Знешняя палітыка польскай дзяржавы ў 1933-1939 гг.
Дипломная работа - История
Другие дипломы по предмету История
?ай замежнай палітыкі міжваеннага перыяду, канстатуюць той факт, што яна была адкрыта варожая дачыненні да Савецкага Саюза. Аднак гістарычныя матэрыялы сведчаць, што польскі ўрад займаў манеўравання паміж антысавецкімі пазіцыі Германіі і бачнасці наладжвання адносін з Савецкім Саюзам. У польскай гістарыяграфіі існуе такі тэрмін, які характарызуе Польшчы ў тагачаснай Еўропе - "паміж молатам і кавадлам". Гэта ў пэўнай ступені тлумачыць нестабільнасць, неўраўнаважанасць знешняй палітыкі "санацыйныя" ўрада, але ні ў якім выпадку не апраўдвае яе.
Да 1939 г. адносіны паміж Польшчай і СССР рэгуляваліся зняволеным 18 сакавіка 1921 г. Рыжскім мірам. Яго падпісанне завяршыла польска-савецкую вайны 1920 г. Па ўмовах дамовы Польшча пакідала за сабой Заходнюю Украіну, Заходнюю Беларусь і л1итовськи зямлі з горадам Вільняй. Гэта і стала прычынай грамадскіх і нацыянальных канфліктаў, якія негатыўна адбіліся на сацыяльна-эканамічным і грамадска-палітычным развіцці Польшчы. У пэўнай ступені ўплываў на польска-савецкія адносіны. Фактычна Рыжскі мір на 18 гадоў вызначыў заходнюю мяжу СССР.
Нягледзячы на тое, што ў 1932 годзе паміж СССР і Польшчай быў падпісаны пакт аб ненападзе, вонкава ўсходняя палітыка польскіх кіраўнікоў не зведала змен. Яе антысавецкі кірунак ўзмацніўся ўнутры 30-х гадоў. У пэўнай ступені гэта было звязана з прызначэннем міністрам замежных спраў Польшчы Ю.Бека1. Ён імкнуўся ізаляваць СССР ад еўрапейскіх спраў, прапанаваў у 1936 г. стварыць калектыўную сістэму бяспекі, якая не ўключала СССР. Трэба заўважыць, што і з боку кіраўніцтва СССР асаблівай цеплыні да Польшчы таксама не назіралася. Сталыя абвінавачванні Варшавы ў агрэсіўнасці па СССР адпаведна не фармавала польскаму ўраду даверу да знешняй палітыцы Савецкага Саюза.
У 30-я гады ў знешняй палітыцы Савецкага Саюза склаліся істотныя змены. З аднаго боку савецкае кіраўніцтва зразумела, што сусветны эканамічны крызіс спрыяла ня пагаршэння камунізму а ўзмацненню фашызму, з другога стала відавочным, што агрэсіўныя дзеянні Германіі і Японіі Пагражаюць непасрэдна СССР. Таму савецкія кіраўнікі адмовіліся ад прынятай у 1919-1920 гг Вонкавай палітыкі, згодна з якой любое ўзмацненне міжнароднай напружанасці толькі на карысць СССР. Ужо з канцы 1933 г. - пачатку 1933 савецкі ўрад пачаў праводзіць палітыку, накіраваную на стварэнне сістэмы калектыўнай бяспекі на аснове рэгіянальных пагадненняў аб узаемнай абароне ад агрэсіі з боку Германіі. СССР лічыў, што вялікую ролю ў гэтай сістэме павінна была гуляць менавіта Польшча - адна з буйных дзяржаў Усходняй Еўропы. Аднак, пазіцыя польскага ўрада была іншай. Нягледзячы на "рэкламу" 2 дыпламатычнымі коламі паляпшэнне польска-савецкіх адносін (гэта выяўлялася ў зняволенні ў 1932 г. пакта аб ненападзе) ўрад Польшчы не рабіў ні аднаго кроку да пашырэння польска-савецкага супрацоўніцтва ў палітычнай сферы. Гэтая пазіцыя тлумачылася знешнепалітычнай канцэпцыі польскіх кіруючых колаў. Польскі ўрад імкнулася да абвастрэння германа-савецкіх адносін, збліжэння Польшчы з Нямеччынай, што спрыяла б стварэнню ў Усходняй Еўропе блока дзяржаў на чале з Польшчай. Аднак у першыя месяцы гітлераўскага рэжыму Германія выяўляла жадання па аслабленні напружанасці ў адносінах з польскім дзяржавай. Яна, наадварот адкрыта абяўляла сваёй мэтай ліквідацыю "польскага калідора" і далучэння да Рэйха часткі польскіх земляў. Чарговы ўдар па вялікадзяржаўным планах польскага ўрада нанёс праект пакта чатырох", падпісаны 15 Ліпень 1933 Германія, Італіяй, Францыяй і Англіяй, якім прадугледжваліся тэрытарыяльныя змены польска-нямецкага мяжы. На Польшчай навісла пагроза поўнай палітычнай ізаляцыі. У гэтых умовах савецкі ўрад прапанаваў Польшчы прыняць удзел у канферэнцыі па падпісанні пратаколу аб вызначэнні агрэсара. Польскі ўрад заявіла, што ўступіць у перамовы аб падпісанні дэкларацыі толькі ў тым выпадку, калі да ўдзелу ў ёй у гэтай акцыі будзе запрошана яе саюзніца Румынія, з якой СССР адразу ж падпіша пакт аб ненападзе. Варта адзначыць, што гэта прапанова міністра замежных спраў Ю. Бека зусім не была звязана з клопатам аб паляпшэнні савецка-румынскіх адносін. Адзінай мэтай гэтага кроку было зацягванне з адказам польскага ўрада на прапанову СССР, таму, што савецкая ініцыятыва па часе супала з спробай польскага кіраўніцтва зблізіцца з Германіяй. Пасля атрымання "станоўчых" вынікаў гэтай акцыі, польскі ўрад не жадаючы скампраметаваць сябе ў вачах Гітлера сумесным выступленнем з СССР, адхіліў прапанову савецкага кіраўніцтва па сумесным выступе з дэкларацыяй аб вызначэнні агрэсара. Нягледзячы на гэта, у красавіку-маі 1933 савецкі ўрад працягваў пошук шляхоў ажыццяўлення свайго плану.
Развіццё падзей у Еўропе летам 1933 здзейсніў савецкі праект дэкларацыі аб вызначэнні агрэсара яшчэ больш актуальным. Выступ гітлераўцаў на Лонданскай эканамічнай канферэнцыі ў чэрвені 1933 з прэтэнзіямі на ўсходнія тэрыторыі, а таксама парафіраванне "пакта чатырох" 7 чэрвеня 1933 г выклікалі вялікія хваляванні ў краінах Усходняй Еўропы, Прыбалтыкі і Блізкага Ўсходу. У гэтых умовах ініцыятыву СССР па дэкларацыі аб вызначэнні агрэсара падтрымалі Чэхаславакія, Латвія, Эстонія, Турцыя. На Лонданскай эканамічнай канферэнцыі савецкая дэлегацыя прапанавала падпісаць паказанае дэкларацыю. Польшча ў чарговы раз выступіла супраць савецкіх прапаноў. Яе прадстаўнікі зноў абумовілі удзел Польшчы ў падпісанні дэкларацыі урэгуляваннем савецка-румынскіх адносін, патрабаваннем адначасовага падпісан