Імператар Аляксандр I
Информация - История
Другие материалы по предмету История
°, вымаўленая Аляксандрам I ў 1818 годзе, пры адкрыцці польскага сейма, зрабіла моцнае ўражанне, але Расія яе не пачула, а толькі падслухала, што яе хочуць ўзнагародзіць канстытуцыяй.
Палітычным ідэям Аляксандр I не супярэчыла ўзмоцненае насаджэнне ў гэтыя гады ваенных паселішчаў. Ідэя ваенных паселішчаў не была новай; выдуманыя яны не Аляксандр I і не Аракчэевым; ў Расіі, у працяг ўсяго XVIII стагоддзя, былі паселеныя войскі, аж да дзейнасці Пацёмкіна ў Новороссіі.
Многія прычын вылучылі зноў гэтае пытанне: сумнае становішча салдата, пасля 25-гадовай службы заставаўся без усялякіх сродкаў да ежы; цяжкае становішча яго ж падчас праходжання службы, што даказвалася і велізарным адсоткам хворых у арміі, і сталымі ўцёкамі; невясёлае становішча афіцэраў вайсковых палкоў , расьсеяных па трушчобаў і мядзведжым кутах, без грамадства, без забавак, без кніг, і хутка апускаецца маральна.
Да ўсяго гэтага дадаваліся і меркаванні бюджэтныя. Падчас напалеонаўскіх войнаў руская армія дасягнула небывалых памераў: у 1812 - 15 гадах - да 1.237.000 чалавек, што, пры наяўнасці падаткавага насельніцтва ў 15 800 000 чалавек, складала, верагодна, чацвёртую частку насельніцтва ва ўзросце 15 - 35 гадоў. Да 1826 у войску налічвалася 884,000 чалавек; скарачэнне арміі не ўваходзіла ў разлікі Аляксандр I; заставалася, значыць, адшукаць новыя спосабы ўтрымання войска.
Не магла задавальняць такога ваеннага чалавека, якім быў Аляксандр I, і сістэма камплектавання арміі: больш за палову рэкрутаў паступала ад памешчыкаў, якія, вядома, імкнуліся аддаваць не лепшых сялян.
Кожная частка мела свой поселенческий акруга, сяляне якога пераходзілі ў ваенныя паселішчы; з гэтага моманту спынялася іх права распараджацца лёсам сваіх дзяцей; сыны станавіліся ваеннымі кантаністаў: да сямі гадоў яны жылі ў бацькоў, з восьмага наведвалі школу, з дванаццаці гадоў ужо большую частку часуправодзілі ў школе, а з васемнаццаці гадоў паступалі ў рэзервовыя часткі. Тым не менш, ідэя ваенных паселішчаў здзейснена памылковая, бо з цягам часу армія цалкам аддзялілася б ад народа, і ваенныя паселішчы звярнулася б у лагеры заваёўнікаў ў заваяванай краіне.
Правядзенне ў жыццё ідэі ваенных паселішчаў Аляксандр I даручыў Аракчэеву. У ваенныя паселішчы перайшлі 138 батальёнаў, 240 эскадронаў і некаторыя іншыя часткі, у паселішчах акругах лічылася 150000 ніжніх чыноў і 17 тысяч коней, 76 тысяч інвалідаў, 154000 кантаністаў; усяго насельніцтва (з сялянамі) было пад кіраваннем Аракчэева амаль 750.000 душ.
Фінансавую бок гэтага прадпрыемства можна лічыць нават бліскучай: зрасходавана было на ваенныя паселішчы толькі 18 мільёнаў рублёў, і да 1825 сабраны быў нават адмысловы капітал у 30 мільёнаў рублёў, цалкам забяспечваў далейшае развіццё справы. У лік выдаткаў не ўваходзіць цана зямлі, адведзенай пад паселішчы (амаль 2400000 дзесяцін - у губернях: Наўгародскай, Харкаўскай, Херсонскай, збольшага ў Магілёўскай), але каштоўнасць гэтай зямлі ад карыстання яе ваеннымі селішчамі павялічылася. Затым, да прылады ваенных паселішчаў ужыты быў салдацкі працу, які перакласці на грошы немагчыма. Але што было выдатна ў тэорыі - на практыцы аказалася вельмі цяжкім і абуральным; рэгламентацыя працы і самога жыцця абурала ўсіх, хто датыкаўся з ваеннымі селішчамі, асабліва тых, хто цярпеў ад улады Аракчэева, чалавека хоць і безумоўна сумленнага і гэтым вылучаецца сярод мора тагачасных хабарнікаў , але жорсткага і цалкам бяздушнага, які глядзеў на людзей як на аўтаматаў. Яго сістэма атрымала назву "аракчеевщины", і жудасная памяць аб ёй надоўга захавалася ў рускай народзе, у грамадстве ж і тады ваенныя паселішчы параўноўвалі з канём, якой дадаюць дачу аўса на гарнец, каб ўзваліць лішніх 20 пудоў, у канцы імкнуліся зменшыць і гарнец, - ану, давязе і без яго.
Палажэнне памешчыцкіх сялян Аляксандр I не ўдалося палепшыць, нягледзячы на ўсе яго імкненне да гэтага.
Апошнія гады
Сваю палітыку апошніх гадоў Аляксандр I пабудаваў на грубым сілагізмы: ўсякая рэвалюцыя ёсць вайна і заваёва; такім чынам, трэба змагацца з рэвалюцыяй, дзе б яна ні пачыналася. Перамогай сваёй над Напалеонам Аляксандр I і яго саюзнікі больш за ўсё былі абавязаны жывога пачуццю народнасці, якое выявілася дзякуючы французскай рэвалюцыі і з асаблівай сілай ўспыхнула ў 1812 - 14 гадах, з прычыны тыраніі Напалеона.
Зараз Аляксандр I, не разабраўшыся ў прычынах поспеху, накіроўваў зброя супраць галоўнага саюзніка свайго і тым разбураў сваю сілу. У адукаваным грамадстве многія гэта разумелі і абураліся на цара, які "з Расіі рабіў страшыдла народаў", які імкнуўся ўсюды, але толькі не "да імглістым берагах сумнай радзімы сваёй". Яшчэ ў Аахене, у 1818 годзе, Аляксандр I гуляў ролю велічнага гаспадара, вырашаў пытанні адпаведна сваім намерам; але ў Троппау, відавочна адракаючыся ад свайго слаўнага мінулага, ён ужо прымае меры супраць іспанцаў, зьбянтэжаны Сямёнаўскай гісторыяй і бачыць рух супраць сябе ў Расіі;у Лайбахе ён зусім гатовы рушыць рускія войскі супраць пьемонтцев, у Вероне ён амаль здаецца на інтрыгі Меттерниха. Толькі ў грэцкім справе народная бруя аказала на яго некаторы ўплыў. Трактат 1812 года (Бухарэсцкай) розна тлумачыцца Расіяй і Турцыяй.
Як толькі канчатак барацьбы з Напалеонам дазволіла Аляксандр I ўздыхнуць свабодна, упаўнаважаныя яго ў Канстанцінопалі пачалі настойваць на прызнанні свайго тлумачэння. Спрэчка разгарэўся, калі ўспыхнула грэцкае паўстанне, і чыста рускае справа пераплялося ў вачах турак з грэцкім. Аляксандр I праявіў вялікае дыпламатычнае мастац?/p>