Фiласофiя сярэднявечча

Информация - Философия

Другие материалы по предмету Философия

? аперацыяСЮ з паняццямi, выяСЮленнi i апiсаннi сувязяСЮ памiж мысленнем i мовай. Патрэцяе, робяцца спробы вызвалiць фiласофiю зпад улады тэалогii. Неабходна адзначыць таксама, што СЮ гэты час высокага СЮзроСЮню дасягае культура фiласофскай дыскусii. Блiскучым майстрам дыспуту быСЮ Абеляр. Паслухаць яго аматары трапнага слова i вытанчанай думкi прыязджалi СЮ Францыю з розных куткоСЮ ЕСЮропы.

Некаторыя акалiчнаii, аднак, стрымлiвалi далейшае развiццё фiласофii. Невядомымi заставалiся многiя творы антычных i вiзантыйскiх аСЮтараСЮ. Вельмi марудна асвойвалася блiзкаСЮсходняя фiласофiя. Найболып пашыранае СЮ iнтэлектуальным асяроддзi аСЮгуiiнiянства СЮжо не заСЮсёды адпавядала патрэбам даследавання прыроды. Вiдавочнай была неабходнаiь стварэння новай фiласофскай парадыгмы.

7. АрабскамоСЮная фiласофiя падчас сярэднявечча

Сярэднявечная гiсторыя на Блiзкiм Усходзе адзначаецца высокiм узроСЮнем развiцця культуры. Да канца XII ст. краiны Усходняга Мiжземнаморя апераджалi Заходнюю ЕСЮропу па многiх паказчыках духоСЮнага жыцця. Добра вядомыя поспехi тагачасных вучоных гэтага рэгiёну СЮ медыцынскай практыцы, геаграфiчных даследаваннях, развiццi матэматыкi i астраномii. Вельма важна, што тут не было, як на ЕСЮрапейскiм Захадзе, перапынку СЮ духоСЮнай эвалюцыi грамадства: праз Вiзантыю Усход захаваСЮ гiстарычную сувязь з антычнаiю.

На Блiзкiм Усходзе сфармавалася вельмi своеасаблiвая фiласофiя, шмат у чым яна адрознiвалася ад еСЮрапейскай. Адной з яе перадумоваСЮ быСЮ таксама рэлiгiйны светапогляд. Рэлiгiя РЖслама, якая тут iвердзiлася, не такая складаная, як хрыiiянства, i з болып строга выражаным монатэiзмам. Вялiкую ролю СЮ развiццi фiласофii блiзкаСЮсходнiх краiнаСЮ адыгрывала арабская мова, якая на той час стала мовай лiтаратуры i навукi. Ею карысталiся вучоныя рознай нацыянальнай праналежнаii. Пачатак арабскамоСЮнай фiласофскай традыцыi паклаСЮ альКiндзi. Ён разумеСЮ фiласофiю як сукупнаiь ведаСЮ аб усеагульных вызначэннях быцця матэрыi, форме, руху, меiы, часе i г.д. Адметна тое, што развiццё фiласофii альКiндзi бачыСЮ у цеснай сувязi з прыватнанавуковымi ведамi. Гэтага не наглядалася СЮ тагачаснай Заходняй ЕСЮропе.

Знакамiтым арабскамоСЮным фiлосафам стаСЮ АльФарабi . НарадзiСЮся ён у г. Фарабi, што на тэрыторыi сучаснага Казахстана. У Багдадзе, сталiцы халiфата, атрымаСЮ выдатную адукацыю. Значную частку жыцця правёСЮ у Сiрыi.

АльФарабi вылучаСЮся рознабаковаiю сваiх iнтарэсаСЮ. Ён нядрэнна ведаСЮ лекарскую справу, быСЮ блiскучым музыкантам, выкладаСЮ красамоСЮства. Але асноСЮнай яго заслугай было стварэнне шырокай сiстэмы фiласофii яна ахоплiвала найважнейшыя сферы чалавечых зносiнаСЮ са светам.

АльФарабi разглядае фiласофiю як адмысловую галiну сукупных ведаСЮ. Яе задача даследаваць карэнныя пытаннi быцця, выяСЮляць яго асноватворныя фактары. Ён падзяляе быццё на дзве часткi: рэчы, iснаванне якiх патрабуе знешнiя прычыны, i рэчы, iснаванне якiх вызначаецца СЮласнай сутнаiю. Першы вiд iснага звязаны з выпадковымi акалiчнаiямi, мiж тым як другi носiць неабходны характар i СЮлаiiвы аднаму богу.

У тэорыi альФарабi бог выступае СЮ якаii нейкага абсалюта. Ён безцялесны, адзiны, непадзельны, не мае супрацьлеглаiяСЮ. Да яго не пасуюцца асабiстыя характарыстыкi. Фiлосаф iiпла прыпiсвае першаiснаму толькi жыццё, волю i СЮсемагутнаiь.

Якое ж меiа СЮ створанай альФарабi карцiне займае чалавек? Што СЮ сусвеце ён здольны пазнаць? Сутнаiь чалавека, лiчыць альФарабi, у тым, што ён мае душу, якая цалкам iншая за цела. Нягледзячы на гэтае, душа залежыць ад цела. Разам з тым яна сама накiроСЮвае дзейнаiь цела. Душы СЮлаiiвы такiя здольнаii, як адчуванне, разуменне, усведамленне прыгажоii i дасканалаii.

АльФарабi быСЮ упэСЮнены, што галоСЮнай мэтай чалавечай дзейнаii зяСЮляецца шчаiе. Неабходнымi СЮмовамi яго дасягнення выступаюць воля, свабода i веды. Менавiта яны дазваляюць зрабiць асэнсаваны выбар. Фiлосаф ужо разумеСЮ значэнне сацыяльнакультурных фактараСЮ для чалавечага пгчаiя. Ён справядлiва адзначаСЮ, што шчаiе магчымае толькi СЮ супольнай дзейнаii людзей. Фiлосаф пры гэтым указвае на супярэчнаiь памiж абмежаванымi здольнаiямi асобных людзей i неабмежаванымi iх патрэбамi i робiць правiльную выснову, што грамада дапамагае яе пераадольваць. АльФарабi звяртае СЮвагу на значэнне для агульнай справы падзелу функцыяСЮ асобных частак сацыяльнага цэлага, якiя СЮзаемна дапаСЮняюць адна адну.

Найбуйнейшым блiзкаСЮсходнiм фiлосафам быСЮ Абу Алi iбн Сiна, болып вядомы СЮ ЕСЮропе пад лацiнiзаваным iмем Авiцэны. НарадзiСЮся ён паблiзу ад Бухары СЮ сямi важнага саноСЮнiка. Авiцэна быСЮ надзвычай здольным вучнем. У дзесяць гадоСЮ ён амаль на памяць ведаСЮ Каран, лёгка арыентаваСЮся СЮ мусульманскiм праве, меСЮ прыкметныя поспехi СЮ вывучэннi матэматыкi, фiзiкi, логiкi. Прадметам асаблiвага захаплення будучага фiлосафа была "Метафiзiка" Арыстоцеля. Паводле яго СЮласных словаСЮ, ён перачытаСЮ гэты твор каля сарака разоСЮ. Вялiкае меiа СЮ жыццi Авiцэны займала медыцына. Ен стаСЮ блiскучым лекарам i выдатным тэарэтыкам медыцыны. Яшчэ сямнаццацiгадовым юнаком ён вылечыСЮ ад цяжкай хваробы эмiра Бухары, якi СЮжо развiтваСЮся з жыццём. Фундаментальная праца знакамiтага вучонага "Канон медыцыны" шэраг стагодцзяСЮ служыла настаСЮленнем для СЮрачоСЮ. Свае фiласофскiя погляды Авiцэна выклаСЮ у шматлiкiх кнiгах, найбольш вядомай з якiх зяСЮляецца "Кнiга збаСЮлення", якая складаецца з 18 тамоСЮ. За рознабаковую глыбокую i плённую навуковую дзейна