Ідэйныя вытокі і праблема чалавека ў філасофскім творчасці М.О. Бярдзяева
Дипломная работа - Философия
Другие дипломы по предмету Философия
?ожнага істоты, створанага па выяве і падабенству Божаму; ў гэтым прыкмеце заключана абсалютная дасканаласць плана тварэння [25, 321].
Ўласцівая чалавеку здольнасць да творчасці чароўная, і ў гэтым складаецца яе лічыўся богападабенствам. З боку Бога вышэйшая прырода чалавека паказваецца Ісусам Хрыстом Богам, які прыняў чалавечы аблічча; з боку чалавека-яго творчасцю, стварэннем новага, што яго яшчэ не было.
Для аўтара творчасць чалавека не зяўляецца патрабаваннем чалавека і яго правам, а зяўляецца патрабаваннем Бога да чалавека, абавязкам чалавека.Бог чакае ад чалавека творчага акту як адказ чалавека на творчы акт Бога. Адносна творчасці чалавека дакладна тое ж, што і аб свабодзе чалавека. Свабода чалавека ёсць патрабаванне Бога да чалавека, абавязкам чалавека ў адносінах да Бога [18, 213]. Бярдзяеў падкрэслівае, што творчасць неадрыўна ад волі. Толькі свабодны творыць. З неабходнасці нараджаецца толькі эвалюцыя; творчасць нараджаецца з волі. Таямніца творчасці такая ж бяздонная і невытлумачальная, як і таямніца волі.
Творчасць-гэта мэта жыцця чалавека на зямлі-тое, для чаго Бог стварыў. Калі хрысціянства ёсць рэлігія збаўлення, то гэта выратаванне праз творчасць, а не толькі праз аскетычнае ачышчэньне ад граху,-лічыць Бярдзяеў. У кнізе Адносна прызначэння чалавека. Вопыт парадаксальнай этыкі (1931) ён сцвярджае, што не толькі этыка адкуплення, але таксама этыка творчасці ёсць шлях у царства нябеснае.
Цемра, нішто, бездань-вось тое, што для Бярдзяева знаходзіцца ў глыбокі фундамент быцця, у чым тыя, што ўкараніліся як боская свитотворчисть, так і бяздонная свабода чалавечага духу. Але гэтая ж цемра, бездань зноў і зноў даганяюць светлы космас і чалавека і пагражаюць паглынуць іх - адсюль неабходнасць творчасці ў што тварыць, а не то - загінеш, - такім зяўляецца імператыўны сэнс функцыі творчасці як усвядомленай неабходнасці.
У Сэнсе творчасці Бярдзяеў перадае думка пра тое, што творчасць зяўляецца творчасцю з нічога, г.зн. па свабодзе. Аднак, было б не зусім правільна думаць, што творчасць чалавека не мае патрэбу матэрыі (матэрыялу), які знаходзіцца ў рэальнасці. Бярдзяеў мае на ўвазе нешта іншае і тлумачыць, што творчы акт чалавека не можа цалкам вызначацца матэрыялам, які дае свет, у гэтым ёсць навізна, не дэтэрмінаваных звонку светам. Гэта і ёсць той элемент свабоды, ўваходзе ў разнастайны сапраўдны творчы акт. Менавіта ў гэтым сэнсе творчасць зяўляецца творчасцю з нічога. Бярдзяеў лічыць, што творчыя здольнасці дадзеныя чалавеку Богам, але ў творчыя акты чалавек прыўносіць элемент свабоды, не дэтэрмінаваных ні светам, ні Богам. Мысляр часта кажа аб трагедыі чалавечага творчасці. Ён бачыць яе ў неадпаведнасці яго вынікаў першапачатковай задуме, а таму, што творчы акт сваёй пачатковай частаце накіраваны на новае жыццё, новае быццё ... на ператварэнне свету. Але ва ўмовах заняпалага свету ён усё цяжэе, прыцягваецца ўніз ... стварае не новае жыццё, а культурныя прадукты большага або меншага дасканаласці. Культура ж зяўляецца адной з формаў объективации і толькі сімвалічна паказвае на духоўны свет. Пацвярджэнне свайго меркавання Бярдзяеў бачыць у тым, што вялікія рускія пісьменнікі адчувалі канфлікт паміж дасканалай культурай і жыццём і імкнуліся да здзейсненага, ператворанага жыцця. У тым жа дачыненні да вельмі паказальныя Гогаль, Талсты, Дастаеўскі. Уся руская літаратура прасякнута болем пра пакуты народа і чалавека [46, 535].
Ва ўмовах заняпалага свету вынікі творчасці павінны не рэалістычны, а сімвалічны характар. Такая творчасць сімвалічна, таму што дае толькі знакі рэальнага пераўтварэнні. Рэалістычнае творчасць было б пераўтварэнне свету, канцом гэтага свету, узнікненнем новага неба і новай зямлі, Таму што творчы акт зяўляецца актам эсхаталагічных, яна звернутая да канца святла, Прадугледжвае пачатак свету новага, новай эпохі Духа.
У творах мысляра можна прасачыць сувязь паміж выключным стаўленнем да творчасці і яго досыць песімістычныя адносіны да рэчаіснасці: Творчы акт для мяне заўсёды быў трансцендуваням, выхадам за межы іманентнай рэчаіснасці, прарывам свабоды праз неабходнасць.Творчы акт ёсць наступ канца гэтага свету, пачаткам іншага свету. Аўтар папярэджвае, што можа ўзнікнуць ілюзія, быццам вынікі творчага акту могуць быць зробленыя ў гэтым свеце, могуць нас пакінуць і не прыцягваць да іншага свету. Бярдзяеў піша ў гэтай сувязі, зробленыя прадукты творчасці заўсёды кажуць аб свеце іншай, чым гэтая сусветная рэчаіснасць, і апярэджваюць пераўтварэння свету [46, 535].
Такім чынам, творчасць - апусканне ў асаблівы, іншы свет, свет, свабодны ад цяжару, Ад улады штодзённасці. Творчы акт адбываецца па-за часам. У часовыя зяўляюцца толькі прадукты творчасці, толькі праобъективация. Прадукты творчасці не могуць задаволіць стваральніка. Але перажыты творчы ўздым, экстаз, пераадольвае распазнаванне субекта і абекта, пераходзіць у вечнасць. З філасофска-онталягічнай пункту гледжання - гэта:
не столькі афармленне ў заключным творчым прадукце, колькі працэс раскрыцця бясконцага, поле бясконцасці;
ўзрушэнне і ўздым ўсяго чалавечага істоты, накіраванага да іншага, вышэйшай жыцця, да новага быцця;
раскрыццё асноўных першаасноў чалавечага Я, - Субекты, першасныя і вышэйшай, чым Не - Я,абабект;
акт, які можа быць і памылковым і ілюзорным як лжетворчи?/p>