён
Зайздросны край; Ён не прагоніць нас
З ГЭТЫХ месцаў. Тут наша ўлада трывалая,
І мне здаецца, нават у бездань ўлада -
Годная ўзнагарода. Лепш быць
Уладыкам Ада, чым слугой Неба!
[20, 30]
Якая веліч і сіла духу! Выклікае захапленне нязломнай волі, здольнасць героя пераадольваць самога сябе, знаходзячы ва ўнутраным свеце супраціву, якая дазваляе захоўваць устойлівасць ў страшных жыццёвых выпрабаваннях і гэтым перамагаць!
Нешта падобнае праяўляе і Адам. Даведаўшыся пра Гасподні прысуд і пра тое, што з гэтага часу чалавечае жыццё будзе пазбаўлена асалоды, стане горкае і цяжкае, часам бязрадаснае, ён, тым не менш знаходзіць у гэтым нават нейкую радасьць і так звяртаецца да Евы:
Цябе Ён мукі цяжары прадказаў
І дзетародства, але гэтая боль
Ўзнагароджваецца ў шчаслівы момант,
Калі, радуйся, чэрава твайго
Ты узришь плод, а я Толькі бокам
Закрануць праклёнам, - праклятая Зямля;
Я павінен хлеб свой здабываць у працах.
Што за бяда! Была б горш бяздзейнасць.
Мяне падтрымае працу і ўмацуе.
Гасподняга даброць без усялякіх просьбаў
Пра нас промыслу, каб нам шкоды
Ні холад, ні спякота не нанеслі,
Усявышні, недастойных пашкадаваўшы,
Сваёю далонню у дзень Суда Адзеў.
А калі мы да Яго прытуліцца з маленнем,
З увагай вялікім Ён адверзнецца слых
І сэрца да спачування схіліў.
[20; 313-314]
Нешта падобнае, але шмат пакоры. Затое, Каін не хоча упакорвацца з лёсам насуперак усяму. Не хоча і Люцыпар:
Мы беспаспяхова
Яго трон Спрабавалі пахіснуць
І прайгралі бой. Што з таго?
Не ўсе загінула: захаваны запал
Неўтаймоўнае волі, нараўне
З бязмернай нянавісцю, смагай помсціць
І мужнасцю - не саступаць вечна.
А гэта Ці не перамога? Бо ў нас
Засталося тое, чаго не можа Ён
Ні лютасцю, ні сілай адабраць -
Нязгасным слава! Калі б я
Праціўніка, чыё царства страсянулася
Вось страху перад Гэтай рукой,
Маліў бы на каленях у літасці, -
Я зняславілася б, я сораму
Пакрыўся б і горш Быў бы сорам,
Чым хто ўпаў. Воляю лёсаў
Нятленныя эмпирейский наш склад
І сіла богоравная; прайшоўшы
Горан бітваў, не аслабеў мы,
Але загартуе, і цяпер дакладней
Мы мае права на перамогу спадзявацца:
У будучы сутычцы, хітрасць Ужыўшы,
Напружыў сілы, паваліць Тырана,
Які сягоння, Святкуем трыумф,
Радуецца ў Нябёсах самадзяржаўнай!
І хай нават чакае параза! Бо галоўнае - гэта праца духу, унутраная перамога, перамога над уласным страхам, усведамленне, што ніхто не можа сілай дыктаваць сваю правасць, вернасць абраным ідэалам і каштоўнасцям. Калі немагчыма змяніць свет, трэба хаця б паспрабаваць не даць свеце змяніць цябе "пад сябе".
У сваім велічным маналогу ўжо байранаўскага Люцыпар абвяшчае Вечнае барацьбу за права быць свабоднымі:
Каін
Пагардлівы дух!
Ты ўлады, хай; але ёсць і над табой
Уладыка.
Люцыпар
Не! Клянуся, дзе
Толькі ён пануе! Клянуся безданню, процьмай
Міраў і жыццяў, нам падуладных, - не!
Ён пераможца мой - але не ўладыка,
Увесь свет перад ім трымціць, - але не я:
Я з ім у барацьбе, як быў у барацьбе і раней,
На нябёсах. І не стамлюся вечна
Змагацца зь ім, і на вагах барацьбы
За светам свет, свяціла за свяціла,
Сусвет па новай сусвету
Павінна дрыжыкі, пакуль не спыніцца
Вялікая неміласэрна барацьба,
Пакуль не загіне Аданаю
Ці вораг яго!
[5; 64]
2.3 Адрозненні ў трактоўцы вобраза героя і яго ідэі
Разам з відавочным падабенствам сюжэтнага і сэнсавага рашэння дадзеных твораў, ход падзей у іх выяўляе пэўныя філасофскія пытанні, раскрыццё якіх і аўтарскае стаўленне да якіх істотна адрозніваецца (напрыклад, ужо згаданае стаўленне Люцыпара да чалавецтва).
Так, Бог у Мільтана намаляваны як вышэйшую Балазе і Вышэйшая Справядлівасць. [20; 82,83] Так, заняпалыя анёлы называюць яго не інакш, як тыранам і дэспатам [20; 41], але менавіта так і павінны ставіцца да Бога дэманы - слугі Сатаны. Вядома, Мілтан ўкладвае ў вусны Люцыпара уласны рэвалюцыйны пафас і тут перад намі паўстаюць быццам розныя Мільтана: рэвалюцыянер (Сатана - герой-бунтар, Бог - тыран-самадзержац) і прапаведнік (дакладнае распазнаванне і прамой антаганізм Зла і зайздрасці да людзей (сатана) і Дабра і ахвярнасці ў імя Чалавецтва (Бог Бацька і Бог Сын)), гуманіст (чалавечыя якасці і імкненне ўвасоблены ў вобразах Адама і Евы праслаўляе сябе і ўзвышаюцца) і пуританин (чалавек схільны да падзення і псуце, досыць лёгка паддаецца спакусам). Усё гэта - у рамках аднаго творы, творы дискурсивные магчымасці якога такім чынам становяцца сапраўды бязмежнымі. Для пур?/p>