Працэс тэрытарыяльнага пашырэння Расійскай імперыі на прыкладзе каўказскага вектара знешняй палітыкі дзяржавы
Курсовой проект - История
Другие курсовые по предмету История
УВОДЗІНЫ
XVIII стагоддзе - пераломны этап у гісторыі народаў Каўказа. Прагрэсавальны заняпад Ірана і Асманскай імперыі, актыўны выхад пятроўскай Расіі на міжнародную арэну паставілі пытанне аб лёсе Каўказа ў кола важнейшых праблем сусветнай палітыкі таго часу. Стаўшы адным з асноўных крыніц супярэчнасцяў у адносінах названых краін, гэты рэгіён у сілу важных стратэгічных пазіцый прыцягнуў увагу еўрапейскіх дзяржаў, у першую чаргу Англіі і Францыі.
Хоць Парыж і Лондан былі супернікамі за вядучую ролю ў еўрапейскай палітыцы і за каланіяльныя ўладанні ў Азіі і Амерыцы, усё гэта не перашкаджала ім накіроўваць высілкі на абмежаванне міжнароднага ўплыву Расіі. Разам з правядзеннем палітыкі "усходняга барера" у Еўропе яны распальвалі супрацьстаянне паміж Іранам і Асманскай імперыі і Расіяй на Каўказе, каб перашкодзіць прасоўванню апошняй у паўднёвых мораў.
У сілу таго, што стратэгічныя планы еўрапейскіх дзяржаў на ўсходзе вызначыліся толькі да канца XVIII ст. іх процідзеянне ўзмацненню ўплыву царскай Расіі на Каўказе пачалося яшчэ ў часы Каспійскага паходу Пятра I.
Паўночны Каўказ стаў абектам каўказскай палітыкі Расеі яшчэ з часоў далучэння Кабарды ў сярэдзіне 50-х гадоў XVI ст. Аднак непасрэдна Расія ўключылася ў барацьбу за дамінаванне ў гэтым рэгіёне з прыходам да ўлады Пятра I і яго Азоўскага паходу 1696. У XVIII ст. барацьба за Паўночны Каўказ ішла з пераменным поспехам. Першая чвэрць XVIII ст. адзначылася далучэннем да Расіі Прыкаспійскіх абласцей і часткі Паўночнага Каўказа, другая - стратай гэтых уладанняў, якая кампенсавалася відавочным зрухам у арыентацыі мясцовага насельніцтва ў Расею.
Зрэшты без глыбокага аналізу каўказскай палітыкі вядучых дзяржаў, выяўленне горада і ролі гэтага рэгіёну ў стратэгічных планах Расеі, Ірана і Асманскай імперыі немагчыма скласці цэласнае ўяўленне аб гістарычным мінулым горскіх народаў. Такую пастанову пытання і яго рашэнні могуць спрыяць выяўленню агульных тэндэнцый і характэрных асаблівасцяў узаемаадносін народаў Каўказа з Расіяй.
Актуальнасць працы складаецца ў магчымасці прасачыць вытокі сучасных геапалітычных канфліктаў у Расіі, карані якіх ўзыходзяць да XVIII ст., А таксама даследаваць гістарычнае значэнне ўваходжання народаў Каўказа ў склад Расеі.
Абект даследавання - знешняя палітыка Расійскай імперыі ў XVIII стагоддзі.
Прадмет даследавання - шляхі і метады інкарпарацыі Каўказскіх зямель у склад Расійскай імперыі.
Тэрытарыяльныя і храналагічныя рамкі: у працы гаворка ідзе пра тэрыторыі РФ, і краіны Каўказскага рэгіёну сумежныя з ёй, што ў храналагічных межаў то для большага разумення праблематыкі пытання даследаванне пачынаецца з XVIст.колы менавіта Маскоўская дзяржава набліжаецца да тэрыторыі Каўказа і заканчваецца XVIII ст. які зяўляецца пераломным у гісторыі народаў Каўказа
Мэта працы: асвятліць працэс тэрытарыяльнага пашырэння Расійскай імперыі на прыкладзе каўказскага вектара знешняй палітыкі дзяржавы.
Задача:
) прасачыць турэцка-ірана-расійскія адносіны на Каўказе і Закаўказзе ў XVI-XVII стст.
) вызначыць расейска-іранскія і расійска-турэцкія адносіны падчас праўлення Пятра I.
) паказаць паўночны Каўказ ў расейска-ірана турэцкіх адносінах у перыяд з 1725 да 1762 рр.
) ахарактарызаваць паўночны Каўказ ў перыяд праўлення Кацярыны II.
Гістарыяграфія: пытанне досыць разгледжаных, але агульная карціна не зусім суцэльнай з-за адсутнасці навуковых распрацовак каўказскіх навукоўцаў пасля Савецкай эпохі, яшчэ адна праблема гэта розніца ў поглядах савецкай, замежнай і руска-імперскай гістарыяграфіі працэс інкарпарацыі Каўказа ў склад Расеі.
Дадзенай тэматыкай займаліся многія вучоныя, найбуйнейшымі сярод якіх былі: Бутко Я., Смірноў Н.А., Сотавов Н.А., Салаўёў С.М., Сакураў В.А., есць Е.Н., Киняпина Н. С., Маркава О.П.
Структура працы - адпавядае мэтам і задачам і складаецца з ўвядзення, 4-х раздзелаў, заключэння і спісу выкарыстаных крыніц і літаратуры.
1. Каўказ і Закаўказзе ў турэцка-ірана-расійскіх адносінах у XVI-XVII ст.
каўказ расейская імперыя
Канец XV-пачатак XVI ст. адзначыліся буйнымі гістарычнымі падзеямі. Развіццё прадукцыйных сіл у нетрах феадальнага грамадства рост таварна-грашовых адносін, пашырэнне рынкавых сувязяў, пошукі найкароткіх шляхоў у краіны Усходу - усё гэта паслужыла штуршком для вялікіх геаграфічных адкрыццяў
Для Маскоўскай дзяржавы гэта быў перыяд яго магутнага нацыянальнага ўздыму. Распад Залатой арды, ліквідацыя Казанскага і Астраханскага ханства зноў адкрылі рускім людзям шлях на Ўсход. Цікавасць Маскоўскай дзяржавы ў краіны Усходу значна вырас ужо ў другой палове XV ст. у сувязі з імкненнем Масквы ўсталяваць пастаянныя гандлёвыя сувязі са сваімі ўсходнімі суседзямі.
Не выпадкова ў гэты час вялікае значэнне набывае старажытны гандлёвы волжскі шлях, на якім выраслі такія гандлёвыя горада, як Ніжні Ноўгарад, Казань, Астрахань.
Нягледзячы на тое што ў XV ст. руская гандаль з Іранам, з дзяржавамі Закаўказзя і Сярэдняй Азіі была моцна сціснутая феадальнай раздробленасьці гэтых краін і пастаянных міжусобіц іх шматлікіх кіраўнікоў, усё ж прыцягненне рускай гандлю да Усходу і адпаведны цікавасць ўсходніх народаў да Маскоўскай дзяржавы былі цалкам відавочныя.
Адначасова з Ширван ўсталяваліся, сувязі Масквы з Грузіяй, ці, як яе тады называлі, з Іверскай зямлёй. У 1492 рускія летапісы паведамляюць аб прыбыцці з Іверскай зямлі, з Кахэці, ад цара Аляксандра пасла па імя Мурат [4, с.26].
Т