Cтиль вещания
Информация - Журналистика
Другие материалы по предмету Журналистика
?ваецца працэс яго зносу, старэння. У вынiку частага СЮжывання многiя клiшэ губляюць намiнаыСЮную дакладнаiь, выразнаiь, здольнаiь уздзейнiчаць на аудыторыю. Такiя клiшэ ператвараюцца СЮ штампы. Штампы, зразумела, - недарэчныя СЮ мове рэпартажу, увогуле СЮ публiцыстыцы. Штамп гэта дыскрэдытаваны грамадскай думкай выраз з аслабленым лексiчным значэннем або iёртай экспрэсiяй. Чаiей за СЮсё штампам становiцца былы экспрэсiСЮны выраз або метафара, i не таму, што часта паСЮтараецц СЮ эфiры цi СЮ друку, а таму, што СЮжываецца неразборлiва, механiчна: чорнае золата, атрымаць прапiску, паставiць на лiнейку гатоСЮнаii, даць пуцёСЮку СЮ жыццё. У процiвагу дакладна выбранаму слову, якое выразна абазначае сутнаiь прадмета або зявы, штамп па прычыне iёртай семантыкi дазваляе аСЮтару толькi жанглiраваць моСЮнымi формуламi, маскiруючы адсутнаiь жывога мыслення. [15]
Марфалагiчныя асаблiваii публiцыстычнага стылю праяСЮляюцца СЮ асноСЮным у частотнаii СЮжывання чаiiн мовы i iх форм. Напрыклад, у публiцыстычных тэкстах даволi часта сустракаюцца назоСЮнiкi СЮ родным склоне (пасля эканамiчнага крызiсу, рэформа цэн, мiнiстр абароны, скарачэнне СЮзбраенняСЮ i iнш.), назоСЮнiкi з суфiксамi оiь(-аiь), -ств- (-цтв-), -нн-, -iзм, -iст, дзеясловы СЮ цяперашнiм i прошлым часе, дзеепрыметнiкi залежнага стану прошлага часу: Праект праграмы, накiраванай на падтрымку беларускай адукацыi, распрацаваны СЮ Мiнiтэрстве адукацыi. (Бел. радыё)
Стыль рэпартажу мае i сiнтаксiчныя асаблiваii. Тут часта выкарыстоСЮваюцца сiнтаксiчныя канструкцыi з ярка выражанай экспрэсiСЮнаiю сказы з iнверсiйным парадкам слоСЮ, сказы-звароты, рытарычныя пытаннi, паСЮторы.
У публiцыстычным стылi выдзяляюцца некалькi разнавiднаiей, або падстыляСЮ: газетна-публiцыстычны, агiтацыйны, масава-палiтычны. Аднак большаiь навукоСЮцаСЮ лiчыць, што дакладнай мяжы памiж гэтымi падстылямi не iснуе.
У рэпартажы выкарыстоСЮваюцца стылiстычныя (рытарычныя) фiгуры гэта моСЮныя звароты, якiя маюць своеасаблiвую сiнтаксiчную будову i СЮзмацняюць выразнаiь выказвання. Да iх адносяцца антытэза, элiпсiс, iнверсiя.
Антытэза (ад грэч. Antithesis - супрацьпастаСЮленне) выраз, у якiм супраСЮьпастаСЮляюцца кантрасныя, процiлеглыя паняццi, прыметы. Звычайна антытэза асноСЮваецца на антонiмах. Выкарыстанне антытэзы дае магчымаiь засяродзiць увагу слухача на пэСЮных рысах героя, абстаноСЮкi, зявы i такiм чынам узмацнiць уражанне ад iх.
РЖнверсiя (ад лац. Inversio - перастаноСЮка) змяненне СЮ сказе звычайнага, прамога пардку слоСЮ з мэтай надання пэСЮнаму слову, члену сказа дадатковай семантычнай i эмацыянальна-экспрэсiСЮнай нагрузкi. З дапамогай iнверсii падкрэслiваецца важнаiь той цi iншай зявы, апiсанню надаецца СЮзнятаiь, урачыстаiь або дынамiчнаiь. Але непатрэбная iнверсiя у сказе робiць мову напышлiвай, манернай, таму СЮжываць яе варта толькi там, дзе адчуваецца СЮ гэтым сапраСЮдная неабходнаiь. [16]
Элiпсiс (ад грэч. еlleipsis пропуск) моСЮны зварот, у якiм свядома апускаецца дзеяслоСЮ-выказнiк. Насупраць будынак з гаiiнна адчыненымi вокнамi. (РЖ канал Бел.радыё) Элiптычныя сказы адметныя тым, што зяСЮляюцца сэнсава i сiнтаксiчна самастойнымi адзiнкамi, iх змест зразумелы без кантэксту. Выкарыстанне элiпсiса надае мове дынамiзм, выразнаiь, дапамагае перадаць псiхалагiчнае напружанне таго, хто гаворыць: Пад чарнобыльскiм небам журбота. У вачах старых роспач. Ва СЮсмешках дзяцей надзея i радаiь. Ад прыгажоii СЮ стылi Юрыя Плюшчава балюча шчымiць сэрца. (Радыё тАЬКультуратАЭ)
У рэпартажы аператыСЮнага, афiцыйнага кшталту журналiст абавязкова звяртаецца да афiцыйна-дзелавога стылю такой функцыянальнай разнавiднаii маСЮлення, якая выкарыстоСЮваецца СЮ сферы афiцыйных дзелавых адносiн, г.зн. адносiн, што СЮзнiкаюць памiж дзяржаСЮнымi органамi, памiж арганiзацыямi i прыватнымi асобамi СЮ прэцэсе вытворчай, гаспадарчай, юрыдычнай дзейнаii. АсноСЮнымi прыкметамi гэтага стылю зяСЮляюцца канстантацыйна-прадпiсальны характар дакументаСЮ, неасабоваiь выкладу, дакладнаiь, высокая ступень стандартызацыi. На СЮзроСЮнi лексiкi тут назiраееца шырокае СЮжыванне спецыяльнай тэрмiналогii, стандартных сродкаСЮ, а таксама складанаскарочаных слоСЮ, пераважна назваСЮ арганiзацый i СЮстаноСЮ, амаль поСЮная адсутнаiь эмацыянальна-экспрэсiСЮнай лексiкi. У тэкстах афiцыйна-дзелавога стылю часта выкарыстоСЮваюцца аддзеяслоСЮныя назоСЮнiкi (пагадненне, невяртанне, выкарыстанне i iнш.).
На жаль, на беларускiм радыё пераважаюць менавiта такiя рэпартажы. Яны хутчэй нагадваюць афiцыйнае паведамленне, карэспандэнцыю. Афiцыйна-справавы стыль найбольш прыдатны да iснавання СЮ iм штампаСЮ i канцылярызмаСЮ. Рэпартажы, створаныя СЮ такiм стылi, здаецца, не адрознiваюцца адзiн ад аднаго i гучаць аднолькава суха i нецiкава. РЖ цяпер ветэраны, нягледзячы на сталы узрост, прымаюць актыСЮны СЮдзел у грамадскiм жыццi. (тАЬРадыёфакттАЭ) Аказанне сацыяльна значных паслуг насельнiцтву знаходзiцца пад асабiстым наглядам Прэзiдэнта Беларусi. (тАЬРадыёфакттАЭ) У рэпартажы пра трагiчны лёс удзельнiкаСЮ Вялiкай Айчыннай вайны журналiст кажа: Траiянецкi лагер зяСЮляСЮся самым вялiкiм на тэрыторыi Усходняй ЕСЮропы. Куды праiей i лёгка для слыху прагучала б тая ж самая фраза СЮ такiм афармленнi: Траiянецкi лагер быСЮ самым вялiкiм ва СЮсёй Усходняй ЕСЮропе. Калi вядецца аповяд пра жыццё, пра лёс, то лексiка павiнна быць наблiжана да размоСЮнай, каб веяла ад слоСЮ журналiста шчыраiю i чал?/p>