Cтиль вещания
Информация - Журналистика
Другие материалы по предмету Журналистика
В°следчыкi мяркуюць, што зрок бiялагiчна старэйшы за слых i мае перавагу перад iншымi сродкамi выражэння. Аднак практыкi радыё i слухачы перакананы СЮ тым што радыё гэта тАЬслепата чалавека, якi прыкрыСЮ павейкi, каб ясна бачыць поглядам уяСЮленнятАЭ.
Радыёжурналiсты, якiя часта маюць у сваiм распараджэннi толькi адзiн сродак уздзеяння слова, добра СЮсведамляюць, што iх задача не СЮ скаргах наконт непаСЮнаты магчымаiей радыёвяшчання, а СЮ пошуках сродкаСЮ выражэння, што дапамогуць iм папоСЮнiць недахоп i больш таго ператварыць недахоп у вартаiь. Недахоп заключаецца СЮ тым, што вiзуальнаiь абмяжоСЮвае выяСЮленчыя магчымаii мастацтва. РО прыватнаii, тэлебачанне СЮплывае на знiжэнне iнтэлектуальнай актыСЮнаii, фантазiя пачынае працаваць не так шырока. А з цягам часу i думка чалавека пачынае ленавацца. Бадай, вышэйшая адзнака магчымаiей радыё у тым, як самi слухачы ахарактызавалi яго: тАЬЗа апошнiя гады радыё нават па зрокаваii перадач здолела перасягнуць блакiтны экрантАЭ.
У рэпартажы пры апiсаннi абстаноСЮкi цi характару прымае удзел вялiкая сiла СЮздзеяння. Яна кроецца СЮ вобразнай сiстэме мыслення, дапамагае вызываць найярчэйшыя асацыяцыi, дапамагае адчуць жыццё СЮ яго духоСЮным i матэрыльнай разнастайнаii, робiць абстактнае рэальна вонкавым. [10]
Часта рэпарцёру СЮ адным сюжэце даводзiцца гаварыць пра мноства фактаСЮ i зяСЮ. Усе iх патрэбна бачыць, ва СЮсiх прымаць удзел. Тут на дапамогу прыходзiць уяСЮленне, цi вобразы прадметаСЮ, зяСЮ, якiя былi успрыняты чалавекам раней. Малюнкаваiь уяСЮленняСЮ патрабуе развiтай фантазii.
Здараецца выкладаць факты такога эмацыянальнага напруджання, што увогуле становiцца непатрэбна выкарыстанне дадатковых вобразных сродкаСЮ.
Як дасягнуць лаканiчнаii i той жа час вобразнаii мовы? Гаварыць свабодна, цiкава, па-дзелавому гэта дар. Яго маюць не СЮсе. Значыць, трэба выпрацоСЮваць у сабе такую здольнаiь. Адзiн са спосабаСЮ: напiсаць тэкст, потым расказаць яго сваiмi словамi, не падглядаючы СЮ запiс. Так можна дасягнуць ёмiстаii лiтаратурнага тэксту. ЗаСЮважаць свае слабыя меiы (няСЮменне дакладна задаць пытанне, зацягнутаiь апiсання i г.д.) i працаваць над iх устараненнем. Другi спосаб: запiсаць на стужку радыёрэпартаж з эфiру i СЮважлiва вывучыць яго з пункту гледжання структуры, пастаноСЮкi пытанняСЮ, сiнтаксiчнага афармлення сказаСЮ. ЗаСЮважыСЮшы чужыя памылкi, пастарацца пазбавiцца ад iх у сваiм трэнiровачным пераказе гэтага матэрыялу перад мiкрафонам. [13]
Важна СЮявiць сабе рознiцу СЮ патрабаваннях да дзюх го маСЮленне павiнна быць прыкладам высокай моСЮнай культуры. Другая катэгорыя тыя, хто запрашаецца да мiкрафону. Гэтая катэгорыя таксама неаднародная. З аднаго боку, гэта прадстаСЮнiкi iнтэлiгенцыi: навукоСЮцы, лiтаратары, творчая багема, выкладчыкi, каментатары з розных галiн грамадскага i палiтычнага жыцця. Да iх маСЮлення выстаСЮляюцца такiя ж патрабаваннi, як i да маСЮлення работнiкаСЮ радыё. Калi ля мiкрафону выступае эканамiст, гiсторык, сацыёлаг i дапушчае пры гэтым арфаэпiчныя цi дыялектныя адхiленнi ад лiтаратурнай мовы, то такiя нормавыя парушэннi звяртаюць увагу слухача больш, чым змест iх прамовы. Для культурнага чалавека адыход ад моСЮных i маСЮленчых патрабаванняСЮ недапушчальны.
РЖ СЮсё ж, якiя б высокiя патрабаваннi нi стаялi перад журналiстамi радыё, у эфiры даволi часта можна назiраць арфаэпiчныя парушэннi нормы. Палiтарнае ненатуральнае вымаСЮленне часам гучыць у мове радыё СЮ спалучэннях прыназоСЮнiка у са словамi, якiя пачынаюцца зз галосных а, о, э, у.: уармiю (у армiю), уоршу (у Оршу), ууфу ( у Уфу). Больш натуральным, што i павiнна быць прызнана нормай, зяСЮляецца вымаСЮленне такiх спалучэнняСЮ з в: увармiю, уворшу, ваСЮфу. Сярод найбольш яастых парушэнняСЮ арфаэпiчнай нормы варта назваць адсутнаiь ёта. Найбольшая колькаiь памылак прападае на вамаСЮленне гукаСЮ на стыку слоСЮ. Напрыклад, зiмi, з iх, з iншымi чста гучыць як зымi, зых, зыншымi. Нярэдкiя выпадкi, калi чуецца зусiм злiтнае вымаСЮленне: зiмi, зiх, зiншымi. Але калi СЮважлiва прыслухацца да жывой народнай гаворкi, то пачуеш: зьiх, зьiмi, зьiмншымi. Гэта падрымана i фанетычнай нормай. З выразным ётам трэба вымаСЮляць i такiя словаформы, як партыi, станцыi, Грэцыi. На жаль, у большаii выпадкаСЮ ётавы элемент тАЬзядаеццатАЭ асаблiва часта СЮ канцы фразы. У вельмi доСЮгiх сказах у рэпарцёраСЮ не хапае сiл на ёт пры выдыху апошняга слова сiнтагмы.
Большаiь беларускiх журналiстаСЮ, якiя СЮ штодзённым жыццi карыстаюцца пераважна рускай мовай, прагаворваюць спалучэннi шыпячых i свiiячых палiтарна, паводле напiсанага: цiкавiшся, сшытак. Падобнае маСЮленне сустракаецца як дыялектная рыса СЮ некаторых паСЮднёва-заходнiх гаворках. Палiтарнае вымаСЮленне, вiдавочна, выклiкана СЮплывам рускай мовы. Як вядома, у рускай мове вымаСЮленне cьмеёсься, дразьнiсья лiчыцца простамоСЮным . Для беларускай мовы, аснову якой складае жывая народная гаворка, такое вымаСЮленне натуральнае. [12]
РЖнакш абстiць справа з маСЮленнем у эфiры людзей, якiя не належаць да iнтэлiгенцыi. Тут дыяпазон магчымых адхiленняСЮ ад нормы можа вагацца больш iстотна, i гэта мае сваё абгрунтаванне. Некаторыя выступленнi, здавалася б, досыць шарахаватыя, няСЮклюдныя, могуць быць вельмi цiкавымi па фактах, па думках, па шчыраii гаворачага. РЖ было б недаравальна iмкнуцца прывеii iх да нормы. Напрыклад, у рэпартажы пра вясковае жыццё гучаць словы бабулькi: Да мяне часта сын прыязджаiць.