Фiласофiя сярэднявечча
Информация - Философия
Другие материалы по предмету Философия
?ахоСЮ рамеснiкаСЮ, пашырэнне таварнаграшовых адносiнаСЮ, вылучэнне заможнага класа бюргераСЮ. ДзяржаСЮнае кiраванне, гаспадарчая дзейнаiь, вырашэнне сацыяльных праблемаСЮ мелi патрэбу СЮ прававых, медыцынскiх i тэхнiчных ведах. У гэтых мэтах адкрываюцца медыцынскiя i iншыя школы. Вельмi станоСЮчы СЮплыСЮ на духоСЮнае жыццё СЮвогуле i фiласофiю СЮ прыватнаii аказала стварэнне унiверсiтэтаСЮ, дзе выкладалiся не толькi тэалогiя, але i свецкiя навукi. 3 унiверсiтэтскай дзейнаiю звязана фармаванне супольнаii вучоных. Вялiкую каштоСЮнаiь у грамадстве набываюць арыстакратызм думкi i паводзiнаСЮ, вытанчанаiь пачуццяСЮ i рафiнаванаiь густу1.
3 канца XI ст. хрыiiянская ЕСЮропа СЮступае СЮ зацяжную вайну з мусульманскай Азiяй. Крыжовыя паходы на Усход пазнаёмiлi еСЮрапейцаСЮ з мусульманскай культурай i вярнулi некалi страчаную СЮласную фiласофiю арабскiя вучоныя добра ведалi антычных аСЮтараСЮ.
Найбуйнейшым прадстаСЮнiком ранняй схаластыкi зяСЮляецца Ансельм Кентарберыйскi. Ягоныя намаганнi былi накiраваны на ажыццяСЮленне асноСЮнай iдэi схаластычнай фiласофii: апраСЮданне веравызнаСЮчых формулаСЮ сродкамi чалавечага розуму. Ансельм выпрацаваСЮ характэрную для схаластыкi лiтаратурную форму. Ягоны светапогляд уяСЮляе рацыяналiзаваны варыянт аСЮгуiiнiзму.
Ансельм лiчыць, што вера вышэй за розум. Яна папярэднiчае розуму, i яе СЮстаноСЮкi служаць нормай для апошняга. У сваю чаргу, розум i дыялектыка зяСЮляюцца тэхнiчнымi прыладамi веры.
Вялiкае было жаданне СЮ Ансельма пацвердзiць тэзiс аб iснаваннi бога. У гэтых мэтах ён карыстаепца анталагiчньгм доказам. Свет iерархiчны, разважае Ансельм. Кожная рэч мае пэСЮную ступень дасканалаii. Значьгць, павiнна iснаваць i найвьгшэшпая дасканалаiь. А гэта бог, ён утварае мяжу дабра i зяСЮляецца апошняй прычьшай. Калi б не было абсалютнага, заСЮсёды роСЮнага сабе пачатку, хiба ж iснаваСЮ бы свет вьшадковых i зменлiвых рэчаСЮ? Ён бы "папльгСЮ", стаСЮшы прывiдам. Але цi можна на падставе паняцця аб дасканалым бьгццi прызнаваць яго сапраСЮды iсным? Хiсткаiь доказаСЮ Ансельма разумеСЮ ужо ягоны сучаснiк Гуанiл, якi сггоавядлiва заСЮважаСЮ, што СЮяСЮленне аб нейкiм дасканалым востраве зусiм не азначае, гпто такi востраСЮ ёiь на самой справе.
Намiналiзм i рэалiзм. Стыль схаластычных развагаСЮ грунтаваСЮся на спекулятыСЮным мысленнi з выкарыстаннем абстрактных паняццяСЮ. Гэта часам адхiляла ад вырашэння рэальных праблемаСЮ. Тады iнтэлектуальны патэнцыял растрачваСЮся СЮ бясплодных спрэчках накшталт высвятлення таго, цi можа СЮсемагутны бог стварыць камень, якi сам не здолее падняць? Гэта выклiкала адмоСЮную рэакцыю сярод самiх фiлосафаСЮ. РЖаан Салсберыйскi iранiзаваСЮ, што СЮ такiм разе становiцца нявырашальным пытанне, цi рука чалавека вядзе свiнню на базар, цi вяроСЮка, якую дзержыць тая ж рука?
Фiлосафы разумеюць, каб зрабiць мысленне болып дакладным i пазбегчы пустых меркаванняСЮ, трэба ведаць, як адбываецца само пазнанне. РЖх увагу прыцягваюць агульныя паняццi унiверсалii. Знешняй падставай для СЮзнiкшай на гэты конт дыскусii стаСЮ дагмат аб боскай тройцы адзiны бог цi траiчны?
ФiлосафаСЮ хвалююць пытаннi, як суадносяцца агульнае i адзiнкавае i як наогул iснуе агульнае у адзiнкавым цi самастойна? А магчьгма, яно прабывае толькi у свядомаii? Хто лiчыСЮ, што агульнае iснуе СЮ сапраСЮднаii, стаСЮ называцца рэалiстам (лац. геаiiз рэчаСЮны, сапраСЮдны). Да рэалiстаСЮ належалi А. Кентэрберыйскi, аб якiм ужо iшла размова, Гiльём з Шампо i iнш. А якiя думалi, што унiверсалii iснуюць не СЮ рэчаiснаii, а СЮ свядомаii чалавека, стварылi процiлеглы напрамак намiналiзм (лац. потеп iмя, найменне). Намiналiстамi былi Берэнгар Турскi, РЖаан Раiэлiн, Пьер Абеляр i iнш.
Менавiта рэалiзм стаСЮ базай для надання паняццям быцiйнага статусу. Так, Ансельм, якi быСЮ крайнiм рэалiстам, развiваСЮ думку, згодна з якой агульнае папярэднiчае рэчам. Яно адвечна iснуе СЮ форме iдэяСЮ, якiмi валодае бог. Няцяжка заСЮважыць, што рэалiзм зблiжаецца з платанiзмам. Раскрываючы агульныя паняццi, чалавек спаiiгае сутнаiь рэчаСЮ, якiя, згодна з дактрынай, створаны на аснове агульных iдэяСЮ. Рэалiзм арыентаваСЮ на паняцiйнае асэнсаванне рэчаiснаii, але недаацэньваСЮ ролю чалавечага вопыту.
Намiналiсты думалi, што носьбiтам агульнага зяСЮляецца слова або паняцце, якое прадстаСЮлена СЮ слове. Значыць, iснуе толькi тое, што можна СЮспрыняць, а затым прадставiць. Але ж нельга прадставiць чалавека СЮвогуле цi жывёлу СЮвогуле. Абеляр, напрыклад, разважаСЮ, што агульнае змяшчаецца СЮ прадметах толькi патэнцыяльна, а актуальнае iснаванне яно атрымлiвае СЮ паняццях праз лагiчную аперацыю адцягнення падобных прызнакаСЮ, а таксама СЮ адпаведных словах.
На аснове намiналiзму Жыльбер спрабаваСЮ развеii фiласофiю i рэлiгiю. Паняццi, вывучэннем якiх займаецца фiласофiя, ёiь адлюстраванне канкрэтных адзiнкавых рэчаСЮ, iвярджаСЮ ён. Яны заснаваныя на вопыце i iндукцыi. А тэалогiя, наадварот, карыстаецца дэдукцыяй i абапiраецца на iiiны адкравення. Пазней выказаная iм думка аформiцца СЮ тэорыю дзвюх iiiнаСЮ.
Намiналiзм спрашчаСЮ салраСЮдную ролю агульнага. Разам з тым ён стымуляваСЮ распрацоСЮку логiкi i арыентаваСЮ на вопытнае даследаванне зяваСЮ, што станоСЮча СЮплывала на развiццё прыродазнаСЮства. ЗяСЮленне схаластыкi СЮ Заходняй ЕСЮропе мае шэраг адметных асаблiваiяСЮ. Папершае, выразна абазначаецца лiнiя на рацыянальнае абгрунтаванне асноСЮных дагматаСЮ хрыiiянскай веры. Падругое, складваюцца спрыяльныя СЮмовы для развiцця логiкi. Мелiся пэСЮныя дасягненнi СЮ распрацоСЮц?/p>