Выступления
| Вид материала | Документы |
- Положение о конкурсе исполнительского искусства Организатор конкурса, 74.57kb.
- Лекция. Гейдар Джемаль, 632.26kb.
- Программа Дата Форма занятий Тема выступления Место и время выступления 15., 22.47kb.
- По материалам выступления министра Салихова, 87.71kb.
- А. А. исполнительный директор ропкр. Для просмотра презентации выступления необходима, 956.04kb.
- Заслушав и обсудив выступления руководителя Управления, гос, 21.46kb.
- Тюрина Андрея Сергеевича для выступления на заседании закон, 727.84kb.
- 6 8 чел в одной комнате(общие баня) Люкс: 2 3чел в одной комнате(кондициаюер душ), 66.02kb.
- Материалы выступления Председателя Комитета внешних связей Министерства экономики Республики, 84.39kb.
- Мишель Фуко Интеллектуалы и власть (Избранные политические статьи, выступления и интервью), 3971.51kb.
Мясникова И.Ф.
МБОУ «Аксубаевский лицей», п.г.т.Аксубаево,
Республика Татарстан
Что же мы можем понимать под словами гражданско — патриотическое воспитание детей? В первую очередь, я, как педагог, работающий с детьми младшего школьного возраста должна и обязана воспитывать в детях такие качества, как честность, смелость, мужество, любовь и уважение к родителям, к старшим и друг к другу. Сейчас дети совершенно не заинтересованы в том, чтобы добросовестно пройти армию и они даже не хотят знать, что такое армия. Года идут и кто же будет защищать нашу Родину в будущем? Над этим вопросом мы должны задуматься и в первую очередь воспитывать настоящего гражданина нашей всемогущей Родины с раннего детства. Работа ведется с детьми из года в год, на примерах героических поступков пионеров — героев, проводя различные мероприятия, которые способствуют осмыслению общечеловеческих ценностей, осознанию личной причастности к человечеству, пониманию своего «Я».
Кризис в сфере воспитания, отсутствие мировоззренческо-идеологических основ и единых концептуальных положений в патриотическом воспитании требуют осмысленного подхода в применении различных форм и методов работы, использование межпредметных связей и усиление воспитательной роли уроков гуманитарного цикла в образовательном процессе. К гражданско - патриотическому воспитанию во внеурочное время относится: участие обучающихся в работе различных кружков, секций и мероприятий патриотической направленности. Наряду с введением новых форм и методов воспитательной работы необходимо использовать положительный многолетний опыт в организации различных мероприятий и уроков , например: лагерей юных спасателей, туристических походов и слётов, детских игр и соревнований.
Задача патриотического воспитания как форма обязательной подготовки граждан к военной службе преследует конечный результат - готовность юношей к защите Отечества, которая представляет собой комплекс морально - психологических, военно - технических и физических качеств, способность к их мобилизации в экстремальных условиях.
Работа по патриотическому воспитанию строится с учётом специфики данной школы. Поэтому нельзя забывать и об эстетическом воспитании защитника Отечества и о здоровом образе жизни.
Эстетические взгляды являются органической частью духовно развитой личности. Они служат руководством в оценке прекрасного и в жизни, и в искусстве. Решая конкретные задачи эстетического образования в школе, можно способствовать решению других задач нравственного развития личности, т. е. на практике может осуществляться комплексный подход к воспитанию школьников, в том числе и патриотическому.
Поэтому патриотическое воспитание находится во взаимодействии со всеми другими видами воспитания: нравственными, трудовыми, правовыми, экологическими, физическими, художественными, эстетическими и др.
В этом и заключается разнообразие форм и методов патриотического воспитания в школе с изучением музыки, ИЗО, хореографии и др.
На протяжении многих лет работы внеурочная воспитательная работа с учащимися строится на основе разнообразных форм и методов:
- организация и проведение тематических бесед, классных часов;
- организация и проведение диспута, дискуссий на нравственные и этические темы;
- организация и проведение встреч с интересными людьми, участниками Великой Отечественной войны;
- подготовка и проведение походов, посвящённых изучению родного края, ее истории и культуры;
- организация и проведение конкурсов творческих работ, стенгазет к праздничным датам, уроки мужества, экскурсии в музей, часы общения.
В воспитании детей также играют большую роль гражданско-правовые нормы. Они позволяют упорядочить общественные отношения, поведение людей, определяют, что "можно", а что "нельзя", каким образом надо поступать в той или иной жизненной ситуации. С первых шагов, которые ребенок делает самостоятельно, выбирая способы поведения, знание норм права должно оказывать ему помощь. Обладание правовыми знаниями способствует накоплению опыта добрых дел и поступков, гуманных отношений со сверстниками и взрослыми.
Становление гуманистических ценностных ориентаций должно способствовать формированию у младших школьников таких свойств личности, как:
-чувство собственного достоинства, уважение к себе;
-требовательность к себе, ответственность;
-отрицательное отношение к унижению, оскорбительному обращению;
-протест против любых проявлений насилия, стремление защитить свою честь;
-жизнестойкость, уверенность в себе;
-самообладание при промахе, ошибке;
-умение не падать духом при неудачах;
-умение радоваться жизни;
-вера в добро, в справедливость.
Знакомство учащихся с правовыми нормами позволяет более успешно решать задачу формирования нравственных свойств личности. Например, изучение системы прав, предоставляемых гражданам, способствует развитию чувства собственного достоинства, а изучение обязанностей - формированию ответственности.
Сегодня школа обязана обучать правовой культуре, как учащихся, так и родителей. .
Систематическая работа с учащимися по приобщению их к деловому режиму повышает общественную активность, укрепляет их гражданскую позицию. Все учащиеся имеют общественные поручения.
Гражданин! В этом слове – весомость, размах, высота.
Тот достоин его, чья душа пред Отчизной чиста.
Гражданин! Нет не титул наследный, а гордое званье:
В нём и совесть, и честь,
И родного народа признанье.
Т. Абдрахманова..
Мы, педагоги, должны вести работу так, чтобы и в наши дни возвращались романтика и разговор о патриотизме, отваге, что необходимо и в мирной жизни.
В классе провожу мероприятия: «Корни моей семьи», «Традиции семьи», «Здоровый образ жизни» «Я маленький гражданин России» и другие, викторины «Колесо истории», «Счастливый случай», час общения «День пожилого человека», и другие. Так же необходимо устраивать открытые родительские дни, совместные праздники и развлечения, организовывать выставки родителей и детей: «Ребенок учится тому, что видит у себя в дому», «Хозяюшка», «Художница»,проводить праздники: «А ну-ка, мальчики», 8 Марта,9 Мая,23 февраля - «День защитника Отечества» читать книги о героических подвигах детей во время войны, инсценирование песен, например «В землянке.».
Использую наглядно- информационные формы работы: выставки детских работ по теме «Улыбка мамочки моей», «Мы с папой моим большие друзья», фотогазета «Счастливое мгновенье»
Без любви к Родине и уважения к её истории и культуре невозможно воспитать гражданина и патриота своей Родины, сформировать у детей чувство собственного достоинства, положительных качеств личности, а любовь к Родине воспитывается, прежде всего, через любовь к родному краю, родным местам. Любовь к родному поселку Аксубаево, гордость за свою страну имеет огромное значение для развития личности ребёнка.
С первого класса на уроках и мероприятиях по гражданско-правовому воспитанию даю первоначальные представления о родном крае, о Родине, знакомлю с понятиями «гражданин», «государство», «законы», «права и обязанности», «декларация прав ребенка», «государственные символы: герб, флаг, гимн».
На таких мероприятиях дети должны почувствовать, что они являются частью народа огромной страны, что они граждане России, россияне. Начинаю знакомство детей с малой Родины – поселка, где они живут, и постепенно подвожу к пониманию того, что наш поселок часть большой страны, а дети – жители России, граждане страны, у которого есть права и обязанности. Что нас объединяет и делает гражданами одной страны? Это общая территория, единый язык, законы.
На классном часе на тему «Права и обязанности маленького гражданина» через различные виды работ детям были разъяснены понятия «права», «обязанности». Ученики, как граждане России имеют право на образование. Главная задача школы – вырастить из учеников достойных граждан своей страны. Главная задача школьников – старательно учиться. Решая проблемные ситуации, школьники уяснили, что кроме прав у них есть и обязанности. Они должны бережно относиться к своей школе и своему классу, стремиться внести посильный вклад в то, чтобы они были красивыми и чистыми. Школьники должны следить за своим внешним видом, поддерживать порядок на своём рабочем месте и соблюдать правила поведения в школе.
Структура и организация данного воспитательного процесса строится с учётом различных возрастных категорий учащихся, в связи со специфическими особенностями и задачами формирования готовности к защите Отечества у учащихся разного школьного возраста.
Процесс формирования готовности к защите Отечества у младших школьников строится с учётом у них пока ещё ограниченного жизненного опыта, характера и объёма полученных знаний, общих задач обучения и воспитания. Эффективность его в этот период обусловливается, прежде всего, тесной связью с выполнением учебных, общеобразовательных задач. Воспитательный эффект всех форм патриотического воспитания будет зависеть от того, насколько системно будут формироваться знания ребят о защите Отечества, их нравственное, эмоционально - волевое отношение к деятельности по защите Родины. Задача заключается в том, чтобы, опираясь на высокую эмоциональность, впечатлительность и восприимчивость, развить у них чувства восхищения воинами РА, вызвать желание в будущем встать в их ряды.
Повседневно воспитывая в молодом поколении высокие гражданские и нравственные принципы, мы тем самым формируем в учащихся качества будущего воина, защитника Родины. Поэтому процесс воспитания рассматривается в единстве , во взаимосвязи с различными направлениями учебно-воспитательного процесса.
Патриотическое воспитание в начальной школе на основах изучения и сохранения природного наследия
Набиева З.М.
МОУ НОШ с.Новый Сардек
Республика Татарстан
I.Патриотизм һәм Туган ил.
II.Чишмәләр тарихын өйрәнүгә ихтыяҗ.
III.Укучылар белән эзләнүле иҗади эш: чишмәләр тарихы.
1.Чәти чишмәсе. 2.Шәйдәүләт чишмәсе. 3.Урман чишмәсе.
IV.Патриотизмның беренче шытымнары.
I.Хәзерге заман дидактик системасының төп идеясы булып баланың акылы,ихтыяр көче, хис-тойгылары үсеше тора. Эстетик,әхлак,интеллектуаль хисләр үсеше укучының рухи байлыгын тәшкил итә.”Рухи байлык” төшенчәсе иң беренче чиратта патриотизм хисенә таяна. Башлангыч класс укучыларында патриотик хисләр тәрбияләү-хәзерге заманда иң актуаль проблемаларның берсе.Социаль адаптация,тормышта үз урыныңны табу, шәхес буларак камилләшү кебек бербөтен процесста патриотик хисләр тәрбияләү проблемасының үз юнәлешләре,формалары,алымнары бар.
Патриотизм-Туган илеңне ярату,аның белән горурлану ,Туган илгә бирелгәнлек, аның мәнфәгатьләрен кайгырту ул.”Патриотизм” төшенчәсенең тамырлары бик тирәндә ята. Платон Туган илне әти-әнигә тиңләгән. Хәзерге заманда патриотизм-шәхеснең рухи казанышы,аның үсеш дәрәҗәсен характерлаучы һәм аның Ватан өчен актив эшчәнлегендә чагылучы сыйфат.
Башлангыч сыйныф укучыларын без,башлангыч сыйныф укытучылары, Туган ил әти-әнидән,туган өйдән,мәктәптән,туган авылдан башлана дип өйрәтәбез.Туган ил ул-безнең уйнап -үскән болынлыкларыбыз,каз бибие саклаган су буйларыбыз,велосипедта чапкан урамнарыбыз,балык тоткан күлләребез,чыр-чу килеп су коенган буаларыбыз,көтү көткән болыннар,таулар,әлсерәгәч,сусауны басучы чишмәләребез, безнең сабантуйларыбыз,күңелле итеп сөлге җыюлар,безнең бәйрәмнәребез.Болар безгә барысы да кадерле ,якын.Алар безнең әти-әниләргә әби-бабайлардан мирас булып калган, ә әти-әниләрдән безгә калачак.Әби-бабайлар боларның барысын да кадерләп саклаганнар.Безнең бурычыбыз: ата-баба хезмәтен аяк астына салып таптамау,хөрмәт итеп алардан калган рухи һәм табигать мирасын кадерләп саклап һәм кайгыртып тору,аны өйрәнү.Шулай булганда гына безнең авыл яшәячәк,үсәчәк.Авылны без карамасак,бездән киләчәк буынга нәрсә кала соң? Бездән киләчәк буын нәрсәгә өйрәнә? Менә шундый сорауларга җавап табып укучыларда патриотизм хисләре тәрбиялибез .
. II. Соңгы елларда мин яши торган Яңа Сәрдек авылы зур үзгәрешләр кичерә. Авылыбызда яңа башлангач мәктәп салынды, балаларның сөенеченә чама юк. Клуб ремонтланды, чишмәләр төзекләндерелде, юллар рәтләнә башлады.Бу эшләрне башлап йөрүчеләр ничек патриот булмасын? Нур өстенә нур булып яңа мәчет ачылды. Анда балаларга дин нигезләре өйрәтелә башлады. Иманлы балалар әти- әнигә игелекле, кешеләргә мәрхәмәтле, киләчәге өметле була. Туган өеннән читтә яшәүчеләр авылга ешрак кайта башлады, бездәге уңай үзгәрешләр аларга җан тынычлыгы бирә, туган авыллары белән горурланалар. Сабантуй бәйрәмнәрен көтеп торалар. Кайткан бере авылдагы үзгәрешләр, яңалыклар белән кызыксына, чишмә буйларына төшеп йөри, үзенең балачагын искә төшерә, яшьлек хатирәләре белән уртаклаша. Кунаклар чишмә суыннан чәй эчәргә ярата, савытларга тутырып алып китә, чишмә суын кадерләп саклый. Балалар кунаклардан бер адым да калмый. Күңелдә шушындый сораулар туа:
-Ни өчен кешеләр чишмәләргә магнитка тартылган кебек тартыла? - Балалар үсеп җиткәч, чишмә янында нәрсә сөйләрләр? Телевизор карап, компьютерда уйнап утырдык дипме? Үзем сыйныф җитәкчесе булып торган 4 нче сыйныф укучылары белән авылыбыз чишмәләре тарихын өйрәнергә булдык: ни гомер агалар, ничек сакланганнар, ничек файдаланылган, кемнәр караган, нинди вакыйгалар булган, ни өчен соңгы елларда чишмәләргә игътибар артты, ни өчен кеше чишмә суын эчәргә тырыша?
Шушы бурычлар белән бергә түбәндәге максатлар куелды:
1). Чишмәләр тарихын өйрәнү- авыл тарихын өйрәнү ул. Балаларда патриотик хисләр: туган авылыбызны ярату, аның белән горурлану, аны тагын да матуррак итү теләге тәрбияләү.
2). Укучыларда табигатькә сакчыл караш тәрбияләү. . Чәчәкләр үстерү, хезмәт тәрбиясе бирү.
3). Өлкәннәр, чит кешеләр белән аралаша белү күнекмәләре булдыру.
4)Үзеңнең тормышыңны башка чордагы яшьтәшләреңнеке белән чагыштыру.
5). Халкыбыз мәкальләре, җырлары, табышмаклары аша гореф- гадәтләргә хөрмәт һәм тугры булып калу хисләре тәрбияләү.
Чишмәләр тарихын өйрәнүне чишмәләргә экскурсиядән башладык. Өлкән яшьтәге авыл кешеләре белән очраштык, чишмәләр турында төрле мәгьлүмат җыйдык, аларны тупладык, чагыштырдык. Язын чишмә тирәсен җыештыруда, чәчәкләр утыртуда катнаштык. Җырлар, шигырьләр, әйтемнәр, табышмаклар, фотоматериаллар тупладык. Чишмәне, аның тирә- юнен, җәен, көзен, кышын күзәтеп бардык. Су, чишмә темасы белән бәйләнгән уеннар уйнадык. “Су буе” исемле фольклор кичәсе әзерләдек. Башка халыклар культурасы белән таныштык:Чәти авылында керәшен татарлары яши, ә Урман чишмәсенә мари авылы Алдар якын.
III.1. Туган авылым Яңа Сәрдек Кукмара районының төньяк көнчыгыш өлешендә урнашкан. Авылыбызда өч чишмә бар. Алар авыл кешесенә уңайлы булсын өчен өчесе өч төрле җирдә. Нәрсә соң ул чишмә?
-Җир астыннан бәреп чыга торган су. Урманда, басуларда, болыннарда йөреп сусагач, чылтырап аккан чишмә буена килеп чыксаң, суның , чисталыгына карап, аның җирдән бәреп чыгуын күреп, сүзсез калып торасың. Ә аның суын татып карагач, нинди салкын, нинди тәмле икәнен тоясың. “Челтер- челтер чишмә ага. Авылда туып-үсеп, читтә яшәгән кеше һәрвакыт туган җирен искә төшерә. Кушучлап тәмле суын эчкән, бала чактан ук күңеленә моңлы җыры белән кереп урнашкан таныш чишмәсен күз алдына китерә.Аны туган җиренә челтерәп аккан шул чишмәләр тарта. Һәр авылның үз чишмәсе бар. Кешеләр чишмәләргә матур- матур исемнәр биргән... -Туган як чишмәсе, магнит кебек, ераклардан үзенә тарта”,-дип яза Касыйм Тәхау.
Авылның югары очыннан 200 м өстә Чәти авылында Чәти чишмәсе ага. Авылның югары очында яшәүчеләр һәм Чәти кешеләре шушы чишмәдән су эчә. Моннан 250- 300 еллар элек Чәти исемле кеше шушы җирләргә килеп урнашкан. Ул күрше мари авылы Айбулатка балта эшенә йөргән. Чишмәне күреп, чишмәсе дә бар икән, урыны да уңайлы икән дип, шул елга буенда йорт салган, гаилә корып җибәргән. Шуннан бирле бу авыл халык телендә Чәти (документта исеме Югары Китәк) дип, ә чишмәсе Чәти чишмәсе дип йөртелә. Чәти авылы артык үсеп китә алмаган. Элек печән табуы бик авыр булган заманнарда атларны төнлә көткәннәр, эшкә дә көтүдән генә алып киткәннәр. Чәти кешеләренең атларына төнлә Шүрәле утырып йөргән, шуңа күрә иртә беләнгә атлар хәлсез булганнар. Чәтиләр атларына сумала сылап чыгарганнар. Шуннан соң аларны Шүрәле “Бу авыл 18 йорттан артмасын” дип, каргаган имеш. Чәти гел 18 йортлы булып торган, хәзер 11 йортлы. “Гел урман әрчеп йорт салганнар, Шүрәлесе дә булгандыр” ди, Сайна әби. Урманнар арасында булгач, Чәти авылын тирә- юнь авыллары белмәгән дә. Бервакыт Яңа Сәрдеккә югары очтан йомычка агып төшкән. Агым буенча менеп карагач, Чәти авылына тап булганнар. Ул вакытта анда 18 йорт булган.
Чәти чишмәсе Сайна апа (1929 елгы) белгәннән алып таш ярып чыккан, агач улактан аккан. Гел шул чишмәдән су эчкәннәр, балалар чишмә янында шау- гөр килеп уйнаган. Чишмә астыннан үзле ак балчык чыккан. Аның белән мич башларын сылаганнар, мичләрне агартканнар. Бервакыт “чишмә күчә икән” дигән сүз киткән, һәм ак балчык алуны туктатканнар. Авылымның югары очында яшәүчеләр кышкы кар- бураннарда да, салкыннарда да чишмәгә сукмакны өзмәгәннәр.
Чишмәнең чылтыраганын тыңлап, ишетеп, карны казып су алганнар. “Чиләкнең өчтән бере бозланып ката, өйгә кайтсаң, өй ишеге бозланып каткан.” “Ишекне ач!”,-дип кычкырам. Өйдән “Ач булсаң, ашап кил!”,- диләр иде,”- дип сөйли Гыйлембану әби.
Вятка аланы шәһәренә күчеп киткәнче 1990 елларга кадәр чишмәне Никонор абый карап торган, аннары ул эш Люба апага калган.
Еллар узган, елга ярлары ишелә, чишмә суы кими, кышын ката башлаган. Авылыбызда яшәүче фермер Гарифуллин Илһам 2007 елда чишмәне буралап, татар халкына хас бизәкләр белән матурлап ясап куя. Кырыена агачлар утырталар, коймалап алалар. Без- Яңа Сәрдек авылы башлангыч мәктәбе укучылары утырткан агачлар да үсә анда.Чәти чишмәсенең суы әйбәт, шифалы, тирә- юнь авыллардан килеп алалар.
Яңа Сәрдек авылының сыер көтүе көн саен Чәти чишмәсе яныннан үтә. Җәйге эссе көннәрдә көтүчеләр чишмә суы эчеп хәл алалар, көч җыялар. Ә инде арып- талып, кызарып-пешеп көтү артыннан кайтканда авылга керер алдыннан чишмә сине җырлап каршы ала, аның суы арыганлыкларыңны оныттыра, 100 сыерлы көтү көтү кызык эш булып тоела башлый.
2. Авылның нәкъ уртасыннан 200 м читтәрәк Шәйдәүләт чишмәсе ага. Шәйдәүләт чишмәсе дә борынгы чишмә. Аны башта Шакир абый, Сабир бабай, соңарак Самигулла бабай белән Фәтхелислам абзый, ахырдан Шәйдәүләт абый карап торган. Бабайлар заманыннан ук чишмәне гел карап, чистартып торганнар: буралап алынган, өсте ябулы булган, буралары гел юылудан ап-ак булып елкылдап торган. Чишмә ага торган елга да чиста сулы, балыклы булган. Балалар чишмәгә хәтле генә йөргәннәр, чишмәне узып китәргә курыкканнар, чишмә артында җен бар дигән сүз йөргән. Ә чынлыкта исә анда билдән печән үскән. Печәнне атларга ашатканнар. Чишмә янында баштарак җыен, соңыннан сабантуйлары уздырылган. 1951 нче елны чишмә яныннан узучы юл буенча утыртылган каен посадкасы чишмә суын эчеп сусавын баскан юлчыларны үз күләгәсендә ял иттерә.Күпчелек халык эчәргә суны Шәйдәүләт чишмәсеннән ташыган. “Ул вакытларның матурлыгы. Аргы яклар, авылның урта тирәсендә яшәүче апалар, әбиләр чигүле яулыкларын артка бәйләп, ак алъяпкычларын җилфердәтеп бер- бер артлы тезелеп чишмәгә төшәләр иде. Авыл тагын да ямьләнеп китә иде”- дип, искә ала Гөлниса абыстай. Ак керләр чайкарга, ачы катык, ком белән самавыр агартырга, ак он ясау өчен бодай юарга апалар- әбиләр су буена барганнар. Балалар бәбкә, бозау, сыер саклый- саклый нинди генә уеннар уйнамаганнар да, нинди генә йолалар үтәгәмәгәннәр. Ул вакытларын искә алганда әби- бабайлар яшәргән сыман булалар.
2006 нчы елда Шәйдәүләт чишмәсе күпләрнең теләп йөри торган урынына әверелде. Аны борынгы болгар бабаларыбыз яшәгән заманга хас төсмер биреп чын таштан матурлап ясап куйдылар. Баскычларыннан төшеп- менеп су алып кайтулары шундый күңелле! Чишмә җәен чәчәкләргә күмелеп утыра. Яз көне без дә чәчәк утыртабыз, җир казыйбыз, су сибәбез, чишмә янын чистартабыз. Ә чишмәнең суы тәмле, йомшак, юшкыны юк. “Чәйне шәп чыгара”- дип мактыйлар.
Чишмәгә яңа тормышны Кукмара муниципаль районы хакимияте башлыгы Равил абый Рахматуллин бирде. Шагыйрәбез Наилә апа Сәгьдиева Шәйдәүләт чишмәсе турында шигырь иҗат итте.
3.Урманда үскән чыршы, нарат, пихта агачларының тамырлары аша кояш нурларының шифасын үзенә сеңдереп ага ул Урман чишмәсе. Аның суын лабороториягә алып барып тикшерткәннәр. Анда чишмә суын файдалы, минералларга бай дип тапканнар. Бөердәге ташларны бетерә, диләр. Урман чишмәсенә дә халык күп йөри. Суын тирә- юнь авыллардан машиналар белән килеп алалар.
Әлбәттә, чишмәне карап- чистартып , тирә- ягын тәртиптә тотсаң гына, аннан кешеләр куанып файдаланалар. Бу чишмәнең өстенә җил- яңгыр тимәскә түбә корылган, ярдан балчык ишелмәскә нигез салынган, агачлар утыртылып, кәҗә- сарык кунак булмасын дип киртәләп алынган. Хәтта язгы ташкын зыян салмасын дип елганы да борганнар. Чишмәне төзекләндерү өчен хезмәт куйган кешеләр исемнәрен әйтмәделәр. Без аларның шушы чишмә суын эчеп үскән авылның тыйнак, ләкин хөрмәткә лаек кешеләр икәнен генә белдек.
Күрше Киров өлкәсенең Смәел мәктәбенең укучыларының 11 ел ала торган белемнәре дә шушы чишмә янында тәмамлана. Чөнки һәр елны аларның “соңгы кыңгырау” бәйрәменең икенче өлеше чишмә янында дәвам итә. Мәктәптә яңгыраган соңгы кыңгырау тавышына чишмә челтерәве дә кушылгач, озак еллар онытылмаслык булып хәтердә саклана.
Яше 80 ягына чыккан Миңсылу апа чишмә суына гашыйк булган кешеләрнең берсе. Беренчедән, бу чишмәнең суы файдалы, икенчедән, өлкән яштәге кеше өчен көянтә- чиләк асып су ташу (барып кайту 1км) менә дигән физзарядка- ял була.
IV. Акрын гына агып яткан чишмәләрнең серләре бик күп икән. Дөрес тәрбияләгәндә алар миллионнан артык ел яши ала. Су составында алтмышлап химик элемент бар. Кайбер чишмәләрдә кешене сәламәтләндерү өчен кирәкле элементлар күп була. Кешеләр аларның суын ераклардан килеп ала, үзенә шифа буласына өметләнә. Чишмәләргә элек- электән игътибар зур булган. Аларга бару, төшү юлына басмалар, баскычлар, агач кайрысыннан улаклар ясаганнар. Тузган саен алыштырып торганнар. Кайбер чишмәнең матур гадәте булган. Аны авылда абруйлы кеше генә тәрбияләгән. Элек- электән үк чишмәләр турында җырлар, шигырьләр язылган, әкиятләр сөйләнгән. Алар буыннан- буынга күчеп, тулыландырып, хәзер дә яшәп килә. Җир йөзендә чиста сулыклар көннән- көн кими барганда, чиста чишмә суы эчү зур бәхет.
Экологияне,табигать мирасын без дә саклап тотарга тиеш,дип нәтиҗә ясадык без укучылар белән.Туган илгә мәхәббәт халкыңның рухи байлыгы, аның тамырлары белән бәйләнгән.Халкыңның тамырларын белү,аның рухи һәм табигать мирасын өйрәнү,аңа хөрмәт,аны саклап тоту укучыларда патриотик хисләр тәрбияләүдә алыштыргысыз роль уйный.Әби-бабайларның сөйләгәнен тыңлаганда аларның язмышын укучылар үзләре аша үткәрде,төрле милләт кешеләренә карата яхшы мөнәсәбәт формалашты. Укучылар арасында дуслык хисләре ныгыды,өлкәннәргә хөрмәт, табигатькә сакчыл караш,авылыбызның үткәне белән кызыксыну һәм аның белән горурлану хисләре формалашты. Һәр яз саен өч чишмәне дә укучылар белән җыештырабыз,чәчәкләр утыртабыз,чәчәкләрне су сибеп үстерәбез,яр кырыйларына агачлар утыртабыз.Чәй эчәргә чишмә суы алып кайтып,әби-бабайларны,әти-әниләрне дә сөендерергә онытмыйбыз. Патриотизмның беренче нык шытымнары шушы түгелмени?
Чын патриотлар тәрбиялик
Набиева З.Л.
МОУ «НОШ дер. Аш-Бузи»
Республика Татарстан
“Тәрбиясе булмаган җирдә гүзәл ашлык җитешмәгән кебек, тиешле тәрбия бирелмәгәндә, гүзәл кеше дә җитешмәс. Шулай икән, тәрбия – иң кирәкле эш булачактыр”.
(Р.Фәхретдин).
Күренекле мәгърифәтчебез, галим - педагог Р.Фәхретдиннең яшь буынны тәрбияләүдә әйтеп калдырган гыйбарәсе бүгенге көн өчен үтә актуаль. Мәктәпнең уку-укыту системасына нинди генә үзгәрешләр кертелсә дә, яшь буынга әхлак, патриотик, һәм рухи тәрбия бирү иң актуаль мәсьәлә булып кала.
Бүгенге җәмгыятьтә укытучы алдында гаять зур бурычлар тора. Көндәшлеккә сәләтле, заман шартларына яраклашкан, рухи һәм физик яктан камил булган иҗади шәхес тәрбияләү – иң төп максатыбыз. Ә ул туган илен, телен яратучы, үз милләтенең тарихын, мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, күркәм йолаларын хөрмәт итүче булырга тиеш.
Туган илнең язмышы тапшырылачак яшь буынга кече яшьтән үк дөрес тәрбия бирү зур әһәмияткә ия. “Патриотизм хисен бишек яшеннән, балалар бакчасына йөри башлаганнан ук тәрбияләргә кирәк. Ул чагында бу хис аңга тирән үтеп керер. Кеше теләсә нинди сынаулар каршында каушап калмас. Ватанга бирелгәнлекне гомере белән раслар” – дип язган М. А. Шолохов. Патриотизм хисе тәрбияләү бишек җырларыннан, тәпи йөргән сукмаклардан башлана. Үсә төшкәч, башлангыч сыйныфларда дәвам иттерелә, урта һәм олы классларда укыганда тагын да үстерелә һәм кешенең гомере буе ныгытыла.
Нәрсә соң ул патриотизм? Патриотизм – ул кешеләрнең рухи һәм әхлакый сыйфаты; табигый яшәеш рәвеше, үткәнгә нигез салынган, буыннар тарафыннан ныгытылган күпкырлы төшенчә; туган йортыңа, җиреңә, телеңә, мәдәниятеңә мәхәббәт; илеңнең, җөмһүриятеңнең героик үткәне һәм хәзергесе белән горурлану.
Тәрбия эшендә Ватан темасы үлемсез. Ватан кешенең изге туган җире. Кеше яшьтән үк яхшы белән начарны, түбәнлек белән бөеклекне аерырга, үз иленең гражданины, патриоты булып үсәргә тиеш. Патриотик тәрбия дигәндә, без балаларны милли үзаңга һәм гражданлык эшенә ия булган шәхесләр, Ватанның лаеклы уллары, кызлары итеп тәрбияләүне күз алдында тотабыз. Патриотлык-Ватанга мәхәббәт хисе, аның тарихы, мәдәнияте , казанышлары белән кызыксыну, милли символларга, изге урыннарга хөрмәт белән карау, җәмгыятькә һәм халкыңа хезмәт итәргә әзер булу.
Укучыларда патриотик аң формалаштыру үзеннән –үзе генә түгел, эзлекле алып барыла торган эш. Шуны истә тотып, мәктәбебез укытучылары дәрестә һәм сыйныфтан тыш эшләрдә патриотик тәрбия бирүгә зур әһәмият бирә. Һәр дәрес, бигрәк тә әдәби уку дәресләре патриотик тәрбия бирү мәктәбе булып тора. Ватанга мәхәббәт дәреслек битләрендәге рәсемнәр, әдәби геройлар аша тормышка ашырыла. Шуңа күрә дә ватанпәрвәрлек хисләрен тәрбияләүдә әдәби әсәрләрне куллану отышлы дип уйлыйм. Татар балалар әдәбиятында патриотизмның иң югары ноктасы – герой-шагыйрь Муса Җәлилнең тормышы һәм иҗаты. Шагыйрьнең балалар өчен язган патриотик шигырьләре күпме генә вакыт үтсә дә, үзләренең кыйммәтен югалтмый. Шагыйрьнең биографиясен һәм иҗатын өйрәнеп, аның тырышлыгы, белемгә омтылышы, батырлык адымына әзерлеге, чын патриот булып җитешүе башлангыч сыйныф укучыларының аңына сеңеп кала. Татарның герой шагыйре Муса Җәлил образы һәр ил вәкиле өчен үрнәк булып тора. Муса Җәлил һәм аның көрәштәшләренең А.Алиш, Г.Кормаш һ.б. җәлилчеләрнең дә каһарманлыгы укучыларда ихтыяр көче, туган илгә тугрылык, Ватанга бирелгәнлек хисләре тәрбияләүдә әһәмиятле көчкә ия. Әсәрләрдә әлеге геройларның туган илгә кайнар мәхәббәте, патриотик хисләре формалашуның үсеше күрсәтелә. Безнең бурычыбыз − шушы үсешкә укучыларның игътибарын җәлеп итү, геройларның тормыш юлы үрнәгендә патриотизм хисләре тәрбияләү.
Үз тарихын белмәгән халыкның киләчәге юк. Моның өчен һәр бала үз гаиләсенең тарихын белергә, шуның аркылы халык тарихына якынаерга тиеш. Шәҗәрәләр төзү нәсел-ыру йолаларын, гореф-гадәтләрен, кәсепләрен белү һәм дәвам иттерү өчен кирәк. Шулай булганда гына яшь кеше милләт җанлы, үз халкының улы булып җитлегә ала. Без үсеп килүче буынга үзенең әтисе, гаиләсе, буыны эшләрен дәвам итүче икәнен, аның тормышы, нәселе , илнең бер кисәге икәнен аңлатырга тиешбез
Туган җир... Туган авыл. Йөрәккә нинди якын, кадерле сүзләр. Кеше дөньяга килү белән тәүге тапкыр аваз салган, тәпи баскан җир. Шуңа күрә дә һәркемгә үзенең туган ягы якын. Безнең һәрберебезнең газиз туган йорты, нигезебез урнашкан кадерле туган авылы бар. Һәр авылның үзенә генә хас кабатланмас, истә кала торган урыннары күп. Кая гына барсак та, нинди генә матур урыннарны күреп соклансак та, туган төбәгебезнең гүзәллеген берни дә алыштыра алмый.
Авыллар... Аларда безнең үткән тарихыбызның бер өлеше, халыкның моңы, кайгысы-шатлыгы, куанычлары һәм сагышлары. Аларның кайберләре бик борынгы, икенчеләре шактый соң барлыкка килгән. Һәрберсенең үз үсеш тарихы, үз даирәсе, үз мохите, үзенең данлыклы кешеләре бар. Шуның өстенә авыллар милләтебезгә, халкыбызга җиң сызганып хезмәт итүче кадрлар бирә торган изге урыннар. Авыллар гөрләтеп яшәсә, милләт, халык яшәр, үсәр һәм көчәер.
Кече яшьтәге мәктәп укучыларына патриотик тәрбия бирүне үз авылыңның, мәктәбеңнең тарихын өйрәнүдән башка күз алдына китерү мөмкин түгел. Укучылар үз авылының исеме, нигә шулай аталуы, тарихы, күптәнге әби-бабаларыбызның нәрсә белән шөгыльләнүе, тормышларының нинди булуы белән кызыксына..
“Туган өен белмәгән
Туган авылын белерме?
Туган авылын белмәгән
Туган илен белерме?”
“Үткәнен оныткан халыкның
Киләчәге юк”
(Ш. Мәрҗәни)
Әлеге максатны тормышка ашыру өчен укучыларны туган авылыбызның үткәне , атамалар тарихы белән таныштырудан башлыйбыз. Бу уңайдан мәктәбебездә оештырылган музей, андагы экспонатлар белән танышу, “Шәҗәрә - гаилә көзгесе ” , “Авылым – горурлыгым” , “Авылым тарихы” дигән сыйныф сәгатьләре, “Туган җирем – иркә гөлем”, “Аш-Буҗием – сиртмә бишегем” дип исемләнгән бәйрәм кичәләре туган авылга, халкына мәхәббәт, алар белән горурлану хисләре тәрбияли. Татар баласы мәктәптә туган телен, үз халкы тарихын, тормышын, милли йолаларын, гореф-гадәтләрен өйрәнсә генә халкыбызның киләчәге булыр.
Укучыларга хәрби – патриотик тәрбия бирүне халкыбыз узган сугышчан юл белән таныштыру аша алып баруны да бик отышлы дип саныйм.
Мәңгелек ут яна. Шул утларда
Күпме язмыш яна, күпме яра.
Киләчәккә имин барыр өчен,
Үткәннәргә бер борылып кара.
Тормышның үз законы бар: еш кына яхшылыклар тиз онытыла, ә авырлык, кайгы, хәсрәт хәтердә мәңгегә уелып кала. Шуның өчен дә халкым чиксез булып тоелган 1418 куркыныч көнне бүгенгедәй хәтерли. Җирдә мәңгелек тынычлык булсын өчен миллионнар һәлак булды. Шуның өчен кайда гына сугыш турында ишетсәк тә, йөрәкләребез сыкрый, җаныбыз әрни.
Шомлы сугыш җилләре безнең Аш-Буҗи авылын да читләтеп үтми. Гаиләләрен, ата-аналарын калдырып 129 авылдашыбыз сугышка китә. Шуларның 50 се генә туган якларына әйләнеп кайта ала. Хәзерге вакытта сугыш ветераннарыбызның саны елдан – ел азая бара. Кайчандыр авылда 15 ветеран булган булса, хәзер исә аларның 2 се генә яши.
Батырларны әллә каян – ерактан эзлисе юк. Батырлар үз авылыбызда. Сугышның барлык авырлыкларын үз җилкәсендә татыган, олы тормыш юлы үткән хөрмәтле ветераннарыбыз Исрафилов Васил һәм Корбанов Шәһидулла бабайлар белән даими элемтәдә торабыз. Без аларны онытмыйбыз, хөрмәт итәбез, булышабыз, әледән-әле очрашуларга, төрле тәрбияви чараларга чакырабыз. “Исәннәрнең кадерен бел!”, “Якташларыбыз яу кырында” дип исемләнгән очрашулар вакытында ветераннарыбыз үз башларыннан үткән хәлләр турында сөйлиләр. Алар үзләренең бик җаваплы разведкаларга барулары, зур бәрелешләрдә катнашулары, немецлар белән күзгә-күз очрашулары турында сөйләгәндә, балаларның күзләре очкынлана, аларда туган илне ихтирам итү, ярату, дошманга нәфрәт хисләре уяна. Патриотизм хисләрен, туган җиреннән аерылып, Ватан өчен утка кергән авылдашлар язмышы, аларның кичерешләре аша тәрбияләүдән дә отышлырак чара бармы соң?!
Ветераннар, ветераннар,
Сезгә хөрмәт, ихтирамнар
Сез булганга матур булып,
Алсу булып ата таңнар.
"Бабам узган юл", “Батыр кем ул?”, “Ничек батыр булырга?” дигән сыйныф сәгатьләрендә укучылар бабайларының сугыш чорындагы батырлыклары, истәлекләре турында чыгышлар ясадылар, сугыш темасына шигырьләр сөйләделәр, җырлар җырладылар.
Укучыларга хәрби-патриотик тәрбия бирү максатында Татарстанның “Хәтер китабы” мөмкинлекләреннән дә файдаланабыз. Ул Ватаныбыз азатлыгын, бәйсезлеген саклап, сугыш кырларында ятып калган, туган илгә әйләнеп кайта алмаган якташларыбызны олы ихтирам белән хәтергә төшерә, аларның батырлыгы, рухи аклыгы алдында баш ия. Шул уңайдан мәктәбебездә “Хәтер китабы – изге китап”, “Алар мәңге безнең хәтердә” дигән чаралар үткәрелә.
27 нче гыйнвар – Ленинград камалышын өзгән көн. Ленинград камалышы 872 көн дәвам итә. Блокада башланганда Ленинградта ике миллион ярым кеше яшәгән, шуларның 400 меңе - балалар. Авылыбызның хәрмәтле килене Галина Васильевна Хәбибуллинага Ленинград камалышта калганда нибары 8 яшь кенә була. Галина Васильевна Ленинград блокадасы газапларын татыган, коточкыч михнәтләргә дучар булган ветеран. Аны авыр көннәр сындыра алмаган. Сугыштан соң ул Уралда, Казахстанда хөкүмәтнең төрле җаваплы урыннарында эшләгән. Ленинград өлкәсе Приозёрск шәһәреннән авылыбызга кунакка кайткан вакытларында Галина Васильевна мәктәпкә укучылар белән очрашуга килә. Сугыш чорына туры килгән авыр балачагы турында сөйли.
- Сез, яшьләр, без күргән михнәтләрне күрмәвегез белән бәхетле! – ди һәм укучыларга үзенең яхшы киңәшләрен бирә.
Патриотик хисләр, героизм тәрбияләү максатыннан Әфганстанда хәрби хезмәттә булган сугышчы-интернационалистлар белән “Әфганстан – йөрәк ярасы”, “Җанда әрни Әфган яралары” дигән очрашулар үткәрәбез. Бу сугыш безнең халык өчен 15 меңгә якын кургаш табут, 50 мең яралы, 312 хәбәрсез югалган солдат рәвешендә әйләнеп кайтты. Исән кайтканнар мәңге төзәлмәс күңел җәрәхәте алды. Татарстан Республикасы Әфганстан сугышында менә дигән 257 егетен югалтты. “Әфган кызалаклары”ның кара таҗы Кукмара җиренә дә очып кунды: бездән чыгып киткән 146 асыл егетнең 4 се Әфган тауларында башын салды. Аларның исеме безнең күңелләрдә мәңге сакланыр.
Әфганстан, исемең шигъри синең,
Җирең сихри, кыя, ташларың!
Изге дуслык бурычын үтәр өчен
Сиңа китте бик күп якташларым...
Кыяларның булмый ак таплары,
Аларның була тик ак ташлары.
Шул ташларны каннарына манып,
Табутларда кайтты якташларым.
(В.Һадиуллин “Әфганстан”)
Халыкка хезмәт иткән, халык бәхете өчен көрәшкән, туган авылын, илен, әти-әнисен, туганнарын, балаларны, бүтән бик күп кешеләрне яраткан, алар турында кайгырткан, табигатьне, бөтен тереклекне яраткан, саклаган кеше генә патриот була.
Патриотик тәрбия бирү шәхесне формалаштыруда катлаулы һәм дәвамлы эш. Шуңа күрә яшь буында гаиләне, мәдәниятне, телне, табигатьне, туган шәһәреңне, авылыңны ихтирам итү; халыкны, аның традицияләрен, батыр улларын, кызларын олылау кебек иң изге хисләр тәрбияләүне билгеле бер эзлеклелектә, заман таләпләренә туры килерлек итеп алып барырга тырышабыз.
Патриотическое воспитание в начальной школе
Новикова Н.Н.
ГКОУ Школа-интернат №33
г. Новошахтинска Ростовской обл.
Что же такое «патриотизм»? И какого человека можно назвать «патриотом»? Ответ на этот вопрос достаточно сложен. Для простоты суждения можно условиться считать первым, кто более или менее внятно определил понятие «патриотизм», Владимир Даль, трактовавший его как «любовь к отчизне». «Патриот» по Далю – «любитель отечества, ревнитель о благе его, отчизнолюб, отечественник или отчизник». Советский энциклопедический словарь ничего нового к вышеприведенному понятию не добавляет, трактуя «патриотизм» как «любовь к родине».
Патриоти́зм - социальное чувство, содержанием которого является любовь к Отечеству и готовность подчинить его интересам свои частные интересы. Патриотизм предполагает гордость достижениями и культурой своей Родины, желание сохранять её характер и культурные особенности и идентификация себя с другими членами народа, стремление защищать интересы Родины и своего народа. Исторический источник патриотизма — веками и тысячелетиями закреплённое существование обособленных государств, формировавший привязанность к родной земле, языку, традициям.
Более современные понятия «патриотизма» связывают сознание человека с эмоциями на проявления воздействий внешней среды в месте рождения данного индивида, его воспитания, детских и юношеских впечатлений, становления его как личности. Вместе с тем организм каждого человека, как и организмы его соотечественников, сотнями, если не тысячами нитей связан с ландшафтом его обитания с присущим ему растительным и животным миром, с обычаями и традициями данных мест, с образом жизни местного населения, его историческим прошлым, родовыми корнями.
Дадим понятиям «патриотизм» и «патриот» более четкие определения:
1. Главный из них - наличие среди основных здоровых эмоций каждого человека почитания места своего рождения и места постоянного проживания как своей Родины, любовь и забота о данном территориальном формировании, уважение местных традиций, преданность до конца своей жизни данной территориальной области. В зависимости от широты восприятия места своего рождения, зависящего от глубины сознания данного индивида, границы его родины могут простираться от площади собственного дома, двора, улицы, поселка, города до районных, областных и краевых масштабов. Для обладателей высших уровней патриотизма широта их эмоций должна совпадать с границами всего данного государственного образования, именуемого Отечеством. Низшими уровнями данного параметра, граничащего с антипатриотизмом, являются мещанско-обывательские понятия, отраженные в поговорке: "Моя хата с краю, ничего не знаю".
2. Уважение к своим предкам, любовь и проявление терпимости к своим землякам, проживающим на данной территории, желание помогать им, отучать от всего дурного. Высший показатель данного параметра - благожелательность ко всем своим соотечественникам, являющимся гражданами данного государства, т.е. осознание того общественного организма, называемого во всем мире "нацией по гражданству".
3. Делать конкретные каждодневные дела для улучшения состояния своей родины, ее приукрашения и обустройства, помощи и взаимовыручки своих земляков и соотечественников (начиная от поддержания порядка, опрятности и упрочения дружеских отношений с соседями в своей квартире, подъезде, доме, дворе до достойного развития всего своего города, района, края, Отчизны в целом).
Патриотизм отражает индивидуальное начало человека. Он обеспечивает хранение и трансляцию от поколения к поколению информации, правил и норм поведения. Образование, будучи феноменом культуры, интегрирует качество процесса и результаты вхождения личности в состояние культуры самореализации. Поэтому целью образовательного процесса на современном этапе является формирование человека- патриота.
Хотелось бы остановиться на формировании патриотических чувств у младших школьников в нашем учебном заведении , Так как живем мы в Ростовской области , то наш Донской край – это не просто русский край, это казачий край. Подавляющее большинство ученых и преподавателей, всего населения области убеждено в том, что казачество - часть русского народа, имеющая свои уникальные черты и особенности. Дон обладает богатейшим природным, историко-культурным, фольклорно-этнографическим наследием. Культурное богатство области представлено памятниками, начиная от древнегреческой колонии Танаис и заканчивая современными памятниками. Донские казаки сыграли большую роль в обороне России от внешних врагов, Военная деятельность казачества наложила своеобразный отпечаток на повседневный быт, архитектуру, народное творчество. Патриотическое наследие донских казаков представлено романом М.А.Шолохова «Тихий Дон», другими его бессмертными произведениями, произведениями А. П. Чехова, В.Закруткина и других писателей.
Исторически сложилось так, что территорию, на которой расположена Ростовская область
и по которой протекает река Дон, называют Донской край. Отсюда название вариативного курса по которому мы работаем - «Доноведение» (авторы: канд.пед.наук Е.Ю.Сухаревская, И.Ю.Величко, М.М.Вюнникова, Е.Д.Добреля, Е.А.Зыбина, О.А.Каклюгина, Л.В.Козорезова, Е.А.Никуличева, Н.А.Пастухова, Т.Г.Степанова, А.Г.Ткаченко )
Мир, окружающий ребёнка постоянно изменяется, происходит обогащение социального опыта ребёнка (семья, школа, друзья), у него возникает потребность расширить знания о природной и социальной среде, в которой он проживает. Основной целью курса, «Доноведение», является формирование у детей младшего школьного возраста целостного представления о малой Родине – Донском крае, адекватном понимания места человека в нём, а также формирование патриотизма: почитание места своего рождения , места постоянного проживания, как части своей Родины; любовь и забота о данном территориальном формировании; уважение местных традиций; уважение к своим предкам: любовь к своим землякам.
Особенностью содержания данного курса является то, что знания группируются вокруг следующих ведущих идей:
- Окружающий мир есть многообразная система природных объектов и явлений, которые влияют на деятельность человека в Донском крае.
- Человек Донского края имеет свои индивидуальные черты и проявления, исторически развивающиеся в деятельности и во взаимоотношениях с другими.
3. История Донского края – часть истории Отечества.
Принцип развития предполагает стимулирование эмоционального, духовно-нравственного и патриотического воспитания ребёнка. Данный принцип реализуется за счёт создания условий для проявления самостоятельности, инициативности, творчества детей в различной деятельности.
Принцип культуросообразности предполагает включение материала о достижениях культуры Дона; воспитания у учащихся уважения к истории Донского края и его людям; бережного отношения к объектам культуры; осознания детьми их непроходящей ценности, и необходимости их охраны, что, несомненно, поможет развитию у школьников патриотических чувств.
Вся программа выстроена из пяти взаимосвязанных блоков – «Я и Окружающий мир», «Природа Донского края», «Человек и природа», «Жизнь на Дону», «Яркие страницы истории земли Донской».
Опираясь на поэтапное формирование представлений о родном крае, ребёнок сам может определить своё место в мире и свою сущность (я, моя семья). Так содержательный блок «Я и окружающий мир» преследует цель обучения детей правилам поведения в быту, на улицах села и большого города, в природе. Ребёнок учиться ориентироваться в окружающем мире, знакомится с понятиями «малой Родины» и её географическом расположением, получает первичные представления о названии своего местопроживания, его расположением на карте Ростовской области, символах своего края; осознаёт свои семейные и общественные обязанности.
Следующие два блока разделены условно, так как они взаимосвязаны и должны предстать перед ребёнком целостно. Содержательный блок «Природа Донского края» включает представления учащихся о природных явлениях, природных условиях, природных процессах характерных для Ростовской области. Содержание блока предусматривает характеристики разных представителей растительного и животного мира родного края с обязательным знакомством с природоохранной деятельностью человека в крае (содержательный блок «Человек и природа»). Объектами наблюдений являются: изучение характера, изменения погодных условий, особенностей сезонных изменений родного края и присущих им природных процессов; изучение рельефа и почв родного края; полезных ископаемых; характеристики природных зон в Донском крае, живая природа.
Отбор программного содержания по каждому блоку позволяет одновременно решать и воспитательные задачи. Воспитательное воздействие содержания учебного материала зависит от отбора наиболее целесообразных для решения этой задачи фактов, событий, явлений.
Следующие содержательные блоки «Жизнь на Дону» и «Яркие страницы истории земли Донской» предполагают ознакомление учащихся с настоящим и прошлым своего родного края. Опираясь на диалектическое развитие ребёнка, одной из актуальных проблем понятия отношений в данном социуме является установление реальных и прошлых отношений. А прошлые отношения – это уже история. Младшие школьники познают прошлое и настоящее по преимуществу из окружающей жизни, наблюдая за тем, что происходит вокруг них, знакомясь с памятниками и историческими местами ближайшей округи, совершая экскурсии в местные музеи, слушая воспоминания своих родственников о недавнем прошлом. Это даёт возможность на близком и наглядном материале познакомить детей в тесной связи с историей и современностью своего Отечества и родного края. Неотрывной частью обучения является воспитательная работа, направленная на приобщение детей к традициям своего народа. В программе предусмотрено знакомство с обычаями и обрядами, традициями, уходящими своими корнями в те далёкие времена, когда в особых условиях вольницы складывался самобытный уклад жизни на Дону.
Важнейшим моментом воспитания в любом возрасте является приобщение к духу и культуре своего народа. Знание культуры своего народа, приобщение к духовным ценностям помогает воспитывать патриотов своей Родины. Воспитанные на духовных ценностях своего народа дети смогут принять активное участие в возрождении своего края, сохраняя менталитет, традиции и быт. Таким образом, настоящим (идеальным) патриотом можно считать человека , постоянно укрепляющего свое физическое и нравственное здоровье, хорошо воспитанного, образованного и просвещенного, имеющего нормальную семью, почитающего своих предков, растящего и воспитывающего в лучших традициях своих потомков, содержащего в надлежащем состоянии свое жилище (квартиру, подъезд, дом, двор) и постоянно улучшающего свой быт, образ жизни и культуру поведения, работающего во благо своего Отечества.
Патриотическое воспитание в учреждении дополнительного образования детей
Перевозчикова Н.Ю.
МАОУ ДОД «Дворец детского (юношеского)
творчества» г.Перми