Фiласофiя сярэднявечча
Информация - Философия
Другие материалы по предмету Философия
iСЮны розум, побач з якiм ён прызнае iснаванне актыСЮнага. Апошнi носiць надьгндьгвiдуальньi характар i зяСЮляепда вечным. Пасля смерцi цела ён далучаецца да безасабовага касмiчнага iнтэлекта. У такiм тлумачэшгi няцяжка заСЮважыпь спробу анталагiзаваць тэарэтычную здольнаiь чалавечага розуму.
Авероэса цiкавiць праблема чалавечай свабоды. Ён падвяргае пераканаСЮчай крытыцы два крайнiя погляды боскай наканаванаii паводзiнаСЮ людзей i поСЮнай незалежнаii iх волi. Знакамiты фiлосаф даказвае, што дзеяшгi людзей не могуць быдь прадвызначаны знепгнiмi сiламi, нават боскiмi. Штодзённае жыдцё пераконвае: чалавек не камень, ад якога нiчога не залежыць. Але неапраСЮданы i другi погляд, бьшдам чалавечая воля спрэс свабодная. Мы вымушаны лiчыдца з грамадскiмi абставiнамi, наiасам падводзiць i СЮласны тэмперамент. Авероэс упэСЮнены, птто iiiна знаходзiцца недзе памiж гэтымi крайнаiямi.
Канцэпцыя грамадства Авероэса носгць аргашстьгчньi характар. Ён заСЮважае, гпто ад нараджэння СЮ людзей розныя здольнаii, i лiчыць гэта падставай для сацыяльнай дьiферэнцьiяцьii. Падзел грамадскiх функцыяСЮ зяСЮляецца дабратворным для СЮдзельнiкаСЮ пэСЮнай супольнаii.
Авероэс прадяСЮляе высокiя патрабаваннi да надзеленага СЮладай кiраСЮнiка, адзначаючы, што той павiнен валодаць шэрагам iнтэлектуальных i фiзiчных вартаiяСЮ i абавязкова абапiрацца на законнаiь.
Фiлосаф наблiзiСЮся да асэнсавання вялiкага значэння сацыяльнай структуралiзацыi, размежавання грамадскiх функцыяСЮ, ролi права i адказнаii СЮлады. Але СЮ яго поглядах на грамадства яшчэ шмат наiСЮных меркаванняСЮ i СЮтапiчных тлумачэнняСЮ.
БлiзкаСЮсходняя фiласофiя часоСЮ сярэднявечча дала свету шэраг яркiх самабытных мыслiцеляСЮ. Яны збераглi творчыя здабыткi антычных аСЮтараСЮ i пераасэнсавалi iх адпаведна з iншымi сацыяльнагiстарычнымi СЮмовамi. Абгрунтаваная iмi iдэя самастойнаii фiласофii, выказаная неабходнаiь улiчваць натуразнаСЮчыя веды СЮ распрацоСЮцы фiласофскiх тэорыяСЮ, нарэшце, пантэiстычнае бачанне свету акажуць вялiкi СЮплыСЮ на развiццё сусветнай фiласофii. 3 канца XII ст. iнiцыятыва СЮ развiццi фiласофскай думкi пераходзiць з Блiзкага Усходу СЮ Заходнюю ЕСЮропу.
8. Росквiт i заняпад схаластьiкi СЮ Заходняй ЕСЮропе
У ХШ ст. схаластыка дасягае сваёй сталаii. Гэтаму спрыяСЮ шэраг абставiнаСЮ, сярод якiх можна назваць хуткi рост сярэднявечных гарадоСЮ, дзе канцэнтруюцца рамёствы i гандаль, iстотнае паiпырэнне кола адукаваных людзей, якiя мелi патрэбу СЮ разнастайных ведах. Вялiкую ролю у развiццi фiласофii пачьшаюць адыгрываць унiверсiтэты. Усё большае меiа СЮ выкладаннi тут займае арыстоцелiзм балазе творы вялiкага Стагiрыта сталi добра вядомымi, дзякуючы наладжаным кантактам з Усходам. Належнае меiа СЮ падрыхтоСЮцы шкаляроСЮ адводзiцца i прыродазнаСЮчым дыiышгiнам пераклады з арабскай мовы прыкметна СЮзмацнiлi навуковы патэнцыял унiверсiтэтаСЮ.
Разам з тым рост адукаванаii, знаёмства з працамi Арыстоцеля, творамi блiзкаСЮсходнiх фiлосафаСЮ i даследчыкаСЮ прыроды рабiлi цалкам верагодным адыход ад дактрынальнага мыслення i пашырэнне вальнадумства, што, прьшамсi, i адбывалася. У такiх варунках царква iмкнецца зрабiць арыстоцелiзм прыдатным для рэлiгii. Лепш за iншых гэта СЮдалося здзейснiць Фаме Аквiнскаму, якi стаСЮ найбуйнейшым СЮ гiсторыi схаластыкi фiлосафам. Намаганнi фiлосафаСЮ СЮ гэтым кiрунку прыводзяць да змены парадыгмы з аСЮгуiiянства на тамiзм.
Фама быСЮ сынам графа. НарадзiСЮся ён паблiзу ад iтальянскага мястэчка Аквiна. У дзяцiнстве Фама выхоСЮваСЮся СЮ манастыры МонтэКасiна. Некалькi гадоСЮ ён вывучаСЮ у Неапалiтанскiм унiверсiтэце свабодныя мастацтвы. Затым семнаццацiгадовы юнак становiцца манахам дамiнiканскага ордэна i працягвае адукацыю СЮ Парыжскiм унiверсiтэце.
АтрымаСЮшы грунтоСЮную падрыхтоСЮку, Аквiнскi па заданнi Рыма прымаецца за перапрацоСЮку арыстоцелiзма СЮ духе хрыiiянскакаталiцкага веравызнання. "АнёлаСЮ доктар" такi тытул яму далi за мяккаiь характару праяСЮляе вялiзарную працаздольнаiь. 3 невядомай еСЮралейскай схаластыцы грунтоСЮнаiю ён займаецца фiласофскiмi вышукамi. I хаця яму бракавала СЮласных iдэяСЮ, ён здзейснiСЮ грандыёзны сiнтэз. Аквiнскi стварыСЮ парадыгму, якая да гэтага часу дзейнiчае СЮ каталiцкiм светапоглядзе.
Тэарэтычная пазiцыя Аквiнскага адзначаецца вялiкай гнуткаiю. У дачыненнi да фiласофскай i рэлпiйнай свядомаii гэта праявiлася праз дэкларацьпо дзвюх iiiнаСЮ. Навука i фiласофiя выводзяць iiiны з вопыту i розуму, а рэлiгiя знаходзiць iх у адкравеннi. Але тут жа наглядаецца i спроба прыСЮзняць тэалогiю над фiласофiяй. Прынамсi, так гэта выглядае, калi гаворыцца, што вера пераСЮзыходзiць веды. Аргументамi служаць спасылка на цуды i iвярджэнне, пгго чалавечы розум схiльны памыляцца, а вера абапiраецца на абсалютную праСЮдзiваiь бога. Вера носiць звышразумны характар i звязана з богаадкравеннем, тады як навуковыя i фiласофскiя веды вельмi недасканалае яе праяСЮленне. У канчатковым выпадку размова аб гармонii веры i ведаСЮ зводзiцца да падпарадкавання пазнання веры, а навука i фiласофiя абвяшчаюцца служанкамi тэалогii.
Пазнанне абектыСЮна. Але яно не можа ахапiць усяго. Аквiнскi пераконвае, што толькi веры даступны такiя таямнiцы, як трыадзiнства бога. А вось быццё бога, запэСЮнiвае ён, можна даказаць ускосна з дапамогай розуму. Сам Фама карыстаецца для гэтага доказамi касмалагiчнага тыпу, калi думка рухаецца ад прыроднага быцця да бога. Аснова доказаСЮ узята СЮ Арыстоцеля. Аквiнскi нап