С. Л. Сауытбеков туралы ќысќаша маѓл±мат

Вид материала

Документы

Содержание XI. Ет жегеннің бәрі қонақ” дейді халқымыз. XII. Қонақты қарсы алу рәсімі.

Подобный материал:

• Кодекс жобасы жалпы және арнайы бөлімнен тұрады, 85.38kb.
• Әбу Насыр әл – Фараби, 23.31kb.
• Юрист әкімшілік құқық бұзушылық туралы, 5824.88kb.
• Лекции по математике выпуск, 812.39kb.
• В. А. Каймин Информатика Учебник, 2601.27kb.
• В. А. Каймин Информатика Учебник, 2602.83kb.
• В. А. Каймин Информатика Учебник, 2601.15kb.
• Предмет изучения материаловедения, 256.09kb.
• Биосфера туралы В. И. Вернадский iлiмi, 48.99kb.
• Список основных трудов Сафуанова Ильдара Суфияновича. Об аффинных частях алгебраи­ческих, 24.49kb.

Қазақ ырымдарынан

1. Балаға таңдай (небо) берсе, әнші болады.
   
2. Балаға құлақ берсе, сақшы (острый слух) болады.
   
3. Қыз балаға жүрек береді, мейірімді (милосердная) болсын деп..
   
4. Қыздың шәші өссін деп., желке (затылок) береді.
   

Тыйымдар – запреты

1. Балаға қабырға бермейді, бойы өссін деп..
   
2. Бала ауырмасын деп., бүйрек (почки) бермейді.
   
3. Балаға бас ұстатпайды, ми жегізбейді, мейірімсіз болады деп..(Чтобы дети не стали черствыми к родителям им не дают голову и мозг.)
   

XI. Ет жегеннің бәрі қонақ” дейді халқымыз.

Қазақ - қонақжай халық. Қазақ халқы қонақ десе ішкен асын жерге қоятын халық. Қазақта “қонақты қусаң-құт, ырыс қашады”, “қонақпен еріп құт, ырыс келеді” деген мәтелдер бар.

Сондықтан халқымыз қонақты қарсы алу, шығарып салуға ерекше мән берген.

XII. Қонақты қарсы алу рәсімі.

Ең алдымен қонақтарға сусын (қымыз, шұбат, айран) беріледі. Дастарханға нан қойылады.

Содан кейін шай ішіледі. Шайды дәмділеп құю, қонақтарға сый-сыяпат көрсету сол үйдегі әйел мен бойжеткен қызға үлкен сын болған.

Шай ішілген соң асқа дейін қонақтардың көңілді отыруына үй иесі бар жағдайды жасайды. Ол үшін үй иесі әңгіме құрып, қонақпен бірге отырады.

Бүгінгі біздің әңгімелесу тақырыбымыз “Ұлттық тағамдар”.


XIII. “Нан – дәм басы”. Ұннан жасалған ұлттық тағамдар — шелпек, бауырсақ.

1. Шелпек туралы. “Өлі разы болмай, тірі байымайды” — дейді халық. Жұма күні шелпек пісіріледі., әруақтарға арнап құран оқытылып барып беріледі. “Жеті шелпек” деген ұғым осыдан тараған.

2. Бауырсақ. Дастарханның бас асы - бауырсақ. Бауырсақ жоғары сапалы ақ ұннан май құйып иленіп, құйрық майға қуырылады. Көлемі өріктің үлкендігіндей. Ақ бауырсақ бұрынырақта көбінесе арнаулы сыйлы қонақтарға арнап пісірілген. Мұндай бауырсақтың сүт пен майлы сорпаға иленген, кейде жұмыртқа қосып илеген түрі де бар.

3. Етті кептіру мен сүрлеу 97 бет. Бектұров.

4. Құйрық – бауыр 97 бет.
   
5. Шұжық – 97 бет.
   
6. Қуырдақ
   
7. Мипалау – 98 бет.
   
8. Қымыз (құнан /, 3 тәулік /, дөнен /, 4 тәулік,/, бесті қымыз / 5 тәулік / ашытылған қымыз
   
9. Айран – 102 бет.
   
10. Ірімшік – 103 бет.
    

XIV. Қазақ халқының ежелден бері салт-дәстүрінің бірі-бата беру.

Бата – тілек асқа да беріледі.

Бата

Дастарханың мол болсын!

Абыройың зор болсын!

Бақ берсін, бас берсін!

Өміріңе ұзақ жас берсін!

Әумин.

Жұмбақтар

1. Алға жайып тұз-дәмін,
   

Келтіреді үй сәнін (дастархан)

2. Ұрмай – соқпай жылатады,
   

Әркім бірақ ұнатады. (пияз)

3. Есігі жоқ,
   

Тесігі жоқ,

Ақ доптың ішінде

Несібі көп (жұмыртқа)

4. Аппақ су-дәмі тәтті
   

Ішсең сусын қандырады,

Шөлдегенде қатты

Және ең мықты дәрі (қымыз)

5. Аппақ сұйық
   

қалса ұйып

Шөлің қанады,

Ішсең құйып. (сүт пен айран)

6. Әжем уыстап сығып,
   

Далада кептірген

Қатты әрі тәтті дәмін,

Кім бар жеп көрген. (құрт)

7. Қос басы жұмыр
   

Жіңішке құбыр

Ішіне жиған

Майы да бар. (жілік) – кость

XV. Қоштасу.

Ал, сөз кезегін алыстан келген қонағымызға берейік.

Аren, what do you wish for ous?

1. You are very kind!
   

— Өте мейірімді екенcіз – Вы очень добры.

2. I am sincerely thanhful to you.
   

— Шын жүректен алғыс айтамын. – Искренне вас благодарю.

3. Мен сіздерге дән ризамын! Я глубоко признателен Вам!
   
4. Good bye! – Аман сау болыңыздар! До свидания!
   

XVI. Қоштасу. Алыстан келген қонақты шығарып салайық.

«Aren, орамал – тон болмайды, жол болады» деген мақал бар.