Ідэйныя вытокі і праблема чалавека ў філасофскім творчасці М.О. Бярдзяева
Дипломная работа - Философия
Другие дипломы по предмету Философия
у - Творцы ўласцівая дынаміка. Яна не можа падабацца па-за руху, вышэйшай праявай якога зяўляецца творчасць. Займаючы восевае месца ў вагах вечнасці і темпоральности, яна вымушаная ўтрымліваць у балансе то і іншае, і толькі так яна зможа існаваць як Чалавек. Калі ж ён сыходзіць з гэтай цэнтральнай пазіцыі, то статыка перамагае дынаміку, і ў чалавеку памірае Творца.
Гаворачы аб прыродзе творчасці, то Бярдзяеў выводзіць яго зяўленне з нішто: Нішто стала тым - Тое нябыт стала быццём. Творчасць з "нішто" зяўляецца творчасць з свабоды, як Бог стварыў свет з нічога, г.зн. свабодна, па свабодзе. Наогул, Бярдзяеў прапануе тры элемента творчасці, тлумачачы яе прыроду:
- Элемент свабоды, дзякуючы якому толькі і магчыма творчасць новага і небувавшого;
Элемент дару (аб якім кажа Евангелле, ап. Павел) і звязанага з ім прызначэння;
Элемент створанага ужо свету, у якім і ажыццяўляецца творчы акт і ў якім ён бярэ сабе матэрыял.
У творчасці ёсць два бакі: знешняя і ўнутраная. Ёсць першапачатковы творчы акт, у якім чалавек як бы стаіць перад тварам Божым. Ёсць другасны, у якім яна стаіць перад тварам людзей і свету. Гэта значыць, у адрозненне ад Бога, чалавек мае патрэбу матэрыял, каб тварыць. Творчасць у сваім Напачатку, у адказ на заклік Бога, взлитання, палёт над светам, ўзыходжання. Але ў выніку ў прадуктах творчасці знаходзіцца цяга да нізу. Знешняя сфера творчасці - інтуіцыя мастака, творчы задума яшчэ не выяўлены, калі я стаю тварам да твару перад таямніцай быцця. Але чалавека пастаянна цягне ўніз, - лічыць філосаф, - так як ёсць істота сацыяльнае, яе патрабуецца рэалізацыя прадуктаў творчасці, але тады творчы агонь астуджаецца. У гэтым супярэчнасці бачыцца трагедыя творчасці, якая заключаецца ў неадпаведнасці творчага задумы і яго ажыццяўлення. Але яму бачыцца ў кожным чалавеку геніяльнасць. Яна адносіцца да ўнутранага стану чалавека. Гэта цэласнае якасць чалавечай асобы, а не спецыяльны дар, і яна сведчыць аб тым, што чалавек прарываецца да першакрыніцы, што творчы працэс у ёй першапачатковае, а не вызначаецца адмысловымі наслаеньнямі [46, 510].
Менавіта ідэя творчасці становіцца магчымым дзякуючы таму, што ёсць Стваральнік і было ажыццёўлена ім арыгінальны творчы акт, у якім стала існае небывалым, што не варта ні з чаго папярэдняга, не адымае і не памяншае абсалютнага магутнасці Творцы. Разам з тым, дадатнае крыніца творчасці, ўкаранёныя ў чароўнай прыродзе Творцы не адпавядае галоўнай аснове творчасці чалавека - яго волі, паколькі яна атрымлівае ў Н. Бярдзяева адмоўнае значэнне. Гэтая негатыўна знайшла адлюстраванне ў тлумачэнні філосафам Нішто як адзінага крыніцы свабоды чалавека, свабоды яго творчасці. Менавіта Нішто нічым не дэтэрмінаваных свабода і ўносіць навізну ў творчасці [46, 501].
Мысляр лічыць, што менавіта творчасць апраўдвае чалавека, яна зяўляецца антроподицеею.Боскі Сын - Чалавек нараджаецца на небе і на зямлі, у вечнасці і ў часе, уверсе і ўнізе. І таму здзяйсняюцца на зямлі здзяйсняецца на небе. Драма зямнога чалавецтва і ёсць драма нябеснага чалавецтва [25, 313]. Гэтыя словы рускага філосафа адначасова заключаюць у сабе і вялікую хвалу, і вялікі папрок чалавеку. Н.А.Бердяева, такім чынам, быў адным з першых філосафаў сучаснасці, які паспрабаваў апраўдаць чалавека ў яго ўласных вачах і абявіць ёй пра яе вялікай місіі. Ён даў чалавеку вызначэнне чароўнай іскры і істоты царскай. Антроподицея, на яго думку, адзіны шлях да теодицеи. Галоўная памылка чалавека заключаецца ў тым, што на працягу ўсёй сваёй гісторыі яна ўсведамляла сябе не як істота цэласнае і адзінае, а лічыла сябе ці часткай Бога (такое ўсведамленне існавала самога наступлення крызісу натуралістычнага антрапацэнтрызму ў эпоху Сярэднявечча) і ў гэтым выпадку растваралася ў ім, губляючы сваю значнасць і каштоўнасць, або лічыла сябе бясконца малой часткай вялікага прыроднага свету, гатовая цалкам згубіцца ў ім. Бярдзяеў жа кажа аб тым, што чалавек не можа быць зведзена толькі да сваёй знешняй фізічнай абалонкі. Чалавек - гэта перш за ўсё дух і самасвядомасць. Фізічнае цела чалавека падпарадкоўваецца закону натуральнай неабходнасці, але яго духоўны двайнік - па-за усялякіх абмежаванняў. Бясконцы дух чалавека прэтэндуе на абсалютны, зверхприродний антрапацэнтрызм, ён усведамляе сябе абсалютным цэнтрам не дадзенай замкнёнай планетарнай сістэмы, а ўсяго быцця, усіх планаў быцця, усіх светаў [25, 310].
Антроподицея, згодна з Бярдзяева, гэта 3. антрапалагічны адкрыцьцё, Што прадвесціць наступ творчай рэлігійнай эпохі. Яно адмяняе адкрыцьцё Старога і Новага запаветаў: Хрысціянства гэтак жа мертвеет і зневолюеться перад творчай рэлігійнай эпохай, абмер і зневолився Стары запавет перад зявай Хрыста. Але 3. Адкрыцьця нельга чакаць, яго павінен зрабіць сам чалавек, гэта будзе справай яго свабоды і творчасці. Творчасць не апраўдваецца і не дапускаецца рэлігіяй, а сама зяўляецца рэлігіяй.
Яе мэтай зяўляецца шуканне сэнсу, які заўсёды знаходзіцца за межамі сусветнай рэчаіснасці; творчасць азначае магчымасць прарыву да зместу праз варяцтва. Змест зяўляецца каштоўнасцю, і таму каштоўнасна афарбавана ўсякае творчае імкненне. Творчасць стварае асаблівы свет, яна працягвае справу тварэння , Прыпадабняе чалавека Богу - Творцу. Бярдзяеў лічыць, што ўся годнасць тварэння, усё дасканаласць яго па ідэі Творцы-ва ўласцівай яму волі. Свабода зяўляецца асноўным унутраным прыкметай ?/p>