Объяснение сокращений

Вид материалаДокументы
Подобный материал:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   70

Cerussa, белила (1. 1 C. Th. 7, 20); cerussatus, беленый: tabulae cer. (1. 1 C. Th. 11, 27).

Cervical, подушка (1. 25 § 5 D. 34, 2).

Cervix, шея (1. 5 § 3 D. 9, 2); в переносном смысле: cerviсem erigere adversus aliquem, восстать против кого (1. 2 C. 6, 7).

Cervus, олень (l. 5 § 5 D. 41, 1).

Cerycium (чзсучейхн), герольдский жезл (1. 8 § 1 D. 1, 8).

Cessare, 1) лежать, остаться без употребления, нпр. о сиротских деньгах, которых опекун не дает в заем на проценты (1. 13 § 1 D. 26, 7); лежать под паром (1. 30 § 2 D. 50, 16). - 2) не иметь силы, не применяться, cessat actio (1. 40 D. 9, 4. 1. 17 pr. D. 25, 2), condictio (1. 4 § 1. 1. 14 D. 12, 1), repetitio (1. 4 pr. 1. 8 D. 12, 5), vindicatio (1. 7 § 1 D. 24, 1), interdictum (1. 9 pr. D. 4, 2. 1. 5 D. 43, 16), querela inoffic. test. (1. 8 § 4 D. 5, 2), exceptio (1. 19 pr. D. 46, 2), restitutio (1. 3 § 1. 1. 9 § 5 D. 4, 4), missio in poss. (1. 15 § 28 D. 39, 2), bon. possessio (1. 12 D. 37, 1), collatio (1. 1 § 5. 1. 12 D. 37, 6), cautio (1. 17 D. 5, 3), obligatio (1. 35 § 1 D. 45, 1), stipulatio (1. 1 § 9. 18 D. 36, 3. 1. 83 § 5 D. 45, 1), novatio (1. 28 D. 46, 2), usucapio (1. 1 § 2 D. 41, 6), dominium (1. 82 § 1 D. 47, 2), tegatum (1. 1 § 5 D. 33, 4), substitutio (1. 41 D. 38, 2), matrimonium (1. 17 D, 25, 2), edictum (1. 2 pr. D. 4, 5. 1. 1 § 1 D. 39, 1), Sctum (1. 1 § 1. 1. 3 pr. D. 14, 6), lex (1. 1 pr. D. 23, 5. 1. 33 D. 35, 2), privilegium (1. 24 pr. D. 42, 5), clausula testamenti (1. 30 § 5. 6 D. 30); cessant partes Praetoris (1. 16 § 1 D. 4, 4. 1. 5 § 1 D. 26, 7); cessantium partes, наследственные части отпавших отказопринимателей (1. 7 D. 35, 4). -3) замедлять, in solutione (1. 38 pr. D. 4, 4. 1. 88 § 1 D. 17, 1. 1. 72 § 1 D. 46, 3), in satisfactione (1. 5 § 16. 20 D. 36, 4), satisdatione (l. 5 § 5 D. 37, 10), in adminislratione (1. 60 § 3 D. 23, 2. 1. 2 § 9 D 38, 17); circa refectionem aedium (1. 32 D. 39, 2), (1. l § 1 D. 26, 7); cessans, неисправный, медлительный (1. 5 § 1 eod. 1. 2 D. 2, 12). - 4) не явиться в суд к определенному сроку (1. 2 §4 D. 49, 14). - 5) не заниматься: cess. ab administratione (1. 37 § 1 D. 27, 1). - 6) переставать: si administrаrе cessaverunt curatores (1. 32 D. 4, 4).

Cessatio, 1) состояние, в котором вещь становится негодной для употребления (1. 35 § 3 D. 32). - 2) медление, замедление (1. 53. 57 pr. D. 26, 7. 1. 6. D. 27, 2); periculum cessationis sustinere (l. 31 pr. 27, 1); (1. 17 pr. D. 22, 1).

Cessicius tutor именуется опекун женщины, которому законный опекун (tutor legitimus) передал свое право, cessicia tutela (Gai. I, 168-72. Ulp. XI, 6-8, 17).

Cessim (adv. ), назад: cessim ire (1. 52 § 2 D. 9, 2. 1. 43 pr. D. 21, 1).

Cessio, см. cedere s. 1. 3. 6. a.

Chalcedon, город в Вифинии (1. 4 C. 1, 1); Chalcedonensis synodus (1. 8 pr. С. 1, 5).

Chaldaeus, звездослов (1. 5 C. 9. 18).

Charisius, см. Aurelius.

Charta, бумага (1. 33 J. 2, 1 1. 52 pr. § 4. 6, 1. 76 D. 32); chartis publicis ac ratiociniis obnoxius = chartularius (1. 1 C. 12, 60); ad chartas optare, добиваться должноcти т. н. chartularius (1. 10 C. 12, 58).

Chartaceus, бумажный: codices chart. (l. 52 pr. D. 32).

Chartiaticum, бумажные деньги, подарки (1. 6 D. 48, 20).

Chartoprates, ae, продавец бумаги (rubr. С. 11, 17).

Chartula = charta (1. 13 С. 8, 54. 1. 5 С. 10, 2); ministrium chartularum, должность т. н. chartularius (1. 8 С. Th. 7, 22).

Chartularius, придворный архивариус, который поверял списки податям (1. 3 C. 10, 23. 1. 10 § 2. 1. 12 С. 12, 50).

Chasma, провал земли (1. 10 § 1 D. 18. 6).

Chelonia, дорогой камень (1. 16 § 7 D. 39, 4).

Chiliarches, ае, тысяченачальник (1. 20 § 4 С. Th. 16, 10).

Chirographarius, собственноручный: chirogr. instrumenta (1. 17 С. 4, 2); chirogr. pecunia, chirogr. debitum, письменное удостоверение долга. прот. долгу, обеспеченному залогом (tit. C. 8, 27); отсюда chirogr. creditor (1. 38 § 1 D. 42, 3. 1. 6. C. 7, 72. 1. 10 C. 8, 18), debitor (1. 7 C. 8, 42).

Chirographum, в обширн. смысле почерк, в особ. 1) собственноручное письмо, proprio chirogr. adnotare (l. 30 D. 28, 1. 1. 23 D. 48, 10). - 2) долговая расписка (1. 47 § 1 D. 2, 14); нпр. ch. касающийся займа (1. 41 § 2 D. 22. 1, 1. 26 § 1 D. 20. 1. 1. 14 С. 8, 43); вооб. chirographa debitorum (1. 57 pr. D. 26, 7. 1. 18 § 2. D. 39, 6): ex chirogr. debitorum esse (1. 31 § 4 D. 34, 3); chirographo obligare se ad praestandum (1. 3 pr. § 3 D. 49, 14. 1. 44 § 5. D. 30); solutione inane factum chir. (1. 18 D. 10, 4), (Gai. III. 134). -3) расписка, chir. solutionum, tributorum solutorum (l. 52 pr. D. 19, 1), securitatis (1. 4 C. 11, 64); a creditore percipere chir (1. 17 C. 4, 2).

Chlamys, греческий плащ для а) детей (1. 23 § 2 D. 34, 2), ) солдат (1. 3 C. 12, 40).

Choma, насыпь (1. 10 D. 47, 11).

Chorus, хор (1. 34 pr. D. 21, 1. 1. 79 pr. D. 32).

Christianitas, 1) вера христианская (1. 4 pr. C, 1, 7). - 2) христианство (1. 7 C. 3, 12). - 3) христианское духовенство (1. 123 pr. C. Th. 16, 2).

Christianus, l) (subst. ), христианин (1. 1 § 1 С. 1, 1. 1. 6 C. 1, 11); духовное лицо, епископ (I. 11 С. 1, 4. 1. 20 С. 8, 51). - 2) (adj.) христианский: christ. religio (1. 6 С. 1, 4), lex, fides, veneratio (1. 13. 18. 19 С. Th. 16, 8).

Christus filius (l. 2 § 1 C. 1, 1); salvator Chr. (1. 1 C. 1, 8 C) Jesus Chr. (1. 2 § 1 C. 1, 17).

Chrysanthianum certamen, зрелища, получившие название от некоего Хрисантия, который таковые устраивал в Сардах, каждые 4 года (1. 24 D. 33, 1).

Chrysippus, греческий стоик (живший в 3 ст. до Рожд. Хр. ) (1. 2 D. 1, 3).

Chrisolithus, драгоценный камень, топаз (1. 19 § 17 D. 34, 2).

Cibaria, пища, съестные припасы, провизия (1. 12 pr. D. 33, 7); как часть средств на содержание, к которому причисляется также vestitus и habitatio (1. 6. 12. 16 § 2. 1. 21 D. 34, 1); cib. обозн. иногда корм для животных (1. 29 § 7 D. 9, 2).

Cibus, пища, корм (1. 21 D. 34, 1).

Cicatrix, рубец (1. 7 D. 9, 3).

Сисеrо (М. Tullius), знаменитый оратор (1. 2 § 46 D. 1, 2. 1. 39 D. 49, 19. 1. 96 pr. D. 50, 16).

Cicuta, цикута, омег (1. 3 § 3 D. 48, 8).

Сiliciа, страна Малой Азии (1. 3 § 1 D. 22, 5. 1. 5 pr. C. 7, 63).

Сiliciа vеlа, покрывало из киликийской козьей шерсти (1. 12 § 17 D. 33, 7).

Cimeliarchium (чеймзлйбсчеъпн), место, где хранились сокровища церкви или города; cameliarcha, хранитель сокровищ (1. 10 § 2. 3 С. 7, 72. 1. 20 § 1 С. 11, 47).

Сinciа lex, закон, изданный народным собранием по трибам, по преддожению народного трибуна Марка Цинциуса Алимента, в 550 году u. с. (Vat. § 266-316. 1. 4 С. Th. 8, 12).

Cinctus, обведение (забором), раriеtum с. (1. 4 pr. С. Th. 9, 45).

Cingere, 1) опоясывать; а) обмундировывать (1. 38 § 1. 1. 43 D. 29, 1); cinctus, одетый солдат, вооруженный (1. 3 D. 5, 4); b) опоясанный почетным поясом (1. 2 С. 12, 8). - 2) укреплять, осаждать город: иrbem muro cing. (1. 87 D. 50, 16). - 3) cнимать кору, кожицу (1. 5 pr. 1. 7 § 4. D. 47, 7).

Cingulum, пояс а) для солдат: cing. habere et militiae ordinem tenere (1. 3 C. 12, 50); cing. deponere, оставить военную службу (1. 2 C. 3, 21); b) для сановников (1. 2 С. 12, 8); cingulo exui, spoliari (1. 1 С. 7, 38. 1. 3 С. 12, 17); in officio sacrarum largitionum cingulum militiae sibi sumere, вступить в службу (1. 9 С. 12, 24); sine cingulo constitutus, без службы, места (1. 11 0. 9, 35); отсюда cing. обоз. тк. должность (1. 5 С. 12, 34).

Cinis, пепел: ossa et cineres (eorum, qui exurendi damnatur collecta sepulturae tradere (1. 1 C. 48, 24).

Cinna, юрист, учение Сервия Сульпиция Руфа (1. 2 § 44 D. 1, 2).

Cinnamomum, корица (1. 16 § 7 D. 39, 4).

Сиrса (рrаер.), 1) вокруг, около, также о лицах, которые окружают кого-нб., ager, qui c. ripam est (1. 1 pr. D. 43, 15); с. colens = circumcolens (1. 1 § 4 D. 43, 13); c. aliquem esse; c. se habere aliquem (1. 33 D. 12, 1. 1. 3 pr. § 6 D. 33, 9. 1. 14 § 7 D. 38, 2); qui c. Principem sunt occupati; qui c. latus Principis agunt (1. 11 § 2 D. 4, 4. 1. 30 pr. D. 27, 1). - 2) пo отношевию к; тк. относительно лиц: с. aliquid s. aliquem servandum esse, custodiri, observari, spectari, dici (1. 27 § 11 D. 9, 2. 1. 32 § 3 D. 22, 1. 1. 57 D. 35, 1. 1. 20 D. 40, 5. 1. 1 § 3 D. 49, 14); evenire c. querelam inoffic. (1. 24 D. 5, 2), (1. 19 § 1 D. 34, 5); (1. 36 D. 41, 1. 1. 35 D. 48, 5); impendere c. res (1. 6 § 3 D. 3, 5); (I. 1 pr. D. 2, 12); (1. 1 § 9 D. 1, 12); patientem esse c. aliquem (1. 9 § 2 D. 1, 16): diligentem esse c. aliquid (1. 63 § 5 D. 47, 2). - 3) для (1. 6 D. 37, 6).

Circensis, касающийся цирка; сиrс. ludi, игры в цирке (1. 122 pr. D. 30); также circenses (1. 12 § 4 D. 7, 8); circ. certamen (1. 2. С. 11, 40); equi сirс. (1. 1 § 2 D. 50, 4).

Circiter (adv. ), по отношению к (1. 1 С. Th. 12, 14. 1. 32 С. Th. 13, 5).

Circitor, 1) разносчик (1. 5 § 4 D. 14, 3). - 2) circitores назыв. во время Империи караульные кавалеристы, которые вместе с тем отправляли полицейские обязанности (1. 2 § 19 С. 1, 27); circitoris dignitas (1. 2 § 2 С. Th. 7, 22).

Circuire, обманывать (1. 11 С. Th. 10, 10).

Circuitio, течение, lemporis сirс. (1. 1 С. 11, 41).

Circuitus, 1) круг, окружность (1. 37 § 1 D. 11, 7). - 3) сомнение (1. 5 D. 35, 3. 1. 4 § 6 С. 2, 56. 1. 7 § 4. 8 С. 5, 70).

Circulator, шарлатан (1. 11 D. 47, 11).

Circulus, 1) круг (Gai. I, 46). - 2) гуртик (1. 1 C. Th. 9, 22). - 3) собрание (1. 11 C. Th. 16, 5).

Circum, около (1. 60 § 1 D. 32).

Circumactus, истекший: tempus circ. (1. 47 C. Tb. 7, 4).

Circumambulare, ходить около чего (1. 3 § 1 D. 41, 2).

Circumcelliones, секта еретиков (1. 52 pr. С. Th. 16, 5).

Circumcedere, 1) кругом обрезывать: ramos arboris (1. 1 § 7 D. 43, 27). - 2) обрезать, fibros (1. 11 pr. D. 48, 8). - 3) ограничивать, лишать (1. 6 pr. C. Th. 1, 1).

Circumcludere, кругом запирать, окружать: temporum metis circumcl. (1. 23 pr. С. 1. 2); обхватывать (1. 1 pr. C. 6, 51).

Circumcolens, сосед (1. 1 § 1 D. 43, 12).

Circumdare, а) окружать: а latronibus circumdatus (Paul. III, 5 § 8): b) обойти (1. 27 § 3 C. Th. 10, 19).

Circumducere, 1) кругом обводить, обвивать, linum circumductum (1. 1 § 11 D. 37, 11). - 2) прославлять (1. un. C. 7, 5 - sed vanum nomen hujus - modilibertatis circumducitur, существовать). - 3) обманывать (1. 33 D. 42, 1). - 4) уничтожать, признавать недействительным: circumd. acta (1. 45 pr. D. 42, 1); соgnitioпem (1. 27 § 1 D. 40, 12. 1. 22 D. 49, 1), edictum peremtorium (1. 73 § 1 D. 5, 1); отвергать, circumd. causam appellationis (1. 6 C. 7, 43),

Circumductio, 1) обведение кругом (1. 5 pr. C. Th. 4, 8). - 2) oбман (1. 5 C. 6, 49).

Circumferre, обносить что-нб. (1. 5 § 4 D. 14, 3. 1. 11 D. 47, 11); хвастать, разглашать (1. 1 C. 11, 18).

Circumfluere, 1) течь вокруг (1. 30 § 2 D. 41, 1). - 2) изобиловать: patrimonin circumfl. (1. 3 C. Th. 1, 5).

Circumjectus, окружающий, altaria et oratorium circumj. (1. 4 pr. C. Th. 9, 45).

Circumire, a) вокруг, кругом обходить (1. 7 § 1 D. 1, 16. 1. 12 § 2 D. 49, 16); ) избегать (1. 2 § 8 D. 2, 11); с) окружать (1. 1 § 10 D. 43, 12).

Circumlustrare, вокруг обходить и осматривать (1. 1 § 1 С. Th. 4, 8).

Circumpotatio = convivium (L. XII tab. X. 6).

Circumscribere, 1) обманывать (1. 7 § 9 D. 2, 14. 1. 5. 7 pr. 1. 16 D. 4, 3); сircumscr. legem, обойти закон обманом, перетолковывать (1. 18 § 4 eod. ), ignorantiam alicujus, употребить во зло (1. 11 С. 8, 28). - 2) определять (1. 18 С. Th. 11, 16).

Circumscriptio, обман (1, 4 D. 11, 6); ad circumscript. juris tui latitare (1. 9 C. 7, 72); circumscr. legis, обход (1. 5 C. 1, 5).

Circumscriptor, обманщик (1. 27 § 4 C. Th. 10, 10).

Circumseptus, вокруг, окруженный; silva circums. (1. 3 § 14 D. 41, 2).

Circumspectio, осмотрительность, рассудительность (Vat. § 35).

Circumspectus (adj. ), circumspecte (adv. ), осмотрительный, осторожный, рассудительный (1. 7 § 8 D. 4, 4. 1. 1 § 18 D. 37, 9. 1. 8 § 2 C. Th. 13, 3).

Circumstructus, обведенный стеною (1. 38 § 2 D. 19, 1).

Circumvenirе, 1) окружать: а latronitus circumvenbus (1. 6 § 9 D. 49, 16). - 2) обойти, обмануть (1. 123 § 1 D. 30), legis sententiam (1. 29 D. 1, 3), inlerpretationem (1. 40 D 49, 14), voluntatem defuncti (1. 4 D. 29, 4. 1. 92 D. 35, 1); circumventio, oбман (1. 17 D. 4, 4. 1. 3 C. 2, 43).

Сirсиs, кругообразное ристалище (1. 3 pr. D. 50, 10).

Cirtensis, житель города Цирты в Нумидии (1. 9 § 5 D. 22, 6).

Сis, по эту сторону: cis Тiвeriт et ultis Tib. (1. 2 § 31 D. 1, 2); отсюда Cistiberes, чиновники времен Республики, которые имели надзор над ночным караулом по эту сторону Тибра (§ 33 eod.).

Cisalpinus, находящийся по эту сторонуАльп, Gallia Cisalp.

Cisium, коляска на двух колесах (1. 13 pr. D. 19, 2); cisiarius, а) кабриолетный кучер (1. с. ); b) каретный мастер (1. 1 С. 10, 64).

Cista, ящик (1. 1 § 41 D. 16, 3).

Cisterna, 1) подземное водохранилище (1. 1 § 4 D. 43, 22). - 2) подземный водоем, тк. место для хранения вина (I. 21 § 5 D. 47, 2).

Cistiberes, см. cis.

Сitаrе, 1) приводить в движение, отсюда citatus, быстрый: aqua citatior (1. 1 § 1. 1. 3 § 2 D. 39, 3) - 2) призывать в суд (1. 7 pr. D. 4, 1. 1. 73 pr. D. 5, 1. 1. 10 D. 48, 1. 1. 15 § 2 D. 49, 14); in testimoпiит cit. (1. 20 D. 22, 5); citatio, citatorium, вызов в суд (1. 6 § 4. С. 1, 12. 1. 2 С. 12, 22).

Citerior, ближайший, прежний: dies cit. (1. 4 D. 13. 5. 1. 15 D. 23, 4).

Citharoedicus, касающийся певца с цитрою, vestis cith. (1. 127 D. 50, 16).

Citiensis, житель приморского города Китий на острове Кипр (1. 1 § 5 D. 50, 12).

Cito, скоро, быстро (1. 11 § 5 D. 4, 4. 1. 3 D. 47, 4).

Citra (praep.), 1) без: с. metum ехсерtionis agere (1. 49 D. 5, 3); (1. 1 § 1 D. 2, 12); (1. 7 § 2. 1. 6. § 6. 17 D. 2, 15); c. in integrum restit. (1. 16 pr. D. 4, 4); c. inquisitionem (1. 6 D. 26, 3); c. mandatum (1. 10 § 10 D. 17, 1); c. societatem (1. 31 D. 17, 2); c. voluntatem (1. 22 § 1. 1. 29 pr. D. 24, 3. 1. 6 D. 29, 2); c. conscientiam (1. 46 eod. ), c. periculum (1. 67 § 1 D. 36, 1); c. temporis finem, без ограничения времени (1. 15 D. 49, 16); c. Falcidiae rationem, без удержания одной четверти (1. 41 § 3 D. 28, 6); с. codicillos (без диплома) administrare (l. 41 pr. D. 27, 1). - 2) несмотря на, кроме (1. 9 D. 3, 6). - 3) во время, в течение (1. 15 D. 49, 16).

Citreus, цитронный, mensa citr. (1. 21 § 2 р. 10, 1).

Citro, см. ultro.

Сivicus = civilis см 1: сiv. munus, сiv. hoпоr (1. 4 С. 11, 9. 1. 4. 7. 27. 29. 46. С. Th. 12, 1); аnnonaе сиv. (1. 9 seq. C. Th. 14, 17).

Civilis, 1, ) касающийся государства или города: гражданский, городской, цубличный, нпр. munus civ. (1. 2 § 1 D. 50, 5. 1. 18 D. 50, 16. 1. 8. 13 C. 5, 62. 1. 1. 3 С. 10, 41); сiv. officia (1 13 pr. D. 50, 6. 1. 2 D. 50, 17), оnerа (1. 6 D. 27. 10); аnnonaе сiv. = publicae (tit. C. 11, 24); сапоп сiv. (canon. s. 2); bellит сiv. (1. 1 § 2. 3 D. 50. 15. 1. 1 pr. С. 6, 51); dissensiones civ. (1. 21 § 1 D. 49, 15). - 2) свойственный народу, государству: jus civile, национальное право известного народа, государства, прот. jus gentium (§ 1. 2 J. 1, 2. 1. 6 pr. 1. 9 D. 1, 1); по отнош. к римскому народу обозначает римское национальное право а) против. jus gentium или jus naturale (1. 1 pr D. 41, 1); collectum est (privatum jus) ex naturalibus praeceptis, aut civilibus (1. 1 § 2 D. 1, 1); proprietas (aedium superfic. ) et civili, et naturali jure ejus est, cujus est solum (1. 2 D. 43, 18); b) пpoтив. преторскому пpaву (1. 7 D. 1, 1. 1. 1 § 8. 1. 3 § 1. 2 D. 13, 5. 1. 14 D. 22, 5. 1. 23 D. 28, 1. 1. 8 pr. D. 37, 4. 1. 1 pr. 1. 2 D. 38, 8); juris civ. actio прот. interdictum (1. 14 D. 43, 26); jure civ. destitutum testamentum (1. 38 § 3 D. 28, 6); jure civ. constitutum, receptum etc. (pr. J. 2, 6. 1. 24 D. 35, 1); jure civ. data potestas (1. 2 pr. D. 26, 2. 1. 57 pr. D. 29, 2); c) в тесн. см. относится к праву, выработанному римскими юристами = quod sine scripto in sola prudentium interpretatione consistit (1. 2 § 5. 12 D. l, 2). - 3) касающийся jus civile, основывающийся на jus civ. (в смысле s. 2. a - c.), a) прот. naturalis; нпр. et civ. et natur. ratio suadet etc. (pr. J. 1, 10): civ. ratio naturalia jura corrumpere non potest (1. 8 D. 4, 5); neque civile, neque naturale est (1. 83 § 5 D. 45, 1); (1. 49 D. 50, 16); civ. possessio (1. 2 § 1 D. 41, 5); civ. cognatio = agnatio (1. 4 § 2 D. 38, 10); verbis сivil. (повелительными выражениями) facere substitutionem (I 7 D. 28, 6); b) в особ. прот. honorarius s. praetorius, нпр. actio civ. (1. 25 § 2 D. 44, 7. § 3 J. 4, 6); obligatio civ. прот. praetoria (§ 1 J. 3, 12); c) actio praescriptis verbis назыв. actio civ., ежели иск основывается на jus civ. в значении s. 2 с. (1. 7 § 2 D. 2, 14. 1. 15 D. 19, 5); т. к. оценочный договор (contractus aestimatorius), из которого проистекал иск praescr. verbis, называют сiv. negotium (1. 1 pr. D. 19, 3); сиiv. sapientia, законоведение (1. 1 § 5 D. 50, 13). - 4) вообще по праву, по справедливости (1. 78 § 2 D. 2 3 3. 1. 5 С. 6, 2). - 5) относящийся к частным юридическим отношениям лица и к гражданскому судопроизводству, нпр. negot. civ. прот. criminale (1. 2 D. 49, 5); сiv. judicium (1. 5 С. 3, 41); сiv. petitio (1. 17 С. 9, 1); et civ. et criminalis actio (1. 1 С. 9, 31); сiv. саusае (1. 13 C. 7, 62); crimini сiv. саusа adjungitur (1. 3 С. 3, 8. 1. 1 С. 6, 34).

Civiliter (adv.), 1) = jure civili (см. civilis s. 2 и 3), прот. naturaliter или jure praetorio: civil. obligare (1. 1 § 1 D. 11, 6. 1. 1 pr. D. : 27, 4. 1. 14 D. 44, 7. 1. 8 § 4 D. 46, 4. 1. 12 D. 46, 6); conveniri (l. 17 pr. D. 49, 17); verborum obligatio aut naturaliter resolvilur aut civil. (1. 107 D. 46. 3); civ. асquirere (1. 53 D. 41, 1); in potestate habere (1. 23 § 2 D. 41, 2); possidere (1. 3 § 15. 1. 7 § 1 D. 10, 4. 1. и 24 D. 41, 2. 1. 1 § 9 D. 43, 16. 1. 38 § 7. 8 D. 45, 1); civ. nupta (1. 28 § 3 D. 28, 2); civ. turpe (1. 42 D. 50, 16); (1. 134 D. 50, 16). - 2) no закону, судебным порядком: сiv. exactionem fieri oportuit, прот. extra ordinem (1. 23 § 3 D. 4, 2); civ. poscere (1. 7 C. 8, 16). - 3) путем гражданского процесса прот. criminaliter: сiv. agere, actionem, movere (1. 94 D. 47, 2. 1. 7 § 6. 1. 37 D. 47, 10), ехеrсеrе (1. 28 § 12 D. 48, 19), experiri (1. 23 С. 9, 23), queri (1. 9 C. 9, 22), judicio consistere (l. 8 C. 2, 19), appeti (1. 2 C. 1, 29), requiri (l. 24 C. 9, 22), perurgeri (1. 1 C. 9, 31). - 4) справедливым, снисходительным образом, нпр. при осуществлении служебности (1. 9 D. 8, 1); melius et сиvilius faciet Praetor (1. 1 § 2 D. 25, 5).

Civis, гражданин (1. 1 § 1 D. 50, 1. 1. 7 C. 10, 39): в особ. римский гражданин, civis romanus (Gai. I, 3. 15. 53. 56. 57. 67 seq. 1. 17 D. 1, 5. 1. 32 D. 49, 14. 1. 238 pr. D. 50, 16).

Civitas, 1) государство: jus proprium civitatis (1. 9 D. 1, 1. 1. 11 eod.); graecae civitates (1. 2 § 4 D. 1, 2); в особ. Римское государство (1. 2 § 1. 2. 7. 8 eod. ); ип сinritate (прот. apud. hostes) esse, decedere (1. 28 D. 28, 6. 1. 1. §1 C. 35, 2). - 2) город, a) как юридическое лицо; городская община: сiv. Antiochensium (1, 37 D. 42, 5), Tyriorum (1. 8 § 4 D. 50, 15); bоna, servi civitatis (1. 15. 17 pr. D. 50, 16); res ad civit. pertinentes (rubr. D. 50, 8); a civitate manumitti (1. 10 § 4 D. 2, 4); civitati legare, hereditatem fideicommissam restituere (1. 122 pr. D. 30. 1. 26 D. 36, 1); civibus civitatis legatum v. fideicommissum datum civitati relictum videtur (1. 2 D. 34, 5); civ. obligari potest mutui datione (1. 27. D. 12, 1); b) город как местность: theatra, sacra loca in eivitate (1. 6 § 1. 1. 9 pr. D. 1, 8): iп agro vel civitate rem soli possidere (1. 15 § 1. D. 2, 8); in civitatem advenire (1. 7 pr. D. 1, 16); - 3) право римского гражданства (1. 11 D. 4, 5. 1. 11 C. 3, 28), civitas romana (Gai. I. 26. 28. 31. 32. 55. 66-68. 93-95. 128. III. 20. 73. IV. 37).

Clabularis, относящийся к почте: clab. cursus (1. 23 pr. 26. 62 С. Th. 8, 5).

Clades, потеря (1. 1 C. 4, 66).

Clam (adv.), тайно: cl. committere aliquid, в противоположность palam facere, delinquere (1. 68 D. 23, 2); cl. possidere (1. 6 D. 41, 2. 1. 40 § 2. 3 eod. I. 4 pr. D. 41, 10. 1. 1 pr. D. 43, 17); cl. superficie frui ab aliquo (1. 1 pr. D. 43, 18); (1. 1 pr. 1. 3 pr. D. 43, 19. 1. 1 pr. § 29 D. 43, 20. 1. 1 pr. D. 43, 22); по отнош. к interdictum quod vi aut clam (actum est, id restituas) обознач. cl. facere, предпринятие тайным образом на своем участке такой работы (постройки), которая может причинить ущерб другому лицу (соседу) (1. 1 pr. § 1. 1. 3 § 7. 8 D. 43, 24. 1. 4. 5. 22 § 5 eod. ).

Clamare, 1) кричать (1. 1 § 35 D. 29, 5). - 2) =citаrе s. 2. (1. 3 С. 7, 40).

Clamor, крик (1. 1 § 36. 1. 19 D. 29, 5).

Clanculo, тайком (1. 7 С. 5, 17),

Clandestinus, тайный, скрытый: damn. cland. (1. 2 § 9 D. 47, 8), cland. possessio (1. 40 § 3 D. 41, 2. 1. 7 § 4 D. 10, 3).

Clarere, clarescere, становиться ясным (§ 27. J. 2, 20. 1. 5 C. 5, 42).

Clarissimatus, достоинство, personae clarissimae (1. 11 C. 12, 1. 1. 5 C. 12, 19. 1. 74 pr. § 50. Th. 12, 1).

Claritas, 1) ясность (1. 6 § 1 C. Th. 1, 1). - 2) блеск, знаменитость (1. 3 C. Th. 16, 1). - 3) = clarissimatus (1. 10 C. 5, 4. 1. 1 C. 12, 1).

Claritudo, значение (1. 11 C. Th. 13, 11).

Clarus, 1) ясный, понятный: cl. literis proscribere (1. 11 § 3 D. 14, 3); cl. juris esse (1. 19 C. 6, 42). - 2) славный, знаменитый: cl. dignitas (1. 23 pr. D. 4, 2), persona, veluti Senatoris (1. 5 D. 27, 10); clarissimus, светлейший, как титул высших государственных людей, которые занимали третье место по чину (illustres, spectabiles, clarissimi, perfectissimi, egregii), в особен. как титул сенаторов, которых со времен Тиберия называли clarissimi hiri, clariss. personae (l. 52 § 2 D. 5, 1. 1. 12 D. 48, 1. 1. 18 § 1 D. 49, 14. 1. 100 D. 50, 16. 1. 3 C. 3, 2); тк. жены сенаторов назыв. clariss. personae, clariss. jeminae (1. 8 D. 1, 9. 1. 22 § 1 D. 50, 1. 1. 10 C. 5, 4); как титул преторов: viri clariss. (I. 1 § 2 D. 27, 9. 1. 3 C. 2, 13. 1. 1 C. 2, 31); проконсулов (1. 3. 5 C. 2, 12. 1. 1 C. 7, 58), наместников провинций (1. 1 pr. § 1 C. 1, 49. 1. 3 C. 2, 27), т. н. Principes agentium in rebus (1. 66 C. 10, 31), Magistri censuum (1. 3 C. 4, 66). Praefecti annonae (1. 12 § 1 C. 12, 19), Silentiarii sacri palatii (1. 25 C. 5, 62); clarissima dignitas = clarissimatus (1. 9 C. 12, 1).