Канцэптуальна-тэарэтычныя аспекты гістарычных даследаванняў рускіх гісторыкаў XIX - пачатку ХХ стагоддзя
Дипломная работа - История
Другие дипломы по предмету История
?сторык Сяргей Фёдаравіч Платонаў (1860 - 1933), хоць і адмаўляць магчымасць выкарыстання ў гістарычнай навуцы большасці метадаў сацыялогіі, так як апошняя, на яго думку, мае на мэце раскрыць агульныя законы развіцця грамадскага жыцця, а гісторыя ёсць перш за канкрэтнай навукай. Ён лічыў, што "першае ўмова для любой правільнай ацэнкі гістарычнага дзеяча, гістарычнай падзеі - гэта адхіленне ад тэндэнцыйнасці" [17, с.12]. А для таго каб даць навукова дакладную і мастацка суцэльную карціну якой-небудзь эпохі народнага жыцця або поўнай гісторыі народа, неабходна:
1)сабраць гістарычныя матэрыялы;
2)даследаваць іх дакладнасць;
)дакладна аднавіць асобныя факты;
)паказаць паміж імі прагматычны сувязь;
)звесці іх у агульны навуковы выгляд або ў мастацкую карціну. А галоўнай мэтай гісторыі павінна стаць сістэматычнае малюнак развіцця і змяненняў жыцця асобных гістарычных таварыстваў [17, с.19]
На думку Платонава, рускі гісторык павінен перш за збіраць факты і даваць ім 1. Навуковую апрацоўку (гэта ўжо крок назад у параўнанні з метадалагічнымі распрацоўкамі В.Ключевского, В.Герье - У.М.) і толькі "там, дзе факты ўжо сабраны і асветлены мы можам падняцца да некаторых гістарычных абагульненняў "[17, с.20]. Задача навукоўца складаецца ў тым, каб надаць грамадству разумнае веды, а выкарыстанне гэтага веды ўжо не залежыць ад яго ". І таму ён крытыкуе марксістаў (М.Рожков, М.Покровский), кансерватараў (Д.Иловайський), лібералаў В.Ключевский, П.Милюков) так як у іх навуковых даследаваннях маюцца партыйныя "заангажаваныя" кропкі гледжання, не знаходзяць неабходнага пацверджання у крыніцах. [77, с.117]. Відавочна прычына гэтага заключаецца ў пазітывісцкіх светапоглядных устаноўках навукоўца. Нарэшце ён сам у 1930 г прызнаваў: "пазітывізм вызваліў мяне ад умоўнасцяў і метафізікі, якія валодалі розумамі гісторыкаў - маіх настаўнікаў (Салаўёў, Чачэрын, Ковелин і інш.), Прышчапіў мне метады даследчай вучонага працы, далёкія ад апрыёрныя высноў" [77 , с.116].
Шэраг расійскіх гісторыкаў канца XIX - пачатку ХХ стагоддзя ў якасці метадалагічнай платформы выбралі гісторыясофію марксізму - "гістарычны матэрыялізм". Асноўныя палажэнні марксісцкай метадалогіі гісторыі можна звесці да наступных палажэнняў:
-агульнагістарычным працэс як непарыўная развіццё і ўдасканаленне прыроды чалавека;
-у цэнтры гісторыі пастаўлена чалавека ("Гісторыя - не што іншае, як дзейнасць чалавека, якая мае свае мэты" [46, Т.2, с.98])
прырода чалавека зяўляецца актыўнай, дзейснай: ён спазнае свет, ператварае яго і ў гэтым працэсе адчувае асабістых змен;
"Тэорыя пяці грамадска-эканамічных фармацый";
інтэгральны падыход да разумення і назапашвання гістарычных зяў і працэсаў. [41, с.133-136]
Заснавальнікам марксісцкай гістарычнай навукі ў Расіі стаў Георгій Валянцінавіч Пляханаў (1856 - 1918) - аўтар прац "Сацыялізм і палітычная барацьба", "Да пытання аб развіцці маністычнага погляду на гісторыю", "Да пытання аб ролі асобы ў гісторыі", "Аб матэрыялістычным разуменні гісторыі ", у якіх выказаў такія важныя меркаванні:
-галоўная ўвага гісторык павінен надаваць вывучэнню стану прадукцыйных сіл і эканамічных адносін дадзенай краіны;
-народ, нацыя павінна быць героем, субектам гісторыі;
існуе адносная своеасаблівасць рускага гістарычнага працэсу і г.д. [33, с.254-258]
Вядомым расійскім марксісцкім гісторыкам быў і Мікалай Аляксандравіч Ражкоў (1886 - 1927) - аўтар фундаментальнай 12 т "Рускай гісторыі ў параўнальна-метадычным асветлены" (1918 - 1926). Гэта была ці ледзь не першая спроба абагульняючага агляду рускай гісторыі з сацыялагічнай пункту гледжання. У аснову перыядызацыі рускага гістарычнага працэсу Ражкоў паклаў эвалюцыю форм гаспадаркі, змена натуральнай гаспадаркі грашовым:
-першабытнае грамадства, - грамадства дыспутаў; феадальнае грамадства, - феадалізм, - дваранская рэвалюцыя, - панаванне дваранства; - буржуазная рэвалюцыя, - капіталізм [35, с.270-272]. Пазней марксісцкая канцэпцыя гісторыі была развітая ў працах М.Покровского, М.Богословського, Ю.Гоюве, Е.Тореля.
Такім чынам, у працах рускіх гісторыкаў XIX - пачатку ХХ стагоддзя была ўзбуджаная нямала метадалагічных праблем, зроблена спроба удасканаліць метадалогію навуковых даследаванняў і методыку арганізацыі навуковай і вучэбна-выхаваўчай працы. Метадалагічныя інавацыі В.Татищев, Кастамарава, В.Ключевского заклалі метадалагічны падмурак для далейшых навуковых даследаванняў.
Было сфармавана катэгарыяльны і метадычны апарат гістарычнай навукі, распрацавана паняцце суадносін "адзінкавае-агульнае", "тыпавое-арыгінальнае", паняцце гістарычных законаў і заканамернасцей, ідэю прагрэсу ў гісторыі чалавецтва. Разам вызначаны асаблівасці гістарычных даследаванняў на макра-і мікраўзроўні, стала шырока выкарыстоўвацца ідэя міждысцыплінарнага падыходу. Усё гэта сведчыла аб паступальным развіцці рускай гістарычнай думкі, выхад яе на ўзровень гісторыясофскай пераасэнсавання мінулага, высокую метадалагічную культуру тагачасных даследчыкаў.
Раздзел II. Уклад расійскіх даследчыкаў у джерелознавчу і гістарыяграфічныя традыцыю
ХVИИИ, асабліва XIX стагоддзя - эпоха зараджэння і развіцця рускай гістарыяграфіі і крыніцазнаўства, назапашванне велізарнага па абёме фактычнага матэрыялу, станаўлення методыкі гістарычных даследаванняў, чаму паспрыяла нястомная дзейнасць у бібліятэках і архівах некалькіх пакаленняў расійскіх гісторыкаў. Асабліва ?/p>