Повышение эффективности селекции аулиеатинского скота с использованием мирового генофонда в условиях Южного Казахстана 06. 02. 01 Разведение, селекция, генетика и воспроизводство сельскохозяйственных животных

Вид материала

Лекции

Содержание Оңтүстік қазақстан жағдайында голштин тұқымын пайдаланып әулиеата ірі қара малының селекциясы-ның тиімділігін арттыру Зерттеу мақсаты. Зерттеудің әдістемелері. З ерттеу жұмысының нәтижелері. Е нгізу дәрежесі. Жұмыстың экономикалық тиімділігі және маңыздылығы. Зерттеу нысанының даму болжамдары. SUMMARYAlentayev Aleidar Saldarovich Degree of adoption Economic efficiency or the importance of work.

Подобный материал:

• Программа минимум кандидатского экзамена по специальности 06. 02. 01 Разведение, селекция,, 74.53kb.
• Теоретические и практические основы применения генетических параметров в селекции черно-пестрого, 1888.07kb.
• Генетическая структура популяций сельскохозяйственных животных западной сибири и использование, 697.47kb.
• Использование этологических индексов в селекции молочного и молочно-мясного скота 06., 304.68kb.
• Перспективы селекции породного типа среднерусской породы пчёл «приокский» 06. 02., 1004.29kb.
• Влияние генотипических и паратипических факторов на формирование продуктивных и воспроизводительных, 335.91kb.
• Программа-минимум кандидатского экзамена по специальности, 80.52kb.
• Способы повышения воспроизводительной функции свиней 06. 02. 01 разведение, селекция,, 568.29kb.
• Хозяйственные и биологические особенности красно-пестрого скота и их помесей, полученных, 362.85kb.
• Влияние генотипа на мясную продуктивность и естественную резистентность свиней 06., 327.83kb.

ТҮЙІН

Әлентаев Әлейдар Салдарұлы


ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ЖАҒДАЙЫНДА ГОЛШТИН ТҰҚЫМЫН ПАЙДАЛАНЫП ӘУЛИЕАТА ІРІ ҚАРА МАЛЫНЫҢ СЕЛЕКЦИЯСЫ-НЫҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ


06.02.01 - Ауыл шаруашылығы малын өсіру, олардың селекциясы, генетикасы және көбеюі


Зерттеу зерзаты. Әулиеата ірі қара малы, голштин бұқалары, әулиеата мен голштин будандары, осы жануарлардың сүті мен қаны және өнімділік саны мен сапасы.

Зерттеу мақсаты. Оңтүстік Қазақстан жағдайында голштин тұқымын пайдаланып әулиеата ірі қара малының селекциялық тиімділігін арттыру. Әулиеата тұқымының өнімділік және асыл тұқымдық сапасын анықтау, асыл тұқымды шаруашылықта сұрыптау мен жұптау әдістерін жетілдіру, асыл тұқымды жануарлардың негізгі селекциялық белгілерін бағалау, голштин және қара-ала бұқалардың пайдаланғаннан шыққан жетістіктерін зерттеу, әулиеата малын әсерлі селекция әдісімен және жетілдіруді үдету жолдарын шығару.

Зерттеудің әдістемелері. Жас торпақтың өсуі мен дамуын ай сайын салмақ өлшеуімен, дененің өлшемдері, индекстері және профильдің экстерьерлік құрылымы сүтті және сүтті-етті ірі қара малдың бонитерлеу нұсқаларымен (М., 1975) зерттелді. Көбейгіш индексін Й.Дохи формуласымен (1979), сиырлар мен бұқалардың кешенді индексін Н.И.Стрекозов және т.б. (1993) әдістемелерімен (1993) анықталды. Желіннің морфологиялық және функционалдық қасиетін ДАЧ-1 құралымен және сүтті, сүтті-етті сиырлардың желінінің сүт игіштігі жылдамдығын әдістемелік нұсқауменен (М., 1970) атқарылды. Сүттің майлылығы мен ақуызын «Лактан-1-4» құралымен анықталды. Сүт ақуызын бөлу крахмал гелінде горизонталды электрофорез арқылы О.Смитис (1955) әдісімен Митютко В.Е., Жебровский Л.С., және Павлюченко Т.А. (1979) модификациясымен өткізілді. Трансферрин және гемоглобин полиморфты типін А.В.Будников (1974) әдісімен анықталы. Гемоглобин, трансферрин, β-, κ-казеин және β-лактоглобулин аллельдерінің жиілігі Ф.Бернштайн (1945) ормуласымен есептелді. Фенотиптердің теориялық күтімін Харда-Вайнберг формуласымен, ал теориялық күтіммен фактілі жазылып-жайылуын Хи квадрат формуласымен есептелді (Ларцева С.Х. Муксинов М.К. 1985). Сандық мәліметтерді биометриялық өңдеу Н.А.Плохинский (1969), Е.К.Меркурьева (1964) әдістемесімен, ал ауыл шаруашылығы ғылыми-зерттеу жұмыстарының әсерін Россельхозакадемия әдістемесімен (1984) есептелді.

З


ерттеу жұмысының нәтижелері. Әулиеата тұқымын асылдандыру мен жетілдіруде соңғы жиырма жылда шаруашылық мамандары мен ғалымдардың үлкен үлесі бар. Асыл малды шаруашылық атағына Оңтүстік Қазақстан облысының Сайрам ауданында – «Қ.А.Яссауи», «Победа», «Шымкент» ҒӨО, «О.Құрбанов», «З.Хұсанов», Қазықұрт ауданында «Қарабау» шаруашылығы ие болды. Заводтық желіндер құрылды олар: Валиант 1650414 туыстас желінінде; Элевейшн 149007 және К.А.Бэлл 1667366 желінінде. «Победа» шаруашылығындағы «Красноводск» фермасында сүт өнімділігі 5000 кг жетті. Рекордты өнім беретін сиырлар шығарылды; олар Сиротка 4578 (3-11196-3,85-431-650); Сивушка 1918 (7-10883-3,92-427-677); Служанка 4306 (4-10289-3,74-385-705) және т.б.

Әр түрлі белгілердің арасындағы корреляция асылдандыру жұмысында негізгі элемент болып келеді. Майдың кг шығымы жолымен сиырларды сұрыптау селекцияның әсерін екі есе арттырады, сонымен проценттік көрсеткішті төмендетпейді.

Бақылауда тұрған сиырларға бұзаулау алдында массаж жасалды, активті моционда болды, туғаннан соң идіре сауында азық авансы жегізілді, таза әулиеата жасы қатар сиырларды сауыншыларға таратылғанғандардан 548 кг сүт мол сауылды.

Инбридингте, пробандтың тегінде біреуі орта аталық немесе аналық болмағанда, геннің комбинацияларында жаңа генотип пайда болды, ол орта тектегіндегілерден өзгеше және генетикалық материал алуға мүмкіндік береді.

Сұрыптау мен жұптауда маркер ретінде жеке локустарды және полиморфты белоктардың комплексті генотиптерін пайдалану, әулиеата тұқымының селекциясының тиімділігн арттырады.

Оңтүстік Қазақстандағы ірі қара мал популяциясында В-аллелінің жиілігі (64,8%) бөгде табындардағыдан артық, және россия қара-ала және белоруссия селекцияларынан 1,75 есе артық.

Эволюциялы тармақтарда неміс қара-ала малымен ұқсастығы (d_m=0,08), олар орта кластер құрды. Тармақта ең алыста (dm=1,92) симментал мен алатау тұқымы тұр.Бұл мал тұқымдарының аллельдері өте сирек кездеседі: G₂O₄E’₃F’₂O’ (0,01316), O₁I” (0,00439), Q (0,00439), B₁G₂KO₄Y₂A’₁E’₁F’₂G’O’G” (0,01316), G₂I₁Y₂E’₃Q’G” (0,00877), G₃O₁T₁A’₂E’₃F’₂K’ (0,00439), Y₂G’G” (0,00877), бірақ селекциядағы ең басты белгімен байланысы бар, ол лактациядағы 305 күнде шығатын сүтпен бірлес. Барлық малдардағы аллельдік маркер және сүт өнімділігі +0,5σ табындағы орташа көрсеткіштердан жоғары болып, соған сәйкес қарастырылыстырылады. Табында тиімда маркерлі малдарды өсіруге қалдырылғанда, жақын кезде екі ұрпақта бұқаларды пайдалануғатағы сиырладан бұқаларды алуға болады. Бұл бағдар болашақта нәсілдік қорды сақтап қалуға мүмкіндік береді. Әр түрлі экономикалық меншіктегі малды жетілдіруде асылдандыру жұмыстары өзгеше болуы керек. Екі ауданда малды асылдандыру ұйымдастыру жұмыстары системасы апробациядан жекеде және фермерлік шарушылықта өтті.

Е


нгізу дәрежесі. Ғылыми зерттеу жұмыстарының нәтижелері Оңтүстік Қазақстан облысындағы әулиеата және голштин будандарын өсіретін «О.Құрбанов», «З.Құсанов», «Қарабау» атындағы шаруашылықтарында енгізілді. Маркерлік белгілермен әулиеата ірі қара мал тұқымын сұрыптау әдісіне №22215 патент 25.11.2009 алынды. Әулиеата ірі қара мал тұқымының «оңтүстік қазақстандық заводтық типіне селекциялық жетістік ретінде хат жолданды, ол мемлекеттік тіркеуге 2008/009.5 18.04.2008 жылы қойылды, сонымен қатар оң шешімге ие болды.

Ендіру қорытындысы немесе өндіруге ұсыныс. Ғылыми зерттеу жұмысарының нәтижелерін әулиеата ірі қара малында және голштин будандарында, өңтүстік заводтық типінде пайдалануға болады.

Қолдану аймағы. Асыл тұқымды сүтті ірі қара мал шаруашылықтарында. Әртүрлі меншік иелеріндегі әулиеата малын өсіретін шаруашылықтарда.

Жұмыстың экономикалық тиімділігі және маңыздылығы. Оңтүстік казақстан заводтық типінің сүт өнімділігінің коэффициенттік артықшылығы қатарлас әулиеата малынан I лактацияда – 1,86, IІ лактацияда – 2,03, IІI лактацияда – 2,04 түзеді. Оңтүстік Қазақстан заводтық типінің бір центнер сүттің өзіндік бағасы І лактацияда – 1562,0 тенге, ІI лактацияда – 1400 тенге и ІIІ лактацияда – 1436,0 тенге, сол жылдары әулиеата малында І лактация – 1705,6 тенге, ІI лактация – 1700 тенге и ІIІ лактация – 1558,5 тенгеге жетті. Сүт өндірудің рентабельділігі 28 ден 42% жетті. Шығарылған малдың оңтүстік қазақстан заводтық типі облыста О.Құрбанов», «З.Құсанов», «Қарабау» атындағы шаруашылықтарында сүт өнімділігі 4000-4550 кг жетті.

Зерттеу нысанының даму болжамдары. Сұрыптау мен жұптауда маркер ретінде жеке локустарды және полиморфты белоктардың комплексті гено-типтерін пайдалану, әулиеата тұқымының селекциясының тиімділігн арттыра-ды. Барлық малдардағы аллельдік маркер және сүт өнімділігі +0,5σ табындағы орташа көрсеткіштердан жоғары болып, соған сәйкес қарастырылыстырылады. Табында тиімда маркерлі малдарды өсіруге қалдырылғанда, жақын кезде екі ұрпақта бұқаларды пайдалануғатағы сиырладан бұқаларды алуға болады. Бұл бағдар болашақта нәсілдік қорды сақтап қалуға мүмкіндік береді.


SUMMARY


Alentayev Aleidar Saldarovich


Increasing selection effectiveness of Aulieata

cattle by using Holstein breed in condition of the Southern Kazakhstan


06.02.01- Breeding, selection, genetics and reproduction of farm animals


The object of researches: Have served Aulieata cattle breeds and Holstein cattle of pedigree farms of Southern Kazakhstan.

The purpose of the research: Studying of productive and breeding characteristics of Aulieata breed, developing methods of selecting animals at breeding farms, evaluating the basic selection features, characterizing the breeding value of animals, researching the results of using sires of Holstein and black white breeds, developing effective selection ways and accelerated perfection of Aulieata cattle.

The methods of the research: Growth, young plants development, exterior features are studied on the basis of monthly weighings, removal of measurements and calculation of indexes of a constitution, construction of exterior profiles is made under the operating instruction on an appraisal of quality of a horned cattle dairy and dairy – meat breeds (М., 1975). Fruitfulness index calculated under J.Dohi's formula (1979). The complex index of type of cows and bulls defined by Strekozova's N.I. technique, etc. (1993). Studying of morphological signs and the functional properties of an udder spent with device DACH-1 use under methodical instructions «Estimation of an udder and cows milk given of dairy and dairy-meat breeds» (М: Kolos, 1970). Fat content in milk defined a tool method, using domestic device Laktan-1-4, and the fiber content defined on this device. Division of fibers of milk was spent a method horizontal elektroforez in starched gel on О.Smitis to V. E. Mitjutko updatings, L.S. Zhebrovsky and T.A. Pavlichenko (1979). Polymorphic types of transferin and haemoglobin revealed by method of horizontal elektroforez in starched gel (Budnikova А.В., 1974). Calculation of frequencies of haemoglobin allels, transferring revealed by the method of horizontal electoforez in starched gel (А.В.Budnikova, 1974). Calculation of frequencies haemoglobin alleles, transferin, β-, k- casein and a β- lactoglobulin made under the formula of Bernshtain (1924). In long selection experiments of research spent under the scheme of zootechnical supervision of the animals which have been selected by a principle of the maximum similarity: on breed, type, an origin and live mass, and also used a miniherd method (А.I.Ovsyannikov, 1976). The estimation of bulls was carried out by methods of comparison of "daughter-mother" and "daughter-contemporary" according to the instruction «the Estimation of bulls of dairy and dairy-meat breeds on quality of offspring» (М, 1980). Estimation of ewes families spent by F.F. Eisner technique (1978). Work on perfection and breeding of new factory lines and related groups spent by M. F. Ivanov technique (1964). By preparation of materials for approbation of factory lines were guided «by Position about approbation of selection achievements in animal husbandry» (М, 1977). By working out of new ways of selection of animals at an inbreeding and crossing used a databank of biological laboratory VIZH on blood types of animals of black-motley breed. Criterion of conformity of actual distribution and theoretically expected defined by method x²(S.H.Lartseva, M. K. Muksinov, 1985). Economic efficiency of thoroughbred breeding of Aulieata cattle and reproductive crossing with Holstein bulls is spent taking into account full value of milk (milk fat + fiber) according to «Technique of economic efficiency definition of use in agriculture of results of research works …» (М: Rosselchozizdat, 1984). The basic results of researches are processed by the method of variation statistics (Е.К.Merkureva, 1964; N.A.Plohinskiy, 1969).

The results of the research: The main contribution into the improvement of the breeding and productive characteristics of cattle of Aulieata breed has been performed by specialists in the sphere of agriculture as well as research canters and educations institutions. The following farms have got the status of breeding farms dialing with breeding cattle of Aulieata breed: H.A. Yassavi farm, “Pobeda” farm, Research and Production centre “Chimkent”, O.Kurbanov production complex, Z.Husanov production complex of the Sairam region, “Karabau” of the Kazygurt region of the South Kazakhstan. The breeding lines have been created: the relative group of Valiant line 1650414, of Elevation line 149007 and K.A. Bell 1667366. Milk yield of the breeding farm Krasnovodsk of the “Pobeda” Production Complex exceeds 5000 kg of milk. Animals with a record productivity have been bred: Sirotka 4578 (3-11196-3,85%-431-650); Sivushka 1918 (7-10883-3,92%-427-677); Slughanka 4306 (4-10289-3,74%-385-705) and others.

The main element of the selection work with the breed is using the correlation between separate signs. Selection of cows based on producing milk fat allows to increase the effect of selection dealing with milk yielding almost twice without decreasing the content of milk fat.

Cows, experiencing the udder massage before the first calving performed at the control place, and having the active exercises as well as getting forage after calving, demonstrated the advantage of 548 kg during the first lactation in comparison to contemporaries distributed among groups’ cows as before calving.

In case of inbreeding when the common ancestor is not a parent of the proband, the recombination of genes allows having new genotypes, differing from the genotype of the common ancestor and creates great possibilities for getting a new genetic material.

Use of separate loci and complex genotypes on polymorphic fibers of milk as genetic markers at selection and selection of animals promotes increase of efficiency of selection work with cattle of Aulieata breeds.

In the population of the cattle in the Southern Kazakhstan the frequency of cases of allele B is considerably higher than this index revealed in other stocks, and is better than animals of black &white breed of Russian &Byelorussian selection by 1,75 and more.

E


volution tree reflects the greatest likening of this stock with the German black white cattle (d_m=0,08). They form a common cluster most distant are mountain breeds – Simmental and Alatau (d_m=1,92). Alleles of these breeds are very seldom in this stock: G₂O₄E’₃F’₂O’ (0,01316), O₁I” (0,00439), Q (0,00439), B₁G₂KO₄Y₂A’₁E’₁F’₂G’O’G” (0,01316), G₂I₁Y₂E’₃Q’G” (0,00877), G₃O₁T₁A’₂E’₃F’₂K’ (0,00439), Y₂G’G” (0,00877), but they positively correlate with the main sign of the stock selection – the value of yielding during 305 days of lactation.

Ranging all livestock agrees in genotypes of allele-markers and on indicators of milk yields of these cows exceeding +0,5σ from an average on herd, will allow to reveal group of desirable markers for animal husbandry, including on the nearest two generations selection of bulls for herd, and also to secrete the best cows for reproduction of repair bulls. Channelized in selection on immediate prospects not only will provide progress on a milk yield in аулиеатинской to breed, but also will keep a valuable genofund.

Improvement of breeds in conditions of diversified farm economy requires changes of organizational farms of selection work with the cattle. Two regions of the oblast are included into the system of selection work organization, including animals of private farms husbandries.

Degree of adoption. Result scientifically-research works are introduced in breeding farming H.A. Yassavi farm, “Pobeda” farm, Research and Production centre “Chimkent”, O.Kurbanov production complex, Z.Husanov production complex of the Sairam region, “Karabau” of the Kazygurt region of the South Kazakhstan. The patent for the invention «the Way of selection of Aulieata cattle breeds on marker signs» (authors: А.S. Alentayev, N.I.Strekozov, К.S. Abdullayev., T.R.Abdraimov, K.E. Elemesov) № 22215 from 25.11.2009. Received the demand of an establishment of a priority of selection achievement «the South Kazakhstan factory type of Aulieata breed» is submitted, and the positive decision on patent delivery, number of the State registration 2008/009.5 from 18.04.2008.

Recommendations for introducing of the research results. Results of research work are recommended to be used in the field of selection of horned cattle Aulieata breeds of the South Kazakhstan.

Field of use – pedigree dairy cattle breeding. The managing subjects of various patterns of ownership engaging by breeding of Aulieata breed.

Economic efficiency or the importance of work. Factor of the superiority of an average milk yield of cows of the South Kazakhstan factory type in comparison with a milk yield of contemporaries Aulieata breeds on I lactation – 1,86, on ІI lactations – 2,03 and on ІIІ lactations – 2,04.

The cost price 1c milk of the South Kazakhstan factory type has made on І lactations – 1562,0 tenge, ІI lactations – 1400 tenge and ІIІ lactations – 1436,0 tenge, at the same time Aulieata had on І lactations – 1705,6 tenge, ІI lactations – 1700 tenge and ІIІ lactations – 1558,5 tenge.

Data of the economic analysis specifies in expediency of animal husbandry of new factory type for milk production as profitability of production of milk on years of introduction for a lactation has made from 28 up to 42 %.

T


he developed methods of breeding of factory type have allowed to create in Southern Kazakhstan "O.Kurbanov", "Z.Husanov" herds and "Karabau" with a milk yield of cows of milk of 4000-4550 kg.

Prognoses offers on development of research object. Use of separate loci and complex genotypes on polymorphic fibers of blood and milk as genetic markers at selection and selection of animals promotes increase of efficiency of selection work with Aulieata cattle breeds. Ranging all livestock agrees in genotypes of allele-markers and on indicators of milk yields of these cows exceeding +0,5σ from an average on herd, will allow to reveal group of desirable markers for animal husbandry, including on the nearest two generations selection of bulls for herd, and also to secrete the best cows for reproduction of repair bulls. Channelized in selection on immediate prospects not only will provide progress on a milk yield in Aulieata breed, but also will keep a valuable genofund.