Моўныя сродкі суб’ектыўнай ацэнкі ў прозе Якуба Коласа
Дипломная работа - Литература
Другие дипломы по предмету Литература
°х аб тым, што ідзе сюды новы, савецкі чалавек, каб парушыць іх зняменне, каб абярнуць іх у багатыя лугі і нівы. Гуляе вецер над купчастымі макушамі палескіх пушчаў, калыша галіны над свежымі курганамі-магіламі, параскіданымі на высокіх пясчаных выспах, і толькі ён адзін, гэты вольны баян, апявае славу пахаваных у курганах-магілах ды складае людзям песні аб сейбітах буры і змагання. (стар. 204)
Амонімы:
Упоперак плошчы праходзіць яшчэ адна вулачка, крыху карацейшая, што надае сялу форму крыжа, а на перасеку вуліц стаіць і сапраўдны крыж (стар. 7) [17]
2.2 Лексіка-семантычныя сродкі ў аповесці На прасторах жыцця:
Нумарацыя старонак паводле Колас Я. На прасторах жыцця: аповесць, апавяданні. - Мн.: Юнацтва, 1986.
Метафара:
Справа, бачыце, у тым, што тады, калі Сцёпка віхрыцца па вуліцы, яму кожны раз пападаецца на вочы гэтая Алёнка, дачка Андрэева.(7)
Ясныя, прыветныя вочкі яе глядзяць на Сцёпку, а на губках свеціцца такая лагодненькая усмешка! (7)
Бегучы, Сцёпка толькі блісне на яе сваімі шэрымі вачыма, прычым бровы яго ссунуцца грозна, але кінўць ёй якое-небудзь слова няма часу- Сцёпка імчыцца далей. (7)
Аленка ж стаіць, праводзіць яго сваімі яснымі вочкамі. (7)
Усмешка гэтая выразна казала аб тым, што Аленка нічога не мела б, каб паганяцца за Сцёпкам. (7)
І. Сцёпка яшчэ больш грозна блісне вачыма і зробіць намеры сцерці яе з твару зямлі, пасля чаго імчыцца далей, а Аленка, пакрыўджаная ў лепшых сваіх жаданнях, у сваёй шчырасці да яе, стаіць маўклівая, гасне ўсмешка на яе губках. (8)
Дачуўся аб гэтым Сцёпка, зайздрасць патайная абудзілася ў ім. (9)
Успомніў, што сам ён закінуў сваю навуку, і яму стала нявесела на сэрцы. (9)
З галавы не выходзілі ўсе гэтыя думкі.(9)
Урэшце Сцёпка спыніўся на думцы - пабачыцца як-небудзь з Аленкаю. (9)
Вось чаму, калі Сцёпка мінуў Аленчыну хату, не пабачыўшы Аленкі, ён кінуўся на хітрасць: вярнуўся назад і пайшоў па вуліцы наўскасяк. (9)
Бачыць яна, як Сцёпка на кветкі глядзіць і як бусла вачыма праводзіць. (10)
Заскочыла ў хату Аленка, Тараса Шаўчэнку узяла хустачку на плечы накінула, зірнулася ў люстэрачка ў бляшанай аправе і на вуліцу выйшла. (11)
Яшчэ дачуўся Сцёпка, што Аленка думае далей у навуку ісці. (13)
А настаўніцкі твар усё больш і больш прасвятляўся. (14)
Сцёпка значна змякчыўся. (16)
Ой, як слаўна! Усё роўна як бы ў кнізе! - адказала Аленка і пазірала на Сцёпку так, што Сцёпку ясна стала, як высока падняў ён свой аўтарытэт у яе вачах. (16)
Тут ужо Сцёпка не мог стрымацца і прызнаўся Аленцы, што ён вучыцца, што ў яго ёсць шырокія планы, толькі ён нічога аб іх не кажа, а Аленка аб іх не павінна нікому казаць, бо ён толькі ёй адной і сказаў аб гэтым. (16)
О, ён працярэбіць сабе дарогу! (16)
Пачыналася для яе гарачая пара, час радасці і надзей для адных, час горкіх слёз-- для другіх. (17)
Перад ёй адчыняўся цэлы свет новага жыцця… (17)
У гэтых думках, у гэтых жаданнях лета прайшло. (17)
Пазіраў у той бок і тады, калі і цялежка даўно з вачэй знікла. (18)
Па-другое, распуста пайшла, дзеці настаўнікамі кіруюць, а вучыцца не хочуць. (18)
Лусты хлеба не адрэжа, а свет перавярнуць збіраецца, келб няшчасны! (18)
Такі пратакол закаціў, што нейкі гарадскі адказны работнік, прачытаўшы гэты пратакол, доўга ўглядаўся ў Сцёпку… (18)
Людзі чулі, як іх хлопца, хлопца іх сяла, пахваліў такі вучоны чалавек, і гэта хвала лажылася трохі і на іх саміх. (19)
І бацька Сцяпанаў усцешан быў, як бы яго маслам па сэрцы памазалі, і ён моцна зацікавіўся рабфакам, толькі ніяк не мог зразумець гэтага слова, а вечарам запытаў у Сцёпкі… (19)
Загорская сямігодка была распушчана на два тыдні зімовых вакацый. (19)
Тварык яе набываў той адбітак адухаўлення, які звычайна накладае навука. (20)
Зайздросны мароз узяў ды пазакрываў лёдам і хрыбусткім снегам шыбы на вокнах. (22)
У Сцёпкавых мазгах мільгацяць розныя разгадкі слова, але не разумее комплексаў. (23)
Злосць яго забрала. (23)
Але ён у далейшым адыграецца, бо ў сэрцы яго накіпела… (23)
Тут Сцёпка і вочы вырачыў. (25)
Цёмныя, нізкія хаты пад саламянымі стрэхамі яшчэ ніжэй туліліся да зямлі. (27)
Дзесь, на другім канцы вуліцы, малады дзявочы голас, як тонкі срэбны званочак, прарэзваў цёплую цішыню летняй ночы… (27)
Песня раптам абарвалася. (27)
Выбух дружнага маладога смеху. (27)
Хлопцы як бы трохі замяліся. (28)
Шумлівы камсамольскі сход адразу сціх. (28)
Дзявочыя песні даўно змоўклі, і вёска спала моцным сялянскім сном. (29)
Гэтая горка досыць крута спускалася ў глыбокую мурожную даліну, на другі бок каторай стаялі дубы-волаты. (29)
3 горкі выбівалася чыстая, бы крышталь, крынічка. (29)
Прабегшы некалькі дзесяткаў сажняў краем даліны, крынічка зноў хавалася ў зямлю. (29)
Трошкі вышэй, у тым пункце, дзе крынічка, дабегшы да даліны, рабіла паваротак управа, перасякаліся дзве дарогі: на Загор е і на Трасцянку. (29)
Сівая старажытнасць захавала яшчэ свой след каля святога калодзежа, і дух глыбокай старасвецкасці веяў над гэтаю збуцвелаю фігуркаю. (29)
Маўклівая чорная ноч агортвала мрокам зямлю. (29)
А ўночы і дождж прайшоў добры. (30)
Падняўшы галаву, а. Ціт раптам сарваў свае святыя спевы… (30)
Божачі, божачкі, якая распуста пайшла! (31)
Нават беднага Сцёпку падгледзела чыёсць зоркае вока. (32)
Сон Сцёпкаў прайшоў у момант. (33)
Па тону пытанняў ён пачуў, што на яго насоўваецца нейкая навала. (33)
..І дзівіцца, што так скора раскрылася іх бязбожніцкая дзейнасц