Geum.ru

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетті

Вид материалаДокументы

Содержание


Энергетика xxi века: ставка на ядерные технологии
Қазақстанның еқыұ-ның төрағалық етуінің ерекшеліктер
Подобный материал:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   34
^

ЭНЕРГЕТИКА XXI ВЕКА: СТАВКА НА ЯДЕРНЫЕ ТЕХНОЛОГИИ



 Гаджук Галина

магистрант ФМО


По самым осторожным оценкам, в XXI  веке общее энергопотребление на планете удвоится. Мировое сообщество всерьез озабочено проблемой возможного дефицита энергоресурсов и поиском наиболее эффективных источников энергии, поэтому нефти требуется замена Ученые отмечают, что, по крайней мере, в ближайшие 30-40 лет углеводородное сырье сохранит за собой статус наиболее востребованного источника энергии. Однако известно, что освоенные месторождения иссякают, а разведка новых требует все больших инвестиционных вложений. Следствием надвигающегося кризиса неизбежно станут изменения в инфраструктуре производства энергии, обусловленные как экономическими (повышение цен на нефть и газ и их изменчивость), так и природоохранными факторами. Экологические последствия использования ископаемого топлива становятся все более угрожающими: атмосферные выбросы ведут не только к деградации окружающей среды и ухудшению здоровья населения, но и к глобальным изменениям, таким, например, как изменение климата.

Значительный рост мирового энергопотребления является неизбежным в двадцать первом веке, особенно в развивающихся странах. Глобальное потребление энергии, по всей видимости, удвоится к середине века, даже если исходить из очень низких темпов роста. Этот рост зависит от развития мировой экономики, роста населения и стремления к более равномерному распределению потребления энергии по регионам мира. Другим важным вызовом энергетики, который будет способствовать устойчивому развитию мирового сообщества, является использование водорода, производимого из воды с применением чистых источников первичной энергии. И, наконец, обеспечение пресной водой также потребует значительных источников энергии. Позитивному решению этих проблем будет способствовать развитие ядерной энергетики. Чтобы существенно повлиять в глобальном масштабе на производство энергии, энергетическую безопасность и улучшение экологической обстановки, производство ядерной энергии должно быть увеличено к середине века в 4 – 5 раз от ныне достигнутого. Наличие ядерных мощностей такого масштаба поднимает очень важные вопросы относительно ресурсной обеспеченности топливом, обращения с отходами и распространения ядерного оружия. Очевидно, что при дальнейшем развитии ядерной энергетики необходимо обеспечить экономическую приемлемость и соблюдение критериев технической безопасности. Крупномасштабное развитие ядерной энергетики предполагает ее использование в большем числе стран, чем в настоящее время. Это ставит дополнительные задачи в ее развитии, учитывающие вопросы безопасности и нераспространения. В настоящее время ядерная энергетика используется, главным образом, для генерации электричества. В перспективе ядерная энергия наряду с наращиванием производства электричества будет постепенно замещать органическое топливо в теплоснабжении технологических процессов, а, в конечном счете, обеспечит производство водорода из воды. Кроме того, в перспективе будет освоено опреснение морской воды с использованием ядерной энергии. В мире имеется достаточное количество ядерных материалов для обеспечения потребностей ядерной энергетики в топливе на многие десятилетия вперед даже при работе в открытом цикле. Однако в дальнейшем она неизбежно столкнется с ограниченностью ресурсов дешевого урана. В связи с этим придется неминуемо реализовать возможности ядерной энергии по замыканию топливного цикла и расширенному воспроизводству топлива при использовании в качестве сырья урана и тория. Внедрением этих инновационных ядерных технологий проблемы ресурсов ядерного топлива могут быть вообще сняты.

Одной из важнейших проблем ядерной энергетики продолжает оставаться проблема нераспространения. Снижение риска распространения, безусловно, будет одним из важных критериев при выборе перспективных топливных циклов. Имеющийся опыт свидетельствует о том, что для эффективного снижения риска распространения делящихся материалов требуется не только рассмотрение новых технологических подходов, но и разработка новых институциональных рамок. В данной статье на основе прогнозов развития энергетики дается оценка возможной роли ядерной энергетики в обеспечении устойчивого развитии человечества, как в глобальном масштабе, так и по регионам мира.

Анализ роли атомной энергетики в структуре мирового энергетического производства XXI века был выполнен американскими учёными с помощью модели глобальной ядерно-энергетической системы, которая базируется на прогнозе динамики мирового энергопотребления, определяемой темпами мирового и регионального энергетического развития. Рассмотренные сценарии отличаются темпами роста экономики, ее направленностью, темпами роста населения, темпами внедрения новых технологий, темпами глобализации и либерализации экономики. В рамках этих сценариев выполнена оценка развития ядерной энергетики. Они демонстрируют широкий диапазон темпов и уровня развития ядерной энергетики. Умеренные величины развития ядерной энергетики, используемой, в основном, для генерации электричества, соответствуют мощности АЭС 2000 ГВт(э) в 2050 году и 5000 ГВт(э) в 2100 году или, соответственно, 45 EJ и 140 EJ. Ряд исследователей оценивают развитие ядерной энергетики менее оптимистично. Пример такого подхода представлен в докладе MIT(Массачусетского технологического института), в котором прогнозируется мощность АЭС в 2050 году около 1000 Гвт(э). Такой подход обусловлен приверженностью авторов доклада к доктрине открытого ядерного топливного цикла. Расширенное воспроизводство и замыкание ядерного топливного цикла с повторным использованием воспроизводимого топлива практически неограниченно увеличивает ресурсы ядерного топлива. С учетом этого представляется целесообразным оценить предельные «агрессивные» возможности, которые могут внести ядерные технологии в развитие энергетики. Ядерная энергетика имеет возможность дополнительно к приведенным выше мощностям обеспечить производство электроэнергии примерно 30 EJ в 2050 году и 70 EJ в 2100 году. Развитие водородной экономики не возможно без использования энергии ядерных ректоров для производства водорода из природного газа, а, в конечном счете, из воды. Ядерная энергетика может поставлять также технологическое тепло для процессов газификации и сжижения на основе угля. Ожидаемые масштабы неэлектрического использования ядерных реакторов будут определяться стратегией решения проблемы исчерпания основных наиболее дешевых запасов природных углеводородов, необходимостью сокращения эмиссии парниковых газов и успешностью разработок соответствующих реакторных технологий для замещения углеводородов в неэлектрических секторах энергопотребления, на транспорте и крупнотоннажных отраслях промышленных технологий.

Таким образом, в дополнение к генерации электричества, ядерные технологии могут поставить значительное количество энергии для теплоснабжения, производства водорода, синтетического топлива и совершенствования использования органического топлива. В «агрессивном» сценарии суммарно (ЭЭ + тепло) это составит в электрическом эквиваленте 85 EJ в 2050 году и 240 EJ в 2100 году.

Мировой опыт показывает, что без использования ядерной энергетики в Казахстане вряд ли удастся решить энергетические проблемы, как в ближайшем, так и отдаленном будущем. Вполне очевидно, что развитие казахстанской энергетики, рано или поздно, пойдет по этому пути. Свою роль призваны сыграть большая экономическая привлекательность атомной энергетики по сравнению с углеводородной, истощение со временем углеводородных энергоносителей, несмотря на их громадные запасы, а также экологическая составляющая, связанная с ограничениями по парниковым выбросам и соблюдением международных стандартов по охране окружающей среды.

В конце 90-ых годов Министерство энергетики и минеральных ресурсов Казахстана оценило запасы урана страны в 469 тысяч тонн в категориях В и С1. Запасы урана не сконцентрированы в одном месте, основные залежи находятся на западе (Мангыстау), востоке (Кокшетай) и юге (Балхаш, Чу-Сырдарьинская долина), что может способствовать строительству атомных электростанций в стране.

Республика Казахстан является ведущим государством мира по разведанным запасам урана, в его недрах сосредоточено 21% от их общего количества. Причем, около 65% от них пригодны для отработки наиболее прогрессивным, экологически безопасным и экономически целесообразным методом подземного выщелачивания.

К 2027 г. Казахстан планирует стать самым крупным производителем урана в мире. Единственная атомная электростанция в Казахстане находится в г. Актау с реактором на быстрых нейронах с мощностью в 350 МВт. Данная АЭС работала в 1973-1999 годах. После закрытия станции, доля атомной энергии в общем объеме электроэнергии упала до нуля. В 1999 г. в Казахстане была принята Государственная программа по развитию атомной энергии в Республике Казахстан до 2030 года. Согласно Программе развития электроэнергетики, использование атомной энергии в энергетическом секторе республики внесет свой вклад в устойчивое развитие данного сектора, уменьшит количество выбросов в атмосферу и снизит негативное техногенное влияние на изменение климата.

Казахстан обладает значительным потенциалом развития атомной энергетики, имея для этого объективные предпосылки:

1. В Казахстане сосредоточено около 19% мировых разведанных запасов урана;

2. Собственная развитая уранодобывающая и перерабатывающая промышленность;

3. Реализация стратегии Холдинга «Казатомпром» по построению компании с полным ядерно-топливным циклом позволит обеспечить казахстанскую атомную энергетику ядерным топливом, произведенным внутри страны. Это даст возможность формировать более низкий тариф на электроэнергию;

4. В Казахстане сохранился квалифицированный персонал, четверть века обеспечивавший бесперебойную работу первого в мире опытно-промышленного реактора на быстрых нейтронах БН-350. С 1999 года реактор выводится из эксплуатации;

5. В Казахстане с советских времен сохранились уникальная научная база для исследований в области ядерной физики, квалифицированные научные и технические кадры;

6. Республика продолжает успешно эксплуатировать три исследовательских ядерных реактора в научных целях;

7. Имеется инфраструктура для проведения фундаментальных и прикладных исследований в области ядерной энергетики и ядерной физики, в том числе выполнения работ по обоснованию безопасности атомной энергетики, испытаниям перспективного топлива для ядерных реакторов, разработки проектов ядерной техники;

8. Интегрированная в МАГАТЭ национальная система ядерной и радиационной безопасности;

9. Законодательная и нормативная база, регулирующая основные аспекты деятельности по мирному использованию атомной энергии.

Последовательный перевод традиционной энергетики на ядерно-энергетические технологии принесет заметный эффект:

1. Развитие атомной энергетики будет способствовать обеспечению энергетической безопасности страны, достижение которой в перспективе невозможно без диверсификации производства энергии. Это позволит существенно снизить или полностью ликвидировать зависимость от импорта электроэнергии, что в условиях возможных колебаний цен на сырье и прогнозируемого многократного роста потребностей в электроэнергии является большим плюсом;

2. АЭС на сегодняшний день являются одним из наиболее экологически чистых производителей энергии. Ядерная энергетика позволит увеличить объем производимой энергии, не нарушая при этом экологический баланс. Это приведет к исключению дополнительных вредных выбросов в атмосферу и к обеспечению принятых международных обязательств в решении глобальных экологических проблем;

3. Важнейшими преимуществами ядерной энергетики являются экономическая привлекательность тарифа и стабильность цен на электроэнергию в течение длительного периода времени;

4. Развитие атомной энергетики объективно приведет к повышению технологического уровня отечественного машиностроения, укреплению научно-технического потенциала страны и созданию новых высокотехнологичных отраслей экономики;

5. Произойдет интеграция промышленных предприятий в международную кооперацию производителей оборудования для АЭС;

6. Будет изменена структура экспорта в направлении увеличения доли высокотехнологичной продукции – электроэнергии и реакторного топлива, а в перспективе - и новых АЭС;

7. Гарантированность энергетических ресурсов обеспечит устойчивое социально-экономическое развитие регионов Казахстана.

В целом ядерная энергетика имеет значительные перспективы в Казахстане, и ее развитие существенно увеличит потенциал всей энергетической отрасли и экономики страны в целом.

Список использованной литературы:

1.Перспективы ядерной энергетики“International economic organisations” Oxford University Press. 2008.

2. Для подготовки данной статьи были использованы материалы четвёртого евразийского энергетического форума. Астана сентябрь 2009.


^ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЕҚЫҰ-НЫҢ ТӨРАҒАЛЫҚ ЕТУІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕР

Қилыбаева Б.Қ.

т.ғ.к.доцент,

Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ,

Аймақтану кафедрасы


ЕҚЫҰ ХХ ғ. соңы мен ХХІ ғ. басындағы Еуропа қауіпсіздігінің басты элементі болып табылады. Сонымен қатар алғашынан бастап ЕҚЫҰ Еуро-Атлантикалық сипатқа ие бола отырып , құрамына ТМД елдерін , АҚШ және Канада , Орталық және Батыс Еуропа елдерін біріктірді. 1975 жылы 1 тамызда Хельсинкиде Еуропа мен Америка елдерінің 35 елбасшылары жиналып , ЕҚЫК-не қатысты ресми түрде қорытынды акт жасады. Бұл жайтқа Кеңес Одағы мен Батыс елдерінің Женевадағы көп жылдық қарым-қатынастары негіз болды. Нәтижесінде ЕҚЫҰ құрылып , көптеген халықаралық құжаттарға қол қойылды.

Қорытынды актты дайындау барысында келісім мүшелері жасалған қауіпсіздік жүйесінің сол кезеңдегі басқа құрылымдардан айырмашылықтарын көрсетіп отырды. Бұл ерекшелік ЕҚЫҰ-ның негізгі қызметі сырттан төнген қауіпті көрсету емес , осы жүйе ішіндегі қауіптердің алдын алу болғандығында. Осы жерде ЕҚЫҰ-ның саяси маңыздылығы оның біркелкілігінде жатқанын айтып өту қажет. Ол тек қана саяси және әскери шиеленістердің алдын алып , әр түрлі аймақтағы дағдарыстан кейінгі жағдайды қалпына келтірумен ғана емес, адам өмірінің қауіпсіздігіне қатысты және экологиялық мәселелерді де реттеумен айналысатын Еуропадағы жалғыз құрылым. Қырғи-қабақ соғысы жылдарында ЕҚЫҰ ядролық дипломатия аумағынан шыға алған жалғыз ұйым болды [1.1б.].

1992 жылдың 30 қаңтарында Қазақстан Республикасы ЕҚЫҰ-ның мүшесі болып қабылданды. Бұл тарихи оқиға еліміздің 1975 жылғы Хельсинки қорытынды актісіне негізделген жалпыеуропалық үрдістерге еркін қатысуға, тәжірибе алмасуға деген ұмтылысын көрсетеді. Қазақстан ЕҚЫҰ-мен ынтымақтастық барысында үлкен жетістіктерге қол жеткізді. Атап айтқанда , ЕҚЫҰ Орталық Азиядағы экономикалық жағдайға қатысты , аймақтың нарықтық экономикаға өтуіне қатысты , экономикалық реформалар жүргізу ,адам құқықтарын қорғау өңірлік қауіпсіздік салаларында бірқатар семинарлар өткізді. ЕҚЫҰ мен Қазақстан Республикасының Үкіметі арасында өзара түсіністік меморандумына негізделіп , бұл ұйымның демократиялық институттары мен адам құқықтары жөніндегі бюросы Қазақстанда сайлау заңнамасын , соттық жүйені реформалау сияқты жұмыстарды атқаруда. Жылдан жылға ұшталып келе жатқан Батыс-Шығыс шиеленісі диалогында Қазақстан делдалдығы бағасыз [1.1б.].

Төрағалық жөніндегі шешім ЕҚЫҰ мүше мемлекеттерінің Қазақстанның әлемдік процестегі позитивті рөлі , оның құқықтық , демократиялық мемлекет құруға шынайы ұмтылыстарын ресми бағалауы болды. ЕҚЫҰ-ның тарихында бұл ұйымға мұсылман халқы басым түркі азиялық ел басшылық жасауда. ЕҚЫҰ-ның төрағасы ретінде Қазақстан күн тәртібіне мәдениеттер мен діндер арасындағы үндестікті жақсарту,шыдамдылықты нығайту мен дискриминацияның барлық түрлерімен күресу сияқты мәселелерді қосуда .

Қазақстан ЕҚЫҰ-ның реформаларының басты субьектісіне айналды , өйткені ол – ЕҚЫҰ дағы батыстың да , шығыстың да елдерімен жақсы қарым – қатынастағы және ешқайсысымен қайшылығы немесе территориялық таластары жоқ жалғыз және ішкі саясаты ұлтаралық және конфессияаралық тұрақтылықпен сипатталатын бірден-бір мемлекет.Қазақстанның төрағалығы ЕҚЫҰ-на ең алдымен ұлтаралық,дінаралық,тіларалық келісімнің үздік үлгісін береді.Сонымен қатар,Орталық Азиядағы қауіпсіздік пен тұрақтылыққа да игі ықпал жасауда [2.1б.].

ЕҚЫҰ ның төрағасы ретінде Қазақстанның алдында үш бағыттағы мәселелерді шешу міндеті тұр: әскери-саяси , экономика-экологиялық және гуманитарлық бағыт.

Халықаралық аренадағы ең өзекті мәселелердің бірі – ядролық қаруды таратпау режимін бұзу тенденцияларының байқалуы , және заңсыз негізде кейбір мемлекеттердің ядролық қаруды иемденуі (Пәкістан , Үндістан) ядролық қаруға ие болмаған мемлекеттердің әскери қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қажеттілік туғызады. Қазақстан Республикасы төраға ретінде қатысушы-мемлекеттердің әскери-саяси ынтымақтастығын ЕҚЫҰ- ның қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық форумымен тереңдетуге ұмтылуда. ХХІ ғасырдағы қауіпсіздік пен тұрақтылықтың қауіптеріне қарсы тұру жөніндегі ЕҚЫҰ Стратегиясының жүзеге асырылуына және бұдан басқа да ЕҚЫҰ құжаттарындағы принцип – нормалардың: «Әскери ақпаратпен жаһандық алмасу» , «Ядролық , химиялық және биологиялық қарудың таралмауын реттейтін принциптер» , қауіпсіздіктің әскери – саяси аспектілеріне қатысты ЕҚЫҰ- ның қауіпсіздік Кодексінің (1994 жыл Будапешт) орындалуына Қазақстан мүше - мемлекеттердің қатысуын ұйымдастыруға көп көңіл бөлуде. 1996 жылы қабылданған ХХІ ғасырдағы Еуропаға арналған ортақ және барлығын қамтитын қауіпсіздік моделі туралы Лиссабондық декларация Еуропада ядролық қарудан еркін аймақтарды құруға шақырады. ЕҚЫҰ- ның шеңберінде мемлекеттердің әскери – саяси ынтымақтастығын тереңдету мәселесі ЕҚЫҰ күн тәртібінің жеке бір мәселесі ретінде қарастырылуда , өйткені ұйымның негізгі міндеті – қауіпсіздікті қамтамасыз ету [2.1б.].

Қауіпсіздікті қамтамасыз ету механизмін жетілдіру мәселесін шешу де қажет, оның көмегімен қақтығыстардың алдын алып , Балқандардағы қанды қақтығыс секілді жағдайларға жол бермеуге көмегін тигізеді. Ол үшін Балқандардағы , Днестр бойы (Молдова), Таулы Қарабахтағы , Солтүстік Кавказдағы қақтығыстардың негізін түпкілікті зерттеп , зерттеу нәтижесі бойынша талқылау жүргізіп , ЕҚЫҰ- ның деңгейінде шешім қабылдаудың мағынасы бар[3.2б.].

ЕҚЫҰ- ның мүшелері болып табылатын Орталық Азия аймағының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесі де қазіргі таңда өте өзекті. Орталық Азия аймағына жақын орналасқан , тіптен бұл аймаққа кіретін Ауғаныстан Республикасы жөнінде сөз қозғап отырмыз. Бүгінде бұл мемлекетте ЕҚЫҰ-ның мүшелері болып табылатын мемлекеттердің көпұлтты күштері бұл елде қалыптасқан қарама – қайшылықтарды шешуге талпынып жатыр. Бұл мәселені ЕҚЫҰ-ның шеңберінде қарастыру және ол бойынша рационалды шешімдердің қабылдануы – бұл елде және аймақтағы шиеленісті азайтар еді.

Қазақстан болса , ЕҚЫҰ-ның Төрағасы ретінде ЕҚЫҰ құрылымын жетілдіру ісіне өз үлестерін қос алатын еді. Біз білетіндей , ЕҚЫҰ- ның Бас хатшысы өзінің өкілеті мен статусы бойынша ЕҚЫҰ- ның басты басқарушы тұлғасы емес , бірақ бұл лауазымның иесі ұйым қызметінің ағымдағы міндеттерін тиімді шешімдермен қамтамасыз ете алады. Сондықтан , 1992 жылы қызметі бекітілген ЕҚЫҰ Бас хатшысының өкілеттілігін кеңейтудің де мағынасы бар. Ал Төраға өкілеттілігінің мерзімі 3-4 жылға дейін ұзартылған жағдайда , Төрағамен және басқа да қатысушы мемлекеттермен қойылған міндеттерді шешуде көлемді , маңызды істер жасауда үлгеретін еді [3.2б.].

ЕҚЫҰ – еуропалық континентте қауіпсіздік пен ынтымақтастықты қамтамасыз ету мәселелерімен айналысатын беделді халықаралық ұйым. Басқа да континенттерде ЕҚЫҰ-на ұқсас ұйымдар қызмет атқаруда. Мысалы , құрылуына Қазақстан бастамашы болған , Азияда АӨСШК- Азиядағы өзара ықпалдастық пен сенім шаралары бойынша Кеңес жұмысын атқаруда. Ал Қазақстан еуроазияттық ел есебінде , АӨСШК құрылуына бастамашы болған ел ретінде , бұл екі ұйымның арасында байланыстырушы негіз ретінде өзін көрсете алады. Конференциялар мен семинарлар көмегімен бұл екі ұйым еуропалық және азиялық континенттерде қауіпсіздік пен ынтымақтастықты сақтау бойынша өздерінің тәжірибелерімен бөлісе алар еді. ЕҚЫҰ- ның атауы мен қызмет ету аясының басым көпшілігі азиялық ШЫҰ – Шанхай ынтымақтастық ұйымы ұқсас. Бір мезгілде ШЫҰ -на және ЕҚЫҰ-на мүше болған,қазіргі таңда ЕҚЫҰ-ның төрағасы ретінде Қазақстанның екі жақтың ынтымақтасуында байланыстырушы рөлін атқару міндеті тұр.

Сонымен бірге , ЕҚЫҰ- ның қоршаған ортаны қорғау саласындағы бағдарламаларын жүзеге асыруды жалғастыру да Қазақстан міндеттерінің бірі. ЕҚЫҰ жаһандық экологиялық мәселелерді, соның ішінде бұрынғы емей ядролық полигоны мен Арал теңізіне қатысты мәселелерді шешуде жағымды рөл атқара алады [4.1б.].

Әлемде азық – түлік дағдарысы дами түсіп, азық – түлікке деген бағалар көтеріліп, ЕҚЫҰ-ның құрамына кіретін елдерде де дағдарыс сезілетіні анық.Сараптамашылардың болжамы бойынша азық – түлік дағдарысы 2015 жылға дейін жалғасуы мүмкін. Сондықтан , бүгінг күнде азық - түлік дағдарысының өсуіне қарсы шаралар жөнінде мәселені ЕҚЫҰ -ның күн тәртібіне қоюымыз керек. Бүкіләлемдік экономикалық форумның Таяушығыстық сессиясында Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә Назарбаев азық – түлік қауіпіне байланысты Қазақстан жерін астық, күріш және басқа да дәнді – дақылдарды өсіру үшін қолдануға әр түрлі мемлекеттердің инвестициялар құюының мүмкіндігі туралы ұсыныс жасады. Бұл идеяны ЕҚЫҰ-ның қатысушы-мемлекеттерге де қолданыла алады. Олар да Қазақстан жеріне инвестицияларын құя алады. ЕҚЫҰ ның қатысушы-мемлекеттерінің шетелдік корпорациялары (АҚШ, Ұлыбритания, Норвегия және басқалары) Қазақстанның мұнай – газ өндірісіне көп мөлшерде қаржы инвестициялап, бұдан сол елдер мен олардың халықтары мен Қазақстан да пайдасын көреді. Осыны астыққа да қолдануға болады, және тек Қазақстан жерінде ғана емес, Ресей , Украина , Орталық Азия мемлекеттерінің жерінде жүзеге асыруға болады. Мемлекеттердің ынтымақтастығы арқылы азық – түлік дағдарысын жеңіп шығу ЕҚЫҰ қызметінің басты векторларының біріне айналар еді [5.11б.].

ЕҚЫҰ-ның барлық қатысушы-мемлекеттері жоспарлы экономикадан экономиканы басқаруда нарықтық әдістерді қолданатын экономикаға көшті. ЕҚЫҰ-ның батыстық қатысушы елдерінің нарықтық экономиканы жүргізуде үлкен тәжірибеге ие. ЕҚЫҰ-ның басқарушы органдарында нарықтық экономиканы жүргізудің тәжірибесін беру формаларын талқылауға болатын еді.[5.13 б.]

Еуропалық мемлекеттерінің теміржол рельстерінің ені ТМД мемлекеттерімен салыстырғанда, соның ішінде Қазақстанмен де салыстырып қарастырғанда ені бойынша әр түрлі екенін білеміз. Еуропадағы рельс абанының ені 1435 мм құраса, ТМД елдерінде ол 1520 мм құрайды. Еуроазиялық кеңістікте жыл сайынғы жүктердің қозғалысы 600 миллиард долларға бағаланады. Сонымен қатар, қаржы мен қатар уақыт та үнемделінбейді. ЕҚЫҰ -ның қатысушы мемлекеттері теміржол колеясының енін өзгертетін мемлекеттердің темір жол саласына инвестициялар құю мәселесін талқылап, Еуропалық Одақ, ЕурАЗ эқ – ТМД, БҰҰ-ның Еуропалық экономикалық комиссия (ЕЭК), Азия мен Тынық мұхиты үшін экономикалық және әлеуметтік комиссия (ЭСКАТО) , Еуропалық қайта құру мен даму банкі және Азиялық даму банкі потенциялдарын қолдану арқылы барлығын бірден емес біртіндеп жүзеге асыруға мүмкіндік бар.

ЕҚЫҰ -ның Төрағасы ретінде 1975 жылғы ЕҚЫҰ -ның алғашқы және негізгі құжаты Хельсинкилік Қорытынды актісі талап еткендей, Қазақстан да мемлекеттердің бұл жаһандық транспорттық экономикалықынтымақтастығының нығаюына айтарлықтай үлкен рөл атқарып, транспорттық жүйенің дамуына үлесін қоса алады [6, 35б.].

Қазақстанның 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға төрағалығы аталған халықаралық Ұйымға Шығыс Еуропа елдері мен ТМД мемлекеттерінің сенімін нығайтуды жоспарлауда. Қазақстан өзінің ЕҚЫҰ-ға төрағалығы кезеңінде, Ауғанстанды қоса алғанда, Орталық Азия проблемаларына назарды күшейтетінін және лаңкестікпен , ұйымдасқан қылмыспен , есірткі трафигімен , адам және қару – жарақ саудасымен күрес бағыттарында белсенді жұмыс жүргізу қажеттігін басты міндеттерінің бірі деп есептейді.Қазақстан Еуропа мен Азия арасындағы үндестікті сақтаушы ретінде Ұйымның рөлін нығайтуға талпынуда [2.1б].

Жоғарыда көрсетілген кейбір міндеттер Қазақстанның ЕҚЫҰ-да төрағалық етуінің басымды міндеттері ретінде белгілей аламыз,ал Қазақстан олардың міндетті түрде орындалуына бар күшін салуда.