Праблемы бяспекі Міжземнамор'я ў 90-я гады
Дипломная работа - Экономика
Другие дипломы по предмету Экономика
яго духоўнага і матэрыяльнага дабрабыту ад знешняй і ўнутранай пагрозы "[31, с. 155]. Галоўнымі абектамі нацыянальнай бяспекі выступаюць грамадзяне (іх правы і свабоды), грамадства (яго духоўныя і матэрыяльныя каштоўнасці), дзяржава (яго канстытуцыйны лад, суверэнітэт і тэрытарыяльная цэласнасць). На гэтай падставе асноўных паказчыках нацыянальнай бяспекі можна прызнаць наступныя фактары:
Нацыянальную незалежнасць і суверэнітэт, тэрытарыяльную цэласнасць дзяржавы;
Развіццё грамадзянскай супольнасці, узровень дэмакратызму, сфарміраванасць і дзейснасць заканадаўчай базы прававой дзяржавы, абароненасць асобы;
Эканамічныя магчымасці дзяржавы;
Стан ўзброеных сіл, іх баяздольнасць і боегатоўнасць;
Нацыянальны вызначэнне і самабытнасць;
Развіццё нацыянальнай самасвядомасці і культуры;
Наяўнасць агульнай стратэгіі нацыянальнага развіцця "нацыянальнай ідэі", агульнапрызнанай мэты;
Нацыянальны згода і адзінства;
Унутрыпалітычная стабільнасць
Гатоўнасць і здольнасць палітычных сілаў рэалізаваць загальновизначени мэты.
Іншымі словамі, нацыянальная бяспека - гэта мера рэальнага ўзроўню правоў і свабод членаў чалавечай супольнасці (грамадзян) адпаведнай гэтаму супольнасці дзяржавы. Вылучаюцца тры аснове ўласцівасці нацыянальнай бяспекі.
Першая. Кожнаму дзяржаве ў пэўны момант развіцця адпавядае свая "столь" нацыянальнай бяспекі.
Гэта ўласцівасць дазваляла параўноўваць дзяржавы па іх "столямі" нацыянальнай бяспекі. Чым вышэй "столь", тым патэнцыйна дзяржава мацней.
Другая. Нацыянальная бяспека характарызуецца пэўным узроўнем інтэграванасці. Калі распад абяднання дзяржаў прывядзе да прыкметнай скачкападобнага змены нацыянальнай бяспекі "абломкаў", то можна казаць аб наяўнасці інтэграванай нацыянальнай бяспекі ў такога абяднання дзяржаў. Калі пасля распаду абяднанай структуры падобнай скачкападобнага змены не прадбачыцца, то абяднанне дзяржаў яшчэ не дасягнула такой ступені інтэграванасці, калі яго варта разглядаць як "шкілет" новай буйной сістэмы нацыянальнай бяспекі. Абяднанне дзяржаў ўжо адбылося, а абяднанне сістэм нацыянальнай бяспекі - яшчэ няма. Прыкладам можа служыць Еўрапейскае супольнасць, у якім дзяржавы абядналіся толькі з асобнымі структурамі і функцыямі.
Трэцяя. Нацыянальная бяспека для розных слаёў грамадства аднаго і таго ж дзяржавы аднолькавая. У яе аснове знаходзіцца імкненне дзяржавы абараніць сваіх грамадзян, незалежна ад іх сацыяльнага, маёмаснага, нацыянальнага або рэлігійнага статусу. Тым самым яна абараняе свой нацыянальны суверэнітэт, адпаведны ўзровень правоў і свабодаў у грамадстве [32, с. 96].
У сучасным свеце адбываецца трансфармацыя цяпер дзеючых канцэпцый і структур бяспекі канфрантацыйнага тыпу ў канцэпцыі і структуры бяспекі, заснаваныя на супрацоўніцтве.
Гэтая тэндэнцыя характарызуе ўзаемаўплыў і ўзаемазалежнасць нацыянальнага і міжнароднага аспектаў бяспекі. Узнікае новае разуменне і зацікаўленасць кожнага субекта ў забеспячэнні нацыянальнай бяспекі шляхам ўмацавання бяспекі міжнароднай.
1.2 Віды бяспекі
Віды бяспекі: дзяржаўная, эканамічная, грамадская, ваенная, экалагічная, інфармацыйная. Асноўныя віды пагроз нацыянальнай бяспекі: пагрозы інфармацыйнай інфраструктуры, пагрозы бяспекі інфармацыі, пагрозы духоўнага жыцця грамадства, пагрозы правам і свабодам грамадзян.
Міжнародная бяспека - такі стан міжнародных адносін, пры якім ствараюцца ўмовы, неабходныя для існавання і функцыянавання дзяржаў, забеспячэння іх поўнага суверэнітэту, палітычнай і эканамічнай незалежнасці, магчымага адпору ваенна-палітычным націску і агрэсіі, раўнапраўных адносін з іншымі краінамі [32, с. 98].
Разам міжнародную бяспеку варта разглядаць як палітыку, якая садзейнічае стварэнню эфектыўных гарантый свету як для асобнай краіны, так і ўсёй сусветнай супольнасці. Апошнія падзеі, у прыватнасці распад СССР і сістэмы сацыялізму, крах біпалярнага свету, ваенныя дзеянні НАТА ў Югаславіі, вайна Расеі на Каўказе, тэрарыстычныя акты ў розных рэгіёнах свету і да т.п.. ставяць на парадак дня неабходнасць пабудовы адзінай агульначалавечай сістэмы міжнароднага правапарадку. Яна павінна грунтавацца на прынцыпах калектывізму, добраахвотнасці і дэмакратызму, але разам з тым, прадугледжваць жорстка вызначаны пэўныя абавязацельствы яе членаў. Пры гэтым трэба мець на ўвазе, што сучасная сусветная практыка выпрацавала тры асноўныя сродкі захавання міжнароднай бяспекі
Стрымліванне патэнцыйнай агрэсіі або іншых непажаданых дзеянняў з дапамогай розных сродкаў ціску, у тым ліку ваеннай сілы;
Пакаранне агрэсара ці іншага парушальніка міжнароднай бяспекі прымянення супраць яго тых ці іншых практычных мер уздзеяння або іх спалучэння;
Палітычны працэс як з мэтай дапаўненні сілавых рашэнняў, так і ўсебаковай легітымацыі (прававой, палітычнай) вынікаў дадзеных міжнародных падзей.
Эканамічная бяспека зяўляецца вядучай складнікам нацыянальнай бяспекі. Яна адлюстроўвае прычынна-выніковую сувязь паміж эканамічным магутнасьцю краіны, яе ваенна-эканамічным патэнцыялам і нацыянальнай бяспекай. Гэтая сувязь мяркуе з боку дзяржавы свядомае падтрыманне пэўных прапорцый паміж назапашваннем валавога ўнутранага прадукту і ваенным будаўніцтвам для забеспячэння колькасных і якасных параметраў абараназдольнасці.
Іншымі словамі, эканамічная бяспека дзяржавы - гэта стан абароне