L naziRLİYİ baki slavyan respublikasi
| Вид материала | Документы |
- Kİtabxana-biBLİoqrafiya təSNİfati (Kütləvi kitabxanalar üçün qısaldılmış variantı)., 1715.55kb.
- İqtİsadİ İnkİşaf Nazİrlİyİ, 1793.97kb.
- İqtİsadİ İnkİşaf Nazİrlİyİ, 537.32kb.
- İqtİsadİ İnkİşaf Nazİrlİyİ, 495.31kb.
- Rbaycan respublikasinin məDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ, 5402.02kb.
^ Рустамова Нигяр
IX класс Гуманитарного лицея
Бакинского славянского университета
Научный руководитель: Меликова С.А.
^ «ПРОКЛЯТЫЙ КЛАД НИБЕЛУНГОВ»
«Песнь о Нибелунгах» была написана в XII – XIII вв. Написана она придворным поэтом. «Песнь о Нибелунгах» включает в себя некоторые элементы из других произведений. Читая ее, мы встречаем такого известного героя, как Аттила. В книге есть сцены, напоминающие нам «Китаби-Деде Горгут», «Слова о полку Игореве» и другие эпосы.
Главными героями произведения являются Зигфрид - неустрашимый воин, отвоевавший чудесный клад и прекрасная Кримхильда.
Потеряв своего мужа (он был предательски убит вассалом Хагеном), Кримхильда становится на путь мести. Она обещает: во что бы ни стало отомстить за смерть своего любимого. И в этом деле Кримхильда не останавливается ни перед чем. Погибает не только Хаген, но и ее три брата вместе со своими воинами. В конце «Песни» мы узнаем, что смерть постигла и саму героиню.
Как уже было отмечено выше, есть многие сходства этого эпоса с другими. Но, я думаю, героиня азербайджанского эпоса (имею в виду героиню-мусульманку) не поступила бы со своими братьями так, как Кримхильда. Тем более, что в смерти ее мужа они замешаны косвенным образом.
^ Саида Абдуллаева
Бакинский славянский университет
студентка II курса педагогического факультета
Научный руководитель: проф. Т.Г.Джафаров
^ СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ ЖЕНСКИХ ОБРАЗОВ В "ПЕСНИ О НИБЕЛУНГАХ"
И В "КНИГЕ ОТЦА НАШЕГО КОРКУТА"
Эпос - это путь познания народа через его же устное творчество. В великих эпических произведениях древности нашли отражение культура, быт и обычаи народов, их менталитет и нравственные идеалы. В эпосах отчетливо прослеживаются народные традиции.
"Песнь о Нибеленгугах"(Nibelunglied) - эпическая поэма, написанная на немецком языке. Она представляет собой пересказ дохристианских германских и древнескандинавских героических легенд и сказаний (саг) о Нибелунгах, относящихся к 5-6 векам.
Эпос "Книга отца нашего Коркута" является одним из величайших памятников тюркских народов, который сформировался на территории Азербайджана примерно во второй половине I тысячелетия. С начала II тысячелетия тюрко-мусульманские писари, считая нужным сохранение устных преданий, начали создавать книги. Как известно, один из рукописных вариантов эпоса хранится в Дрезденском музее.
Наша тема - сравнительный анализ общих и отличительных черт женских образов в двух великих эпосах.
В обоих эпосах представительницы слабого пола отличаются храбростью, смело вступают в бой с мужчинами, лихо управляют конем. И в "Песни", и в дастане есть сюжет, где женщина выходит замуж за того человека, который одерживает победу в состязании. Эти женщины очень мужественны, они не боятся трудностей, они смелы, они готовы на любые подвиги.
Героини "Песни о Нибеленгугах": Брунхильда и Кримхильда, героини эпоса "Книга отца нашего Коркута": Бурла-хатун, Селджан-хатун, жена Удалого Домрула и другие женщины настоящие опоры своих мужей, своего племени.
Мы обязаны постоянно изучать бессмертные памятники нашего славного прошлого, и довести их достойные традиции до сведения будущих поколений, найти и изучать в названных памятниках те мотивы, которые связывают наши народы, сближают нас - жителей Европы.
^ Умаратова Нигяр
IX класс Гуманитарного лицея
Бакинского славянского университета
Научный руководитель: Меликова С.А.
^ ЭЛЕМЕНТЫ ФОЛЬКЛОРА В «ПЕСНИ О НИБЕЛУНГАХ»
«Литература каждого народа основывается на свой фольклор». Это мнение принадлежит А.М. Горькому, к чему присоединяюсь и я.
Героический эпос немецкого народа «Песни о Нибелунгах», основываясь на свой фольклор, рассказывает о рыцарях Бургундского царства.
В поэме, сложившейся около 1200 г., мы становимся свидетелями того, что блестящие картины рыцарского быта – это только внешняя сторона «Песни». Под этой блестящей оболочкой таятся события, исполненные глубокого трагизма.
В «Песни о Нибелунгах» мы находим правдивую картину злодеяний феодального мира, предстающего перед читателем как некое мрачно разрушительное начало, а также осуждение этих столь обычных для феодализма злодеяний. И в этом, прежде всего, проявляется народность немецкой поэмы, тесно связанной с традициями немецкого былевого эпоса.
^ Хасполадова Офеля Ходжабек кызы
Бакинский Славянский Университет
педагогический факультет II курс
Научный руководитель: Тагиева А. Т.
^ ЧТЕНИЕ ХУДОЖЕСТВЕННОЙ ПРОЗЫ/АНАР «ДЕДЕ КОРКУД»
- На занятиях по академическому чтению работа над образцами художественной прозы /сказка, рассказ, повесть, эпос/ во многом обусловливается её близостью к разговорной речи. Выразительное и вдумчивое чтение прозы влияет на общую речевую культуру студентов, на обогащение лексики и фразеологии. Отметим и то огромное воспитательное значение, которое имеет выразительное чтение героического эпоса «Китаби Деде Коркуд».Повесть Анара «Деде Коркуд» создана по мотивам азербайджанского эпоса и отражает все основные сюжетные линии, эпизоды памятника древности.
- В работе по выработке навыков выразительного чтения данного образца используются основные виды рассказывания: чтение по книге, краткий пересказ, выборочный пересказ, творческое рассказывание. Так, при выполнении постекстовых заданий к сказанию « Фатьма и Айна» студентам предлагается ввести в текст диалог; в рассказе Коркуда о Бекиле- заменить прямую речь косвенной и пересказать. Подобные задания способствуют более углубленному проникновению в содержание текста, большей прочувствованности судьбами персонажей.
- Работу над непосредственном выразительным озвучиванием текста предваряет пропедевтический комментарии об особенностях данной повести, о композиционной структуре разносюжетных сказаний первоисточника. Совместная работа по подготовке партитуры исполнения, включающая скрупулезную разметку текста/ паузы, логическое и словесное ударение, темп и тембр чтения и т.д./ завершается определением исполнительской задачи, т.е. цели чтения. Вся эта работа осуществляется с применением технических средств обучения /магнитофона, компьютера.
^ Хыдырлы Гонча Ахмедага кызы
Бакинский Славянский Университет
Педагогический факультет, II курс
Научный руководитель: доц. Хандан Н.А.
^ К ПРОБЛЕМЕ ГЕРОИЧЕСКОЙ ЛИЧНОСТИ В «ПЕСНИ О НИБЕЛУНГАХ»
Сигурд (др.-исл. Siguur, от sigr, «победа»), Зигфрид (нем. Siegfried, средневерхненемецкое Sivrit) в германско-скандинавской мифологии и эпосе герой. Подвиги Сигурда воспевает ряд песен «Старшей Эдды» («пророчество Грипира», «Речи Регина», «Речи Фафнира», «Речи Сигрдривы»), о его гибели рассказывается в «отрывке песни о Сигурде», «Первой песни о Гудрун», «Краткой песни о Сигурде», «Поездка Брюнхильд в Хель» («Старшая Эдда»). О Сигурде повествуют «Младшая Эдда», «Сага о Вёльсунгах», «Сага о Тидреке», скандинавские средневековые баллады.
Зигфрид – центральный герой первой части «Песни о Нибелунгах» (вторая часть посвящена мести его вдовы Кримхильды за его убийство), упоминается он в средне-верхненемецкой эпической поэзии, в «Песни о роговом Зигфриде».
Зигфрид, как и все главные герои-богатыри героических эпосов, является выразителем «народного духа, стремлений народа, его чаяний»
Этот герой наделен сверхчеловеческой силой и воинской доблестью, неукротимой энергией и свободолюбием.
Чудесная сила и доблесть героя проявляется еще в младенчестве. Так, Зигфрид, находящийся на обучении у кузнеца-альбом Регином (или Мимиром), избивает своих товарищей и самого учителя.
К чудесным свойствам эпического героя, роднящим его с героем сказочным, относится его магическая неуязвимость. Зигфрид может быть поражен между двумя лопатками.
Большое внимание уделяет героический эпос вооружению богатыря и его коню.
В «Песни» меч Зигфрида носит собственное имя – Бальмунг. Его добыча, как и добыча коня, сопряжена большими трудностями, и которая является первым подвигом героя.
Мотив побратимства, боевого товарищества между героями эпоса Веселовский объяснял исходя из обычаев, связанных с принятием в род. Братанию Зигфрида и Гунтера предшествует вызов на поединок, который, однако, удается предотвратить.
Рядом с боевой темой стоит богатырское сватовство.
Якубова Регина
ученица X класса Гуманитарного лицея Бакинского славянского университета
Научный руководитель: Байрамова Г.З.
^ ФЕОДАЛЬНАЯ РАЗДРОБЛЕННОСТЬ И ПРОБЛЕМА ВЛАСТИ ПО МАТЕРИАЛУ «СЛОВО О ПОЛКУ ИГОРЕВЕ» И «КИТАБИ ДЕДЕ ГОРГУД»
«Слово о полку Игореве» - это памятник общерусский, главной темой которого является единение Руси для защиты от врагов.
«Китаби Деде Горгуд» является эпической историей народа, красочно описанной в духе того времени.
Один из главных героев «Слова о полку Игореве» – князь Игорь изображен так, как часто изображались герои воинских повестей. Игорь – воин и прежде всего человек мужественный и храбрый. Автор рисует образ Игоря с помощью тропов: метафор, сравнений.
Русские преследовали половцев, захватили обозы и пленных. Но на следующий день русское войско осознало, что собрало на себя всю Половецкую землю.
В дастане наиболее ярко отражена борьба огузских храбрецов против нападавших на Азербайджан армянских и грузинских феодалов.
«Слово о полку Игореве» невелико по объему, но проникнуто особой музыкальностью композиции, воплощает в себе лирическое отношение к событиям.
«Деде Горгуд» - дастан, который открывает первую страницу в азербайджанской эпической традиции.
Значимость двух этих произведений неоценима.
^ Исмайылова Айсел Щяшим гызы
Бакы Славйан Университети
Бейнялхалг мцнасибятляр факцлтяси, ЫЫ курс
Елми рящбяр: б\м Ящмядова Э.В.
Азярбайъан Дилляр Университети
Дас Нибелунэенлиед
Дас Нибелунэенлиед ист дас эрюβте деутсъще Щелденепос. Ес wурде ум дас Жащр 1200 ин миттелщоъщдеутъщер Спраъще верфаβт унд бестещт аус 2 Теилен: Сиеэфриедс Тод мит 19 Эесäнэен унд Криемщилденс Раъще мит 20 Эесäнэен. Дас Епос ист ин 32 мщд Щандсъщрифтен ерщалтен, дие ауф 3 версъщиедене Фассунэен Зурцъкэещен: А, Б, Ъ
Дие Б-Фассунэ стещт дем Уртехт ам нäъщстен. Сие ендет мит ден Wортен: «дас ист дер Нибелунэе нот» унд щеиβт десщалб Нот-Техт.
Аллен Щандсъщрифтен дес Лиедес ист еине Фортсетзунэ беиэелеэт – «Дие Клаэе». Сие щанделт вом Леид дер Верwандтен цбер дие ерсъщлаэенен Щелден. Wащрсъщеинлиъщ стаммт сие вон еинем андерен Спиелманн: ин кцнстлерисъщер Щинсиъщт ист сие виел същwäъщер.
Сеинем Стофф наъщ эещюрт дас Нибелунэенлиед зур эерманисъщен Щелдендиъщтунэ. Ес щат еине жащрщундертеланэе ентстещунэсэесъщиъщте унд ист дас Wерк виелер Эенератионен. Саэен унд Wирклиъщкеит версъщиеденер Зеитен, жа версъщиеденер эеселлсъщафтлиъщер Форматионен мит сещр унтерсъщиедлиъщер Лебенсауффассунэ същиъhтен сиъщ ауфеинандер. Диесес эеwалтиэе Епос същюпфте сеинен Стофф аус дреи Гуеллен: Мйтщенwелт, Вюлкерwандерунэ унд Риттерзеит.
Дие эесъщиъщтлиъщен Ереиэниссе, дие зу Саэен эеwорден wарен, финден wир ин щиер Саэенкреисен вертретен: им бурэундисъщен мит Криемщилде унд Эунтщер, им фрäнкисъщен одер ниедерреинисъщен мит Сиеэфриед, им остэотиъщен мит Диетриъщ вон Берн унд им щуннисъщен мит Атилла (Етзел). Сие верфлеъщтен сиъщ мит ден цберлиеферунэен аус дер Мйтщенwелт унд ден спäтерен феудален Лебенсверщäлтниссен зу еинем еинщеитлиъщен Кунстwерк, дас зу ден эрюβтен Wеркен дер Wелтлитератур эещюрт.
Жм 18. Ж. щ. wурде дас Wерк wиедер «ентдеъкт», фанд същнелл wеите Вербреитунэ унд щатте эроβен Еинфлуβ ауф дие волкстцмлиъще Диъщтунэ. Дас тпема wурде офт ин дер драматисещен Поесие, ин дер билденден Кунст унд им Мусикдрама беарбеитет, со вон Риъщард Wаэнер ин сеинер Тетралоэие «Дер Ринэ дес Нибелунэен». Цбер дие Бедентунэ дес Нибелунэенлиедес същриеб Эоетще 1827 фолэендес: «Дие Кеннтнис диесес Эедиъщтс эещюрт зу еинер Билдунэсстуфе дер Натион. Унд зwар десwеэен, wеил ес дие Еинбилдунэскрафт ерщющт, дас Эефцщл анреэт, дие Неуэиерде ерwеъкт унд, ум сие зу бефриедиэен, унс зу еинем Уртеил ауффордерт. Жедер манн соллте ес лесен».
МЯДЯНИЙЙЯТШЦНАСЛЫГ
КУЛЬТУРОЛОГИЯ
Darçınova Lalə
Bakı Slavyan Universiteti
Humanitar liseyi, VIII sinif
Elmi rəhbər: Y.H.Bəxtiyarova
^ "KITABİ-DƏDƏ QORQUD" DASTANININ TƏDQİQİ TARİXİ VƏ ADQOYMA ADƏTLƏRİ
"Kitabi-Dədə Qorqud" dastanı dünya mədəniyyəti və ədəbiyyatı tarixində xüsusi yer tutur və bütün türk xalqlarının qədim və zəngin mədəniyyətinin təbliğinə xidmət edən beynəlxalq əhəmiyyətli hadisədir.
«Kitabi-Dədə Qorqud» Azərbaycan ədəbiyyatının çox qədim nümunələrindən biridir. Dastanların təxminən XI-XII əsrlərdə qələmə alınmış əslinə hələ də təsadüf edilməmişdir. XV-XVI əsrlərdə isə yenidən köçürülmüş iki nüsxəsi elm aləminə məlumdur. Bunlardan biri Drezden, ikincisi Vatikan kitabxanasındadır. Birinci nüsxədə bir müqəddimə, on iki boy, ikincidə eyni müqəddimə və birincidə olan boyların altısı vardır. Abidə haqqında ilk dəfə alman alimi ссылка скрыта məlumat vermiş və "Təpəgöz" boyunu alman dilinə tərcüməsi ilə dərc etdirmişdir (ссылка скрыта). ссылка скрыта əsəri Drezden nüsxəsi əsasında çapa hazırlamaq istəmişdir. ссылка скрыта ссылка скрыта-ссылка скрыта-cü illərdə əsərin 4 boyunu rus dilinə çevirərək çap etdirmişdir. O, ссылка скрыта-ci ildə dastanın tam tərcüməsini başa çatdırmışdır; həmin tərcümə ссылка скрыта-ci ildə ссылка скрыта (ссылка скрыта və ссылка скрыта redaktəsi ilə), ссылка скрыта-ci ildə isə ссылка скрыта nəşr olunmuşdur.
Bir çox dillərə tərcümə olunmuş bu əsər haqqında xeyli tədqiqat əsərləri yazılmış, alman, rus, türk, İtaliya alimləri, habelə digər şərqşцnaslar bu dastanların harada və nə zaman yaranması, Dədə Qorqudun şəxsiyyəti və s. haqqında müxtəlif fikirlər irəli sürmüşlər. Bu gün də istər xarici alimlər, istərsə də Azərbaycan alimləri bu abidə üzərində tədqiqatı davam etdirməkdədirlər.
Bütün bunlara baxmayaraq «Kitabi-Dədə Qorqud» haqqında mübahisələrə yekun vuran dərin elmi-tədqiqat əsəri hələ yaranmamışdır.
Azərbaycanda bu abidənin tədqiqinə son otuz ildə başlanılmışdır. Azərbaycan alimləri əsərin yaranma tarixini, ədəbi əhəmiyyətini və dil xüsusiyyətlərini daha düzgün bir istiqamətdə qiymətləndirməkdədirlər. Aparılan tədqiqat nəticəsində toplanılmış tarixi məlumatların təhlili aydınlaşdırır ki, bu abidə təxminən X-XI əsrlərdə Azərbaycanda baş verən tarixi hadisələrlə səsləşməkdədir. Əsərin ilk orijinalı da Azərbaycanda yazıya alınmışdır. Əsli daha böyük olub daha çox qəhrəmanların şücaətindən bəhs edən bu abidəni, sonralar ixtisarla köçürən katiblər çox dəyişmiş və müasirləşdirmişlər.
Başqa bir maraqlı fakt adqoyma mərasimi ilə bağlıdır: «Adını mәn verdim...». Birinci, üçüncü vә sәkkizinci boylarda işlәnmişdir, әsatir adqoyma adәti ilә bağlıdır. Qәdim oğuzların tarixindә oğlan uşaqlarına, yalnız boya-başa çatdıqda, 15-16 yaşlarında rәsmәn ad qoyulurdu. Adqoyma (advermә) bir qayda olaraq ictimai mərasim, eldә «toy edib qonaqlamaq» şəklində edilirdi (indiki «doğum günü» әvәzinә «ad günü» keçirmək adəti etnoqrafik baxımdan burdan gəlmәdir). Döyüş igidliyi, qorxmazlıq vә mәһarәt ilә yanaşı, yeniyetmәnin ictimai fәrd kimi tanınması ad vermәnin başlıca şərtlәrindәn biri idi. Aruz Qocanın oğlu һeç bir döyüşdə olmasa da, ona ad verilmişdi (Basat). Bununla da o, «aslap ya-tağıidan» oğuz cәmiyyәtinә qaytarılaraq tam һüquqlu bir üzv kimi el igidlәri zümrәsinə qatılmışdır. «Dәdә Qorqud» boylarında yer salmış bu әsatiri adәt һәm dә qәdim türk yazı abidәlәrindә qeydə alınmışdır.
Cəfərova Nərmin Rafiq qızı
Ağdam rayon 24 saylı köçkün
orta məktəbin X sinif şagirdi
^ ''KİTABİ-DƏDƏ QORQUD"DA İSLAM DÜNYAGÖRÜŞÜ
Azərbaycan ədəbiyyatının əsasında bir neçə minillik tarixə malik qədim ümumturk ədəbiyyatı dayanır. Eyni bir mənbədən, eyni kökdən, demək olar ki, eyni bir dildə yarandığına görə türk ədəbiyyatı bütöv bir sistem təşkll edir. "Kitabi - Dədə Qorqud", "Manas", "Alpamış" dastanlarının bir-biri ilə səsləşməsi bizim dedıklərimizə dəyərli sübutdur.
Ümumilli liderimiz Heydər Əliyevin fərmanı ilə “Kitabi -Dədə Qorqad” un 1300 illik yubileyinin keçirilməsi bu möhtəşəm abidəyə olan diqqəti daha da artırdı. Alımlər bu yazılı abidəni daha dərindən оутәnmәуә, cnun tarixini, coğrafiyasını, dilini və s. daha diqqətlə araşdırmağa başladılar. Ana kitabımızda müqəddəs dinimizə münasibət haqqında fıkirlərimi bölüşdürmək istəyirəm.
Bismillahir- rəhman ir-rəhim və bihi nəstəin" kəlmələri ilə başlayır. Və dastanın ilk sətirlərindən oğuz bilicisi Dədə Qorqudun Məhəmməd peyğəmbərin zamanına yaxın yaşadığı göstərilir. Dastan qəhrəmanları arasında “gedib peyğəmbərin üzünü görən, qayıdıb oğuzlar içərisində ona tərəfdar çıxan" igidlər də az deyil. Onlar oğuz türkləri üçün yeni olan islam dinini qəbul edərək оnu yaymağa çalışırlar. Lakin oğuzların bir çoxu lıələ də “ağ qayanın qaplanının erkəyində”, “ağ sazın aslanmda”, “qorxu bilməz qurd balası erkəyində”, “ağ sunqur quşunun erkəyində” kökləri olduğuna inanır və bunu unuda bilmirlər. Hətta Dəli Domrul Əzrayıla meydan oxuyaraq onunla döyüşə girir. Zaman keçdikcə isə oğuzlar çətinə düşəndə Allaha sığınır, ağır sınaqlarda Quranı araya gətirib əl basaraq and içir, “adı gözəl Məhəmməd dini” yolunda döyüşə atılırlar:
Ağ lələkli iti oxunu ver mənә,
Atıb sancım istədiyin düşmənə.
Ala gözlü üç yüz igidi qoş mənə,
Məhəmməd dini yolunda döyüşüm mən.
“Kütabi - Dədə Qorqud” boylarından (məsələn, “Bəkıl oğlu İmran”) məlum olur ki, oğuzlar qalib gəldiyi “qara donlu kafirlər” də islamı qəbul etməyə başlayırlar. Həqiqətən də, Mahəmməd peyğəmbərin dövründə va sonra Şimali Azərbaycanın xristian əhalisinin xeyli hissəsi islamı qəbul etmişlər ki, bu da özlüyündə dastanın tarixi köklərə bağlılığını sübut edir.
“Qazdıq Qoca oğlu Уеуnəк” boyunda iyirmi dörd vilayətin bəyini məğlub edən kafırin üstünə gedən Үеуnәк Allah-Taalanı tərifləyərək Onun sifətini göstərən əlamətləri sadalayır ki, bu da, demək olar ki, İxlas surəsinin tərctiməsidir. Elə həmin boyda düşmənə qalib gələn oğuz igidlərinin kafir kilsəsinin yerində məscid tikdikləri bildirilir.
Dastanda islam dini mövzusunda söhbət açdıqda ilk növbədə Dədə Qorqud obrazı haqqında danışılmalıdır. Belə ki, bir çox qorqudşünaslar bu qənaətdədirlər ki, “Qorqud” adı “ölümdən qaçan” nıənasını verir. Qorqud Ata obrazının türklər arasında müdriklik simvoluna çevrilməsi, onun şaman dualarından tutmuş dastana qədər mədəniyyətin bütün laylarında görünməsi, dünyada hər şeyə Qotqudun ad qoyması onu demiurq - Tanrı oğlu səviyyəsinə qaldırır ki, islamdan sonra Qorqud Ata şeyx övliya kiıni qəbul edilir. Qorqudım demiurq olması şaman dualarında açıq şəkildədirsə, əfsanə və dastan boylarında buna işarə edilir. Qaynaqlarda Dədə Qorqudun “Məhəmməd peyğəmbərin yaxın dostu, ondan dərs alan və üç yüz il ondan sonraya qədər yaşayan səhabə, şirvanlıların təqdim etdikləri sultan, həm də Məhəmməd tərəfindən Dəmirqapı Dərbəndə göndərilmiş Salmani-farsinin təyin etdiyi Şeyx" olması xəbərinə də rast gəlinir. İslamı qəbul etmiş Qorqud Ata artıq şaman-ozan vox, cbrviş-ozan kimi fəaliyyət göstərir.
Islamın vacib şərtlərindən olan namazın “Kitabi Dədə Qorqud” da yalnız üç növünə -“hacət”, “vaoib”, “cümə” - rast gəlinir. Abidədə ən çox qeyd edilən hacət namazı bilavasitə döyüşdən əvvəl qılınır.
Islamda müsəlmanlar üçün Allahdan sonra ən müqəddəs varlıq Məhəmməd Peyğəmbərdir. Abİdənin on iki boyundan on biri “Günahınızı Məhamməd Mustafa üzü suyuna bagışlasın”, “Günahmızı adı gözəl Məhəmməd Mustafa hörmətmə bagışlasın!” və s. duaları ilə.
“Kitabı Dədə Qorqud” un əsas qəhrəmanları İslam dinini qəbul etmiş və bu dini yaymaq səlahiyyətinə malik olan müsəlman türkləri eposda deyildiyi kimi “qazi ərənlər”dir. Onlar kafirlərlə döyüşür və qalib gəlirlər. Dastanda kafirlik özü də iki qrupa bölünür:
1) hələ islamı qəbul etməmiş Oğuz türklərinin kafirliyi (Dəli Domrul);
2) Oğuzu əhatə etmiş “din düşmənləri”nin kafırliyi (qıpçaq türkləri, gürcülər; yunanlar)
Bununla yanaşı, “Kitabi Dadə Qorqud” da kafirlər qaftanının ardı yarıçitəli, yarımından qara saçlı, sası dinli, quzğun dilli, fürsət güdüb çapqınçılıq edən qorxaq namərdlər kimi təsvir edilirlər. Burada kafirin qorxaqlığı Oğuz igidlərinin - müsəlmanların onlara saymaz münasibəti ilə qarşılaşdırılır və bir Oğuz igidinin onlarla kafiri məğlub etmək iqtidarında olduğu təsəvvurü yaradılır.
Kitabi Dədə Qorqud" boylarından göründüyü kimi, oğuzların əsrlərin dərinliklərinə dayanan qədim tayfa adətləri, mərasimləri ilkin inanclatla üzvü surətdə birləşib bütöv sistem yaradır.