Пояснительная записка Рабочая программа общеобразовательного уровня предназначена для изучения биологии в 6 классе средней общеобразовательной школ
| Вид материала | Пояснительная записка |
Содержание7 нче сыйныфлар өчен биологиядән календарь-тематик план. Автор В.В. Латюшин, В.А. Шапкин. Бүлекнең исеме |
- Рабочая образовательная программа по биологии 9 класс, 336.48kb.
- Учитель Гатауллина Фаузия Габдрауфовна Стрежевой 2009 пояснительная записка, 126.44kb.
- Пояснительная записка Программа данного элективного курса рассчитана на 16 часов. Элективный, 74.11kb.
- Пояснительная записка рабочая учебная программа по литературе составлена на основе, 354.53kb.
- Рабочая программа по биологии основного общего образования Пояснительная записка, 1064.04kb.
- Программа профильного курса изучения информатики Алгоритмика, 80.96kb.
- Пояснительная записка Всилу сложившейся традиции большинство школ Челябинска на уроках, 171.72kb.
- Пояснительная записка Программа предназначена для учащихся информационно технологического, 523.1kb.
- Рабочая программа по математике для 6 «Б» класса на 2009 -2010 учебный год, 978.31kb.
- Рабочая программа по математике для 6 «Б» класса на 2009 -2010 учебный год, 523.13kb.
7 нче сыйныфлар өчен биологиядән календарь-тематик план. Автор В.В. Латюшин, В.А. Шапкин.
| № | Бүлекнең исеме | Сәг. саны | Дәреснең темасы | Дәреснең төре | Лаборатор эшләр | Төп төшенчәләр | Җиһазлау, белем һәм күнекмәләр | Өй эше | Дата, План буен-ча | Фак-тик срок |
| 1 | Кереш. | 2 | Зоология фәненең үсеш тарихы. | Алган белемнәрне гомумиләштереп кабатлау һәм система-лаштыру дәресе. | | Зоология. Систематик категорияләр. | Хайваннар дөньясының табигый клас- сификациясен өйрәнү, казыл-ма табылдык-ларны өйрә-нүче галимнәр белән танышу. | Пар. №1, 4-7 битләр. | | |
| 2 | | | Хәзерге заман зоологиясе. | Алган белемнәрне гомумиләштереп кабатлау һәм система-лаштыру дәресе. | | Хайваннар эволюциясе, зоогеография, этология, энтомология, плстидлар, | Дәреслек, таблицалар. Хайваннарны өйрәнүче фән-нәрне чагыш-тыру, охшаш һәм аерымлык якларын ачык-лау. | Пар. №2, 8-9 битләр. | | |
| 3 | Хайван-нарның күптөрле-леге, иң гади төзе-лешлеләр. | 2 | Иң гади төзелеш-леләргә гомуми характеристика. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | Лаборатор эш №1. “Суда яшәүче иң гади төзелешлеләрнең күп төрлелеге белән танышу” | Тамыраяклы-лар, кояш-сыманнар, Споровиклар. | Таблицалар, Иң гади төзе-лешлеләрне таный белү, систематик төркемнәрне аера белү. | Пар. №3, 12-15 битләр. | | |
| 4 | | | Иң гади төзелеш-леләрнең күптөр- лелеге. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | | Инфузорияле-ләр, колония-леләр, камчы-лылар. | Иң гади төзе-лешле паразит организмнарны рәсемнәрдән, юеш препарад-лардан таный белергә өйрә-нү. | Пар. № 4, 16-19 битләр. | | |
| 5 | Күпкүзәнәкле хайван-нар, умырт-касызлар. | 37 | Болытсыманнар тибы. | Катнаш дәрес. | | Пыяласыман-нар, гадиләр, известьлеләр. | Юеш препарат-лар, дәреслек. Болытсыман-нар тибына керүче орга-низмнарның гәүдә өлеш-ләрен гади төзелешлеләр белән чагыш-тырырга өйрә-нү, әһәмият-ләренә төшенү. | Пар. №5, 22-24битләр. | | |
| 6 | | | Эчәккуышлылар тибы. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | | Нурлы сим-метрия, эчәк куышлыгы, чаккыч күзә-нәкләр. | Тваблицалар, дәреслек. Эчәк-куышлыларга гомуми харак-теристика би-рергә өйрәнү, болытсыман-нар белән ох-шаш якларын ачыклау. | Пар. № 6, 25-27 битләр. | | |
| 7 | | | Эчәккуышлыларның күптөрлелеге. | Катнаш дәрес. | Лаборатор эш №2. “Гидраның эчке һәм тышкы төзелеше белән танышу”. | Гидроидлар, мәрҗән по-липлары. | Табигатьтә һәм кеше тормы-шында эчәк-куышлылар-ның әһәмиятен ачыклау. Рәсемнәрдән бу класс вәкил-ләрен танырга белергә ирешү. | Пар. № 6, 26-30 битләр. | | |
| 8 | | | Яссы суалчаннар тибы. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | Лаборатор эш №3. “ яссы суалчаннарның яшәү тирәлегенә җайлашуларын ачыклау”. | Гермафродит-лар, арадаш хуҗа, тире- мускул кап-чыгы, ике яклы симмет-рия. | Таблицалар, дәреслек, ноут-бук. Паразитларча яшәү рәвешен ачыклау. Эчәккуышлы-лар белән тө-зелешен ча-гыштырырга өйрәнү. | Пар №7, 31-35 битләр. | | |
| 9 | | | Йомры суалчаннар тибы. | Катнаш дәрес. | Лаборатор эш №4.”Йомры суалчаннарның күптөрлелеге белән танышу”. | Авыз ачык-лыгы, нерв боҗрасы, мускулатура, аерым җенес-лелек. | Йомры суал-чаннарның тө-зелеш үзенчә-леген ачык-ларга өйрәнү. Парзитларча яшәүче төр-ләрен таный белергә ирешү. | Пар№8, 35-37 битләр. | | |
| 10 | | | Боҗралы суалчаннар тибы. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе | | Параподия, нәсел турын-да кайгырту. Полихетлар. Төкләр. | Эчке төзе-лешендәге органнар системасын таный белергә өйрәнү, яссы суалчаннар белән охшаш һәм аерымлык якларын ачык-лый белү. | Пар. №9, 37-40. | | |
| 11 | | | Боҗралы суалчаннарның күптөрлелеге | Катнаш дәрес | Лаборатор эш №5. “Яңгыр су-алчанының тыш-кы төзелеше ” | Олигохетлар, Саклагыч капсула, анабиоз, диа-пауза. | Таблицалар-дан, юеш препаратлар-дан боҗралы суалчаннарның вәкилләрен таный белергә өйрәнү, алар-ның кеше тор-мышында әһә-миятен ачык-лау. | | | |
| 12 | | | “Умырткасызлар” бүлеген кабатлау дәресе. | Зачет дәрес. | | | | | | |
| 13 | | | Моллюскалар тибы. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе | | Мантия, саңаклар, карынчык, селәгәй бизләре. | Моллюскалар-ның яшәү тирәлегенә җайлашуын ачыкларга ,ике капкачлы, корсагаяклы, молюскаларны чагыштырырга өйрәнү. | Пар. №11, 45-47 битләр. | | |
| 14 | | | Моллюскаларның күптөрлелеге. | Катнаш дәрес. | Лаборатор эш №6. “Моллюскалар-ның төзелеше һәм яшәү үзен-чәлекләре”. | Йөрәк карын- чыгы, ашкайнату бизе, бөерләр, | Моллюскал-ларның безнең төбәктә очрый торганнарын танырга өйрә-нү, лаборатор эш вакытында алган белем-нәрне көндәлек тормышта кул-лану. | Пар. № 12, 48-52 битләр. | | |
| 15 | | | Энә тирелеләр тибы. | Катнаш дәрес. | | Диңгез лаләләре, диңгез йолдызлары, голотурияләр. | Бер-берсенә охшамаган энә- тирелеләрне бер типка керү-ләрен ачыклау, төзелеш үзен-чәлекләрен өй-рәнү. | Пар.№ 13, 52-55 битләр. | | |
| 16 | | | Буынтыгаяклылар тибы. Кысласыман-нар. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе | Лаборатор эш№ 7.”Кысласыман-нарның тышкы төзелеше” | Хитин, мозаик күрү, фасеткалы күзләр. | Кысласыман-нарның гәүдә төзелешен, (тышкы һәм эчке төзелеше) өйрәнү, яшәү тирәлегенә җайлашуларын ачыклау | Пар. № 14, 56-58 битләр. | | |
| 17 | | | Үрмәкүчсыманнар классы. Талпаннар. | Катнаш дәрес. | | Печәнче үр-мәкүчләр, ашкайнату системасы, үрмәкүчләр-нең сулавы, партеногениз. | Үрмәкүчсы-маннарның җир-һава тирә-легенә яшәү өчен җайлашу билгеләрен өй-рәнү, ни өчен буынтыгаяк-лылар тибына керүен ачык-лау. | Пар.№ 15, 59-62 битләр. | | |
| 18 | | | Бөҗәкләр классы. Класска гомуми характеристика. | Катнаш дәрес | Лаборатор эш №8 “Бөҗәкләр отрядындагы вәкилләрне өйрәнү.” | Бал корты, тут ефәкчесе, паразит тер-митлар. | Бөҗәкләрнең авыз аппарат-ының төзелеш-ен өйрәнү, ни-чек азык кабул итүенең асы-лына төшенү, кеше өчен файдалы бө-җәкләрне танырга өйрә-нү, гәүдә-ләренен төп өлешләрен күрсәтә белү. | Пар.№ 15, 63-65 битләр. | | |
| 19 | | | Бөҗәкләр классы. Таракансыманнар, турыканатлылар, эскәккойрыклылар, көнлекчеләр. | Катнаш дәрес | | Аючикерткә-ләр, җирән, кара таракан-нар, саран-чалар. | Бу класска кер-гән бөҗәкләрне үзенчәлеклә билгеләрнә ка-рап аера бе-лергә өйрәнү. | Пар. №16 , 66-70 битләр. | | |
| 20 | | | Бөҗәкләр классы. Энә караклары, бетләр, коңгызлар, кандалалар. | Катнаш дәрес | | Каты өске ка-нат, кимерүче авыз аппа-раты, яфраг-ашарлар, кисмәннәр, филчекләр. | Бу класска керүче, авыл хуҗалыгына зыян салучы бөҗәкләрне таный белергә, һәм аларга каршы көрәш ысулларын өйрәнү. | Пар. № 17, 70-76 битләр. | | |
| 21 | | | Бөҗәкләр классы. Күбәләкләр, тигезканатлылар, икеканатлылар, борчалар. | Катнаш дәрес | | Гусеница, личинка, үлән бетләре. | Үзебезнең төбәгебездә яшәүче күбәләкләр, тигезканатлыларны таный белергә өйрәнү, борчаларга каршы көрәш ысулларын искә төшерү. | Пар.№18, 77-84 битләр. | | |
| 22 | | | Бөҗәкләр классы. Элпәканатлылар. | Катнаш дәрес | | Җайдаклар, кырмыскалар. | Дәреслек, таблицалар. Безнең якларда яшәүче элпә канатлыларның вәкилләрен таный белергә өйрәнү, ни өчен файдалы бөҗәкләр дип санауларына төшенү. | Пар.№ 19.85-90 битләр. | | |
| 23 | | | Буынтыгаяклылар тибы бүлеген кабатлау дәресе. | Зачет дәрес. | | | | | | |
| 24 | | | Хордалылар тибы. Башсөяксезләр астибы. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | Лаборатор эш №9 “Ланцетникның тышкы төзеле-ше.” | Ланцетник, боҗраавызлылар, мик-синнар. | Башсөяксезләр, башсөякле хордалылардан нәрсә белән аерылуларын ачыклау. | Пар.№20, 92-96 битләр. | | |
| 25 | | | Умырткалылар. Балыклар классла-ры. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | Лаборатор эш №10 “Балыкларның тышкы төзелеше, хәрәкәтләнүе” | Йөзү куыгы, орлыклыклар, балыкларның ян сызыгы. | Балыкларның тышкы төзелешендәге үзенчәлекле билгеләрен, төп өлешләрен танырга өйрәнү. | Пар.№21, 97-101 битләр. | | |
| 26 | | | Кимерчәкле балык-лар классы. | Катнаш дәрес | | Ерткыч балыклар, диңгез мәчесе. | Бу класс вәкилләренең кеше тормы-ындагы әһәмиятенә төшенү, гәүдә төзелешендәге органнарның ничек урнашуларын өйрәнү. | Пар.№22,103-106 битләр. | | |
| 27 | | | Сөякле балыклар. | Катнаш дәрес | | Осетрсыманнар, сөләйман балык сыман-нар, алабуга-сыманнар, карпсыман-нар. | Барлык сөякле балыкларның да гомуми бил-геләрен, әһә-миятләрен, ки-мерчәкле ба-лыклардан ае-рымлык якла-рын танырга өйрәнү. | Пар.№23, 107-109 битләр. | | |
| 28 | | | Балыкларның күп-төрлелеге. | Алган белемнәрне гомумиләштереп ка-батлау дә-ресе. | | | Таблицалр, дәреслек, ноутбук. | | | |
| 29 | | | Хордалылар тибы бүлеген кабатлау дәресе. | Зачет дәрес. | | | | | | |
| 30 | | | Җир-су хайваннары классы. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | | Аяксызлар, койрыклылар, койрыксыз-лар. | Бу класс вәкилләренә гомуми характеристика бирә белү, безнең якларда яшәүче җир-су хайваннарын танырга өйрәнү. | Пар.№24, 115-121 битләр. | | |
| 31 | | | Сөйрәлүчеләр яки рептилияләр классы. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | | Тәңкәтирелеләр, вараннар, еланнар. | Сөйрәлүчеләр-нең рәсемнәре, юеш препарат-лары белән эш иткәндә, алар-ның гәүдә-ләрендәге төзе-леш үзенчә-легенә (Тир бизләре, мөгез-чел тәңкәләр) игътибарлы булырга. Җир-су хайваннары белән чагыш-тыра белергә. | Пар.№25, 122-128 битләр. | | |
| 32 | | | Сөйрәлүчеләр от-рядлары. | Катнаш дәрес. | | Ташбакалар, крокадиллар. | Сөйрәлүчеләр-нең яшәү тирә-ленә җайлашу билгеләрен өй-рәнү. | Пар.№26, 129-133 битләр. | | |
| 33 | | | Кошлар классы. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | Лаборатор эш №11. “Кошларның тышкы төзе-лешен өйрәнү”. | Пингвиннар. | Кошларның гәүдәләрендәге очуга җайлаш-канлык билге-ләрен ачыклау. | Пар.№27, 134-138 битләр. | | |
| 34 | | | Кошлар отрядлары. Тәвасыманнар. Нандусыманнар, казсыманнар. | Катнаш дәрес. | | Тәва кошы, нанду, казуар, аккош. | Бу класс вәкил-ләренең йөге-рүгә, йөзүгә җайлашуларын ачыклау. Пингвиннар һәм тәвә кош-ларының тән төзелешендәге охшашлык, аерымлык якларын таный белү. | Пар.№28, 140-144 битләр. | | |
| 35 | | | Ерткыч кошлар отряды. Ябалаклар, тавыксыманнар. | Катнаш дәрес. | | Көндезге ерткыч кошлар, ябалаклар. | Ерткыч кошларның табигатькә салаган файдалы, зыянлы якларын искә төшерү.Үз-үзләрен тотышларында үзенчәлекле билгеләрен ачыклау. | Пар.№29, 145-150 битләр. | | |
| 36 | | | Чыпчыксыманнар отряды. Озын сыйраклылар. | Катнаш дәрес. | | Кәрлә тургай, шәһәр карлыгачы, керәшәләр, сазлык челәне, ләк-ләк. | Кошларның сөйрәлүчеләргә караганда югарырак төзелешле бубуларын ачыклау. Бу отрядка керүче кошларның вәкилләрен танырга өйрәнү. | Пар.№30,151-156 битләр. | | |
| 37 | | | Имезүчеләр классы. Сумкалылар, бөҗәк ашаучылар отряды. | Катнаш дәрес. | | Берьюллылар, күкәй салучы-лар, чынҗән-лекләр ас-классы, кулканатлы-лар. | Отрядка гомуми характеристика бирергә өйрәнү. Аларның үрчүләрен, туклануларын, схема аша истә каладырырга өйрәнү | Пар.№31,157-162 битләр. | | |
| 38 | | | Имезүчеләр отрядлары. Кимерүчеләр, куянсыманнар. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | | Тиенсыман-нар, тычкансыманнар. | Бу отрядка ке-рүче вәкилләр-нең яшәү тирә-леген, туклану-ын, төзелешен практик дәрес-ләр аша истә калдырырга өйрәнү. | Пар.№32,164-170 битләр. | | |
| 39 | | | Китсыманнар, хортумлылар, ерткычлар. | Катнаш дәрес. | | Ишкәгаяклы-лар, этсыман-нар, аюлар, мәчесыман-нар. | Төзелешендәге үзенчәлекле билгеләрен өйрәнү, Кызыл китапка кер-телгән кайбер хайваннарның саклау чара-ларын ачыклау. | Пар.№33, 170-176 битләр. | | |
| 40 | | | Партояклылар, тактояклылар отрядлары. | Катнаш дәрес. | | Тояк, мөгезләр, катлаулы ашказаны, күшәм. | Безнең якларда яшәүче тактояклы, партояклы хайваннарны танырга өйрәнү. | Пар.№34, 178-183 битләр. | | |
| 41 | | | Приматлар отряды. | Алган белемнәрне гомумиләштереп ка-батлау дә-ресе.Зачёт. | | Ярыммаймыллар, югары приматлар, кеше сыман маймыллар. | Ни өчен кешене приматлар отрядына кертүләрен искә төшерү. Эволюцион схема аша кешенең килеп чыгышын сөйләргә өйрәнү. | Пар.№35, 184-187 битләр. | | |
| 42 | Органнар һәм орган-нар сис-темалары төзелеше-нең һәм функцияләренең эво-люциясе. | | Тән япмалары. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | Лаборатор эш №12 “Тән япмаларының үзенчәлекләрен ачыклау.” | Кутикула, чын тире, яссы эпителий. | Умырткалы хайваннарның тән япма-ларындагы 3 катлау күзәнәк-не истә калды-ру, таблица аша танып бе-лергә ирешү. | Пар.№36, 190-492 битләр. | | |
| 43 | | | Терәк хәрәкәт системасы. | Катнаш дәрес. | | Хәрәкәт төр-ләре: Амеба-сыман, мус-куллар ярдә-мендә.Тән куышлыкла-ры: беренчел, икенчел, кат-наш. | Таблицалар ярдәмендә терәк хәракәт системасын төрле организмнарда чагыштырып өйрәнү. | Пар.№37. 193-1198 битләр. | | |
| 44 | | | Хайваннарның хәрәкәт тиү ысуллары. Тән куышлыклары. | Катнаш дәрес. | Лаборатор эш №13. “Хайваннарның хәрәкәт итү ысулларын өйрәнү”. | Амебасыман хәрәкәт, керфекчекләр ярдәмендә хәрәкәт, мус-куллар ярдәмендә хәрәкәт итү. | Умырткалы хайваннарның хәрәкәт итү-ләрен түбән төзелешлеләр-дән югары төзелешлеләргә таба эволю-цион схема ярдәмендә өйрәнү. | Пар. №38, 199-203 битләр. | | |
| 45 | | | Сулыш органнары һәм газла алмашу. | Катнаш дәрес. | Лаборатор эш №14. “Хайванарның сулау ысулларын өйрәнү.” | Газ алмашу, трахеялар, бронхлар, үпкә бүлгеләре. | Умырткалы хайваннарның сулыш органнарын танырга өйрәнү. | Пар.№39, 204-207 битләр. | | |
| 46 | | | Аш кайнату органнары. Матдәләр алмашы һәм энергия әверелеше. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дә-ресе. | | Матдәләр алмашы, ферментлар, энергия әверелеше. | Туклану һәм ашкайнатуның әһәмиятенә төшенү. | Пар.№40, 209-213битләр. | | |
| 47 | | | Кан әйләнеше системасы. Кан. | Катнаш дәрес. | | Йөрәк, капилләрлар, веналар, кан системасы, кан күзәнәк-ләре. | Умыркалы хайваннарның кан әйләнеше түгәрәкләрен схема аша сөй-ләргә өйрәнү. | Пар.№41, 215-219 битләр. | | |
| 48 | | | Бүлеп чыгару органнары. | Катнаш дәрес. | | Каналчыклар, бөерләр, сидек юлы, сидек куыгы. | Бүлеп чыгару органнарын чагыштырып сөйләргә өйрәнү. | Пар.№42,220-222 битләр. | | |
| 49 | | | Нерв системасы. Рефлекс. Инстинкыт. | Алган белемнәрне гомумиләштереп ка-батлау дә-ресе. | Лаборатор эш№15. “Хайвннарның ярсытуга җавап реакциясен өйрәнү.” | Ярсынучан-лык, нерв төене, нерв боҗрасы, баш мие, арка мие, рефлекс. | Дәреслек, таблицалар. | Пар.№43,224-228 битләр. | | |
| 50 | | | Сизү органнары. Организмның эшчәнлеген көйләү. | Яңа теманы өйрәнү һәм ныгыту дә-ресе. | Лаборатор эш №16. “ Хайваннарның сизү органнарын көйләү” | Катлаулы фасеткалы күз, сыеклык ярдәмендә регуляция. | Хайваннарның тышкы тирә-лектән кирәкле информацияне сизү органнары аша алуларына инандыру. | Пар.№44, 230-235 битләр. | | |
| 51 | | | Нәселне дәвам итү. Үрчү органнары. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дәресе. | | Үрчү, гермафродит- лар, орлык юллары, плацента, | Умырткалы хайваннарның, үрчү органна-рын рәсемнәр-дән танып өй-рәнү, тереләй тудыруның өс-тенлекле якла-рына төшенү. | Пар.№45, 236-238 битләр. | | |
| 52 | | | Хайваннарның үрчү ысуллары. Аталану. | Катнаш дәрес. | | Орлык юллары, күкәйлекләр. | Дәреслек, таблица, ноутбук. | Пар.№46,239-242 битләр. | | |
| 53 | | | Хайваннарның әверелешле һәм әверелешсез үсүе. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дәресе. | Лаборатор эш №17. “Хайваннарның яшен билгеләү.” | Әверелешсез үсеш, әверелешле үсеш. | Тулы һәм тулы булмаган үсешене дәреслектәге схема аша өйрәнү.. | Пар.№47, 242-246 битләр. | | |
| 54 | | | Хайваннарның гомер озынлыгы, һәм аны периодларга бүлү. | Катнаш дәрес. | | Хайваннар-ның җенси өлгерүе. | Дәреслек, таблица. | Пар.№48, 247-248 битләр. | | |
| 55 | | | Органнар һәм орган-нар системалары төзелешенең һәм функцияләренең эволюциясе дигән бүлекне кабатлау дәресе. | Зачет дәрес. | | | | | | |
| 56 | Хайваннар-ның үсеше һәм җирдә таралып урнашу закончалыклары. | | Хайваннар эволюциясен исбатлау. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дәресе. | | Эмбриология, палентология. | Палентологик, эмбриологик дәлилләрне чагыштырырга өйрәнү. | Пар.№49, 249-255 битләр. | | |
| 57 | | | Ч. Дарвин хайваннар дөньясы эволюциясе сәбәпләре турынла. | Катнаш дәрес. | | Нәселдәнлек, үзгәрүчәнлек,табигый сайланыш | Нәселдәнлек, үзгәрүчәнлеккә төп билгеләмә бирергә өйрәнү. | Пар.№50, 256-258 битләр. | | |
| 58 | | | Төрләрнең күптөрлелеге. | Катнаш дәрес. | | Дивергенция,төр ясалу. | Таблицалар һәм дәреслек. | Пар.№51 259-261 юитләр. | | |
| 59 | | | Тереклек итү ареаллары. Миграцияләр. | Яңа теманы өйрәнү һәм ныгыту дә-ресе. | | Ареал, төрләр,реликт | Хайваннарның таралып урна-шу закончалы-кларын өйрәнү. | Пар.№52,262-266 битләр. | | |
| 60 | | | Хайваннарның үсеше һәм җирдә таралып урнашу закончалыклары дигән бүлекне кабатлау дәресе. | Зачет дәрес. | | | | | | |
| 61 | Биоценоз-лар. | | Табигый һәм ясалма биоценозлар | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дәресе. | | Табигый сулыклар, простронстводагы яруслы-лык. | Урман биоцинозы яруслары һәм анда яшәүче-ләрне танырга өйрәнү. | Пар.№53, 268-272 битләр. | | |
| 62 | | | Тирәлек факторлары. | Катнаш дәрес. | | Абиотик, биотик факторлар | Дәреслек, таблицалар. | Пар.№54,272-275 битләр. | | |
| 63 | | | Туклану чылбырлары. Энергия агышы. | Яңа теманы өйрәнү һәм ныгыту дә-ресе. | | Азык пирамидасы, энергетик пирамида. | 6-7 буыннан торган туклану чылбырын төзергә өйрәнү. | Пар№55, 275-277 битләр. | | |
| 64 | | | Биоценозлар. Алар арасындагы бәйләнеш. | Катнаш дәрес. | | Азык бәйләнешлә-ре, экологик төркем. | Организмнарның бер-берсенә яраклашулар-ын, табигый бергәлекнең әһәмиятенә төшенү. | Пар№56, 278-282 битләр. | | |
| 65 | Хайваннар дөньясы һәм кеше-нең хуҗа-лык эшчән-леге. | | Кеше һәм аның эшчәнлегенең хайваннарга йогынтысы. | Яңа теманы өйрәнү һәм беренчел ныгыту дәресе. | | Аулау, ау хайваннары. | Кеше эшчәнлегенең хайваннарга ничек тәэсир итүен өйрәнү. | Пар.№57,284-286 битләр. | | |
| 66 | | | Хайваннарны йорташтыру. | Катнаш дәрес. | | Хайваннарны сайлап алу, үрчетү. | Дәреслек һәм таблицалар. | Пар.№58,286-290 битләр. | | |
| 67 | | | Хайваннар дөньясын саклау турында Россия законнары. | Алган белемнәрне гомумиләштереп ка-батлау дә-ресе. | | Биосфера тыюлыгы мониторинг. | Мониторинг турында билгеләмә өйрәнү. | Пар.№59, 290-292 битләр. | | |
| 68 | | | Хайваннардан рациональ файдалану. | Катнаш дәрес. | | Тыюлыклар. Табигать һәйкәлләре. | Хайваннарны рациональ файдалану ысулларны өйрәнү. | Пар№60 292-295 битләр. | | |
| 69 | Кеше эшчәнлеге-нең биосферага йогынтысы. | | Глобаль экологик проблемалар. | Катнаш дәрес. | | Тирәлек факторлары. | Абиотик, био-тик факторлар турында өйрә-нү. | Пар.№61,296-297 битләр. | | |
| 70 | | | Җәмгыять һәм әйләнә-тирә мохит. Йомгаклау дәрес. | Алган белемнәрне гомумиләштереп ка-батлау дә-ресе. | | Антропоген факторлар. | | Пар.№62,298 -330 битләр. | | |