Формирование социального государства в Республике Казахстан: политологический анализ 23. 00. 02 Политические институты, этнополитическая конфликтология, национальные и политические процессы и технологии
| Вид материала | Автореферат |
- Опыт Республики Казахстан в решении проблем международной безопасности и миротворчества, 715.86kb.
- Проблемы миграционной политики в казахстанско-германских отношениях: политологический, 778.52kb.
- Роль религиозного фактора в политике обеспечения национальной безопасности Республики, 707.91kb.
- Технологии манипулирования в избирательном процессе современной россии: эффективность, 330.21kb.
- Национальная безопасность российской федерации и ее обеспечение в воздушно-космическом, 324.3kb.
- Феномен политического лидерства Президента Республики Казахстан Н. А. Назарбаева (политологический, 450.25kb.
- Механизм формирования политической культуры студентов 23. 00. 02 Политические институты,, 388.45kb.
- Идеократическая государственность: политико-правовой анализ 23. 00. 02 Политические, 318.93kb.
- Становление и развитие политической рекламы в республике казахстан 23. 00. 02 Политические, 509.08kb.
- Органы внутренних дел и становление правового государства в россии (социологический, 298.45kb.
Антюшина Н. Север Европы: эволюция социального государства // Человек и труд. – 2004. - № 7. – с. 33-35.
27 Абсалямова Н., Казанцева О. Сотрудничать во имя общей цели //Казахстанская правда. - 2005. - 13 сентября.
28 Назарбаев Н.А. Новое десятилетие – новый экономический подъем – новые возможности Казахстана. Послание Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева народу Казахстана. – Астана: Елорда, 2010. - 76с.
СПИСОК ОПУБЛИКОВАННЫХ ТРУДОВ ПО ТЕМЕ ДИССЕРТАЦИИ
1 Социальное государство: к вопросу о методологических основах исследования // Поиск.- 2007.- № 2/2.- С. 129-133.
2 Предпосылки политического изучения феномена социального государства // Саясат . - 2007. - №5. - С. 10-11.
3 Субъекты и программы социальной политики в современном казахстанском обществе // Евразийское сообщество. - 2007. - №2 (58). -С.29-36.
4 Экологическая безопасность как фактор эффективного социального государства // Аль-Фараби. - 2007. - №2 (18). - С. 126-133.
5 Приоритеты Казахстана как социального государства // Поиск. - 2007.- №3(1). - С. 191-197.
6 Политика социального государства: основные понятийные концепты // Аль-Фараби. - 2007. - №3(19). - С. 78-83.
7 Социальная политика как средство консолидации казахстанского общества // Международная научно-практическая конференция: «Социальная работа и социальная педагогика в России и Германии: ведущие тенденции и динамика их развития». Россия. Астрахань. 25-26 октября 2007. - С.20-28.
8 Әлеуметтік мемлекет пен қоғам тұрақтылығының негізі ретінде орташа таптың саяси маңыздылығы // ВШК. - 2007. - № 4. - С.236-243.
9 Еуразиялық идея мен әдеуметтік саясат қазақстандық қоғамды біріктіру құралы ретінде // Международная научно-практическая конференция: «Межэтническое взаимоотношение - гарантия развития евразийской идей». Шымкент. ЮКГУ им. М.Ауезова, 2007. - С.27-32.
10 Оңтүстік Қазақстан облысының әлеуметтік жағдай мен әлеуметтік даму көрсеткіштері // Республиканская научно-практическая конференция: «Роль и задачи образовательных учреждений в формирований основ «Умной политики»». Шымкент. ЮКГУ им. М.Ауезова, 15-16 июня 2007. - С.82-84.
11 Қазіргі жағдайда әлеуметтік мемлекетті қалыптастыру алғышарттары // Вестник КазНПУ им. Абая. - 2007. - №3(19). - С.44-50.
12 Приоритеты социальной политики в программах казахстанских партий начала-середины 90 гг // Вестник университета «Кайнар». - 2007. - №3/1. - С.22-26.
13 Гендерные аспекты политики занятости // Международная научно-практическая конференция: «М.Ауезов – гений нового времени». Шымкент, 15-16.11. 2007. - С.71-75.
14 Современная социальная политика и социальное государство: актуальная проблематика // Международная научно-практическая конференция молодых ученых. Секция правоведения. Астана, 26 мая 2007. - С.49-54.
15 Социальная политика в отношении пожилых людей: программы реадаптации // Саясат. -2008. - № 6.- С.33-36.
16 Эволюция социальной парадигмы казахстанского государства // Евразийское сообщество. - 2008. - № 3(63). – С. 45-53.
17 Обучение граждан «третьего возраста» как способ гражданской консолидации // Республиканская научно-теоретическая конференция посвещенная 60-летию д.ф.н. проф., зав. Отделом Института философии и политологии. МОН РК Косиченко А.Г. Алматы. 2008. - С.374-386 (в соавт. Давлетова Д.А.)
18 Необходимость системы социальных индикаторов в реализации социальной политики // Международная научно-практическая конференции «Ауезовские чтения – 7: М.Ауезов и актуальные проблемы казаховедения». -Шымкент, 2008. - Т.5.- С.48-52.
19 Концепция природы социального государства //Социальные и гносеологические проблемы общества. Выпуск 3. Ассоциация преподавателей высших учебных заведений Ярославской области, Ярославский государственный технический университет, Ярославский губернский конгресс интеллигенции, Институт перпективных исследований (Московская область). - Ярославль: Изд. Отдел «Еще не поздно! ООО НТЦ «Рубеж», 2008. – 354 с. - С. 150-155.
20 Социальное государство в современном Казахстане: поиск модели //Современная цивилизация и проблемы повышения конкурентоспособности национального государства. Материалы международной научной конференции. МОН РК, ИФиП МОН РК, Университет «Кайнар», Международный институт экономики СИДЕМС (Париж), Международный университет «Дубна» (Москва). - Алматы, Университет «Кайнар». 2008. - 483 с. – С. 173-180.
21 Интеграция медицинской и социальной систем обеспечения как один из путей решения проблемы здорового старения // Вестник КазНПУ им. Абая. - 2008.- №1(21). - С. 30-36.
22 Проблемы старения общества в социальной политике Казахстана // Проблемы транформации, интеграции и безопасности государств Центральной Азии. Варшава, 2008. - С. 169-175.
23 Zabezpleczenle spoteczhewe wspotczecnym Kazachstahle – polityka spoteczha. //WARSZAWA. STYCZEN. 2008. - n. 23-26.
24 Социальная политика и гендерные аспекты бедности // «Казахская цивилизация». - 2008.- № 1. - С. 16-22.
25 Социальное государство и политика // Вестник университета «Кайнар». - 2008.- №2/1. - С. 20-24.
26 Региональная политика в сфере занятости: гендерный аспект // Международная научно-практическая конференция: «Экономическое, социальное и культурное развитие Западного Казахстана: история и современность», посвященная 180-летию Оружейной Палаты Бокеевского ханства. Западно-Казахстанский аграрно-технический университет им. Жангир хана, май 2008. - С. 181-183.
27 Мировой опыт социальной политики: шведская модель государства всеобщего благосостояния // Международная научно-практическая конференция посвященной М. Акмулле. Актобе. Актюбинский университет им. Байшева, 22-23.05. 2008. - С. 9-13.
28 Проблемы социальной политики в Казахстане //«Вестник»ВКГТУ им.Серикбаев. - 2009. - №1(43). - С. 173-176.
29 Вопросы методологии развития социального государства в условиях трансформации // Международная научно-практическая конференция «Методологические проблемы развития экономики, социальных отношений и социальной политики в Республике Казахстан» 22 апреля 2008. Алматы, Алматинский филиал Московской Академии труда и социальных отношений, 2009. - 230 с.- С. 202-206.
30 Совершенствование пенсионного обеспечения – важное направление современной социальной политики // Научные труды ЮКГУ им.М.Ауезова. Шымкент, 2009. - № 16.- С. 76-81.
31 Современное социальное государство: критерии и принципы // Межд.науч.-практ. конференция Шымкент. ЮКГУ, 2009. - 20-21мая. - С.81-85.
32 К вопросу о концептуальном понимании природы социального государства // Республ.вузовский сборник. Ташкент, 2009. - С. 167-169.
33 Актуальные проблемы политологии // Учебное пособие. Шымкент,
2008. - 94с.
34 Основы политологии // Учебное пособие. Шымкент, 2008. - 202с.
35 Основы формирования социального государства в современных развитых странах // Межд.науч.-практ. Конференция. Шымкент. ЮКГУ, 2009.- с.11-13.
36 Влияние неблагоприятных экологических факторов на рост бедности // Межд. Науч.-практ. конференция «Проблемы индустриально-инновационного развития АПК РК: состояния и перспективы» посвященная 80-летию КазНАУ. 2010. – Т. 1. – с. 57-58.
37 Гендерные аспекты политики занятости в Казахстане // Информационно-Аналитический центр по изучению общественно-политических процессов на постсоветском пространстве. 2007. - 17 октября
(ссылка скрыта).
38 Совершенствование пенсионного обеспечения – важное направление современной социальной политики // Информационно-Аналитический центр по изучению общественно-политических процессов на постсоветском пространстве. 2007. - 24 октября (ссылка скрыта).
39 Социальная политика и гендерные аспекты бедности в Казахстане // Информационно-Аналитический центр по изучению общественно-политических процессов на постсоветском пространстве. 2007. - 31 октября
(ссылка скрыта).
ТҮЙІН
Базарбаева Гүлнара Әлімбайқызы
Қазақстан Республикасында әлеуметтік мемлекет қалыптастыру: саяси талдау
23.00.02 – саяси институттар, этносаяси конфликтология, ұлттық және саяси үдерістер мен технологиялар мамандығы бойынша
саяси ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация
Диссертациялық зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Зерттеудің негізгі мақсаты Қазақстан Республикасында әлеуметтік мемлекетті қалыптастыру саясатын зерттеуден көрінеді.
Жоғарыда аталған мақсат келесі мәселелерді шешу арқылы жүзеге асырылады:
- саясаттану тұрғысынан әлеуметтік мемлекет пен әлеуметтік саясатты зерттеудің теориялық-әдіснамалық негіздерін айқындау( терминологиялық сөздікті белгілеу мен зерттеудің тиісті аспектілерін анықтау);
- қазіргі дамыған елдердегі әлеуметтік мемлекет қалыптастырудың принциптерін талдау;
- жаңа әлеуметтік шынайылықтың ерекшеліктерін және Қазақстан Республикасындағы оған сәйкес әлеуметтік саясатты зерделеу;
- Қазақстанда әлеуметтік мемлекет қалыптастырудың объективтік шарттары мен субъективтік факторларын зерттеу;
- әлеуметтік үдерістерді саяси басқару тетіктерін талдау;
- өтпелі кезеңдегі әлеуметтік мемлекеттік құрудың шарттары мен принциптерін айқындау;
- әлеуметттік мемлекет қалыптастырудың шарты ретінде әлеуметтік-экономикалық жаңарту үдерістеріне (әлеуметтік инфрақұрылымды қоса алғанда) талдау жасау;
- әлеуметтік мемлекеттің базалық негізі ретінде орта таптың рөліне баға беру;
- әлеуметтік мемлекет қалыптастыру мен қызмет атқаруына арналған заң шығару базасын зерттеу;
- әлеуметтік мемлекеттің қызмет атқаруы мен дамуы бойынша орталық және мемлекеттік жергілікті басқару органдарының жұмыс ерекшеліктерін талдау;
- әлеуметтік мемлекет қалыптастыру бойынша саяси партиялар мен азаматтық қоғам институттарының қызметі анықталды;
- Қазақстан Республикасында әлеуметтік-экономикалық дамудың әртүрлі кезеңдеріндегі әлеуметтік саясат векторларын зерттеу.
Зерттеудің қорғауға ұсынылатын негізгі ғылыми жаналықтар мен нәтижелері:
1. Әлеуметтік мемлекет формаларының эволюциясы көрсеткендей, оның нақта типі мен тиісті әлеуметтік саясаты мемлекет пен қоғамның даму дәстүрлері, әлеуметтік-экономикалық инфрақұрылым, азаматтар мен мемлекеттің өзара қарым-қатынас сипаты арқылы анықталады. Әлеуметтік мемлекет адамдар арасында белгілі бір принциптер мен басымдықтарға негізделген және әлеуметтік-тарихи дәуірдің сипатын бейнелейтін әлеуметтік байланыстардың жаңа түрін қалыптастырады.
2.Әлеуметтік мемлекет теориясы әлеуметтік-саяси қызметті ұйымдастыру негіздері, әлеуметтік институтардың дамуын реттеуші, қоғамның даму үдерістерін басқару құралы болып табылатын әлеуметтік мемлекеттің белгілі бір моделдерімен, оларға тән тиісті принциптер жүйесінің типтерімен танылады. Әлеуметтік мемлекет принциптерінің басымдығы қоғамдық-экономикалық салтқа, саяси режимге, әлеуметтік-экономикалық жағдайға, қоғамның нормалары мен дәстүрлеріне байланысты болып келеді.
3. Қазіргі әлемнің алуан түрлілігі жағдайында әлеуметтік мемлекеттің моделдері біріздендірілген маңызға ие емес, тіпті нарықтық құрылымы дамыған және азаматтық қоғамға ие мемлекеттердің өзінде де әлеуметтік мемлекет стратгеиялары түрліше болып келуі мүмкін. Қазақстанда жүйелі өзгерістер кезеңінде мемлекеттің азаматтарға деген патронаты және азаматтардың өз игіліктері үшін жауапкершіліктерін арттыру принциптерін үйлестіретін әлеуметтік мемлекеттің ерекше моделі жұмыс істейді.
4. Әлеуметтік мемлекет әлеуметтік ымыраласудың, қайшылықтарды жұмсарту мен еңсерудің, әлеуметтік саясаттың түрлі субъектілерінің келісімі мен ынтымақтастығын іздестіру құралы ретінде қазіргі жағдайда институционалды (әлеуметтік-экономикалық, құқықтық, демократиялық) негіздердің бірлігінде көрініс тауып, тұрақты дамуға, адам капиталын тиімді жүзеге асыруға ықпал етеді.
5. Қазір әлеуметтік мемлекет қалыптастыру үдерісі әлеуметтік саясатты өзгертудің дәйекті бағытына жол сілтейді, мұнда халықтың масылдық ниетін еңсере отырып және мемлекеттің жауапкершілігін төмендетпеу арқылы мемлекетттің патерналистік салты(бейнесі) парадигмаларының ауысуы ескеріледі. Әлеуметтік мемлекеттің маңызын ұғыну оның әлеуметтік-экономикалық негізі туралы түсінікті ғана емес, сондай-ақ адамның рөлін саяси әрекеттер агенті ретінде, қоғамның бас капиталы мен құндылығы ретінде анықтайтын жаңартылған құндылық негізін де біріктіреді.
6. Қазақстан Конституциясы әлеуметтік мемлекеттің нормалары мен принциптерін ресми мәлімдейді, әлеуметтік құқықтарды адамның еркін дамуының ажыралмас атрибуты ретінде жариялайды, осы арқылы әлеуметік мәселелерді шешуде мемлекеттің жауапкершілік маңызын арттыра түседі. Қазақстан мемлекеті азаматтардың әлеуметтік-экономикалық құқықтарының кең ауқымын ұсынатын және мемлекеттік әлеуметтік бағдарламалар негізінде лайықты өмір сүруге жағдай жасайтын әлеуметтік заң шығару жүйесін әзірлейді.
7. Қазақстанда әлеуметтік мемлекет құру бірізді саяси басқарумен байланысты болып келіп, әлеуметтік дамудың стратегиялық мақсаттары мен міндеттерін таңдауды; әлеуметтік басымдықтарды белгілеуді; халықтың барлық қабаттары үшін бірыңғай әлеуметтік кеңістікті қалыптастыратын заңнамамен қамтамасыз етуді; мемлекеттің институционалды дамуына қажетті кадрлық және ақпараттық қамтамасыз етудің бірыңғай әлеуметтік инфрақұрылымын құруды қарастырады.
8. Әлеуметтік үдерістерді саяси басқару тұрақсыздық тәуекелдерін барынша төмендетуге қол жеткізуден, түрлі әлеуметік қабаттардың өмір сүру деңгейі мен сапасында орын алған теңгерімсіздікті еңсеруден құралады. Әлеуметтік саясат әлсіз әлеуметтік топтардағы адам әлеуетін дамыту және орта таптың өсуіне ықпал ету үшін барынша мол мүмкіндіктер ұсынуға қабілетті, тұрақты қызмет атқаратын қоғамды сақтауға арналған жалпы мемлекеттік дамудың негізгі бағыты.
9. Әлеуметтік саясаттың негізгі факторы ретінде мемлекеттің рөлі мен әлеуметтік даму сипаты өзгереді. Мемлекет әлеуметтік саясатты жүзеге асырудың бастамашысы, қаржыгері, реттеуіші және негізгі субъекті ретінде қала отырып, сонымен қатар атқарушы функцияларының бір бөлігін азаматтық қоғам институтарына береді, әлеуметтік серіктестік арқылы бизнес құрылымдарын әлеуметтік-жауапты бизнесте әлеуметтік саясаттың белсенді жүргізушілері болуға шақырады. Қазақстандағы әлеуметтік саясат мемлекеттік-қоғамдық сипатқа ие болып келеді.
10. Қазақстанда нарықтық экономикаға қатысушылар арасындағы қайшылықтарды жұмсартуға және экономикалық негізде әлеуметтік қақтығыстардың алдын алуға бағытталған жүйелі әлеуметтік саясат жүргізіледі.Жаһандық қаржы-экономикалық дағдарыстың ұлғаю кезеңінде, мемлекет әлеуметтік саясат принциптерін қайта анықтайды, негізгі тәуекел-менеджері атанады.
SUMMARY
Bazarbaeva Gulnara Alimbaevna
Formation of the welfare state in the Republic of Kazakhstan:
political analysis
Thesis for the degree of Doctor of Political Sciences
23.00.02 - political institutions, ethnopolitical conflict management,
national and political processes and technologies
The purpose and objectives of the research. The main objective of the study is to examine the characteristics of policy formation of the welfare state in the Republic of Kazakhstan.
The above objective is realized through the following tasks:
- To identify theoretical and methodological bases of studying the welfare state and social policy in political science cut (in terms of establishing a terminological dictionary and the definition of the relevant aspects of the study);
- Analyze the principles of the welfare state in modern developed countries;
- Explore the features of the new social reality and its corresponding social policies in the Republic of Kazakhstan;
- Examine the objective conditions and subjective factors shaping the welfare state in Kazakhstan;
- To analyze the mechanisms of political control of social processes;
- Identify conditions and principles of the welfare state in transition;
- Analyze the processes of socio-economic modernization (including the upgrading of social infrastructure), as a condition for the formation of the welfare state;
- To assess the role of the middle class as the basic foundations of the welfare state;
- To investigate the legal framework for the formation and functioning of the welfare state;
- To analyze the specifics of the central and local government on the functioning and development of the welfare state;
- Determine the activities of political parties and civil society institutions to build a social state;
- Explore the vectors of social policy in the Republic of Kazakhstan at different stages of socio-economic development.
Key provisions of the study, for the defense:
1. Evolyutsiya forms of the welfare state shows that the specific type and social policies are determined by the traditions of the state and society, socio-economic infrastructure, the nature of the relationship of citizens and the state. Social state and forms a new type of social relationships between people, which is based on certain principles and priorities, and reflects the nature of the socio-historical time.
2. Theory welfare state is represented by certain models of welfare states, their types, with their inherent system of the principles that underpin the organization of social and political activity, a regulator of social institutions, means of controlling the development of society. The priority of the principles of the welfare state depends on the socio-economic structure, political regime, socio-economic situation, the norms and traditions of society.
3. Modeli welfare states in a variety of today's world do not have a standardized meaning and, as a strategy of social policy may be fundamentally different, even in countries with developed market structures and civil society. In Kazakhstan, during the period of systemic transformation is valid especially the model of the welfare state, which is characterized by a combination of patronage of the state towards the citizens and increase citizens' responsibility for their own
welfare.
4. Sotsialnoe state as an instrument of social compromise, mitigate and overcome the contradictions, a search for consensus and cooperation between different subjects of social policy in modern conditions favor the unity of its institutional (socio-economic, legal, democratic)
framework and contributes to sustainable development, effective implementation of human capital.
5. Protsess formation of the welfare state in the modern history of Kazakhstan indicate a consistent rate of transformation of social policy, which takes into account the paradigm shift in the image of a paternalistic state with overcoming of dependent plant populations and the increased responsibility of citizens for the economic welfare of the family while nesnizheniem state responsibility. Understanding the welfare state in modern Kazakhstan has united not only the view of its socio-economic basis, but also included an updated value bases, understood as the definition of the role of man as an agent of political action, as the principal capital and values of society.
6. Konstitutsiya the Republic of Kazakhstan declares the rules and principles of the welfare state, proclaims the social rights as an essential attribute of the free development of personality, thereby causing a significant responsibility of the state in solving social problems. The Kazakhstan government is developing a system of social legislation, which provides a range of socio-economic rights of citizens and on the basis of state social programs creates the conditions for a dignified life.
7. Stroitelstvo welfare state in independent Kazakhstan is associated with consistent political control, which means: the choice of strategic goals and objectives of social development, balance of social priorities, legislative support, forming a single social space for all segments of the population; protection of the state for financing the social sphere, creation of unified social infrastructure, human resources and information necessary for the institutional development of
the welfare state, including the relatively new subjects of social policy - the institutions of civil society.
8. Sut political management of social processes in modern Kazakhstan lies in achieving sustainable development of society and to minimize risks of instability, to overcome the existing imbalance in the level and quality of life of different social strata. Social policy is regarded as the mainstream of national development to maintain stable functioning of society, capable of providing maximum opportunities for human development for all citizens and social groups (children and youth, women, pensioners, unemployed, oralmans public-sector workers, businessmen, etc.) and promote the growth of the middle class.
9. B during the transformation of Kazakh society changing nature of social development and the role of the state as the main actor of socialpolicy. The State remaining initiator, financier, egulator and the main subject of social policy implementation, while at the same time, transfers part of the executive functions of the institutions of civil society, encourages business entities to becomeactive agents of social policy in a socially responsible business, and through social
partnership. Social policy in Kazakhstan acquires state-public character.
10.V period of growth of economic indicators and gradual reform in Kazakhstan, carried out a systemic social policy aimed at changing the level and quality of life, to alleviate the ontradictions between the participants of the market economy and to prevent social conflict on economic grounds. During the expansion of the global financial crisis, cial policy, and speaking the main risk manager, supports not only the socially vulnerable groups in society, but also business, finance, construction, agricultural sectors.