Утварэнне Вялiкага княства ЛiтоСЮскага, Рускага i Жамойцкага
Информация - История
Другие материалы по предмету История
?таСЮ манахам i заснаваСЮ "на реке на Немне, межи Литвой i Новымгородком" ЛаСЮрышаСЮскi манастыр. Але пражыСЮшы некаторы час у заснаваным iм манастыры, Войшалк прыступiСЮ да ажыццяСЮлення сваей галоСЮнай мэты - вызвалення Наваградка з-пад галiцка-валынскай улады. Для гэтага ён уступiСЮ у саюз з полацкiм князем ТаСЮцiвiлам. Пляменнiк МiндоСЮга ТаСЮцiвiл у 50-я гг. XIII ст. стаСЮ княжыць у Полацку, вiдаць, па дамоСЮленаii з вечам. Ён таксама прыняСЮ праваслаСЮе. 3 дапамогай ТаСЮцiвiла Войшалк у 1258 г. вярнуСЮся СЮ Наваградак i cxaпiСЮ Рамана, якi, магчыма, быСЮ забiты. Данiiл Галiцкi не пакiнуСЮ гэтыя дзeяннi Войшалка без пакарання. Ён рушыСЮ з войскам на Наваградскую зямлю, захапiСЮ ВаСЮкавыск, паслаСЮ атрады на Гарадзен. Але падначалiць сабе зноСЮ землi верхняга Панямоння ён ужо не меСЮ сiлы.
Пасля забойства МiндоСЮга СЮ ВКЛ пачалася 10-гадовая Мiжкняжацкая барацьба. Уладу "во всей земле Литовской и Жемойти" захапiСЮ ЛiтоСЮскi князь Транята (12631264), якi СЮ 1263 г. арганiзаваСЮ забойства свайго папярэднiка. Але ён ведаСЮ, што СЮ Полацку i Наваградку сядзяць яшчэ два прэтэндэнты на вялiкакняжацкi пасад - ТаСЮцiвiл i Войшалк. Транята выклiкаСЮ на сябе TaСЮцiвiла пад выглядам "дзялщь зямлю i спадчыну МiндоСЮга" i зaбiСЮ яго. Taкi ж леiакаСЮ i Войшалка. Аднак той аказаСЮся хiтрэйшым i СЮцек у саюзны яму Пiнск. Звяртае на сябе СЮвагу падтрымка Пiнскам, абцяжараным залежнаiю ад Галiцка-Валынскага княства, Навагрудка. Падчас крызiсу СЮ ВКЛ, выклiканага забойствам МiндоСЮга, пiнгукi праз падтрымку Войшалка рашуча СЮмяшалiся СЮ панямонскiя справы.
Не без падтрымкi Войшалка сярод лiтоСЮскай знацi, незадаволенай жамойцкай СЮладай, узнiкла змова супраць Траняты. У хуткiм часе ён быСЮ забiты МiндоСЮгавымi слугамi i прабыСЮшы на княжацкiм троне некалькi месяцаСЮ, не адыграСЮ iстотнай poлi у гiсторыi ВКЛ. У тэты час рашучыя дзеяннi пачаСЮ Войшалк. Пры падтрымцы наваградскай i пiнскай дружын ён iдзе СЮ Наваградак, займае бацькоСЮскi прастол i пачынае княжыць. Лiтва, прыхiльна сустрэла яго як "своего господичича". Падтрымка Пiнска i Наваградка забяспечыла Войшалку поспех у барацьбе за бацькоСЮскi трон. Гэты эпiзод не адпавядае даСЮняму СЮяСЮленню пра мяiовых славян як пасiСЮных аб'ектаСЮ лiтувiскай экспансii i сведчыць на карыiь ix актыСЮнага СЮдзелу СЮ пабудове ВКЛ. Аднак працiСЮнiкi аб'яднання i адзiнаСЮладдзя аказалi яму супрацiСЮленне. Тады былы манах, забыСЮшы хрыiiянскую лiтаiь, з жорсткаiю "поча вороги свои избивати, изби их беiисленое множество, а другие разбегошася камо кто видя ". Сярод уцекачоСЮ быСЮ i ДаСЮмонт.
Пасля расправы з унутранымi вopaгaмi сваей дзяржавы, Войшалк забяспечвае мip з суседзямi, каб пазбегнуць вайны з iмi: заключае мip з Ордэнам, шукае магчымаiь паразумецца з Гаiцка-Валынскiм княствам. Ён умела сыграСЮ на слабай струнцы яго князёСЮ - на ix iмкненнi валодаць Наваградскай зямлёй i Лiтвой. Войшалк знешне прызнае сябе васалам князя Васiлькi, а на наваградскi пасад запрашае "дапамагаць яму СЮладарыць" Шварна. Калi СЮ 1254 г. ён аiярагаСЮся перадаць Наваградак жанатаму на яго сястры Шварну, дык цяпер становiшча было iншае: Шварн не меСЮ дзяцей i пасля яго смерцi Войшалк зноСЮ станавiСЮся паСЮнапраСЮным гаспадаром у сваей дзяржаве.
3 дапамогай валынскай дружыны Войшалк у 1265 г. (1264) далучае да Наваградка заселеныя балцкiмi плямёнамi Нальшаны (паСЮночны захад сучаснай Беларусi) i Дзяволтву (частка СЮсходу сучаснай Лiтвы). "И пойде в силе тяжъце и нача городы имати во Дявелътвъ и в Налъшчанехь", - гаворыцъ пра гэтыя падзег пад 1264 годам Гапщш-Валынсм летатс. - Городы же поимавъ, а вороги своя избивъ и тако придоша во свояси ". У грамаце полацкага князя РЖзяслава (прыблiзна СЮ 1265 г.) прызнаецца "воля" Войшалка над Полацкам.
Аб'яднанне вакол Наваградка Лiтвы, Полацка-Вiцебскай зямлi з'явiлiся трывалым пачаткам утварэння ВКЛ. У гэтым i заключаецца галоСЮная гiстарычная заслуга Войшалка. Менавiта ён, з'яСЮляецца фактычным заснавальнiкам балцка-славянскай дзяржавы, якая стала на некалькi стагоддзяСЮ агульным домам для лiтоСЮцаСЮ, беларусаСЮ i СЮкраiнцаСЮ. Бацька яго, МiндоСЮг толькi падрыхтаваСЮ глебу, а дрэва новай дзяржавы пасадзiСЮ Войшалк.
Перадача Войшалкам Наваградскай зямлi Шварну не спадабалася брату Шварна - галiцкаму князю Льву Данiлавiчу, якi сам хацеСЮ валодаць Наваградскай i ЛiтоСЮскай землямi, злучанымi зараз у адзiнae цэлае. Гэты князь 3aпpaciСЮ Войшалка да сябе СЮ гоii i зaбiСЮ яго, "завистью оже бяшеть дал землю Литовскую брату его Шварнови". Адбылося гэта СЮ час сустрэчы ва Уладзiмiры Валынскiм у 1268г. ЛеСЮ у п'яным шаленстве выхапiСЮ шаблю i засек Войшалка. Так трагiчна i неспадзявана абарвалося яго жыццё.
Але запозненая помста князя Льва не дала яму нiякiх вынiкаСЮ. Створаная МiндоСЮгам i Войшалкам дзяржава працягвала свае самастойнае жыццё. Далейшыя падзеi пацвердзiлi яе СЮнутраную трывалаiь, падтрымку аб'яднаСЮчай палiтыкi славянскiм i балцкiм баярствам i гараджанамi.
Трайдзену выпала доля абараняць закладзеныя МiндоСЮгам i Войшалкам асновы дзяржавы. Яго гiсторыя СЮ крынiцах вельмi заблытаная. Мы не ведаем, цi паходзiСЮ гэты СЮладар Дайновы з роду МiндоСЮга, цi належаСЮ да iншага роду. Гэта адна з таямнiц нашай гiстроыi. Шэраг даследчыкаСЮ (М. Ермаловiч, А. КраСЮцэвiч i iнш.) упэСЮнены, што з Трайдзенам у ВКЛ запанавала новая княжацкая дынастыя, якая СЮ адрозненне ад папярэдняй, МiндоСЮгавай, была славянскага паходжання. Адзiн з летапiсаСЮ указвае, што быСЮ "Трайдзен з роду рускага ". Невядома, якiм чынам Трайдзен дамогся СЮлады: цi сiлай, цi мiрным шляхам. У 1270 г. ён "нача княжитпи в Литве" i правiСЮ 12 гадоСЮ.
У гэтыя гады мала?/p>