Філасофскія паэмы Джона Мільтана "Страчаны Рай" і "Каін" Джорджа Байрана: тыпалагічнае супастаўленне
Дипломная работа - Литература
Другие дипломы по предмету Литература
я рысы, якія мы можам знайсці ўжо ў Мільтана і якія потым, быўшы прыняты пад увагу і развітыя, служылі патрэбам паэтыкі рэвалюцыйнага рамантызму і могуць быць заўважаныя, у прыватнасці, у творчасці Джорджа Байрана. Таксама былі прадстаўлены асновы класіфікацыі філасофска-сімвалічнай паэмы па жанравым формах (касмалагічную, трагічная і лірыка-сімфанічная паэмы). Тыпалагічныя асаблівасці касмалагічную паэмы было прадэманстравана на прыкладзе творчасці В.Блейка.
Далей раздзел, вызначыўшы "Каіна" у асноўных сваіх рысах як паэму трагедыйныя асвятляе асноўныя аспекты менавіта гэтай жанравай формы філасофска-сімвалічнай паэмы, у прыватнасці, асаблівасці яе структуры і развіцця сюжэтнай лініі.
Другі раздзел уяўляе сабой уласна супастаўленне тэкстаў абодвух твораў. Дэманструецца наколькі вышэйзгаданыя тэарэтычныя палажэнні знаходзяць у іх сваё ўвасабленне і тое, наколькі яны для іх агульнымі. Таксама асветлены некаторыя істотныя адрозненні ў падыходзе да апісванаму сюжэту і ў раскрыцці пэўных ключавых пытанняў твораў. Разгледзім асноўныя аспекты, якія падымаліся намі пры раскрыцці тэмы дадзенага даследавання.
Асновай сюжэту для філасофска-сімвалічнай паэмы служыць заўсёды значная паэтычная сітуацыя, ужо асвечаная вялікай мастацкай традыцыяй. Гэта дазваляе ўвесці чытача адразу ў самую сутнасць праблемы, якая разгортваецца ў творы (бо сюжэт - добра вядомы, вядомыя і дзеючыя асобы, а значыць, у пэўнай ступені становіцца зразумелым як менавіта будзе развівацца дзеянне). І Мілтан Байран выкарыстоўваюць добра вядомыя біблейскія матывы: грэхападзенне, бунт Сатаны, гісторыя Каіна і Авеля. У той жа час, філасофска-сімвалічная паэма дазваляе чытачу зірнуць на добра вядомы сюжэт пад іншым, часам даволі нечаканым вуглом гледжання, сюжэт інтэрпрэтуецца свабодна і нетрадыцыйна. Так, Мілтан ўкладвае ў вусны Люцыпара запальныя прамовы, поўныя сапраўднай велічы і высакароднасці, а Байран адкрывае сапраўдныя прычыны злачынства Каіна - нежаданне упакорвацца з рабскай лёсам, імкненне чалавека абараніць права быць свабодным.
У цэнтры такога тыпу паэмы (асабліва, калі яна належыць да твораў рэвалюцыйных рамантыкаў) - заўсёды значнае гераічная асоба, якая ўжо пацвердзіла ў гісторыі духоўнай культуры сваю рэпутацыю бунтара або змагара. А ці ёсць у еўрапейскай традыцыі, цесна звязанай з хрысціянскай культурай і міфалогіяй вобраз, што лепш падыходзіць для ўвасаблення гэтага тэзіса, чым вобраз Люцыпара - архетып усякага бунту? І, напэўна, лепш і больш поўна ўсе аспекты гэтай выявы намаляваныя менавіта ў "Страчаны Рае". Менавіта пасля гэтага гэты вобраз трывала ўвайшоў у літаратурную традыцыю. Байран быў выдатны падмурак, на якім ён мог будаваць сюжэтную аснову свайго ўласнага сачынення; узбагаціўшы яго чынам яшчэ аднаго выдатнага бунтара - Каіна. Менавіта такія - манументальныя, тытанічныя вобразы, вобразы-сімвалы, вобразы-архетыпы - і цікавілі стваральнікаў дадзенага тыпу паэмы.
Трактоўка біблейскай легенды Байранам зяўляецца адважнае і нечаканае (у большай ступені, чым гэта мы бачым у Мільтана). Выразная парадыгма "Страчанага Рая" (Бог - Абсалютная Сардэчна, Люцыпар - Зло) у "Каін" ставіцца пад пытанне. Крытэрам Дабра і Зла для Люцыпара і Каіна зяўляецца не воля Бога ("усёмагутны" аўтаматычна не значыць "добры"), а ўласныя сумленне і вопыт. У Мільтана Люцыпар намаляваны духоўна моцным, чалавек жа слабой (яна - лёгкі трафей для Сатаны), узвышаецца падпарадкаванне. Байранаўскага Люцыпар лічыць чалавека дастойным неўміручасці і лепшай долі. Праслаўляе сябе імкненне да праўды. Веды, нават горкае, - балазе само па сабе. Герой філасофска-сімвалічнай паэмы дзейнічае ў процілеглых яго ідэалам умовах. І ўсё ж, ён знаходзіць у сабе ўнутраныя сілы, імкнецца да барацьбы, нават калі ён самотны і ніхто не здольны зразумець яго парыў. Так, Люцыпар і Каін спрабуюць змагацца з праціўнікам, чые магчымасці нашмат буйней іх уласныя, вядуць барацьбу, якая выдаецца загадзя прайгранай. Маральна-этычная пазіцыя трагедыйныя героя не абмяжоўваецца сферай рэфлексій, яна заўсёды накіравана да дзеяння. Каін вырашаецца на адкрыты бунт супраць Бога (як калісьці Люцыпар), які вядзе яго да забойства брата (а Люцыпара - да звяржэння ў Пекла і страты анёльскага становішча).
І ўсё ж гэта апраўданыя ахвяры, бо яны накіраваны адзіным імкненнем, да барацьбы і да развіцця - а толькі так і прыходзіць усведамленне ўласнай ўнутранай свабоды, а менавіта гэтая ідэя і зяўляецца ключавой для разумення сутнасці філасофскай паэмы як такой.
ЛІТАРАТУРА
1.Аляксееў М.П. Ангельская літаратура: Нарысы і даследаванні. - Ленінград, "Навука", 1991 - 140с.
2.Аналітычнае чытанне (Ангельская паэзія 18-20 стагоддзяў). Дапаможнік для студэнтаў педінстытута і філалагічных факультэтаў універсітэтаў - Ленінград, "Асвета", 1967 - 266с.
.Байран Джордж Гордан. Дзённікі. Лісты. - Масква, 1963 - 318с.
.Байран Джордж Гордан. Выбранае. - Масква, "Праўда", 1985 - 431с.
.Байран Джордж Гордан. Выбраныя творы: у 2-х тамах (сост. і коммент. О.Афониной). - Масква, "Мастацкая літаратура", 1987, 2 тым - 814С.
.Блэйк Уільям. Бачанне Страшнага Суда. Зборнік. - Масква, "Эксма-Прэс", 2002 - 382с.
.Багуслаўская О. Джордж Гордан Байран - погляд з сённяшняга дня / / Замежная літаратура - 2004 - снежань (№ 45) - с. 9-11.
.Вялікі рамантык Байран і сусветная літаратура (адк. рэд. С.В. Тура) - Масква, "Навука", 1991 - 239с.
.Виппер Ю.Б. Творчыя лёсу і гісторыя. - Масква, 1990 - 315с.
. Гиршман М.М. Літара?/p>