Қазақстан республикасы бiлiм және ғылым министрлiгi

Вид материала

Документы

Содержание Еңбек ақыны кесімді-үдемелі жүйе бойынша есептеу СӨЖ-на арналған тапсырмалар мен әдістемелік нұсқаулар 12-Тақырып: «Меншікті капитал есебі». Дәрістің мазмұны Жарғылық капитал Тахир қарызы 60 000 Дт Тахир ақшасы 20 000 Енгізілген капитал Жай және артықшылығы бар акциялар. Меншікті сатып алынған акциялар Дт шығарылмаған жай немесе артықшылықты акциялар Дт Алынуға тиісті жазылым Кт эмиссиялық табыс 2 000 Дт Ұйымдастыру шығындары 1 500 Кт Қосымша төленген капитал 6 000 Акцияларды қайта сатып алу Дт Қайта алынған капитал 200 000 Дт Ақша Дт Бөлінбеген пайда Дт Бөлінбеген пайда

Подобный материал:

• Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгiнiң мемлекеттiк қызмет стандарттарын, 650.15kb.
• Диссертация 2010 жылы тамыздың «27» күні сағат 14. 30-да Қазақстан Республикасы Білім, 486.04kb.
• Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі білім және ғылым саласындағы бақылау, 846.05kb.
• Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі, 2688.62kb.
• Қазақ шаруаларын отырықшылыққа көшірудегі мемлекет саясаты (ХХ ғ. 20-30-шы жж.), 406.09kb.
• Диссертация ның, 975.74kb.
• Г. Н. Потанин және қазақ зиялылары: саяси және рухани көзқарастарды тарихи талдау >07., 944.02kb.
• Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі, 2199.79kb.
• Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі, 1990.59kb.
• Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі, 2670.73kb.

Кесте

Еңбек ақыны кесімді-үдемелі жүйе бойынша есептеу

Норма бойынша шығарылатын өнім	Нормадан тыс шығарылғаны	Артық орындалған норма пайызы	Тұрақты кесімді баға бойынша еңбек ақы мөлшері	Норманы артық орындағаны үшін үдемелі қосымша төлем мөлшері	Еңбек ақының жалпы сомасы (4 бағ. + 5 бағ.)
1	2	3	4	5	6

Берілгені

Жұмысшы осы айда 18 күн жұмыс істеп, 280 бөлшек жасап шығарды. Жұмыс күнінің ұзақтығы  7 сағат. Бір бөлшекті шығаруға бекңтңлген уақыт нормасы-40 мин, кесімді баға-150 тг. Өнім бекітілген нормадан 10% ға артық шығарылса, белгіленген кесімді баға 15%-ға көбейеді. Егер норма 10%-дан артық орындалса, онда кесімді баға 25%-ға өсіріледі.

СӨЖ-на арналған тапсырмалар мен әдістемелік нұсқаулар

СӨЖ ның мақсаты: тақырып бойынша алған білімді толықтыру, талдап зерделеу және еңбек ақы есебі туралы теориялық білімін толықтырып, тәжірибе жүзінде бекіту.

Ұсынылған және өз беттеріңізше таңдап алған ғылыми әдебиет тізіміне сүйене отырып келесі сұрақтарға жауап беріңіз:

1. Еңбек қатынастарының нормативті реттелуі.

2. Еңбек төлемінің нысандары

3. берілген есепті өз бетіңізше шығарыңыз.

1-Есеп. Мақсаты- еңбек ақы есептеу және ұсталымдарды есептеу мен есепке алуды меңгеру.

Берілгені:

2008 жылдың қаңтар айында «Біржан» сауда компаниясы әкімшілік персоналына 62000 тг, сатушыларына 120000 тг еңбек ақы есептеді.

Тапсырма:

1. Есептелген еңбек ақы сомасы мен ұсталымдар сомасына бухгалтерлік өткізбе беріңіз.
   
2. Берілетін еңбек ақы сомасын анықтап, операцияны бухгалтерлік шоттарға тіркеңіз.
   

. 12-Тақырып: «Меншікті капитал есебі».

Сабақтың мақсаты: меншікті капитал түсінігін тереңдету, серіктестіктегі және акционерлік қоғамдардағы меншікті капитал есебінің ерекшеліктерін білу.

Дәріс сұрақтары:

1. Меншікті капиталдың қалыптасу тәртібі.
   
2. Серіктестіктердегі меншікті капиталдың есебі.
   
3. Акционерлік капитал
   
4. Бөлінбеген пайда есебі
   

Негізгі түсініктер: меншікті капитал, жарғылық қор, серіктестік, акционерлік капитал, енгізілген капитал, құрылтайшылар, жай акциялар, артықшылығы бар акциялар, бөлінбеген пайда, дивидендтер, опцион

Дәрістің мазмұны

Меншікті капитал ұйымның меншік иелерінің қаржыларынан құралады. Оның шамасы кәсіпорын қызметінің қаржылық нәтижелеріне байланысты өзгеріп тұрады және кәсіпорынның барлық мүлкі мен міндеттемелерінің айырмасы ретінде анықталады.

Меншікті капитал келесі көздерден қалыптасып, толықтырылып тұрады:

- кәсіпорынның құрылуы кезінде меншік иелерінің салған салымдары (жарғылық капитал)

- құрылтайшыларға төленген табыс пен дивидендтерді шегергеннен кейін қалған өткен жылдар мен есепті кезеңнің таза табысы. Корпорациялық табыс салығын төлегеннен кейін кәсіпорынның қарамағынад қалатын табыс таза табыс болып табылады;

- құрылтайшылардың, басқа жеке және заңды тұлғалардың қайтарымсыз салымдары.

Кәсіпорынның меншікті капиталының құрамына мыналар кіреді:

- жарғылық капитал;

- төленбеген капитал;

- жарияланған капитал;

- эмиссиялық кіріс;

- резервтік капитал;

- бөлінбеген табыс (жабылмаған залал);

Жарғылық капитал - сомасы кәсіпорынның жарғысымен анықталған бастапқы капиталы. Ол негізінен акцияларды сатудан түскен түсімнен немесе құрылтайшылардың салымдарынан құралады. Жарғылық капиталға бағытталған қаржы жаңа құрылған кәсіпорын қызметінің басталуын қамтамасыз етуі тиіс. Кәсіпорын мемлекеттік тіркелу кезінде оның жарғылық капиталы құрылтайшы құжаттарында тіркеледі.

Жарғылық капиталдың мөлшері кәсіпорынның құрылтайшыларымен анықталады және тиісті мемлекеттік органдарда тіркеледі. Егер де кәсіпорынның қатысушылары бұрын жариялаған жарғылық капиталға қосатын үлесін әлі толық төлемеген болса, онда жарғылық капиталды ұлғайту туралы шешімді тіркеуге алмауы тиіс.

Шаруашылық серіктестіктердің жарғылық капиталы құрылтайшылардың үлесінен тұрады. Жарғылық капиталдың құқықтық реттелуі, оның функцияларының үш негізгі категорияға бөлінуіне байланысты ерекше маңызға ие болады. Бірінші категориясы – жарғылық капитал ұйымның құрылуы кезінде кәсіпорын қызметін іске асырудың материалдық базасы болып табылады. Жарғыылқ капиталдың екінші функциясы кепілдемелік сипат алады. Өйткені, шаруашылық серіктестік кредиторларының алдында өзіне тиесілі мүлік шегінде жауапкершілікке тартылады.Жарғылық капиталдың үшінші функциясы кәсіпорынның әрбір акционерінің немесе қатысушысының үлесін бекітіп береді.

Шаруашылық серіктестіктің мүлкіне салым ретінде ақша қаражатын, бағалы қағаздарды, материалдық құндылықтарды, ақшалай бағасы бар мүліктік немесе өзге де құқықтарды салады.

Серіктестіктің жарғысын тіркеу кезінде оның иесі тек бір ғана тұлға болып табылса, тіркелген жарғылық капитал сомасы төмендегі бухгалтерлік жазумен беріледі:

Дт жарғылық капиталға жарналар бойынша құрылтайшының қарызы

Кт жарғылық капитал

Егер құрылтайшы жарғылық капиталға өз жарнасын салса,

Дт Ақша немесе мүлік

Кт Құрылтайшы қарызы

Серіктестегі меншікті капиталының есебі жоғарғы жағдайға ұқсас. Негізгі ерекшелігі: әрбір серіктес тұлғаның салған қаржысы мен алған қаражаттарының есебін бөлек жүргізіп отыру керек және пайда мен залалды олардың арасында тең бөлу қажет.

Мысал: Тахир мен Зухра жарғылық капиталы 100 000 доллар құрайтын серіктестікті құруға шешім қабылдады. Құрылтайшылық келісімшарт бойынша Тахир - 60 %

Зухра - 40 % салуы керек.

Жарғыны бекіту кезіндегі бухгалтерлік жазу

Дт Тахир қарызы 60 000

Дт Зухра қарызы 40 000

Кт Тахир жарғылық капиталы 60 000

Кт Зухра жарғылық капиталы 40 000

Тахир жарғылық капиталға 20 000 доллар ақша және 40 000 долларға жиһаз берді. Зухра 40 000 доллар құрал жабдық салды.

Дт Тахир ақшасы 20 000

Дт жиһаз 40 000

Дт құрал жабдық40 000

Кт Тахир қарызы 60 000

Кт Зухра қарызы 40 000

Халықаралық стандартқа сәйкес меншіктік каиталды кез - келген уақытта біріктіруге және толытырып отыруға болады.

Серіктестіктің пайда мнен залалы құрылтайшылық келісім шартта көрсетілген кез – келген тәсілмен бөлінеді. Әдетте серіктестіктің пайдасы үш бөлікке бөлінеді:

1. әр серіктестік тұлғаның капиталына төленетін дивидендтер;
   
2. серіктестіктің көрсетілген қызметтеріне өтемақы;
   
3. коммерциялық тәуекел нәтижесінде түскен пайда.
   

Пайданы осылай бөлу әрбір серіктестің серіктестікке салған, қосқан үлесін дәл анықтауға мүмкіндік береді.

Пайданы бөлудің әдістері:

1. белгіленген пропорция бойынша;
   
2. салынған капитал көлеміне қарай,
   
3. серіктестіктің еңбекақысының мөлшеріне байланысты.
   

Салымдардың үлесінің тең болмауын есепке ала отырып кейбір серіктестікте серіктестіктеріне еңбекақыны және салынған капиталына пайыздарды беруге келіседі. Олардың комбинациясы пайда бөлінген кезде есепке алынады.

Серіктестіктің жойылуы.

Серіктестіктің жойылуы (жабылуы) – кәсіпорынның міндеттемесін жабуға жететін активтердің бөлігін сату және қалған активтерді серіктестер арасында бөлумен сипатталатын кәсіпорынның шаруашылық қызметін тоқтату процесі.

Қайта тіркеумен салыстырғанда жабылу кезінде серіктестіктің шаруашылық қызметі тоқтатылады.

Есептік цикл аяқталады. Әр түрлі жағдайларда серіктестіктің жойылуы түрлі қаржылық нтижелерге алып келеді:

1. активтерді пайдамен сату
   
2. активтерді залалмен сату, бұл кезде залал серіктестердің капиталымен жабылады
   
3. активтерді залалмен сату, бұл кезде серіктестердің капиталы залалды жабуға жетпейді.
   

Акционерлік капитал.

Акционерлік компанияда меншікті капитал – акционерлік капитал деп аталады. Акционерлік капитал құрамы:

• енгізілген капитал;
  
• қосымша төленген капитал;
  
• қосымша төленбеген капитал;
  
• бөлінбеген пайда.
  

Акционерлік капитал және эмиссиялық табыс акционерлік қоғамда шығарылған акцияның атаулы құнына және атаулы құнынан артық сомаларды қамтиды.

Енгізілген капитал акционерлердің бастапқы инвестициясын қамтиды.

Акцияның атаулы құны – бұл акционерлік капитал шотында көрсетілуі иісті және меншікті капиталдың сомасын анықтау үшін пайдаланатын әрбір акцияның атаулы құны. Капиталдың минималды бөлігі – номинал.

Акцияның орнына сатып алушыларға сатып алынған акцияның саны көрсетілген сертификаттар берілуі мүмкін.

Жай және артықшылығы бар акциялар.

Жай акция артықшылығы акцияға қарағанда иесіне компанияда дауыс беру құқығын береді. Ал артықшылығы бар акцияның иеленушілері жай акцияға қарағанда дивидендтерді бірінші болып алады. Артықшылығы бар акцияға тұрақты пайыздық ставка қойылуы мүмкін.

Сонымен қатар артықшылығы бар акцияның иеленушілері компания өз жұмысын тоқтатқанда оның активтеріне көбірек құқылы болады.

Өтелетін артықшылығы бар акциялар – бұл эмитенттің таңдауы бойынша сатып алынатын және айналыстан шығарылатын акциялар.

Айырбасталатын артықшылығы бар акцияар – бұл акционерлердің еркі бойынша жай акцияға ауыстырылатын акциялар.

Кумулятивті акциялар – артықшылықты акциялар бойынша төленбеген дивидендтер жинақталып отырады және жай акцияның дивидендтерін төлегенге дейін өтелетін акциялар.

Мерзімі ұзартылған дивидендтер – кумулятивті акциялар бойынша өткен жылдан қалған жинақталған төленбеген дивидендтер.

Меншікті сатып алынған акциялар – компанияның еркін нарықта сатып алынған акциялары.Ол баланста контрпассивті шот болып табылады және капитал сомасын азайтады.

Баланста меншікті капитал бөліміне төмендегідей операциялар өз ықпалын тигізеді:

1. бағалы қағаздарды шығару;
   
2. дивидендтерді жариялау мен төлеу;
   
3. меншікті сатып алынған акцияларды сату және сатып алу.
   

Акционерлік қоғамда меншік бірлігі акция болып табылады. Акционерлік қоғамның жарғысында шығаруға рұқсат берілген акциялардың ең жоғарғы саны көрсетіледі. Әдетте қоғамды құрған кезге қарағанда рұқсат көбірек алынады. Бұл қоғамға келешекте қосымша акция шығаруға мүмкіндік береді.

Акциялар шығарылған және циркуляцияланған (айналыстағы) болып бөлінеді. Шығарылған акциялар – бұл сатылған және басқа да әдіспен өткізілген акциялар.

Егер кәсіпорын акцияны қайта сатып алатын болса және қайтармаса, онда ол айналыстағы акцияға жатпайды. Акцияларды шығаруға рұқсат алған кезде еш бухгалтерлік жазба берілмейді. Егер рұқсаттың алынғаны формальді түрде қажет болса:

Дт шығарылмаған жай немесе артықшылықты акциялар

Кт шығаруға берілген рұқсат

Акцияларды атаулы құны бойынша шығарған кезде; жазылым арқылы

Дт Алынуға тиісті жазылым

Кт Жазылым бойынша жай акция

Ақшаның түсуіне қарай:

Дт Ақша

Кт Алынуға тиісті жазылым

Дт Жазылым бойынша жай акция

Кт Жай акция

Егер келешекте компанияның перспективасы жақсы деп саналса, қоғам басшылары қосымша акцияларды шығара алады және құнын көтеруі мүмкін. Бұл әдетте акцияның нарықтық құны атаулы құнынан жоғары болғанда жүзеге асырылады.

Мысалы, компания 1 000 жай акцияны 12 доллардан сатты. Атаулы құны 10 доллар.

Дт Ақша 12 000

Кт жай акция 10 000

Кт эмиссиялық табыс 2 000

Кейбір жағдайларды компания акциялады мүлікке немесе қызметке айырбастайды. Есептің халықаралық стандартына сәйкес мұндай операциялар активтің нарықтық құны немесе акцияның нарықтық құны бойынша көрсетіледі.

Мысалы: АҚ «Альфа» құрылған кезде деректорлар кеңесі 100 акцияны ұйымдастырумен байланысты шығындарғы төлеуді ұйғарды. Акцияның нарықтық құны осы сәтте анықталмаған. Бірақ компания осыған ұқсас тапсырыстар бойынша 1 500 ш б төлеген.

Дт Ұйымдастыру шығындары 1 500

Кт Жай акция 1 000

Кт Қосымша төленген капитал 500

Екі жылдан кейін компания 1 000 акцияны жер теліміне ауыстырды.Ауыстыру кезінде акцияның нарықтық құны 16 доллар болды. Жер бағасы белгісіз.

Дт Жер 16 000

Кт Жай акция 1 000

Кт Қосымша төленген капитал 6 000

Акционерлік қоғамның әкімшілігі мен оның қызметкерлері арасындағы қызметкерлерге жеңілдікпен берілетін акцияларға байланысты өзара келісім – опцион.

Дивидендтер – акционерлер арасында бөлінуге тиісті бөлінбеген пайданың бір бөлігі.

Дивидендтерді төлеумен байланысты үш негізгі күн бар:

1. дивидендтерді жариялау күні
   
2. акция иелерін тіркеу күні
   
3. дивидендтерді төлеу күні
   

Біріншісі дивидендтерді төлеу туралы директорлар кеңесімен шешілуі.

Екінші мерзім акция иелерін анықтау үшін жасалады.

Үшіншісі нақты дивидендтерді акционерлерге төлеу.

Мысалы: Директорлар кеңесі дивидендтерді 56 000 сомасында төлеу туралы шешім қабылдады. 21 ақпан күні дивидендтерді төлеуді жариялау, 31 наурызда төлеу, ал тіркеу 10 наурызда жүзеге асырылады .

• 21 ақпан
  

Дт Бөлінбеген пайда 56 000

Кт Төленуге тиіс дивидендтер 56 000

• 10 наурызда жазба берілмейді
  
• 31наурыз
  

Дт Төленуге тиіс дивидендтер 56 000

Кт Бөлінбеген пайда 56 000

Акцияларды қайта сатып алу:

АҚ акцияның жалпы санын азайту мақсатында акцияның бір бөлігін сатып алады, солай жарғылық капиталды азайтады.

Мысал: «Альфа» кәсіпорны 20 000 акцияны номиналдық құны бойынша сатып алды:

Дт Қайта алынған капитал 200 000

Кт Ақша 200 000

Егер нақты құн номиналды құнға тең болса:

Дт Ақша

Кт Қайта алынған капитал

Егер нақты құн номиналды құннан төмен болса:

Дт Ақша

Дт Бөлінбеген пайда

Кт Қайта алынған капитал

Егер нақты құн номиналды құннан жоғары болса:

Дт Ақша

Кт Қайта алынған капитал

Кт Төленген кпитал

Резервтік капитал операциялық қызметтен болатын залалды жабу үшін қолданылады.

Дт Бөлінбеген пайда

Кт Резервтік капитал

Бөлінбеген пайда деп акционерлер арасында дивиденд ретінде бөлінбеген меншікті капиталдың бір бөлігін айтады.Төленген капиталмен бірге бөлінбеген пайда активтерді алу көзі болып табылады. «Бөлінбеген пайда» шотының қалдығы компанияның қызмет етіп жатқан барлық уақыты ішінде жинақталған таза пайдадан залалды, дивидендтер бойынша төлемдерді және шығарылған акционерлік капиталға реинвестицияланған пайданы шегергенде қалатын соманы білдіреді. Бөлінбеген пайда кәсіпорынның активі болып табылмайды және оның бар болуы пайда алынған операциялар бойынша кәсіпорын активтерінің ұлғайғандығын көрсетеді.

«Бөлінбеген пайда» шотында дебеттік қалдық та болуы мүмкін (бөлінбеген пайданың «дефициті», яғни жетіспеушілігі) де ол шаруашылық қызметтен алынған пайдадан залалдар мен төленген дивидендтердің басым болғанын білдіреді. Бөлінбеген пайданың «дефициті» баланстың «Меншікті капитал» бөлімінде бейнеленіп, капиталдың жалпы сомасынан шегеріледі.

Қорытынды:

Сонымен, меншікті капитал ұйымның меншік иелерінің қаржыларынан құралады. Жарғылық капитал - сомасы кәсіпорынның жарғысымен анықталған бастапқы капиталы. Ол негізінен акцияларды сатудан түскен түсімнен немесе құрылтайшылардың салымдарынан құралады. Жарғылық капиталға бағытталған қаржы жаңа құрылған кәсіпорын қызметінің басталуын қамтамасыз етуі тиіс.

Шаруашылық қызметтің үш негізгі ұйымдастырушылық-құқықтық нысаны бар:

1. жеке тұлғаның иеленуі;
   
2. серіктестік;
   
3. акционерлік қоғам немесе корпорация
   

Меншікті капиталдың есебі осы ұйымдастырушылық құқықтық нысандардың ерекшеліктеріне қарай жүргізіледі.


Дәріс сабағына әдістемелік нұсқаулық:

Берілген дәрістік материал және ұсынылған әдебиет негізінде

1. Маңыздылық деңгейіне қарай құрылымдық жоспар әзірлеңіз.

2. Тақырып бойынша негізгі түсініктерді беріңіз.

3. Тақырыптың соңында келтірілген сұрақтарға жауап беріңіз.

4. СОӨЖ және СӨЖ тапсырмаларын орындаңыз.


Ұсынылған әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Заңы, 28.02.2007ж.
   
2. Қаржылық есептіліктің №1 «Қаржылық есептілікті ұсыну» халықаралық стандарты, Қаржы министрлігі, 2006
   
3. Қаржылық есеп: Оқу құралы/К.К. Кеулімжаев, З.Н. Әжібаева, Н.А. Құдайбергенов, А.А. Жантаева – Алматы: Экономика, 2001
   
4. Назарова В.Л. Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп, Алматы, 2005.
   

Өзін­-өзі бақылауға арналған сұрақтар :

1. Кәсіпорынның меншікті капиталы неден құралады?
   
2. Меншікті капиталдың құрамына не кіреді?
   
3. Жарғылық капитал деген не?
   
4. Жарғылық капитал неден құралады?
   
5. Серіктестіктерде жарғылыұ капитал неден құралады?
   
6. Серіктестіктерде пайданы бөлу қалай іске асырылады?
   
7. Пайданы бөлу әдістері қандай?
   
8. Серіктестіктің жойылуы қаалй іске асырылады?
   
9. Акционерлік қоғамдардағы есеп басқа ұйымдастырушылық –құқықтық нысандағы кәсіпорындарындағы есептен қандай айырмашылығы бар?
   

акционерлердің бастапқы инвестициясын қамтиды.

10. Енгізілген капитал деген не?
    
11. Акцияның атаулы құны деп нені айтады?
    
12. Жай және артықшылығы бар акциялардың бір бірінен айырмашылығы қандай?
    
13. Өтелетін артықшылығы бар акциялар деген не?
    
14. Өтелетін артықшылығы акциялар деп нені айтады?
    
15. Айырбасталатын артықшылығы бар акциялар деп нені айтады?
    
16. Кумулятивті акциялар деп нені айтады?
    
17. Мерзімі ұзартылған дивидендтер деген не?
    
18. Дивиденд деп нені айтады?
    
19. Меншікті сатып алынған акциялар деп нені айтады?
    
20. Бөлінбеген пайда деп нені айтады?
    

.

Тақырыпты бекітуге арналған тестілік тапсырмалар:

1. Меншікті капитал бухгалтерлік баланстың қай бөлімінде көрсетіледі?:

А) Актив бөлімінде;

В) Пассив бөлімінде;

С) Шоттың дебетінде;

Д) Шоттың кредитінде;

Е) Қысқа мерзімді міндеттемелер бөлімінде.

2. Кәсіпорынның жарғылық капиталы қай құжатта анықталып тіркеледі?:

А) Кассалық кітапта;

В) Бас кітапта;

С) №1 Журнал ордерде;

Д) Кәсіпорын Жарғысында;

Е) Жеке еңбек шартында.

3. Серіктестің жарғылық капиталы неден құралады?

А) Серіктестікке қатысушыларының алғашқы салған салымдарынан;

В) Негізгі қызметтен түскен табыстан;

С) Шығарылған акциялардан;

Д) Мемлекеттік бюджеттің қаржыландыруы арқылы;

Е) Банк несиесі арқылы.

4. Акционерлік капиталдың құрамына төмендегілердің қайсыс кірмейді?

А) енгізілген капитал;

В) қосымша төленген капитал;

С) қосымша төленбеген капитал;

Д) бөлінбеген пайда

Е) серіктестікке қатысушыларының алғашқы салған салымдарынан

5. Енгізілген капитал нені қамтиды?

А) акционерлердің бастапқы инвестициясын;

В) акционерлік қоғамда шығарылған акцияның атаулы құнына және атаулы құнынан артық сомаларды;

С) капиталдың минималды бөлігін;

Д) кумулятивті акциялар бойынша өткен жылдан қалған жинақталған төленбеген дивидендтерді;

Е) бөлінбеген пайданы.

6. Жай акцияның артықшылығы:

А) акцияның иеленушілері дивидендтерді бірінші болып алады;

В) тұрақты пайыздық ставка қойылуы мүмкін.

С) иесіне компанияда дауыс беру құқығын береді.

Д) компания өз жұмысын тоқтатқанда оның активтеріне құқығы басымдау болады.

7. Төмендегілердің қайсысы артықшылығы бар акциялардың артықшылығына жатпайды?

А) акцияның иеленушілері дивидендтерді бірінші болып алады;

В) тұрақты пайыздық ставка қойылуы мүмкін.

С) иесіне компанияда дауыс беру құқығын береді.

Д) компания өз жұмысын тоқтатқанда оның активтеріне құқығы басымдау болады.

8. Өтелетін артықшылығы бар акциялар деп нені айтады?

А) бұл эмитенттің таңдауы бойынша сатып алынатын және айналыстан шығарылатын акциялар

В) бұл акционерлердің еркі бойынша жай акцияға ауыстырылатын акциялар.

С) артықшылықты акциялар бойынша төленбеген дивидендтер жинақталып отырады және жай акцияның дивидендтерін төлегенге дейін өтелетін акциялар.

Д) артықшылықты акциялар бойынша төленбеген дивидендтер жинақталып отырады және жай акцияның дивидендтерін төлегенге дейін өтелетін акциялар.