Працэс тэрытарыяльнага пашырэння Расійскай імперыі на прыкладзе каўказскага вектара знешняй палітыкі дзяржавы
Курсовой проект - История
Другие курсовые по предмету История
былі адносіны з Даніяй з-за Шлезвіг. Ангельская дыпламатыя, зацікаўлена ў абвастрэнні расійска-шведскіх і расійска-турэцкіх адносін, замінала, збліжэнню Расіі з Аўстрыяй супраць Асманскай імперыі.
Англіі і Францыі выгадная была ізаляцыя Расіі ад рынкаў на Блізкім Усходзе, і яны ўсяляк перашкаджалі ўрэгуляванні расейска-турэцкіх супярэчнасцяў. Між тым Порта на шкоду жыццёва важным эканамічным і палітычным інтарэсам Расіі працягвала непадзельна панаваць на Чорным і Азоўскім морах і рабіць рабаўніцкія набегі на яе зямлі. Чорнае мора па-ранейшаму заставалася зачыненым для Расеі.
З прычыны такога становішча ў 30-х гадах XVIII ст. Чарнаморская праблема, з якім таксама перапляталася і каспійская, набыла востры характар, але Расея не была падрыхтавана да вайны з асманамі.
Прадбачачы ў будучыні сутыкнення з Портай, расійская дыпламатыя развіла энергічную дзейнасць і на працягу першай паловы 30-х гадоў дамаглася збліжэння з Англіяй і Даніяй, абнаўлення саюза са Швецыяй, абранне добразычлівага кандыдата на польскі трон і высновы Рештського (1732) і Гянджипського (1735 г.) дагавораў з Іранам, згодна з якім Расія вяртала ўсё прыкаспійскіх правінцыі Ірана, а ён абавязваўся выступіць супраць Парты ў выпадку яе нападу на Расею. У выніку палітыка-дыпламатычная сітуацыя была значна змякчана на карысць Расіі [23, с.68].
Затое вестку пра Рештський дагавор насцярожыла Порту, і яна вырашыла фарсіраваць ажыццяўленне даўно задуманага плана: прагнаць шаха з Закаўказзя, абмінуць быццам абцугамі з захаду і ўсходу Галоўны Каўказскі хрыбет і заплюшчыць іх на кабардинском раўніне. Пачаліся адкрытыя Асман-Крымскія правакацыі супраць Кабарды і Дагестана.
Улетку 1731 7000. Крымскае войска падступіла да мяжы Кабарды і запатрабавала выслаць султана Саліх-Гірэя і выдаць забойцаў пляменнікаў хана Бахт-Гірэя - Дэлі-Салтана і Гірэя-Салтана
Аднак кабардзінцы не завагаліся перад грозным ворагам, арганізавалі абарону і адначасова звярнуліся за дапамогай да расійскага ўраду.
Расейскі ўрад зноў пацвердзіў Кабарды сваё заступніцтва і запэўніў, што ваенная дапамога супраць агульнага ворага будзе арганізавана.
Да гэтага часу ірана-турэцкая вайна ўступіла ў новую фазу. Асманы панеслі велізарныя страты. Быў заключаны і Рештський дагавор. Спалоханая гэтымі абставінамі Порта вырашыла адправіць Фетие-Гірэй-Салтана з войскам у тыл шахскай войскаў праз Паўночны Каўказ.
Асманская атрад, аднак, нічога не дасягнуў. 11 ліпеня 1734 г ў раёне сучаснага г. Грознага Асман-крымскія войскі былі атакаваныя рускімі войскамі. У ходзе бою татары былі разбіты і ва ўцёкі, пакінуўшы на полі бою 12 баявых сцягоў. Аднак камандуючы рускімі войскамі князь Гесэн-Гамбургскі не толькі не замацаваў здабытае на полі бою перамогу, але нечакана вярнуўся ў крэпасць Святога Крыжа і тым самым дазволіў пераможаным абрабаваць Гребинский гарадка і забраць у палон сотні людзей, пасля чаго частка татараў рушыла назад у Крым, а іншыя сышлі ў Шемахи. Аднак палонныя і данскі казачы атрад у 2 тыс. чалавек, акружаны татарамі і калмыкамі, былі вызваленыя кабардзінцы на чале з Магамета Кургокиним [17, с.97].
У гэтых умовах Асманская імперыя паспяшалася пакончыць з іранскай вайной і ўмацавацца на Паўночным Каўказе. Гэта стварыла новую напружанасць на Паўночным Каўказе. Ужо з 1734 Порта і Расія знаходзіліся на мяжы вайны, а ў наступным, 1735 султан загадаў рушыць крымскім войскам у Кабарды. Менавіта ўварванне крымскіх войскаў у Кабарды паклала пачатак руска-турэцкай вайне 1736-1739 г.
У сярэдзіне жніўні 1735 Каплан-Гірэй, павялічыўшы свае сілы да 80 тыс. чалавек, перайшоў г. Лабу і ў выніку месяца акупаваў Кабарды.
кастрычнік 1735 г. 40000. Рускае войска пад камандаваннем В. Лявонцьева рушыла ў Крым, трымаючы курс на Перакоп. Хоць у умовах надворя экспедыцыя і не дасягнула мэты, але вынікам яе стала паспешлівае вяртанне Каплан-Гірэя з Ірана.
красавіка 1736 г імператрыца Ганна Іаанаўна заклікала кабардзінцы падняцца на барацьбу з агульным ворагам. Кабардзінцы выявілі поўную гатоўнасць уступіць у вайну на баку Расіі.
Амаль адначасова з граматай расійскай імператрыцы ў Кабарды; прыбыў пасланец Крыму Айдемир-мурза з лістом ад Каплан-Гірэя у якім хан выказваў поўную надзею, што кабардзінцы, паводле дадзенай яму ў 1735 г. прысягі, падымуцца на барацьбу супраць Расеі,
Хоць падзеі ў Крыму ў 1735 г. і было фактычнае пачаткам руска-турэцкай вайны, але фармальна яна была абвешчаная ў 1736 г. У гэтай вайне Расія дамагалася адмены Прутскі дагавора 1711, выхад у Чорнае мора і забеспячэння бяспекі сваіх паўднёвых рубяжоў.
Першая сустрэча з супернікам на Кубані адбылася 3 мая 1736 нагайцаў Салтан-Улу перакрылі шлях надыходзячым войскам. Нагайцаў прыкінулася нейтральнымі і пачалі перамовы аб умовах пераходу ў падданства Расіі. Раней яны былі руска-падданым, але непасрэдна падпарадкоўваліся калмыкаў, якім плацілі даніну а потым пайшлі на Кубань пад заступніцтва Крыме. На гэтай падставе Дондук Омба патрабаваў, каб нагайцаў перавандравалі да Волзе і аднавілі выплату даніны.
Пакуль вяліся перамовы, у Салтан-Улу прыпеў на дапамогу атрад Наўруз-Улу. Яны ўмацаваліся ў цяжкадаступных месцах і перарвалі перамовы. Рушыць далей, маючы ў тыле такая колькасць ворага, было небяспечна. Кінутыя на прыступ супраць нагайцаў майстэрні казакі са стратай адступілі [12, с.114].
Тым часам на асноўных участках вайны рускія нанеслі магутны ўдар па Крыме. Да канца мая 1736 армія Б.-Х. Миниха прыступам авалодаў Перакоп. Услед за ім ўпалі Бахчысарай і Кінбурн. 20 Чэрвеня П. П. Ласі