Iii межпредметные связи в системе обучения географии каропа г. Н

Вид материала

Документы

Содержание Булдина н. э. Список литературы Паўлавец д. д. Мэта праекта Спiс лiтаратуры Яцухна в. i.

Подобный материал:

• Доклад по географии на тему «Межпредметные связи на уроках географии», 31.9kb.
• Межпредметные связи в процессе обучения математики, их классификация и реализация яблонская, 127.26kb.
• Белая Валентина Леонидовна Академия последиплом, 143.42kb.
• Межпредметные связи как средство совершенствования учебно-познавательного процесса, 554.51kb.
• Темы курсовых работ по дисциплине «Теория и методика обучения физике» Межпредметные, 19.14kb.
• Реализация межпредметных связей в процессе обучения информатике кемстач Елена Адамовна, 40.01kb.
• Методика обучения географии как наука: предмет, задачи, методы, связь с другими науками., 27.04kb.
• Франциска Скорины» Г. Н. Каропа биогеография с основами экологии дидактические материалы, 1285.09kb.
• Программа дисциплины теория и методика обучения географии опд. Ф. 04. 2 Цели и задачи, 420.27kb.
• Программа работы мастер-класса по теме: «Межпредметные связи в обучении истории и обществоведческим, 58.65kb.

^ БУЛДИНА Н. Э.

Гомельский государственный университет им. Ф. Скорины

г. Гомель, Беларусь


СТРАТЕГИЯ УСТОЙЧИВОГО РАЗВИТИЯ ТУРИЗМА В РЕСПУБЛИКЕ БЕЛАРУСЬ


Национальная программа развития туризма Республики Беларусь на 2001 – 2005 (2006 – 2010 гг.), утвержденная Постановлением Совета Министров Республики Беларусь № 2026 от 29 декабря 2000 г., предусматривает определение оптимальных задач, обоснованный выбор приоритетов и достоверное исследование ресурсов развития белорусского туризма.

Национальной программой развития туризма на 2006 – 2010 гг. предусматривается развитие экологического туризма, в том числе агроэкотуризма.

Важнейшей задачей развития туристско-рекреационной деятельности в Беларуси является сохранение ценных туристских и курортно-рекреационных ресурсов. Нерегулируемое туристско-рекреационное освоение природных территорий и территорий исторических мест и поселений, связанное со строительством зданий и сооружений для размещения и обслуживания туристов и отдыхающих, прокладкой туристских экскурсионных маршрутов, автодорог, инженерно-технических коммуникаций, приводит к значительным изменениям в природных экосистемах и трансформации природных ландшафтов.

Превышение допустимых нагрузок вызывает ухудшение состояния или разрушение ценных природных комплексов, недвижимых объектов историко-культурного наследия, приводит к снижению аттрактивности и комфортности среды обитания и перегрузкам исторических мест и центров поселений.

Несмотря на имеющийся туристский потенциал, выгодное геополитическое положение, наличие богатого историко-культурного и природного наследия, Беларусь занимает весьма скромное место на мировом туристском рынке. Современное состояние туризма в республике можно рассматривать как кризисное, характеризующееся резким падением объемов предоставления туристских услуг и ухудшением состояния материальной базы отрасли, сформированной еще в советский период.

Для дальнейшего развития туризма была разработана Схема комплексной территориальной организации туризма и отдыха Республики Беларусь. В этой связи был оценен туристский потенциал по населенным пунктам, городам, регионам и республике в целом, разработана классификация существующих типов туристско-рекреационных образований республики и отдельных регионов по ряду признаков (значению и роли в общей системе туризма и отдыха, профилю, составу и особенностям использования ресурсов, тенденций развития и т. п.). Параллельно определены существующие типы центров туристско-рекреационных систем республики и отдельных регионов по комплексу признаков, установлены параметры и закономерности перспективного развития отдельных типов туристско-рекреационных образований и их состав. Наконец, выделены основные планировочные оси, формирующие каркас национальной и региональных систем туризма и отдыха. По принципиальным показателям ранжированы перспективные территориальные системы туризма и отдыха. В процессе научных исследований собраны данные о наличии и состоянии туристско-рекреационных ресурсов Беларуси.

Природные туристско-рекреационные ресурсы Беларуси достаточно разнообразны. К ним относятся:

1) лесные, лесоозерные и лесоречные природные комплексы, расположенные в экологически чистых районах;

2) климатические особенности данных районов.

В настоящее время существуют некоторые проблемы в организации туристско-рекреационного дела. В стране еще мало рекреационных ландшафтов, в первую очередь – парков в городах. Оборудование и уровень благоустройства их не соответствуют современным требованиям. Недостаточно разнообразны места отдыха в пригородных зонах. Загородные рекреационные ландшафты не имеют удобных транспортных связей с жилыми районами городов. Отсутствие благоустройства в местах массового отдыха населения ведет к деградации ценных природных территорий.

Сегодня для туристско-экскурсионного показа используется менее 10 % историко-культурных памятников страны. Многие исторические объекты нуждаются в реставрации, благоустройстве прилегающих территорий.

Территории отдельных туристско-рекреационных образований не связаны системой центров и маршрутов в единую планировочную систему.

Отсутствует система контроля за состоянием природных территорий повышенного туристского спроса, уровнем нагрузок на территории вокруг объектов экскурсионного показа – охранных зон памятников. Инфраструктура обслуживания туристов на значительных по протяженности транспортных туристских маршрутах крайне не развита.

Отсутствует целостная система государственного управления сферой туризма и его нормативно-правового и организационного обеспечения, определяющая статус, условия развития и осуществления контроля за содержанием курортно-рекреационных зон и территорий.

Развитие туризма в Республике Беларусь должно основываться на тех его видах и формах, которые обеспечены соответствующими ресурсами. Стратегия развития туризма должна базироваться на мировом опыте и ряде нормативно-методических документов юридического и экономического плана, которые призваны способствовать развитию туризма и повышению интереса к нему как со стороны структур власти и общественных организаций, так и со стороны коммерческих структур (налоговое законодательство, правила землепользования, порядок обустройства экологических троп, стандарты на услуги и т. п.).

Важнейшими мероприятиями, проведение которых необходимо для успешной реализации стратегических планов устойчивого развития туризма на региональном уровне, являются:

– реконструкция гостиничного хозяйства и выбор альтернативных форм размещения туристов;

– расширение (модернизация) сферы туристских услуг;

– стандартизация и сертификация туристского продукта и туристских услуг;

– реорганизация системы учета и контроля рынка, определение наиболее перспективной и доходной категории туристов и приоритетных для развития видов туризма;

– организация рекламной кампании по популяризации туризма и его объектов в регионе (отечественный и международный рынок);

– проведение региональных и национальных туристских ярмарок и выставок;

– определение сельскохозяйственных и фермерских хозяйств (конеферм, звероферм и др.), на базе которых возможно развитие агротуризма (сельского туризма);

– подготовка региональных кадров для туристской отрасли;

– разработка проектной и научно-исследовательской документации по развитию, реставрации, реконструкции, модернизации объектов и территорий туризма;

– реабилитация ранее популярных, но утерянных туристских маршрутов;

– разработка новых маршрутов.


^ СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ


1. Ерчак, А. О. Туризм в Республике Беларусь: актуальные направления развития // Экономический бюллетень НИЭИ. – 2007. – № 6. – С. 77–89.

2. Зубачев, С. А. Современные тенденции развития туризма в Беларуси // Экономический бюллетень НИЭИ. – 2007. – № 3. – С. 51–57.

3. Тарасенок, А. И. Геоэкономика туризма / А. И Тарасенок. – Мн.: Четыре четверти, 2009. – 211 с.

4. Тарасенок, А. И. Экологический туризм и рекреационное природопользование в Беларуси: учеб.-методическое пособие / А. И. Тарасенок. – Мн.: ЕГУ, 2003. – 117 с.

.


^ ПАЎЛАВЕЦ Д. Д.

Гомельскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Ф. Скарыны

г. Гомель, Беларусь


ВАНДРОЎКА ПА СТАРОНКАХ «ПАЛЕСКАЙ ХРОНІКІ» ІВАНА МЕЛЕЖА


Гаворачы пра бесперапынную адукцыю, пра пошукі новых тэхналогій ў сістэме навучання вышэйшай і сярэдняй агульнаадукацыйнай школы, неабходна звярнуць увагу на міжпрадметныя сувязі, якія на сёння апынуліся амаль што забытымі. Яны, як падаецца, якраз будуць садзейнічаць далучэнню вучняў / студэнтаў да ўсебаковага вывучэння геаграфіі, гісторыі, прыроды, культуры свайго рэгіёна, сваёй малой радзімы. Гэта можна было б ажыццявіць на Гомельшчыне, да прыкладу, на ўроках беларускай літаратуры ў межах культуралагічнага праекта з умоўнай назвай «Падарожжа з «Палескай хронікай» І. Мележа ў руках».

Пачынаць працу можна з вельмі шчымлівага, шчырага прызнання нашага славутага земляка, які ў сваіх успамінах пісаў: «Ёсць ў кожнага свой мілы сэрцу куток, які з бегам гадоў не толькі не цьмее ў памяці, а становіцца як бы яснейшы, даражэйшы. Багата можа быць у чалавека за жыццё іншых куткоў, і больш слаўных, і больш выдатных, але гэты куток, і не слаўны, і не выдатны, можа, нічым не забываецца, не адступае ўдалеч; сярод іншых дарагіх, хвалюючых успамінаў – ён самы дарагі, самы шчымлівы! Куток гэты – тая хата, дзе мы вучыліся хадзіць, дзе чулі цеплыню матчыных рук і матчынага сэрца, куток нашага маленства.

З радасцю і болем пад’язджаю я кожны раз к родным сваім мясцінам. Ад Гомеля ці ад Мазыра… пачынаюцца гарады, станцыі, вёскі, на якія не магу не глядзець без хвалявання: Рэчыца, Васілевічы, Мазыр – для мяне не проста назвы паселішчаў, а як бы жывыя істоты, таварышы маладосці… Чым бліжэй вядзе дарога к Глінішчам, тым бліжэйшыя, даражэйшыя таварышы выходзяць насустрач – Юравічы і Хойнікі, Княжыца і Тунеўшчына. І нарэшце – родныя Глінішчы, дзе ўжо выходзяць насустрач такія таварышы, якія не названы на самых дасканалых картах, але якія моцна, на ўсё жыццё прапісаны ў сэрцы. Луцішчы, Тур’я, Канапельскае, Казекава, Перавельскі круг, Паўлаў круг, беразняк, балота, выганы. Гайкі гэтыя даўно сцёрты з зямлі так, што і пнёў не засталося, у рацэ вады па костачкі, «кругі» многія высахлі нашчэнт – і ўсё ж яны жывуць успамінам у сэрцы, шчымлівай, непатрэбнай тугой страты» [1, с. 499].

Вышэйзгаданы праект носіць інтэграваны культуралагічны характар. З яго дапамогай можна ахапіць такія галіны навукі, як геаграфія, гісторыя, экалогія, тапаніміка, архітэктура, мовазнаўства, ну, і, канечне ж, літаратуразнаўства. Праца над ажыццяўленнем праекта дазволіць далучыць вучняў / студэнтаў да пошукавай даследчыцкай дзейнасці, будзе абуджаць цікавасць да свайго краю, праз вывучэнне гісторыі роднай вёскі / раёна, іх геаграфічнага становішча, экалогіі, збор матэрыялаў пра знакамітых землякоў, фальклорную спадчыну сваёй мясцовасці. Каштоўнасць праекта і ў тым, што да працы можна, і неабходна, падключыць бацькоў, бібліятэкараў, настаўнікаў / выкладчыкаў іншых прадметаў, нават аднавяскоўцаў.

Ідэя праекта: немагчыма спасцігнуць «вялікае», не зразумеўшы і не адчуўшы «малое».

^ Мэта праекта: фарміраванне ў вучняў / студэнтаў нацыянальнай самасвядомасці, умення арыентавацца ў гістарычнай і культурнай прасторы, арганізацыя самастойнай дзейнасці па зборы, апрацоўцы і аналізе разнастайнай інфармацыі, афармленні матэрыялаў, выхаванне абярэжлівых адносін да помнікаў народнай духоўнай культуры, гісторыі, прыродных комплексаў.

Палессе – гэта ўнікальны край з багатай гісторыяй, адметнай, непаўторнай духоўнай спадчынай, якая мае шматвяковую традыцыю. Гэта край, які мае выключнае значэнне не толькі для Беларусі, бо тут, на думку Н. І. Талстога, знаходзіцца прарадзіма ўсяго славянскага свету. Да ўсяго, Палессе – гэта і непаўторны прыродна-ландшафтны рэгіён, багаты на своеасаблівыя назвы населеных пунктаў, водных аб’ектаў, балот, лясоў, якія патрабуюць фіксацыі і захавання, таму што многія ўжо зніклі, а іншыя знаходзяцца пад пагрозай знікнення.

Безумоўна, раманы названага цыкла – гэта мастацкія творы, у якіх шмат аўтарскага вымыслу, разам з тым тут захавалася шмат геаграфічных назваў, дакладных ці часткова змененых аўтарам, напрыклад: Алешнікі (Алексічы), Вадавічы, Глінішчы, Загалле, Крыцк, Курані (Каранёўка), Міхалі (Міхалёў), Мокуць (Моклішчы), Туманы, Юравічы.

А зараз разам з І. Мележам і яго героямі выправімся ў падарожжа па маршруце Курані (Каранёўка) – Алешнікі (Алексічы) – Глінішчы – Вадавічы – Юравічы. Найперш дамо слова географам, якія дакладна вызначаць дакладныя каардынаты названых населеных пунктаў, іх месцаразмяшчэнне, адміністрацыйную прыналежнасць. Напрыклад, в. Глінішчы – цэнтр Алексіцкага с/с за 26 км на З ад Хойнікаў; Алексічы / Алешнікі – вёска ў Алексіцкім с/с за 18 км на ПнЗ ад Хойнікаў, Курані – вёска ў Алексіцкім с/с за 20 км на ПнЗ ад Хойнікаў; Юравічы – за 31 км на ПдУ ад Калінкавіч.

Каб яшчэ болей нагрузіць географаў, можна даць заданне вызначыць геаграфічную шырату і даўжыню, скласці карту мясццовасці. Пасля да справы далучаюцца мовазнаўцы-тапанімісты, якія тлумачаць сэнс назваў паселішчаў, дзе адбываюцца асноўныя падзеі, апісаныя ў творы. Так, назва галоўнай вёскі, Курані, суадносіцца са словам курань «будан»; Мокуць (Моклішчы) – з дзеясловам мокнуць, гэта вельмі мокрае месца; Вадавічы пастаянна залівала вадой, якая доўга не спадала; Глінішчы – месца, дзе капалі гліну; Загалле – гэта мясцовасць, якая знаходзіцца за галам (чыстае месца, прастора); Юравічы хутчэй за ўсё названы так па імені першага заснавальніка ці ўладара паселішча; Алексічы і Міхалі – па родавых прозвішчах першапасяленцаў.

Затым у гутарку ўступаюць гісторыкі, якія расказваюць, што мястэчка Юравічы, вядомае з 1510 г. як спадчына зямян Сенькі і Федзькі Багданавічаў Сярбінавых, потым належала Касцюшковічу, С. Аскерку, разбуранае пад час казацкай вайны 1648 – 1651 гг. З 1683 г. мела каралеўскі прывілей на вольны гандаль і кірмашы. Пасля трох падзелаў Рэчы Паспалітай у складзе Расійскай імперыі, цэнтр воласці Мінскай губерні. Тут былі паштовая станцыя, прыстань, бальніца, мужчынскае і жаночае народныя вучылішчы, мураваны касцёл Раства Багародзіцы (у ім захоўваўся цудадзейны абраз Юравіцкай Маці Божай), Свята-Троіцкая царква, сінагога. У 1926 – 1931 гг. цэнтр Юравіцкай воласці Мазырскай акругі. Археолагі дададуць, што каля вёскі знаходзіцца група адных з самых старажытных на тэрыторыі нашай краіны археалагічных помнікаў – стаянак першабытнага чалавека, а таксама гарадзішча эпохі Кіеўскай Русі і курганны могільнік дрыгавічоў. Мастацтвазнаўцы раскажуць, што ў цэнтры вёскі на высокім узгорку левага берага Прыпяці ў 1717 – 1746 гг. езуітамі пабудаваны мураваны комплекс, у які ўваходзілі касцёл, кляштар і калегіум, што гэта цудоўны ўзор позняга беларускага барока, які захаваўся часткова і ў якім зараз месціцца жаночы праваслаўны манастыр Раства Багародзіцы, што дае надзею на яго аднаўленне і другое жыццё.

Галоўнае слова застаецца за літаратуразнаўцамі. Яны раскажуць пра грэблю паміж Алешнікамі / Алексічамі і Куранямі / Каранёўкай, якія па паўгода былі адрэзаныя ад другіх сёл, пра грэблю, насыпаную жыхарамі абедзвюх вёсак пад кіраўніцтвам Міканора Дамеціка, якая «звязвае разам сёлы, лясы, сенажаці. Звязвае людзей з людзьмі» [1, с. 373]. Дасюль захаваліся на ўскрайку Каранёўкі рэшткі цагельні, ля якой Васіль Дзятлік біўся з Яўхімам Карчом за лапік урадлівай зямлі, і тая самая грэбля. Кажуць, што яшчэ расце груша-дзічка, пад якой сустракаліся-мілаваліся Васіль і Ганна. Дарэчы будзе і апісанне Юравіцкага кірмашу, на якім Чарнушкі куплялі Ганне вясельныя строі: «На плошчы, акружанай драўлянымі і каменнымі будынкамі – крамамі і крамкамі юравіцкіх гандляроў і кааперацыі, было ўжо даволі густа вазоў і людзей» [1, с. 257].

Не менш маляўнічае апісанне Юравіч знаходзім другой частцы «Подыху навальніцы»: «Вулачка выводзіла Апейку на другую, трохі шырэйшую, таксама без бруку і тратуара … перад вачыма мяняліся хаты: найбольш старыя, найбольш пад гонтаю, усе драўляныя … выводзіла на брук галоўнай вуліцы, дзе быў і гаманкі дашчаны тратуар, і там-сям … камяніцы, дзе было тое, што вылучала паселішча з іншых» [2, с. 186 – 188]. Тут жа прыведзены цікавыя назіранні Апейкі аб талерантнасці палешукоў, аб асаблівасцях іхняй гаворкі, звычаях, аб рамёствах і занятках, аб зямлі, балотах і лясах.

Нам падаецца, што такое незвычайнае падарожжа не толькі садзейнічацьме паспяховаму засваенню зместу твора, але і навучыць юнакоў, дзяўчат захоўваць духоўны скарб сваёй Радзімы, памнажаць прыгажосць бацькоўскай зямлі, каб у сэрцах падлеткаў ніколі не сцёрся прывабны куток Бацькаўшчыны, каб яны імкнуліся занатаваць тое, што яшчэ жыве, цепліцца ў людской памяці.


^ СПIС ЛIТАРАТУРЫ


1. Мележ, І. Выбраныя творы / І. Мележ. Уклад., прадм. і камент. С. Андраюка. – Мн.: Беллітфонд, 2001. – 576 с.

2. Мележ, І. Подых навальніцы / І. Мележ – Мн.: Мастацкая літаратура, 1973. – 512 с.


^ ЯЦУХНА В. I.

Гомельскi дзяржаўны ўнiверсiтэт iмя Ф. Скарыны

г. Гомель, Беларусь


Геаграфія і ЛІТАРАТУРазнаўства: спроба

асэнсавання міжпрадметных сувязей


Геаграфічны складнік з’яўляецца вельмі важным пры вывучэнні лі­та­ра­ту­ры. Прычым гэта выяўляецца ў самых розных сітуацыях і кантэкстах, а так­сама на розных узроўнях адукацыi.

Часцей за ўсё геаграфічны матэрыял мае выкарыстанне пры вывучэнні бія­графіі пісьменніка. Звычайна ўказваецца (а пры наяўнасці геаграфічнай кар­ты – паказваецца) на месца (маёнтак, хутар, вёску, пасёлак і г. д.), дзе на­радзіўся і вырас майстар мастацкага слова, якія краявіды яго акалялі, як яны паўплывалі на станаўленне характару і свядомасці будучага пісь­мен­ні­ка. Пры гэтым абавязкова прысутнічаюць тапанімічныя рэаліі, прычым не толькі на­се­леныя пункты, але і больш дробныя адзінкі (як, напрыклад, рэчкі, уро­чыш­чы). Асаблівую важкасць і значнасць гэта набывае ў сітуацыях, калі га­ворка вядзецца аб знаёмых рэцыпіентам (школьнікам, студэнтам) мяс­ці­нах.

Пры знаёмстве студэнтаў фі­ла­ла­гіч­на­га факультэта Гомельскага дзяржуніверсітэта з біяграфіяй нашага зем­ля­ка, народнага пісьменніка Беларусі Івана Пятровіча Шамякіна фігуруюць на­звы вёсак і пасёлкаў (Карма, Церахоўка, Пракопаўка, Церуха і інш.), якія доб­ра вядомыя (альбо часта «на слыху») многім з прысутных. Адназначна, што пазнаваўчая актыўнасць у дадзенай сітуацыі ўзрастае, прычым над­звы­чай моцна.

Наступны ўзровень (і адпаведна кантэкст) – гэта мастацкі твор. Пры­чым тут можна вылучыць некалькі адносна самастойных (хоць і цесна па­між сабою звязаных) момантаў.

Па-першае, многія з мастацкіх твораў з’яўляюцца ў выніку сво­е­а­саб­лі­ва­га натхнення ад мясцовасці, дзе яны ўбачылі свет. Прычым дадзенае нат­х­ненне трэба разглядаць у шырокім сэнсе: гэта не толькі эстэтычнае су­зі­ран­не мясцовасці, любаванне ёю і замілаванне ад яе, а і наогул спрыяльная ат­масфера для творчасці. У якасці прыкладаў мы можам нагадаць творы вей­марскага перыяду І. В. Гётэ, болдзінскі цыкл вершаў А. С. Пушкіна, ляў­коў­скі лірычны цыкл Янкі Купалы і інш.

Мастацкая літаратура мае ў сваім складзе творы, дзе пэўная мясцовасць не толькі спрычынілася да іх напісання, выступіла крыніцай натхнення, але і са­ма стала аб’ектам адлюстравання.

Сярод беларускіх твораў найбольш яс­кравымі ў гэтым плане з’яўляюцца «Новая зямля» Якуба Коласа і «Па­лес­кая хроніка» Івана Мележа. У абодвух гэтых аўтараў мы су­с­т­ра­каем сапраўдныя назвы вёсак, мясцін, урочышч і іншых та­поніма-геаграфічных рэалій.

Сапраўднага і высокакваліфікаванага філолага нельга ўявіць без доб­ра­га ведання геаграфіі, якая патрэбна пры засваенні многіх дысцыплін лі­та­ра­ту­разнаўчага цыклу.

Вывучэнне гісторыі замежнай і айчыннай літаратуры су­п­ра­ва­д­жа­ец­ца указаннем на шматлікія краіны і гарады ў межах пэўнай краіны, а то і цэ­лага кантынентальнага рэгіёна.

Пры засваенні тэорыі літаратуры таксама патрэбны добрыя веды па геаграфіі. Грунтоўныя геаграфічныя па­з­нан­ні абавязковыя пры вывучэнні гісторыі і метадалогіі лі­та­ра­ту­ра­з­наў­с­тва: упамінаюцца шматлікія краіны і гарады, дзе ўзнікалі лі­та­ра­ту­ра­з­наў­чыя школы, прычым не толькі ў межах еўрапейскай цывілізацыі, але і ў кра­інах старажытнага Усходу (Індыя, Кітай).

Пры знаёмстве з тэорыяй лі­та­ратурнага працэсу мы «падарожнічаем» са студэнтамі практычна па ўсім све­це (Еўропа, Азія, Паўночная і Лацінская Амерыкі, Афрыка), «апус­ка­ю­чы­ся» часам не толькі да вялікіх культурных рэгіёнаў на тым ці іншым кан­тыненце, але і да канкрэтных населеных пунктаў (гарадоў).

Лiтаратурнае кра­я­з­наў­ства нельга ўявіць без геаграфічнай карты вывучаемага рэгіёна. Да­дзеная дысцыпліна займае сваё, прычым досыць адметнае, месца ў агуль­ным комплексе дысцыплін, што займаюцца вывучэннем таго ці ін­ша­га краю.

Пазнаючы, адлюстроўваючы і ацэньваючы рэчаіснасць у яе жывой гіс­та­рычнай дынаміцы, мастацкая літаратура звяртаецца вельмі часта да кан­к­рэт­нага геаграфічнага рэгіёна, што мае свой непаўторны воблік. Як пра­ві­ла, гэты зварот абумоўлены «паходжаннем» пісьменніка з гэтага рэгіёна (на­раджэннем у ім). Жыццё, гісторыя, прырода, культура, быт, норавы род­на­га края (рэгіёна) становяцца, як ужо адзначалася вышэй, для пісьменніка кры­ніцай натхнення, набываюць эстэтычную значнасць, уздзейнічаюць на твор­чы працэс. Ва ўяўленні мастака слова дадзеныя мясціны становяцца ата­ясамленнем усёй яго вялікай радзімы. Менавіта яны найперш «пад­сіл­коў­ваюць» патрыятычныя пачуцці пісьменніка. Без ведання гэтых мясцін нель­га глыбока пранікнуць у творчую лабараторыю пісьменніка, зразумець яго характар, асаблівасці светасузірання і светаўспрымання.

Сусветную вядомасць набыло выказванне І. В. Гётэ аб тым, што калі хочаш зра­зумець паэта (пісьменніка і наогул мастака ў шырокім сэнсе), дык ад­п­раў­ляйся на яго радзіму. Родны край узбагачае творчасць пісь­менніка, а таксама многае вызначае ў фарміраванні яго светапогляду, твор­чага метаду, почырку і стылю. У сваю чаргу, пісьменнік сваімі творамі і на­огул усёй дзейнасцю актыўна ўплывае на жыццё краю, на яго культуру, гіс­тарычны лёс. Вывучэнне дыялектычных узаемасувязей пісьменніка і яго род­нага краю дае часта вельмі шмат для высвятлення законаў развіцця лі­та­ра­туры і грамадства, для правільнага ўспрыняцця і разумення лі­та­ра­тур­ных з’яў, для вывучэння біяграфіі пісьменнікаў і гісторыі айчыннай куль­ту­ры ў іх канкрэтным выражэнні.

Асноўнымі крыніцамі літаратурнага краязнаўства, акрамя ўласна тво­раў, у якіх адбіліся родныя для пісьменніка мясціны, выступаюць дзённікі і пісь­мы самога аўтара, перыёдыка, мемуары родных, блізкіх і знаёмых мас­та­ка. Не на апошнім месцы стаяць архіўныя дакументы.

Літаратурнае краязнаўства Гомельшчыны хоць і мае ў сваім актыве шэ­раг прац (найперш выкладчыкаў Гомельскага дзяржаўнага універсітэта імя Ф. Ска­рыны ў асобах В. І. Смыкоўскай, В. С. Генаш; у апошнiя гады ў дадзеным накiрунку многа зроблена прафесарам І. Ф. Штэйнерам, але i зараз чакае сваіх сур’ёзных даследчыкаў.

У літаратуразнаўства і геаграфіі як прад­метаў выкладання ў сярэдняй і вышэйшай школе шмат кропак су­да­к­ра­нання, якія ў выніку дазваляюць больш глыбока пранікнуць у сутнасць з’яў, па-сапраўднаму спасцігнуць і асэнсаваць іх.