Утварэнне Вялiкага княства ЛiтоСЮскага, Рускага i Жамойцкага
Информация - История
Другие материалы по предмету История
?i пры дапамозе перабежчыка з Лiтвы МiндоСЮга. Апошнi, помiячы князям Лiтвы за ix "ворожьство" да яго, адбiраючы "беiисленное имение их", дзейнiчаСЮ у iнтарэсах новагародскiх феадалаСЮ. I таму не дзiСЮна, што феадалы Лiтвы аказалi СЮпартае супрацiСЮленне МiндоСЮгу. ТаСЮцiвiл, Едзiвiл i Вiкiнт, як i iншыя выгнаннiкi, страцiСЮшы апору на сваёй зямлi, звярнулiся за дапамогай да галiцка-валынскiх князёСЮ Данiлы i Васiлька, якiя хацелi не дапуiiць аб'яднання заходнерускiх зямель на чале з Новагародкам. На гэту ролю прэтэндавалi caмi галiцка-валынскiя князi. На працягу 1248-1254 гг. Новагародская зямля стала арэнай жорсткiх баявых дзеянняСЮ. Страшэнныя paзбурэннi прынеслi ей тры паходы галiцка-валынскага войска. МiндоСЮг аказаСЮся дрэнным палiтыкам: ён пайшоСЮ на саюз з ордэнам, з крыжакамi, прыняСЮ каталiцтва i СЮ 1252г. атрымаСЮ ад папы рымскага каралеСЮскую карону, але не спынiСЮ галiцка-валынскага наступлення. Першая спроба заваявання Лiтвы Новагародскай зямлёй закончылася няСЮдачай.
М.Ермаловiч iвярджае, што роля МiндоСЮга СЮ гiсторыi яСЮна перабольшваецца. Ён фактычна не быСЮ стваральнiкам ВКЛ. Не ён зрабiСЮ сваей сталiцай Новагародак, а Новагародак выбраСЮ яго сваiм князем. Не лiтоСЮскую СЮладу ажыццяСЮляСЮ тут МiндоСЮг, а быСЮ выканаСЮцам дзяржаСЮных iмкненняСЮ Новагародка. Таму, не апраСЮдаСЮшы надзей навагародскiх феадалаСЮ, ён i страцiу новагародскi пасад. Т.ч., Новагародак напаткала няСЮдача. Князь - перабежчык МiндоСЮг яму здрадзiСЮ. I СЮсё ж новагародскiм феадалам патрэбны быСЮ князь-лiцвiн, якi, захапiСЮшы Лiтву, мог бы з'явiцца там як наследны гаспадар. Такiм князем стаСЮ сын МiндоСЮга 32-гадовы Войшалк - тонкi палiтык i дыпламат, якi назаСЮсёды звязаСЮ свой лес з Новагародкам. Ад iмя знясiленай i пераможанай Новагародчыны Войшалк заключыСЮ мip з галiцка-валынскiмi князямi, iмкнучыся былых ворагаСЮ перацягнуць на свой бок i на пэСЮны час абапiрацца на ix дапамогу. Гарантыяй гэтага стала выданне дачкi МiндоСЮга за сына Данiлы Галiцкага. Для забеспячэння трывалаii пагаднення Войшалк poбiць дальнабачны палiтычны ход - аддае Новагародскую зямлю разам з гарадамi "Новогородок... Вослоним.., Волковыеск" i астатнiмi гарадамi сыну Данiлы Галiцкага - Раману. Ён канчаткова СЮваходзiць у давер галiцка-валынскiх князёСЮ, якiм валоданне Новагародчынай адкрывала дарогу да лiтоСЮскiх i полацкiх зямель. Войшалк ведаСЮ унутраныя i знешнiя супярэчнаii Галiцка-Валынскай зямлi, прадбачыСЮ яе немiнучае аслабленне, у вынiку якога яна не толькi не зможа СЮтрымаць за сабой Новагародскую зямлю, але i сама стане аб'ектам захопу суседзямi. Ён распальвае супярэчнаii памiж сынамi Данiлы Галiцкага-Шварнам i Раманам у ix дамаганнях на Новагародскую зямлю, а жыхарам гэтай зямлi забяспечвае на пэСЮны час мiрнае жыццё.
АддаСЮшы Навагародскую зямлю пад надзейную ахову галiцка-валынскiх князёСЮ, Войшалк пайшоСЮ "до Галича к Данилови князю и Василькови, хотя прияти мински чин". ПрыкiнуСЮшыся богабаязным манахам, ён сваё знаходжанне СЮ Галiцкай зямлi выкарыстаСЮ для падрыхтоСЮкi хрышчэння Лiтвы. Тры гады Войшалк знаходзiСЮся СЮ Палонiмскiм манастыры, дзе зрабiСЮ манахаСЮ для заснавання манастыpa СЮ Новагародскай зямлi. Больш таго, ён пайшоСЮ у Грэцыю, у Афонскi манастыр. Галiцка-валынскiя князi паверылi СЮ намер Войшалка стаць манахам i адпуiiлi яго (ёiь версiя аб тым, што Войшалк знаходзiСЮся там у якаii заложнiка для гарантавання бяспекi Раману СЮ Новагародку). Войшалк вярнуСЮся СЮ Новагародскую зямлю не пазней як на пачатку 1258г. Ён не раскрыСЮ адразу сваiх палiтычных намераСЮ, працягваСЮ насiць маску богабаязнага манаха, заснаваСЮ манастыр у в.ЛаСЮрышава.
Для вызвалення ад галiцка-валынскай залежнаii Войшалку трэба было знайii саюзнiка. Ён звярнуСЮ увагу на Полацк, дзе СЮ той час княжыСЮ ТаСЮцiвiл (па прыкладу Новагародка Полацк вырашыСЮ прыдбаць законнага спадкаемца Лiтвы). ВыкарыстаСЮшы гнеСЮ ТаСЮцiвiла да галiцка-валынскiх князёСЮ, абапiраючыся на яго дапамогу i праз вераломства, Войшалк у 1258г. паланiСЮ Рамана Даншiлавiча (магчыма, забiСЮ яго) i стаСЮ паСЮнапраСЮным гаспадаром Новагародскай зямлi. Толькi цяпер галiцка-валынскiя князi зразумелi, якую яны зрабiлi памылку, адпуiiСЮшы Войшалка. Данiла Галiцкi пайшоСЮ на Новагародскую зямлю, захапiСЮ ВаСЮкавыск, паслаСЮ атрад на Зэльву, а сына Льва - на Гародзень. Аднак галiцка-валынскiя князi не мелi сiл, каб справiцца з Войшалкам i вярнуць сабе Новагародскую зямлю. Яны СЮсё больш падпадалi пад уладу мангола-татараСЮ, якiя СЮ гэтым жа 1258г. прымусiлi ix удзельнiчаць у паходзе на Лiтву.
На гэты час прыпадае пачатак адкрытай варожаii памiж Войшалкам i МiндоСЮгам, Новагародкам i Лiтвой. МiндоСЮг парывае з ордэнам, адракаецца ад хрыiiянства, зноСЮ пераходзiць у язычнiцтва, па прапанове жэмайцкага князя Траняты прымае СЮладу над язычнiцкай Жэмайцiяй. Пад яго СЮладай апынулiся СЮсе балцка-лiтоСЮскiя землi. Але Траняту патрэбна была не столькi СЮлада МiндоСЮга, колькi дапамога Лiтвы СЮ барацьбе з орденам. I калi гэта барацьба скончылася перамогай Жэмайцii, адразу ж пачалося сапернiцтва феадалаСЮ Жэмайцii i Лiтвы, знешняй праявай чаго была СЮзаемная варожаiь памiж Транятам i МiндоСЮгам. На бок Траняты перайшоСЮ нальшчанскi князь ДаСЮмонт, у якога МiндоСЮг забраСЮ жонку. Помiячы яму, ДаСЮмонт забiСЮ МiндоСЮга i двух яго сыноСЮ. Транята арганiзаваСЮ таксама забойства полацкага князя ТаСЮцiвiла, што выводзiла Полацк з барацьбы за лiтоСЮскую спадчыну.
Цяпер была чарга Войшалка. Але ён разгадаСЮ намер Траняты, Войшалк перацягнуСЮ на свой бок Пiнск, якi СЮжо даСЮно адчуваСЮ на сабе цяжар залежнаii ад галiцка-валынскiх князёСЮ. Ён уважлiва сачыСЮ за па