Фiласофiя сярэднявечча
Информация - Философия
Другие материалы по предмету Философия
прынцьшамi боскага кiравання светам. Другое СЮлаiiва СЮсiм жывым iстотам, i яго законы нязменны. Трэцяе iснуе толькi СЮ грамадстве. Законы гэтага права СЮвесь час мяняюцца. Падпарадкаванне праву неабходная СЮмова паспяховай грамадзянскай дзейнаii. Дзяржава, лiчыць Аквiнскi, iснуе, каб забяспечыць агульны дабрабыт. Грамадскi лад патрабуе наяСЮнаii СЮ ёй розных саслоСЮяСЮ. РЖРЖРЖматстайнаiь дасканалаiяСЮ, якiмi валодаюць саслоСЮi, павялiчвае СЮстойлiваiь усяго грамадства. Лепшай формай дзяржавы ён прызнае манархiю. КiраСЮнiк дзяржавы павiнен ствараць належныя СЮмовы для захавання мiру i падтрымкi дабрадзейнага жыпдя грамадзянаСЮ. Калi ж улада вьжарыстоСЮваецца iм ва СЮласных iнтарэсах, тады народ мае права на паСЮстанне i звяржэнне тырана.
Аквiнскi прыхiльнiк падпарадкавання свецкай улады СЮладзе духоСЮнай. Царква, на яго думку, павiнна ажыццяСЮляць кантроль над iдэалагiчнымi працэсамi СЮ грамадстве.
У 1323 г. Фама быСЮ абвешчаны святым. Яго вучэнне паступова становiцца афiцыйнай дактрынай каталiцкай царквы. Тамiзм аказвае значны СЮплыСЮ i на сучасную грамадскую свядомаiь гэтай часткi хрыiiянства.
Пошукi iншага СЮзору. ДухоСЮнае жыццё сярэдявечнай ЕСЮропы не было аднастайным. Тут знаходзiлася нямала прыхiльнiкаСЮ розных ерэтычных рухаСЮ асаблiва моцным быСЮ у разглядаемы перыяд рух катараСЮ. Сурёзная апазiцыя тамiзму складваецца ва унiверсiтэтах. Адметнай рысай новых кiрункаСЮ зяСЮляецца iмкненне болын цесна звязаць агульны фiласофскi аналiз з даследаваннем прыватных праблемаСЮ.
Нарастанне крытычнага духу фiласофii абектыСЮна вяло да аслаблення пазiцыяСЮ схаластыкi. Пазней яна паступова прыходзiць у заняпад. У межах самой сярэднявечнай фiласофii знайшлiся сiлы для яе самаадмаСЮлення, што не дзiСЮна фiласофская свядомаiь па сваёй сутнаii не церпiць застою. Пошукi новага СЮзору фiласофii павярнулi вектар тэарэтычнага аналiзу СЮ бок свецкага асэнсавання зяваСЮ i наблiзiлi прыход эпохi Адраджэння.
Самабытным мысленнем вылучаСЮся Роджар Бэкан, якi выступiСЮ з рашучай крытыкай схаластыкi. "ДзiСЮным доктарам" называлi яго сучаснiкi. Ён не прызнаваСЮ аСЮтарытэтаСЮ, аспрэчваСЮ шэраг палажэнняСЮ папулярнага тады тамiзму. Бэкан валодаСЮ некалькiмi мовамi, быСЮ выдатным прыродазнаСЮцам i матэматыкам.
Вялiкае значэнне надаваСЮ "дзiСЮны доктар" доследнаму вывучэнню зяваСЮ. Тут у яго былi значныя поспехi. Ён аСЮтар закону адлюстравання i пераламлення святла. РЖм вьжазана думка, што можна пабудаваць павозкi, караблi i лятальныя апараты, якiя будуць рухацца самi. Мелiся i iншыя навуковыя адкрыццi i незвычайныя здагадкi. Натурфiласофскiя даследаваннi разiюйдвалi спекулятыСЮнасузiральны, адцягнутьi ад шматкаляровага быцця прыроды i грамадства схаластычны спосаб мыслення. Невыпадкова эксперыменты Бэкана выклiкалi падазронаiь у кансерватыСЮнага кiраСЮнiцтва царквы. Яму было забаронена працягваць доследы, апiсваць iх i перадаваць iнтттым.
Устоi схаластыкi падточвалiся таксама iншым тлумачэннем прадмета фiласофii i яе функцыяСЮ. Дунс Скот лiчыСЮ, што фiлосаф павiнен засяроджавацца найперш на даследаваннi самiх формаСЮ, метадаСЮ i магчымаiяСЮ мыслення. Ён не згаджаецца з Аквiнскiм наконт службовай ролi фiласофii. Паводле яго разумення, фiласофiя тэарэтычная дыiыплiна. Яна спаiiгае свет розумам. А тэалогiя аперуе практычнымi ведамi, звязанымi перад усiм з чалавечай мараллю. Гэта значны крок насустрач вызваленню фiласофii.
Радыкальную пазiцыю СЮ размежаваннi фiласофii i тэалогii займае Уiльям Акам. Дакладна вывераная аргументацыя i гнуткаiь выказванняСЮ прынеслi яму славу непераможнага палемiста. Акам канчаткова аформiСЮ тэорьпо дзвюх iiiнаСЮ. Вера i веды, тэалогiя i фiласофiя грунтуюпда на сваiх адмысловых законах. Фiласофiя нейтральная адносна тэалогii.
Акам быСЮ паслядоСЮным прыхiльнiкам намiналiзму, з якога вьпгiкае, што аснову ведаСЮ складае адзiнкавы вопыт, а ён нiчога не паведамляе аб сутнаii бога. Рэальна мы заСЮсёды маем справу з канечнымi зявамi. Мiж тым тэолаг пад iмем бога разумее актуальна бясконцую персону. Гэта значьшь, што нельга раскрыць iррацыянальнае паняцце бога натуральным шляхам.
Намiналiзм Акама рассоСЮваСЮ гарызонты пазнання. Знакамiты майстар спрэчкi рашуча разбурае вялiкую схiльнаiь схаластаСЮ да псеСЮдаабагульненняСЮ, выклiкаСЮшых зяСЮленне СЮяСЮных паняпдяСЮ. "Не памнажай сутнаiяСЮ без крайняй неабходнаii," прызываСЮ фiлосаф. Гэты афарызм трапна выразiСЮ метад, якi атрымаСЮ назву "лязо Акама". Яе вострае лязо адсякала чыста славесную "вучонаiь", пазбаСЮляючыся ад беззмястоСЮных паняццяСЮ.
Зроблены экскурс у гiсторьгю сярэднявечнай фiласофii паказвае, пгто яна СЮяСЮляе сабою СЮнiкальны тьш тэарэтычнага светапогляду, сутнаiь якога СЮ рэфлексii над фенаменамi рэлiгiйнай свядомаii. Яе плён найбольш гграявiСЮся СЮ наступным. Папершае, бьшо iстотна папгьфана праблемнае поле фiласофii: у сферу яе аналiзу СЮваходзiдь асэнсаванне веры, сутнасш, iснаваiшя як такiх i г.д. Падругое, фармуепда паняцце "унутранага" чалавека, якое адлюстроСЮвае сукупнаiь экзiстэндыяльных элементаСЮ iндьшiдуальнага быцця людзей. Патрэцяе, вывучаецца i СЮдакладняецца сiстэма пазнавальнай дзейнаii чалавека. Пачацвертае, усведамляецца лiнейны характар разгортвання гiсторыi чалавечага грамадства.
Развiццё сярэднявечнай фiласофii працэс вельмi супярэчлiвы. Апагеем развiпдя сярэднявечнай фiласо4)ii стала позняя схаластыка. Ею былi асвоены i перапрацаваны СЮсе большменш значныя папярэднiя iдэi. Багатыя