Філасофскія паэмы Джона Мільтана "Страчаны Рай" і "Каін" Джорджа Байрана: тыпалагічнае супастаўленне

Дипломная работа - Литература

Другие дипломы по предмету Литература

пар ўступіў у барацьбу з Богам і зыход гэтай вайны можна было прадказаць загадзя, але нават на дне Ада, ён не лічыць сябе знішчаным, а сваю ідэю - пусты:

 

На гэтую ці юдолі змяніў мы, -

Арханёл Палы сказаў, - Нябёсы

І святло Нябёсаў на цемру? Хай будзе так!

Ён усемагутны, а моц заўсёды правы.

Далей ад Яго! Ён вышэйшы за нас

НЕ розумам, а сілай; ў астатнім

Мы роўныя. Бывай, Блажэнны край!

Прывітанне табе, злавесны свет! Прывітанне,

Геэнно недасяжная! Прымі

Гаспадара, чый дух не запалохаць

Ні час, ні прастору. Ён у сябе

Здабыла сваю прастору і стварыць

У сябе з Рая - Пекла і Рай з Ада

Ён можа. Дзе б я ні быў, усё роўна

Сабой застануся, - у гэтым не слабы

Таго, хто громам першынство набыла.

Тут мы вольныя. Тут не стварыў Ён

Зайздросны край; Ён не прагоніць нас

З ГЭТЫХ месцаў. Тут наша ўлада трывалая,

І мне здаецца, нават у бездань ўлада -

Годная ўзнагарода. Лепш быць

Уладыкам Ада, чым слугой Неба!

[20, 30]

 

Якая веліч і сіла духу! Выклікае захапленне нязломнай волі, здольнасць героя пераадольваць самога сябе, знаходзячы ва ўнутраным свеце супраціву, якая дазваляе захоўваць устойлівасць ў страшных жыццёвых выпрабаваннях і гэтым перамагаць!

Нешта падобнае праяўляе і Адам. Даведаўшыся пра Гасподні прысуд і пра тое, што з гэтага часу чалавечае жыццё будзе пазбаўлена асалоды, стане горкае і цяжкае, часам бязрадаснае, ён, тым не менш знаходзіць у гэтым нават нейкую радасьць і так звяртаецца да Евы:

 

Цябе Ён мукі цяжары прадказаў

І дзетародства, але гэтая боль

Ўзнагароджваецца ў шчаслівы момант,

Калі, радуйся, чэрава твайго

Ты узришь плод, а я Толькі бокам

Закрануць праклёнам, - праклятая Зямля;

Я павінен хлеб свой здабываць у працах.

Што за бяда! Была б горш бяздзейнасць.

Мяне падтрымае працу і ўмацуе.

Гасподняга даброць без усялякіх просьбаў

Пра нас промыслу, каб нам шкоды

Ні холад, ні спякота не нанеслі,

Усявышні, недастойных пашкадаваўшы,

Сваёю далонню у дзень Суда Адзеў.

А калі мы да Яго прытуліцца з маленнем,

З увагай вялікім Ён адверзнецца слых

І сэрца да спачування схіліў.

[20; 313-314]

 

Нешта падобнае, але шмат пакоры. Затое, Каін не хоча упакорвацца з лёсам насуперак усяму. Не хоча і Люцыпар:

 

Мы беспаспяхова

Яго трон Спрабавалі пахіснуць

І прайгралі бой. Што з таго?

Не ўсе загінула: захаваны запал

Неўтаймоўнае волі, нараўне

З бязмернай нянавісцю, смагай помсціць

І мужнасцю - не саступаць вечна.

А гэта Ці не перамога? Бо ў нас

Засталося тое, чаго не можа Ён

Ні лютасцю, ні сілай адабраць -

Нязгасным слава! Калі б я

Праціўніка, чыё царства страсянулася

Вось страху перад Гэтай рукой,

Маліў бы на каленях у літасці, -

Я зняславілася б, я сораму

Пакрыўся б і горш Быў бы сорам,

Чым хто ўпаў. Воляю лёсаў

Нятленныя эмпирейский наш склад

І сіла богоравная; прайшоўшы

Горан бітваў, не аслабеў мы,

Але загартуе, і цяпер дакладней

Мы мае права на перамогу спадзявацца:

У будучы сутычцы, хітрасць Ужыўшы,

Напружыў сілы, паваліць Тырана,

Які сягоння, Святкуем трыумф,

Радуецца ў Нябёсах самадзяржаўнай!

 

І хай нават чакае параза! Бо галоўнае - гэта праца духу, унутраная перамога, перамога над уласным страхам, усведамленне, што ніхто не можа сілай дыктаваць сваю правасць, вернасць абраным ідэалам і каштоўнасцям. Калі немагчыма змяніць свет, трэба хаця б паспрабаваць не даць свеце змяніць цябе "пад сябе".

У сваім велічным маналогу ўжо байранаўскага Люцыпар абвяшчае Вечнае барацьбу за права быць свабоднымі:

 

Каін

Пагардлівы дух!

Ты ўлады, хай; але ёсць і над табой

Уладыка.

Люцыпар

Не! Клянуся, дзе

Толькі ён пануе! Клянуся безданню, процьмай

Міраў і жыццяў, нам падуладных, - не!

Ён пераможца мой - але не ўладыка,

Увесь свет перад ім трымціць, - але не я:

Я з ім у барацьбе, як быў у барацьбе і раней,

На нябёсах. І не стамлюся вечна

Змагацца зь ім, і на вагах барацьбы

За светам свет, свяціла за свяціла,

Сусвет па новай сусвету

Павінна дрыжыкі, пакуль не спыніцца

Вялікая неміласэрна барацьба,

Пакуль не загіне Аданаю

Ці вораг яго!

[5; 64]

 

2.3 Адрозненні ў трактоўцы вобраза героя і яго ідэі

 

Разам з відавочным падабенствам сюжэтнага і сэнсавага рашэння дадзеных твораў, ход падзей у іх выяўляе пэўныя філасофскія пытанні, раскрыццё якіх і аўтарскае стаўленне да якіх істотна адрозніваецца (напрыклад, ужо згаданае стаўленне Люцыпара да чалавецтва).

Так, Бог у Мільтана намаляваны як вышэйшую Балазе і Вышэйшая Справядлівасць. [20; 82,83] Так, заняпалыя анёлы называюць яго не інакш, як тыранам і дэспатам [20; 41], але менавіта так і павінны ставіцца да Бога дэманы - слугі Сатаны. Вядома, Мілтан ўкладвае ў вусны Люцыпара уласны рэвалюцыйны пафас і тут перад намі паўстаюць быццам розныя Мільтана: рэвалюцыянер (Сатана - герой-бунтар, Бог - тыран-самадзержац) і прапаведнік (дакладнае распазнаванне і прамой антаганізм Зла і зайздрасці да людзей (сатана) і Дабра і ахвярнасці ў імя Чалавецтва (Бог Бацька і Бог Сын)), гуманіст (чалавечыя якасці і імкненне ўвасоблены ў вобразах Адама і Евы праслаўляе сябе і ўзвышаюцца) і пуританин (чалавек схільны да падзення і псуце, досыць лёгка паддаецца спакусам). Усё гэта - у рамках аднаго творы, творы дискурсивные магчымасці якога такім чынам становяцца сапраўды бязмежнымі. Для пур?/p>