Geum.ru

Инструктивно-методическое письмо об особенностях преподавания основ наук в средних общеобразовательных учебных заведениях

Вид материалаИнструктивно-методическое письмо
1.7 «образовательная область «физкультура»
2. Особенности обучения предметам
Оқыту орыс, ұйғыр тілдерінде жүргізілетін мектептерге арналған «Қазақ тілі» оқу пәні
Оқыту орыс, ұйғыр тілдерінде жүргізілетін мектептерге арналған «Қазақ әдебиеті» оқу пәні
Подобный материал:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

1.7 «ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ФИЗКУЛЬТУРА»


Физическая культура

В 2010-2011 учебном году изучение предмета «Физическая культура» осуществляется на основе Государственного общеобязательного стандарта образования РК (ГОСО РК 2.3.4.01–2010), утвержденного приказом МОН РК за № 367 от 09.07.2010 г., учебных изданий, определенных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 152 от 5 апреля 2010 года «Об утверждении Перечня учебных изданий, разрешенных к использованию в организациях образования в 2010-2011 учебном году» и дополнениями к приказу МОН РК № 152, (приказ № 160 от 9 апреля 2010 года, приказ № 268 от 1 июня 2010 года).

Учебный предмет «Физическая культура» входит в общеобразовательную область «Физическая культура». Объектом учебного предмета является организм развивающегося ребенка во взаимодействии с предметно-развивающей и социальной средой.

Учебный предмет «Физическая культура» – это система знаний о физкультурной деятельности, поддержание физического и психического здоровья учащихся. Практическая цель данного предмета – получение знаний о закономерностях двигательной активности, правилах физического развития, личной гигиены, укрепление физического и психического здоровья и обучение принципам здорового образа жизни.

Целью обучения является укрепление физического, психического и морального здоровья школьников, формирование личности на основе комплексного подхода к развитию умственных и физических способностей, а также творческого потенциала занимающихся.

Задачи учебного предмета:
  • формировать у учащихся начальных классов элементарные знания о физической культуре и ее истории, связи с укреплением здоровья и физическим развитием, организацией режима дня и закаливания организма, личной гигиеной;
  • развивать двигательные качества;
  • способствовать овладению обучающимися двигательными навыками, содействовать развитию нервной системы и организма в целом;
  • активизировать сенсомоторное развитие, формировать оптимальную осанку и двигательные стереотипы основных локомоций у учащихся начальных классов.

Принцип природосообразности предусматривает формирование комплекса двигательных развивающих сред для растущего организма и обеспечение удовлетворения потребностей в двигательной активности детей.

Принцип практикоориентированности предполагает овладение оптимальным двигательным стереотипом, характеризующего этапную и конечную цель двигательного развития. Предусматривается реализация базовых факторов развития, специфических для формирования нервной системы и психики ребенка. На первый план выходит координация, сопряжение, с одной стороны, тонких установочных движений глаз, мышц шеи, уха при улавливании сенсорной информации и, с другой стороны, движений рук, частей тела, мышц лица, губ, языка при двигательном ответе.

Отбор содержания учебного предмета основан на педагогических подходах:
  • личностно-ориентированном – дозирование физических нагрузок, соответствующих функциональным возможностям организма ребенка;
  • деятельностном – развитие ребенка осуществляется в движениях;
  • здоровьесберегающем – обязательное сохранение здоровья ребенка в процессе обучения.

2. ОСОБЕННОСТИ ОБУЧЕНИЯ ПРЕДМЕТАМ

УРОВНЯ ОСНОВНОГО СРЕДНЕГО ОБРАЗОВАНИЯ


2.1 ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА»


Русский язык

В 2010-2011 учебном году обучение русскому языку в 5-9 классах общеобразовательной школы Республики Казахстан осуществляется на основе ГОСО РК 2.3.4.01–2010, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 367 от 09.07.2010 г.

Перечень учебников и учебно-методических изданий, необходимых для методического обеспечения преподавания русского языка и разрешенных к использованию в организациях образования, определен приказами Министра образования и науки Республики Казахстан от 5 апреля 2010 года, № 152 и дополнениями к приказу (приказ № 160 от 9 апреля 2010 года, приказ № 268 от 1 июня 2010 года).

Предмет обучения в школьном курсе русского языка – современный русский литературный язык в его реальном функционировании в условиях полиэтнического Казахстана. Он закладывает фундамент общего филологического образования учащихся как целостной системы, изучающей духовную культуру народа, выраженную в языке и литературном творчестве.

Цель обучения русскому языку на уровне основного среднего образования – формирование знаний о системе русского языка, его функционировании; формирование коммуникативных умений, навыков, обеспечивающих владение русским литературным языком как в учебной деятельности, так и в повседневной жизни.

Для достижения данной цели необходимо решение следующих задач, обеспечивающих реализацию личностно-ориентированного, сознательно-коммуникативного, деятельностного подходов к обучению русского языка:
  • расширить знания о признаках, сущности языковых единиц: слов, фразеологизмов, морфем, частей речи, предложений, их функциях в речи; об орфоэпических, лексических, грамматических нормах русского литературного языка и правилах русского речевого этикета; о стилистических ресурсах русского языка; о разделах науки о русском языке, их задачах;
  • формировать у учащихся сознательный выбор в речи синтаксических единиц (словосочетание, различные синтаксические конструкции) в соответствии с коммуникативной установкой и нормами современного русского языка;
  • дать представление о русском языке как духовной ценности, форме выражения национальной культуры.

Как средство познания действительности русский язык обеспечивает развитие интеллектуальных и творческих способностей обучающихся, развивает абстрактное мышление, память и воображение, формирует навыки самостоятельной учебной деятельности, самообразования и самореализации. Русский язык неразрывно связан со всеми школьными предметами, влияет на качество их усвоения и является средством приобретения знаний по другим учебным предметам.

При отборе содержания по русскому языку учитывались важнейшие общедидактические принципы: практическая направленность, преемственность, перспективность в обучении, единство обучения и воспитания.

Содержание предмета «Русский язык» в системе учебных предметов отвечает принципу преемственности и взаимосвязи с содержанием других предметов для одной параллели (литература, человек и общество, искусство), а также с содержанием смежных образовательных областей (математика, информатика, технология).

При изучении предмета «Русский язык» необходимо больше внимания обращать на креативные способы и формы работы, разнообразные формы проведения коллективной работы с обсуждением проблемных вопросов, а также на совместные и индивидуальные решения лингвистических задач, разные формы развивающих языковых заданий, нацеливающих учащихся на самостоятельную творческую работу и выполнение совместных и индивидуальных оригинальных заданий. Уделять больше внимания заданиям по изучению законов построения текстов, обнаружению языковых (лексических, морфологических, синтаксических) неправильностей, стилистическому и жанровому анализу текстов.

Для более глубокого изучения предмета «Русский язык» учащимся можно предложить дополнительные курсы. Например:

5 класс: «Занимательная грамматика»;

6 класс: «Клуб веселых и находчивых знатоков русского языка»;

7 класс: «Клуб «Юный лингвист»;

8 класс: «Занимательная стилистика»;

9 класс: «Культура речи».

Особое место в учебной программе занимают вопросы культуры речи: объяснение и иллюстрация наиболее распространенных и типичных речевых ошибок и недочетов. Систематическая работа по культуре речи должна проводиться при изучении всех разделов предмета.


Русская литература

В 2010- 2011 учебном году обучение русской литературе в 5-9 классах общеобразовательной школы Республики Казахстан осуществляется на основе ГОСО РК 2.3.4.01–2010, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 367 от 09.07.2010 г.

Перечень учебных изданий определен приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 152 от 5 апреля 2010 года и дополнениями (приказ № 160 от 9 апреля 2010 года, приказ № 268 от 1 июня 2010 года).

Учебный предмет «Литература» занимает центральное место в общей системе эстетического и нравственного воспитания учащихся, в развитии их самосознания, познавательных интересов, коммуникативных способностей, художественного вкуса, читательской и речевой культуры. Одной из важных целей школьного литературного образования является усиление воспитательной функции образования, формирование гражданственности, трудолюбия, нравственности, уважения к правам и свободам человека, любви к Родине, семье, окружающей природе. Это определило задачи литературного образования:
  • формировать гуманистическое мировоззрение, гражданское сознание, чувства патриотизма, любви и уважения к литературе и культурным ценностям;
  • развивать эмоциональное восприятие художественного текста, образное и аналитическое мышление, творческие способности учащихся;
  • формировать читательскую культуру восприятия текста и понимания авторской позиции, формирование представлений о специфике литературы в ряду других искусств, потребности в самостоятельном чтении художественных произведений; развитие устной и письменной речи учащихся;
  • помочь освоить тексты художественных произведений в единстве формы и содержания, основных историко-литературных сведений и теоретико-литературных понятий;
  • развить умения чтения и анализа художественных произведений с привлечением базовых литературоведческих понятий и необходимых сведений по истории литературы; выявления в произведениях конкретно-исторического и общечеловеческого содержания, грамотного использования русского литературного языка при создании собственных текстов.

Обучение литературе как школьного предмета состоит из двух основных этапов: русская классическая литература и современная литература. Особенность школьного литературного образования проявляется в учете возрастных особенностей учащихся: по-разному формулируются задачи обучения в 5-6 классах, 7-8-9 классах, 10-11-х классах.

В 5-9 классах в силу ограниченного учебного времени на изучение литературы гораздо меньше внимания уделяется закреплению и развитию навыка чтения. На уроках литературы учащиеся читают и учатся анализировать отдельные произведения русской и мировой классики, осваивая при этом необходимые сведения по теории и истории литературы. В соответствии с Законом РК «Об образовании» основное среднее образование является обязательным. В связи с этим современная концепция литературного образования реализует идею завершенного курса по окончании 9 класса, а все действующие программы охватывают основные периоды развития русской литературы от античности до ХХ века.

Изучение литературы в школе основано, в первую очередь, на анализе произведения: идейно-художественном, сюжетно-композиционном, пообразном, стилевом. Немаловажны изучение творческой истории произведения, рассмотрение произведения в контексте творчества писателя или сравнительно с произведениями других авторов. Большое значение придается вступительным занятиям и организация чтения. Изучение биографии писателя, личность художника в восприятии учащихся помогут им в постижении художественного произведения.


Оқыту орыс, ұйғыр тілдерінде жүргізілетін мектептерге арналған «Қазақ тілі» оқу пәні

Оқыту орыс, ұйғыр тілдерінде жүргізілетін мектептердің 5-9 сыныптарында «Қазақ тілі» пәнін оқыту ҚР мемлекеттік жалпыға міндетті бастауыш, негізгі, жалпы орта білім беру стандарты (МЖБС 2.003-2010) негізінде дайындалған бастауыш білім берудің типтік оқу бағдарламалары, ҚР Білім және ғылым министрінің «Білім беру ұйымдарында қолдануға ұсынылған ағылшын тілі оқулықтары мен оқу-әдістемелік кешендерінің тізбесін бекіту туралы» 2010 жылғы 26 қаңтардағы №20 бұйрығы, сонымен қатар Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің «2010-2011 оқу жылында Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі білім беру ұйымдарында қолдануға ұсынған оқулық басылымдарының тізбесін бекіту туралы» 2010 жылдың 5 сәуіріндегі № 152 бұйрығы (толықтыру енгізу туралы 2010 жылғы 9 сәуірдегі № 160 бұйрығы, 2010 жылғы 1 маусымдағы № 268 бұйрығы) арқылы жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «Қазақстан Республикасының қазақ тілінен басқа тілде оқытатын мектептерінде қазақ тілі мен әдебиетін оқыту жүйесін жетілдіру туралы» 2009 жылдың 25 қарашадағы № 547 бұйрығына сәйкес өзбек, ұйғыр және тәжік тілдерінде оқытатын мектептердің 5–11-сыныптарында қазақ тілін қазақ тілінде оқытатын мектептің оқу бағдарламалары бойынша оқытылады.

Қазақ тілінен басқа тілдерде оқытатын мектептердегі «Қазақ тілі» пәні – орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес «Тіл және әдебиет» білім беру саласына енгізілген міндетті түрде оқытылатын пән. Жалпы орта білім жүйесінде «Қазақ тілі» пәні гуманитарлық цикл пәндерінің ішінде алдыңғы орынды алады.

«Қазақ тілі» пәнінің маңыздылығы қазақ тілінің Мемлекеттік тіл мәртебесімен дәйектеледі. Сондықтан қазақ тілін оқыту барысында өзге тілде білім алатын оқушылардың қазақ тіліндегі сөйлесім әрекетін мәдениетаралық қатысым құралы ретінде меңгерту көзделеді. Тілді білу оқушылардың интеллектуалдық, эмоционалдық және адамгершілік жағынан дамуы үшін жағдай тудырады, барлық пәндер бойынша білімдерді меңгеруіне мүмкіндік береді, олардың ойлау және шығармашылық қабілеттерін арттырады, ғылыми көзқарастарын қалыптастырады.

Қазақстан Республикасының қазақ тілінен басқа тілде оқытатын мектептердің 1-11 сыныптарына арналған қазақ тілін үйретудің 5 деңгейлі құрылымы бойынша әзірленген жаңа оқу бағдарламасы – орыс, ұйғыр, өзбек тілдерінде оқытатын мектептерде қазақ тілін коммуникативтік тұрғыдан меңгеруді қамтамасыз ететін; қазақша сөйлесім әрекетінің барлық түрлерін (тыңдалым, оқылым, айтылым, жазылым, тілдесім) бастапқы деңгейде іс жүзіне асыратын; оқушының түсінікті сөйлеу дағдысы мен сауатты жазу дағдысын қалыптастыратын білім мазмұнын, көлемін, мөлшерін, оқу жүктемесін қамтитын; білім, білік дағды деңгейлеріне байланысты тақырыптық аяларды, дидактикалық ұстанымдарды; оқушылардың білімі мен білігіне қойылатын талаптарды анықтайтын нормативтік құжат.

Қазақстан Республикасының «Тіл туралы», «Білім туралы» Заңдары мен Қазақстанда тілдерді дамытудың «2001–2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында» белгіленген міндеттер еліміздің білім беру жүйесінде көптілді меңгерген дара тұлға қалыптастыру мақсатын жүзеге асырудың ұтымды жолдарын анықтауды талап етіп отыр. Республиканың әдіскер-ғалымдарының қатысуымен тілді меңгерту бойынша өркениетті елдердің тәжірибесі мен отандық озық дәстүрлер үйлестіріле отырып, тілдері оқытудың жаңа бағыттары белгіленді.

Қазақстан Республикасының көпұлтты сипаты мен қазақ тілінен басқа тілде оқытылатын жалпы білім беретін орта мектептерінде тілдерді оқыту мен үйретудің өзіндік ерекшелігі ескерілді және тілдерді деңгейлік меңгерудің Еуропалық жүйесі сарапталды. Соған орай, біріншіден, Европалық жүйеге сәйкестелген тілдік деңгейлер жалпы білім беретін орта мектептің 5–9 сыныптары бойынша сараланды. Екіншіден, негізгі және орта деңгейлердің сатылары айқындалды. Үшіншіден, негізгі және орта тілдік деңгейлер түйінді құзыреттіліктерге негізделді. Төртіншіден, негізгі және орта деңгейлердегі базалық білім мазмұны тілдік деңгейлер бойынша түзілді. Бесіншіден, оқушының білім, білік, дағдыларына қойылатын талаптар негізгі және орта деңгейлердің талаптарын ескере отырып сөйлесім әрекетінің бес түрі бойынша айқындалды. Алтыншыдан, әр сыныптағы бағдарлама материалдары тілдік бөлім, қатысымдық-сөйлесімдік бөлім және мәдениетаралық қарым-қатынас бөлімі бойынша сараланып ұсынылды.

Әлемдік білім кеңістігінде орныққан «Шетел тілдерін деңгейлеп меңгертудің еуропалық жүйесінде» белгіленген тілді игерудің 6 деңгейі мен олардың сипаттарының негізінде, Қазақстан Республикасының өзге тілді жалпы білім беретін орта мектебінің 1-11 сыныптарында қазақ тілін үйретудің 5 деңгейлі құрылымы айқындалды. Оқушының білім, білік, дағдылары орта мектеп жүйесінде тілді меңгертудің 5 деңгейінің ішкі құрылымдық ерекшеліктеріне сәйкестендіріліп, жіктелді. Атап айтқанда 5-7 сыныптардағы негізгі деңгейдегі талаптар үш сатыны қамтиды: 5-сынып негізгі деңгей – А2 (А2.1 – Қ алыптасу қарсаңындағы игерім); 6-сынып негізгі деңгей – А2 (А2.1.1 – Қалыптасу қарсаңындағы ілгері игерім); 7-сынып негізгі деңгей - А2 (А2.1.2. – Қалыптасу қарсаңындағы толық игерім); Ал 8-9-сыныптар орта деңгей – А2; А2+ болып аталады да, ол іштей екі сатыға жіктеледі: (8-сынып А2.2; – Қалыптасқан игерім; 9-сынып А2+ – Ілгерілей қалыптасқан игерім).

5-9 сыныптарда «Қазақ тілі» пәнін оқытудың мақсаты – негізгі және орта деңгейлер бойынша қазақ тілін қатысымдық тұрғыдан меңгерту; оқушыны өз ойын айқын, түсінікті жеткізуге үйрету, тілдік қабілеті дамыған дара тұлғаның дамуына мүмкіндік жасау.

Оқу пәнінің міндеттері:
  • оқушыларды сөйлесім әрекетінің түрлерін әлеуметтік ортада қолдана білуге үйрету;
  • оқушылардың тілдік дағдысы мен ойлау қабілетін дамыту;
  • қарым-қатынас әдебінің нормаларын меңгерту:
  • күнделікті өмір жағдаяттарында қазақ тілін орынды қолдана білуге дағдыландыру;
  • оқушыны қазақ халқының мәдениетімен, әдебиетімен, ұлттық салт-дәстүрімен таныстырып, мәдени ортада пайдалануға баулу;
  • оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытып, іскерлік дағдыларын жетілдіру;
  • оқушылардың қазақ тіліне қызығушылығын дамыту, қазақ еліне, мемлекеттік тілге деген құрмет сезімін тәрбиелеу.

Оқу бағдарламасының жаңалығы – негізгі мектепте меңгерілетін тілдік біліктердің 2 деңгейге жіктеліп берілуінде. Білім деңгейлерін ішкі кезеңдерге бөлу білім беруді дара тұлғаға бағдарлау ұстанымына сай іске асады. Бір деңгейдің алғашқы сатысында білім мазмұнын игере алмаған оқушы бейімдеу, дамыту, психологиялық үйлесімділік ұстанымдары негізінде келесі сатыда тиісті мазмұнды меңгеруге мүмкіндік алады.

Тіл үйретуде оқушылардың дара ерекшелігін ескеру негізгі рөл атқарады. Мұғалім сыныбындағы әр оқушының қабілетін, қазақ тіліне деген көзқарасын білуі қажет. Шығармашылық қабілеті жоғары дамыған оқушыларға әртүрлі тақырыптарда шығарма, әңгіме, реферат жазып келуді жиірек берген жөн. Ізденімпаз, қызығушылығы жоғары оқушыға ақпарат құралдарынан материал жинап, пресс-конференция сабағын өткізуді тапсыру оң нәтижесін береді. Оқытудағы тиімді ідістің бірі қатысым әдісінің негізгі мақсаты – оқушыларды бірінші сабақтан бастап сөйлесім әрекетіне баулу, тілді үйретуді күнделікті өмірде жүзеге асыру, сабақты практикалық жағынан жан-жақты қамтамасыз ету.

Пәндік, пәнаралық сипаттағы дидактикалық және сюжеттік, рөлдік ойындар оқушыға өзін танытуға, жолдастарының пікірімен санасуға, шешен сөйлеу қабілетін үйренуге, жан-жақты білімін көрсетуге мүмкіндік береді. Ойын тілдік жағдаяттарда оқушыға қарым-қатынас мәдениетіне төселдіреді.

Білім мазмұнын толық игерген оқушының білімдерін жетілдіру мақсатында немесе үлгерімі төмен оқушыға қосымша жұмыс істеуге мүмкіндік беру үшін факультативтік сабақтар ұйымдастыруға болады. Мысалы, «Тіл дамыту», «Қазақша сөйлейміз», «Қызықты грамматика» және т.б.тақырыптарды таңдауға болады.


Оқыту орыс, ұйғыр тілдерінде жүргізілетін мектептерге арналған «Қазақ әдебиеті» оқу пәні

Оқыту орыс, ұйғыр тілдерінде жүргізілетін мектептердің 5-9 сыныптарында «Қазақ әдебиетi» пәнін оқыту ҚР мемлекеттік жалпыға міндетті бастауыш, негізгі, жалпы орта білім беру стандартының негізгі ережелері негізінде дайындалған бастауыш білім негізгі орта білім берудің типтік оқу бағдарламалары (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 09.07.2010ж. № 367 бұйрығы), ҚР Білім және ғылым министрлігінің «Білім беру ұйымдарында қолдануға ұсынылған ағылшын тілі оқулықтары мен оқу-әдістемелік кешендерінің тізбесін бекіту туралы» 2010 жылғы 26 қаңтардағы №20 бұйрығы, сонымен қатар Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «2010-2011 оқу жылында Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі білім беру ұйымдарында қолдануға ұсынған оқулық басылымдарының тізбесін бекіту туралы» 2010 жылдың 5 сәуіріндегі № 152 бұйрығы (толықтыру енгізу туралы 2010 жылғы 9 сәуірдегі № 160 бұйрығы, 2010 жылғы 1 маусымдағы № 268 бұйрығы) арқылы жүзеге асырылады.

Қазақ тілінен басқа тілде оқытатын мектептерде «Қазақ әдебиетi» пәнiн оқытудағы мақсат – Республика халқын құрап отырған негізгі ұлттың, яғни қазақ халқының ғасырлар бойы жинақталған өлшеусіз байлығы – әдеби мұрасының озық үлгілерімен басқа тілді оқушыны етене таныстыру.

Қазақ әдебиетінің үздік туындыларымен қазақ тілінде таныстыру арқылы қазақ әдебиеті туралы ұғым қалыптастыру, көркем әдеби мәтіндерді оқыту негізінде тілдік ортаның кеңеюіне мүмкіндік жасау арқылы оқушылардың қазақ тілінде ауызша және жазбаша сөйлеу тілін дамыту, қазақ әдебиетін оқып, түсіне алуын қамтамасыз ететін тілдік негіз қалыптастыру да негізгі мақсаттар болып табылады.

Сонымен қатар оқушыларды қазақ әдебиеті шығармаларымен әдебиеттік оқу деңгейінде табыстыру арқылы көркем мәтіндерді қазақ тілінде өз беттерінше еркін оқуға, саналы түсініп, еркін әңгімелеуге дағдыландыруды, қазақ халқының өмірінің, тұрмыс-салтының, мәдениетінің, мінез-құлқының көркем шығармалардағы көріністері арқылы оқушыларға рухани адамгершілік, толеранттық тәрбие беруді, қазақстандық патриотизм негіздерін қалыптастыруды көздейді.

Осы мақсатты iске асырудағы қазақ әдебиетi пәнiн оқыту мiндеттері:
  • қазақ тілінің мемлекеттік мәртебесін құрметтеу, Қазақстан халықтарының өзара келісімінің ұйытқысы ретіндегі қазақ халқының қоғамдық-тарихи миссиясын құрметтеу сезімдеріне баулу;
  • көркем әдеби мәтіндерді оқыту негізінде қазақ тілдік ортаны кеңейтуді қамтамасыз ету;
  • қазақ әдебиетінің жекелеген үздік үлгілерімен әдебиеттік оқу деңгейінде көркемдік-мазмұндық табыстыру;
  • өз бетінше оқу дағдыларын меңгерту, сөз әрекеті түрлерін дамыту;
  • өз бетінше ауызша және жазбаша әңгімелеу дағдыларын меңгерту, қазақ тiлiнде еркiн сөйлеуге үйрету;
  • көркем шығармалар негізінде оқушыларға эстетикалық-адамгершілік, қазақстандық патриотизм негіздерін қалыптастыру, толеранттық тәрбие беру.

Қазақ әдебиетi пән ретiнде 5-сыныптан бастап оқытылады. Алғашқы базалық бiлiм 5-9 сыныптарда әдеби нұсқаларды оқып үйренуге негiзделген әдеби-оқу сипатында жүзеге асады.

Оқу мазмұнын түзуде оқылатын шығармалардың тілінің түсініктілігі, мазмұнының көкейкестілігі, көркемдік жағынан жоғары сапалылығы, оқушының рухани-эстетикалық дамуына әсері, жас ерекшелігіне сай болуы басты нысана ретінде ескерілген.

Білім мазмұны қазақ әдебиетінің фольклор, ежелгі дәуір әдебиеті, ХҮІІІ-ХХІ ғасыр әдебиетінің озық үлгілерін қамтиды.

Орыс, ұйғыр, өзбек тілдерінде оқытатын мектептердегі оқушылардың қазақ халқының әдеби, мәдени, тарихи құндылықтарын қазақ тілінде оқуы арқылы тілдік орта молайып, олардың мемлекеттік тілді меңгеру біліктілігі артады. Орыс, ұйғыр, өзбек тілдерінде оқытатын мектептерде «Қазақ әдебиетін» оқытудың ерекшелігі бар. Мұнда қазақ фольклоры мен классикалық көркем туындылардың мәтіндері ықшамдалып, бейімге келтіріліп берілген. Оқушылардың көркем шығармалармен қазақ тілінде оқып-танысуы қазақ әдебиетін оқытудың дидактикалық ұстанымы болып табылады.

Орыс, ұйғыр, өзбек тілдерінде оқытатын мектептердегі қазақ әдебиеті жалпы дәстүрлі пәндік ұстанымдарға сүйенеді. Оның түсінікті және қолжетімді болуы үшін оқушылардың жас және жеке бас ерекшеліктерін ескерумен қатар, олардың екінші тілде көркем мәтіңді қабылдаудағы дайыңдық деңгейлері мұқият ескеріледі.

Қазақ тілінің мемлекеттік мәртебе алуымен байланысты оның қолданыс аясы да кеңейе түсуі – заңдылық. «Қазақ әдебиеті» пәнін өзге тілді мектептерде қазақ тілінде оқыту осы мақсатпен енгізілді.

ҚР Бiлiм және ғылым министрлiгiнiң 2001 жылғы 30-мамырдағы № 404 бұйрығымен орыс, ұйғыр, өзбек, тәжiк тiлдерiнде оқытатын жалпы бiлiм беретiн мектептердiң 5-11 сыныптарында «Қазақ әдебиетi» пәнi қазақ тiлiнде оқытылады.

Орыс, ұйғыр, өзбек тілдерінде оқытатын мектептерде қазақ әдебиетiн оқытуда «Қазақ әдебиетiнiң жалпыға мiндеттi мемлекеттiк бiлiм стандартында» белгiленген мақсаттар мен мiндеттерге орай басшылыққа алынатын негiзгi ұстанымдар:
  • қазақ әдебиетiн оқытуды қазiргi қоғамдық-әлеуметтiк талаптармен ұштастыру;
  • оқыту үдерісін коммуникативтiк оқыту мақсатына бағындыру;
  • түпнұсқада оқыту (аутентичность);
  • бiлiмнiң ұлттық- философиялық қағидамен сабақтастығы;
  • жас және психологиялық ерекшелiгі;
  • оқушыны субьект деп тани отырып оқыту;
  • салыстырмалылық.

Сонымен, қорыта айтқанда қазақ әдебиетінен берілетін әдеби білім:
  • орта мектептегі оқушылардың қазақ әдебиеті туралы біртұтас түсінік негіздерін қазақ тілінде меңгеруіне қолайлы болуы керек;
  • қазақ тілінде еркін сөйлей алатын мәдениетті дара тұлғаның қалыптасуы мен дамуына қызмет етуі керек.