Філасофскія паэмы Джона Мільтана "Страчаны Рай" і "Каін" Джорджа Байрана: тыпалагічнае супастаўленне
Дипломная работа - Литература
Другие дипломы по предмету Литература
і" Жыццё - гэта сон "Кальдэрона" Страчаны рай "Мільтана і" Бачанне аб Залаты горад "Бэн" Яна, паэмы Ўільяма Блэйка і "Фаўст" Гётэ, "Вызвалены Праметэй" Шэлі і "Гиперион" Кітс "Каін" Байрана і "Дзяды" Міцкевіча, "Дэман" і "Мцыри" Лермантава - пры ўсёй розніцы ў рэальным гістарычным сэнсе і нацыянальным гучанні гэтых твораў, пры ўсёй розніцы ў выкарыстанні мастацкіх сродкаў, пры ўсёй несувымернасьці творчых індывідуальнасцяў, у самым тыпе мастацкай вобразнасці вышэйзгаданых твораў зяўляецца вызначальная глыбокая агульнасць.
"Гэтая агульнасць ў імкненні выказаць найбольш значныя падзеі і ідэі эпохі ў вобразах, галоўным паэтычным" нервам "якіх напруга паэтыкі-філасофская думка імкнецца ўлавіць новыя грамадскія сувязі і адносіны і выказаць іх у форме найбольш абагульненай, якая ўяўляе сабой сплаў вышэйшых дасягненняў сацыяльна-філасофскай і мастацкай думкі сваёй эпохі з векавым вобразамі, створанымі народнай паэтычнай свядомасцю "(пераклад мой - Дз.К.). [23; 141].
Што зяўляецца агульным ў вышэйзгаданых, а таксама блізкіх да іх па сваёй філасофска-эстэтычнай сутнасці творах, агульнымі для далейшай іх лёс у гісторыі сусветнай мастацкай культуры, так гэта тое, што пры ўсёй іх адвагі (а часам і нахабства), пры ўсёй нестандартнасці паэтычных і філасофскіх асацыяцый, пры ўсёй складанасці формы і зместу, як павінна была адлюстраваць складанасць абектыўных працэсаў, адлюстроўваюцца як меў мэтай паэт, усе яны накіраваны на раскрыццё галоўнага гістарычнага зместу, яго істотных рыс. Нягледзячы на ??тое, што вобразы могуць здацца субектыўнымі і умоўнымі, іх глыбокая ўнутраная логіка супадае (вядома, у трансфармаваным паэтычнымі сродкамі, абагульненым выглядзе) з логікай самога абектыўнага матэрыялу, які бярэ свой пачатак у рэальным жыцці.
Пры гэтым варта заўважыць, што паводле свайго гістарычнага зместу, гэты сімвалізм (у шырокім сэнсе дадзенага тыпу выявы, а не ў спецыфічным значэнні пэўных літаратурных зяў канца XIX - пачатку ХХ стагоддзя) імкнецца дасягнуць пазнання новых зяў рэчаіснасці з дапамогай мастацкіх сродкаў, на ўзроўні перадавой грамадскай і філасофскай думкі эпохі. Ён абапіраецца на вышэйшыя дасягненні нацыянальнай і сусветнай мастацкай традыцыі. З гэтым непасрэдна звязана даўгавечнасць і іх накіраванасць у будучыню.
"Нараджаючыся як найбольш" кандэнсаваныя "вобразнае ўвасабленне разважанняў паэта пра вялікія жыццёвыя праблемы свайго часу, творы гэтага тыпу вобразнасці атрымліваюць разам з тым і больш агульны сэнс і значэнне, адлюстроўваючы не толькі ідэі эпохі, у якую былі створаны, але і уваходзячы ў сістэму паэтычнага мысленне наступных эпох мастацкага развіцця "(пераклад мой - Дз.К.). [23, 142-143]
Для таго, каб вобраз выйшаў за межы дадзенага паэтычнага кантэксту, каб закладзеныя ў ім патэнцыйныя сілы раскрываліся наступнымі пакаленнямі ў сваёй новай значнасці, трэба, каб ідэя, якая ляжыць у аснове ладу або творы была сама па сабе значная, ці нават знакавым не толькі для пэўнага часу, то твор павінна падымаць актуальныя ва ўсе часы агульначалавечыя праблемы, быць такім, у якім кожнае будучыню пакаленне зможа знайсці для сябе адказы на хвалюючыя менавіта яго пытанні, адказы, каштоўнасць якіх не праходзіць з часам.
Усё гэта прынцыпова адрознівае гэты "сімвалізм" шматлікіх выдатных твораў мастацтва пераходных эпох (напрыклад Дантэ, "Боская камедыя", Мілтан "Страчаны рай", Байран "Каін" і інш.) Ад ў чымсьці падобнай яго па знешніх прыкметах сімвалічнай вобразнасці, якая ўзнікае, як вынік адмовы мастака ад пазнання абектыўнай рэальнасці і ўцёкаў ў свет ілюзій. У творах, якія нас цікавяць мы бачым як раз адваротнае: мастак спрабуе не адысці ад рэальнасці ў створаны ім уласны свет, але імкнецца спазнаць рэальнасць, даведацца фундаментальныя прынцыпы быцця і яго развіцця, даведацца Свет, Чалавек, Грамадства, Гісторыю ва ўсіх іх узаемасувязях і супярэчнасцях. Таму мастак і звяртаецца да абагульняючых вобразаў, блізкіх так ці інакш ўсім цывілізацыям і пакаленням, як сучасным аўтару, так і будучым і мінулым, да вобразаў незалежных ад, а дакладней стаячых над пэўнымі уласцівымі таму ці іншаму соцыуму культурна-нацыянальна-гістарычнымі асаблівасцямі, рамкамі, вобразаў, у якіх адлюстроўваюцца ідэі, значныя для чалавецтва ў цэлым і таму актуальныя ў кантэксце універсуму.
Гэта значыць, іншымі словамі, гаворка ідзе пра не што іншае, як архетыпы, вобразы, якія існуюць у калектыўным падсвядомасці і зяўляецца ў большай ці меншай ступені агульнымі для ўсяго чалавецтва. Вядома, яны могуць прымаць тую ці іншую спецыфічную форму, у залежнасці ад асаблівасцей гістарычнага развіцця соцыума, лакальнага культурнай асяроддзя і пэўных рэлігійных уяўленняў, але за ўсімі гэтымі наслаеньнямі заўсёды варта пэўная універсальная агульначалавечая ідэя, якая і надае вобразу, а разам з ім і творы, дзе ён выкарыстоўваецца абсалютнага характару і не абмежаванага часам і прасторай значэнне.
Напрыклад, у кантэксце твораў, аналіз якіх і складае мэта дадзенага даследавання гэта можа выглядаць наступным чынам:
ТворВобразПаходжаннеСутнасць ладуДжон Мільтан "Страчаны Рай"ЛюцыпарЗаходнееўрапейская хрысціянская традыцыя Джордж Гордан Ноэль Байран "Каін"Люцыпар- / / - / / - / / -КаінЮдэя-хрысціянская (біблейская) традыцыя
Вядома, дадзеная схема некалькі спрошчана (напрыклад, вобраз Люцыпара сваімі каранямі сыходзіць далёка не толькі хрысціянскай т?/p>